Dagur - 14.03.1946, Blaðsíða 4
4
D A G U R
Fimmtudagur 14. marz 1946
DAGUR
Ritatjóri: Haukur Snorrason
Aígreiðslu og innheimtu annast:
Marínó H. Pótursson
Skrifstoía í Hafnarstræti 87 — Sími 166
BlaðiÖ kemur út á hverjum fimmtudegi
Árgangurinn kostar kr. 15.00
L
Prentverk Odds Björnssonar
Yfirstjórn útvarps og skóla á
r
Islandi er í höndum byltingar-
manna
gAMSTARF núverandi stjórnarflokka hófst,
svo seni alkunnugt er, með því, að Ólafur
Thórs vann það til framans og valdanna að af-
henda aðalleiðtoga kommúnista hér á landi,
Brynjólfi Bjarnasyni, embætti menntamálaráð-
herra og Jjar með æðstu yfirráð og úrslitavald yfir
öllum fræðslu- og uppeldisstofnunum jtessa
lands, skólum og útvarpi. Mun ýmsum flokks-
mönnum forsætisráðherrans — hvað þá öðrurn —
hafa fundizt það forsending nokkur og allkynleg
gráglettni örlaganna, að forráðamenn þessa
flokks, sem liæst hefir jafnan raupað af þjóðholl-
ustu sinni og fastheldni í fornar dyggðir, skyldu
einmitt fyrstir manna verða til þess að af-
nu
henda byltingamönnum sjálft f jöregg þjóðmenn-
ingarinnar, uppeldis -og fræðslumálin, til Jtess að
hefja með Jtað Jtann gálauslega cirlagaleik, er
þeim bezt þóknaðist. Alls staðar í heiminum
leggja kommúnistar á Jiað mikið kapp að ná
æskulýð landanna undir áhrifavalda sitt, og
reyna Jteir því hvarvetna í því skyni að konia
byltingaáróðri sínum á framfæri í skólurn og út-
varpi. Og alls staðar í heiminum — nema á ís-
landi — reyna hinir borgaralegu flokkar í lengstu
lög að koma í veg fyrir það, að þessi höfuðvígi
þjóðmenningarinnar falli kommúnistum í hend-
ud. Hér eru Jaau aftur á móti gefin þeim skilyrð-
islaust á vald, orrustu- og viðnámslaust að kalla,
aðeins til þess að þjóna barnajegum metnaði ein-
staks flokksforingja og stundarhagsmunum
skammsýnnar og síngjarnrar klíku fjárplógs-
manna og stríðsgróðalýðs, sem reynir að kaupa
sér enn um stund frið og aðstöðu til þess að mata
krókinn á kostnað þjóðarheildarinnar, og sér þá
ekki í það, þótt slík stundargrið séu keypt. svo
dýru verði sem því, að opna hlið útvarpsins og
skólanna upp á gátt fyrir byltingaáróðri og sefj-
unarvaldi hins nýja samstarfsflokks Jieirra í rík-
isstjórn og á Alþingi.
|£OMMÚNISTINN í embætti menntamálaráð-
herra hóf fyrst „nýsköpun“ sína að þessu
leyti á sviði útvarpsmálanna, enda er þar um stór-
virkasta og fljótvirkasta áróðurstækið að ræða, og
jafnframt miklum mun viðráðanlegra að gera
með litlum fyrirvara mikilvægar breytingar á því
sviði heldur en á skólakerfi landsins í heild. Sú
hneykslissaga hefir þrásinnis verið gerð að um-
talsefni hér í blaðinu og verður ekki rakin hér
nánar í Jietta sinn. En því fer fjarri, að mennta-
málaráðherran hafi heldur gleymt ætlunarverki
síntiísem yfirstjórnandi skólanna, þótt borgara-
leg lög og lýðræðislegar erfðir, sem hann hefir
enn ekki kunnað við eða talið hyggilegt að þver-
brjóta þegar í upphafi valdaferils síns, hafi talið
nokkuð fyrir „nýsköpun“ ráðherráns á þessu
sviði. Hann hefir t. d. orðið að sætta sig við það
að doka við um stund, unz skipunartími ýmissa
skólanefnda í landinu var á enda liðinn. En þá
hefir heldur ekki verið beðið boðanna um Jrað
að víkja eldri skólanefndarformönnum frá starfi
— hversu árvakrir og duglegir sem þeir hafa
reynzt í þeirri stöðu að allra dómi — til Jress að
tryggja dyggum og auðsveipum flokksmönnum
ráðherrans sæti þeirra næstu árin. Óþarft er að
Fuglarnir sem lærifeður.
T-,AÐ ER gamalla og góðra fugla
háttur á vorin, þegar varptíminn
stendur sem hæst, að reyna að leiða
athygli gesta, sem óboðnir koma inn
á friðlönd þau, sem fuglarnir hafa val-
ið sér, frá hreiðrinu og ungmóðurinni.
Allir kannast við þegar stelkurinn
flýgur upp undan fótum manns með
miklu háreysti og írafári rétt eins og
eggin Iægju þar á næstu þúfu. Eftir-
grennslanir á þeim stað bera þó
venjulega engan árangur, og oft
tekst fuglunum herbragð þetta furðu-
lega vel og eggin og hreiðrið fá að
vera óáreitt fyrir áleitni forvitinna
gesta. Næsta litlar upplýsingar er að
hafa í íslenzkum fræðibókum um
fuglalífið í Rússlandi og lítið hafa
kommúnistablöðin gert að þvi að
fræða almenning um þennan þátt
náttúruvísindanna austur.þar, en lík-
legt verður að teljast, að eðli fugl-
anna, sem búa við hið austræna Iýð-
ræði, sé ógn svipað því sem gerizt í
hinum harðsvíruðu, kapitalisku ríkj-
um hins gamla heims. A. m. k. benda
líkur til þess, að rétttrúendum þar sé
ekki síður kunnugt um herbragð
stelksins en trúbræðrum þeirra í öðr-
um löndum, og augljóst er, að þeir
eru engra eftirbátar um eftirlikingar.
Leitið í norður. '
j SL. VIKU bar það til tíðinda aust-
ur í Moskvu, að blaðakostur Stal-
ins bónda varð var við óþarfa hnýsni
óboðinna gesta úr Vesturlöndum í
friðarhreiður það, sem rússneski her-
inn er um þessar mundir önnum kaf-
inn við að skapa í Iran og víðar i hin-
um nálægari Austurlöndum. Eins og
að likum lætur var ekki komið að
þessum ágætu útvörðum frelsis og
friðar sofandi á verðinum, heldur
geystust þau upp með gjallandi
hljóm, sem bergmálaði víða um lönd.
Stefnan var ekki tekin suður og aust-
ur, í áttina til friðarhreiðursins, held-
ur þveröfugt, í norður og vestur, yfir
hauður og höf og ekki látið staðar
numið fyrr en úti á íslandi. Þangað
var athygli allra þeirra, sem áhyggjur
hafa af varðveizlu friðarins og trúa á
hið austræna lýðræði, stefnt. Þessi
ágætu málgögn lýstu þvi fyrir lesend-
um sínum, að Bandarikjamenn
mundu ekki ætla sér að standa við
samninga þá, er þeir gerðu við ís-
lendinga á sínum tíma, um hervernd,
heldur mundu þeir hvergi fara og bú-
ast um sem ramlegast á flugvöllum og
flotahöfnum Islands. Má gera ráð fyr-
ir, að hinir frómu lesendur blaðanna
hafi mjög tekið að ugga um fjöregg
friðarins eftir þessar markverðu upp-
lýsingar og vist má telja, að rétttrúað-
ir í öllum löndum hafi af þessu
vængjablaki ráðið það hvar hreiðurs-
ins væri að leita.
Rétttrúnaður er dyggð.
pN ÞÓTT rétttrúnaður sé mikil
dyggð, þá er hann ekki öllum gef-
inn, og einhverjar grunsemdir munu
ennþá leynast í hugum manna um
það hvar það sé, sem ungmóðirin ligg-
ur á eggjunum. Nokkrir Bandaríkja-
þingmenn hafa t. d. nýlega látið svo
nelna hér einstök nöfn eða dæini
í þessu sambandi. Okkur Akur-
eyringum ætti t. d. ekki að vera
það ofætlun, án allra slíkra brýn-
inga, að minnast þeirra atburða,
sem gerzt hafa í skólamálum
bæjarins núna síðustu dagana
fyrir tilverknað Jressa kommún-
istaráðherra, sem skipar nú upp-
eldismálum þjóðarinnar að eigin
geðþótta og með hagsmuni og
aukin áhrif byltingarmanna fyr-
ir augum — fyrir náð og atbeina
Sjálfstæðisflokksins og hins
blessaða Olafs Thors!
ummælt', að eftir atburðina í Iran
þurfi Rússar naumast að taka sér fyr-
ir hendur að kenna öðrum þjóðum
hvernig halda eigi milliríkjasamninga
og muni Bandaríkjamenn í hvívetna
standa við allar skuldbindingar sínar
gagnvart Islandi, hér eftir sem hingað
til. Virðist af þessu mega ráða, að
ennþá megi eiga von á hnýsnum,
óboðnum gestum inn ívarplöndin frið-
sælu í Austur-Evrópu, og eigi muni
allir þeir, sem ugga um friðinn, leita
til Islands, þrátt fyrir ágæta vegvísun
kommúnistablaðanna.
Attirnar fleiri en tvær.
1?N ÁTTIRNAR eru fleiri en tvær.
Siðasti Verkamaður er t. d. mjög
uggandi um alheimsfriðinn af völdum
stjórnarfarsins á Spáni. Stefnan getur
því verið norður, suður og vestur, allt
eftir því hvað við á. Aðeins aldrei
austur. Það er hinn mikli leyndar-
dómur þeirra, sem berjast hinni einu,
sönnu og réttu baráttu fyrir verndun
friðarins og viðhaldi lýðræðisins.
Leiðir gestir og gagnráðstafanir.
Garðyrkjuráðunautur bæjarins aug-
lýsir í blaðinu í dag herferð gegn
blaðlúsunum og kálmaðkinum á kom-
andi vori. I því sambandi hefur hann
beðið blaðið að vekja athygli á eftir-
farandi atriðum í sambandi við þessa
leiðu gesti:
heitum og þurrum sumrum gerir
" blaðlúsin oft miklar skemmdir á
trjágróðri, sérstaklega á rifsrunnum,
en einnig víði, birki og fleiri trjáteg-
undum. Auk þess sem ribs-berin eyði-
leggjast oftast að mestu ef um blað-
lús er að ræða, verður trjágróðurinn
blaðlítill, ritjulegur og ljótur þegar á
miðju sumri.
Skógarmaðkurinn hefir ennfremur
gert talsverðan usla á birki undanfar-
ið og má búast við að, ef ekkert verð-
ur aðgert þá fari þetta mjög versn-
andi, sérstaklega þegar heit og góð
sumartíð er og gróður okkar fær
beztu þroskaskilyrði að öðru leyti, er
því illa farið ef ekki tekst að verja
trjágarðana að mestu fyrir þessari
meinsemd.
Varanlegustu varnir eru, að úða
tré og runna á veturna t. d. með Car-
bokrimp-upplausn. Gæta verður þess
að úðun þarf að vera lokið áður held-
ur en brumhnappar byrja að springa
út. Ef seint er úðað t. d. eftir miðjan
apríl, þarf að nota önnur veikari lyf
s. s. Abolin eða Krimpol. Einnig má
dreifa Dana-eiturdufti á trjágróður-
inn, en reynsla erlendis hefir sýnt, að
það er ekki jafn örugt og vetrarúðun
með sterkari lyfjum.
Þar sem trjágróður liggur í mörg-
um tilfellum saman, þó að á tveim
lóðum sé, og þar-sem bærinn verður
að skoðast sem einn heildar trjágarð-
ur, koma gagnráðstafanir vegna skor-
dýraskemmda að litlum notum, nema
allir bæjarbúar, hver og einn einasti,
láti framkvæma úðun hjá sér.“
Kommúnistar á undan-
haldi í fagfélögunum
Nýlega er lokið stjórnarkosn-
ingu í Hinu íslenzka prentara-
félagi. Úrslit urðu þau, að
kommúnistar, sem hafa verið í
meirihluta í félaginu, biðu nú
ósigur. Formannsefni þeirra,
Stefán Ögmundsson, sem verið
hefir formaður félagsins undan-
farin þrjú ár, féll með miklum
atkvæðamun. Hinn nýkjörni for-
inaðmr heitir Magnús Ástmars-
son og er Aljrýðuflokksmaður.
Berklavörn á Akureyri heldur fund
sunnudaginn 17. marz kl. 4.30 e. h. í
Verzlunarmannahúsinu (uppi). Mjög
mikilvæg mál á dagskrá. Félagar fjöl-
mennið. — Stjómin.
LEIKFIMI.
Nokkrar heimaæfingar
Hér kemur enn framhald á heimaæfingunum,
sem alls verða tíu. Nú byrjum við á ágætri bak-
æf ingu.
6. æfing. — Við sitjum á gólfinu, réttum vel úr
hnjánum, hendurnar hvíla á gólfinu. Nti sveifl-
um við örmunum fram, beygjum okkur fram og
niður og reynum að slá með íingurgómunum á
tærnar (1). Síðan réttum við okkur upp og sitjum
beinar eins og áður (2). Beygjum okkur fram, án
þess að beygja hnén(!) og upp aftur, og þáfinig
áfram nokkrum sinnum. Náum við ekki í tærnar
í fyrsta sinn, verðnm við að reyna aftur og aftur.
Þetta kemur með æfingunni.
7. æfing. — Við liggjum á grúfu á gólfinu, hvíl-
um höfuðið á örmtmum. Nú lyftum við vinstra
fæti upp frá góllinu og teygjurn vel úr honum(l),
og leggjum liann hægt niður aftur (2). Síðan lyft-
um við hægrá fæti á sama hátt (3) og leggjum
hann niður aftur (4). Mjöðminni má ekki lyfta
frá góllinu, er fætinum er lyft, Þetta er sérstak-
lega góð mjaðmaæfing, svo að það borgar sig að
æfa hana duglega, minnst átta sinnum í. hvert
sinn.
8. æfing. — Nú liggjum við á bakinu á gólfinu,
handleggirnir niður með hliðunum. Síðan sveifl-
unt við báðum fótum beint upp og aftur, svo
langt, að við getum snert gólfið með tánum. Síð-
an færum við fæturna liægt til baka aftur, og nið-
ur á gólf í sömu stellingar og áður. Munið að
anda liægt og rólega, meðan á æfingunni stend-
ur. Þó að við náum ekki strax með tærnar aftpr
yfir og niður á gólf, kemur það smátt og smátt
með góðri æfingu — allt magaspik verður að
hverfa!
(Frh..
EINFALDAR HEILBRIGÐISREGLUR.
Enginn veit livað átt hefur, fyrr en misst hef-
ur, segir máltækið, og á Jrað vel við um heilsuna,
því að engan fjársjóð eigum við betri en góða
heilsu, þó að fáir kunni að meta hana, fyrr en Jiá
ef til vill um seinan.
Heilbrigt líferni er án efa bezta ráðið til þess
að halda góðri heilsu, og hér fara á eftir fáeinar
óbrotnar lífsreglur til eftirbreytni:
Gangið svo snemma til hvíldar á kvöldin, að
]>ér fáið helzt 8—9 tíma svefn á sólarhring — ó-
nógur svefn slítur líkamanum meira en vinna.
Etið jafnan á ákveðnum matmálstíma, en ekki
á milli mála, og tyggið matifin vel.
Sj:íið um að hafa hreint loft í híbýlum yðar
nótt og dag, og njótið útilofts og sólar eftir Jrví
sem hægt er daglega. Forðist aðgerðaleysi og
einnig ofreynslu.
Maturinn á að vera hæfilega soðinn, vel til-
reiddur, óbrotinn, en ekki of tilbreytingarlaus.
Loks er eitt, sem stuðlar mjög að góðri heilsu
og vellíðan, en það er að temja sér ánægju og
nægjusemi.
SÍTRÓNUSAFT.
Sítrónur má nota á
margvíslegan hátt
ferskar til matar og
drykkjar, en eins er
líka hægt að búa til
úr þeim saft, sem
þægilegt er að grípa
til.
Safinn er pressaður
vandlega úr sítrónun-
um og síjaður. Sykur
settur í el’tir smekk, og saftin látin sjóða í nokkr-
ar mínútur, unz. sykurinn er vel bráðnaður. Froð-
an veidd ofan af og saftin sett á flösku með þétt-
um tappa. Áður en saftin er notuð til drykkjar,
er hún Jjynnt með vatni, eftir því sem henta þyk-
ir. Köld er hún ágætur svaladrykkur, en blönduð
heitu vatni ágæt við kvefi og sárindum í hálsi.
Ef sítrónurnar.eru hitaðar í vatni, áður en þær
eru pressaðar, fæst meiri safi úr þeim.