Dagur - 16.05.1946, Qupperneq 4

4
DAGUR
Fimmtudaginn 16. maí
Úthlutun togaranna
J^YGGINGARRÁÐ lielir nú úthlutað tuttugu
skipum ai' þeim þrjátíu, sem ríkisstjórnin
samdi um kaup á i Bretlandi á sl. ári. Þessari
fyrri úthlutun lauk þannig, að Reykjavík og
Hafnarfjörður sitja uppi með 19 skip, en Akur-
eyrarbær hlaut 1 skip. Aðnir staðir á landinu
komust ekki á bl'að við þessar ríkisframkvæmdir.
Eins og kunnugt er hafði Akureyrarbær sótt
um kaup á 2 skipum. Nýbyggingarráð hafði áður
sent bænum boðskap, og farið fram á að greidd-
ur yrði einn fjórði hluti andvirðis tveggja togara
kr. 1.300.00, því að ráðgert væri að úthluta skip-
unum til-þeirra aðila, sem hefðu „handbært fé“
til þess að inna þessar byrjunargreiðslur af hendi.
Ekki er vitað annað, en Akureyrarbær hafi gert
hreint fyrir sínum dyrum að þessu leyti og má því
sennilega búast við því, að bænum verði úthlutað
einum togara til viðbótar þegar fylling tímans er
komin.
J*N ÞESSAR fyrstu ráðstafanir um úthlutun
skipanna gefa tilefni til umhugsunar um
skipakaupin í heild og afkomu fjórðunganna.
Eftir því sem bezt er vitað, munu ríki og bæjarfé-
lög kaupa 23 af þeim 30 togurum, sem keyptir
voru í Englandi, en útgerðarfélögogeinstaklingar
ekki nema 7 skip. Þar af kaupa stærstu útgerðar-
félög landsins, Kveldúlfur og Alliance, ekki nema
eitt skip hvort. Einstaklingsframtakið hefir því
ekki óskað að leggja fjármagn í þennan hluta
„nýsköpunarinnar" að neinu verulegu leyti, held-
ur verða bæir og ríki að sjá um það. Til þess að
koma því í kring var ákveðið að skylda Lands-
bankann til þess að lána 3/4 hluta andvirðisins,
með mjög vægilegum skilmálum. Á þennan hátt
verða skipin keypt með raunverulegri ríkisábyrgð
og nú virðist augljóst, að ætlunin sé að skipta
flotanum upp í milli þeirra staða, sem hafa fjár-,
magn til þess að inna fyrirframgreiðslurnar af
hendi og telja sig færa um að afskrifa stríðsverð
skipanna og standa undir taprekstri/ Þeir staðir,
sem hafa þessa aðstöðu eru vitaskuld Reykjavík
og Hafnarfjörður og úthlutun Nýbyggingarráðs
sýnir, að það hefir látið „handbært fé“ og póli-
tíska aðstöðu þessara kaupstaða ráða sjónarmið-
um sínum.
þVl AÐ VISSULEGA er fleira að athuga í þess-
um málum en fjármagn einstakra staða. Það
er vitað mál, að þótt aðstaða bæjarfélaganna um
framlög fjármagns sé ærið misjöfn, er þörfin fyrir
aukningu atvinnutækja alls staðar brýn. Þegar
svo er komið, að það er ríkið sjálft sem raunveru-
lega tekst á hendur ábyrgðir fyrir kaupverði alls
hins fríða flota, virðist ekki hafa verið óeðlilegt
að önnur atriði en „handbært fé“ bæjarfélaganna,
hefðu ráðið einhverju um úthlutunina og þá
fyrst og fremst nauðsynin á aukningu atvinnulífs
fjórðunganna-.
rnir munu
þAÐ ER AUGLJÓST mál, að togararnir
draga að sér vinnuafl og fjármagn, hvar sem
þeir verða gerðir ut á landintt. Náírðsynin á sktrp-
un mótvægis gegn aðdráttarafli Reykjavíkur er
öllum hugsandi mönnum löngu augljós. Fyrst
ákveðið er, að ríkið standi raunverulega undir
þessum aðalþætti „nýsköpunarinnar" virðist það
hafa verið skylda ríkisstjórnarinnar, að hafa hönd
í bagga með úthlutun skipanna til þess að efla
slíkt mótvægi, í Norðlendinga- og Austfirðinga-
Ófrægingarstríðið.
jþAÐ ER kominn tími til þess fyrir
Akureyringa, að veita alveg sér-
staklega athygli málflutningi þeim,
sem ritstjóri Morgunblaðsins hefir
tamið sér nú um skeið og miðar að
því að ófrægja og svívirða bæinn og
íbúa hans almennt í augum mikils
hluta þjóðarinnar. Þessi rógsherferð
hófst snemma vetrar og var Valtýr
Stefánsson hafður forríðari, en til
styrktar fylkingarörmunum voru ekki
minni menn en þeir Pétur Magnússon,
fjármálaráðherra og Jón þingforseti
Pálmason. Presturinn með pottinn,
sem nefnir sig Gáinn, og Kengálu-
riddarinn á Blönduósi, voru látnir
reka skæruhernað í sama tilgangi. Það
er því augljóst, að til þessa ófræging-
arstríðs er ekki stofnað af neinum
dyntum Morgunblaðsritstjóranna,
heldur er hér um skipulagðar hernað-
araðgerðir Sjálfstæðisflokksforyzt-
unnar að ræða. Og vopnin voru kosin
með hliðsjón af málstaðnum. Eitur-
gasi lyga og rógs er ausið hlífðarlaust
yfir Akureyringa í öðru hverju Morg-
unblaði og smábombum útvarpað úr
sölum Alþingis, er tækifæri gefst.
Sinnéps-gasið.
þESSI nýtízkulegi eiturgashernaður
Morgunblaðsins tekur á sig þá
mynd, að Akureyringar hafi bundizt
samtökum um það, á liðnum vetri, að
baka bændum landsins eins mikið
tjón og þeim frekast var unnt. Ráðið
til þess var að stofna til „kjötverk-
falls“, sem Morgunblaðið segir, að
hafi verið háð hér um slóðir allt frá
haustnóttum og til þessa dags. Hér
gekk maður undir manns hönd, segir
þetta aðalmálgagn ríkisstjórnarinnar,
steig á stokk og strengdi þess heit, að
borða ekki kjöt, til þess að bændur
hefðu sem mest tjón af og stjórnin
sem mesta erfiðleika. Foryztuna í
þessu einstæða neytendaverkfalli,
segir Morgunblaðið Dag hafa haft og
kvað svo ramt að ofstæki Dags-
manna, að þeir gerðu út leiðangur
„til hinna hrossaríku héraða Skaga-
fjarðar- og Húnavatnssýslna" til þess
að kaupa afsláttarhross og fullkomna
þannig kindakjöts-„verkfall“ bæjar-
búa! Og árangurinn hefir orðið fram-
úrskarandi mikill og góður fyrir Dag,
upplýsir Morgunblaðið. Bæjarbúar
gerðust almennt.þátttakendur í þessu
fjóröungura, í stað þess að ýta
undir þá þróun, sem nú hefir
orðið um skeið. Þeirrar viðleitni
hefir ekki orðið vart raeð þeirri
úthlutun, seni nú er nýlokið. En
ennþá er tækifæri til þess fyrir
ríkisstjórnina, að sýna þjóðinni
hvort hún helir manndóm og
vilja til jress að leysa þessi mál
méð hag alþjóðar fyrir augunr,
eða hvort hún vill að fjármagn
og vinnuafl haldi áfram að sogast
stiður á bóginn, unz athafnalífi
annarra landshluta er blætt út.
Eftir fyrri úthlutún Nýbygg-
ingarráðsins er taflstaðan aug-
Ijós: Bæirnir við Faxaflóann
sækja enn fram á borðið í valdi
ríkisstjórnarinnar. Næsii leikur
er úthlutun þeirra 10 skipa, sem
eftir eru. Það er í hendi ríkis-
stjórnarinnar að jafna taflstöð-
una og forða strjálbýlinu frá erid-
anlegum ósigri í viðureigninni
við fjármagn höfuðstaðarins. Það
er jress vert, fyrir alla landsmenn,
áð fylgjast vel með þessu tafli.
Endalok þess hljóta að verða ör-
lagarík fyrir þjóðina í heild.
svívirðilega verkfalli. Kjötsalan á
landinu hefir alls staðar orðið meiri
en í fyrra, nema á Akureyri, fullyrðir
Morgunbl., þar ekki nema helmingur.
Þar með var svivirðingin fullkomnuð.
Og nú leggur Morgunblaðið út af þvi
í hverju einasta Reykjavíkurbréfi,
hversu óþjóðhollur og andstyggilegur
lýður bæjarbúar hér séu.
Hverjar erú slaðreyndirnar?
þANNIG gengur lygin, dag eftir dag,
í herbúðum Morgunblaðsmanna.
Og líklega trúir fjöldi manna því — í
Reykjavík a. m. k. — að Akureyring-
ar hafi af ásettu ráði og á skipulegan
háttf stofnað til þessara eindæma at-
burða. Gagnvart þeim hefir Morgun-
blaðið náð tilgangi sinum. En svo
kynni að fara, að Morgunblaðið átt-
aði sig á þvi, þótt síðar verði, að hvert
atkvæði, sem það vinnur til handa
Sjálfstæðisflokknum þar syðra með
þessari furðulegu lyga- og rógsherferð
á hendur heilu bæjarfélagi, verði dýru
verði keypt. Norðléndingar þurfa ekki
að sækja neina vizku um kjötsölumál-
in til Morgunblaðsins. Þeim eru stað-
reyndirnar kunnar. Og þær eru þess-
ar: Kjötsalan á Akureyri varð minni
á sl. hausti en nokkru sinni fyrr, af
því að ríkisstjórnin vanrækti að skýra
frá fyrirætlunum sínum um niður-
greiðslur meðan haustkauptíðin stóð
yfir. Bæjarbúar, sem ekki hafa yfir-
leitt fjárráð Reykvíkinga, héldu að
sér höndum og birgðu sig ekki upp
með saltkjöt, eins og venjulega hefir
verið. í vetur hefir kjötsalan hér sízt
verið minni en á undanförnum árum,
þrátt fyrir heimskulegt fyrirkomulag
kjötstyrkjanna, sem hafa tvímæla-
laust spíllt sölunni, og allar fullyrðing-
ar Morgunblaðsins um „neytenda-
verkfall" eru nú opinberaðar sem
rætnar álygar í augum allra, sem ekki
hafa Mbl. fyrir biblíu.
Heil smálest á íjölskyldu!
P|N Morgunblaðið heldur áfram að
staðhæfa, að kjötsalan um land
allt hafi verið mun meiri en í fyrra,
alls staðar nema á Akureyri. Þrátt
fyrir „verkfall" Akureyringa, mundi
ekki þurfa að flytja neitt kjöt út. Svo
vísdómslega hafi allar ráðstafanir rík-
isstjórnarinnar verið. Nú upplýsir
formaður Búnaðarráðs, á aðalfundi
Kaupfélags Borgfirðinga, að mikið
kjöt sé ennþá óselt í landinu og þurfi
að flytja út. Vitað er, að i apnlbyrjun
var þetta magn um 1000 smálestum
meira en á sama tíma í fyrra. Ef
Morgunblaðið hefði sagt satt um
„verkfallið“ hér og kjötneyzlu annara
landshluta, þá lægi næst áð ætla, að
„kjötverkfair Akureyringa hefði þýtt
1000 smálesta samdrétt á kjötsölunni,
eða sem svarar heilli smálest á hVern
heimilisföður i bænum! Minna mátti
ekki gagn gera.
' Augljós tilgangur.
I þEGAR hér er komið, er tilgangúr-
urinn með þessari einstæðu rógs-
herferð á hendur bæjarfélaginu, aug-
ljós. Kjötsalan í landinu í heild hefir
minnkað fyrir sleifarlag og heimsku-
legar ráðstafanir ríkisvaldsins. Til
þess að leyna þeim staðreyndum, tek-
ur Morgunblaðið það ráð, að kenna
bæjarbúum á Akureyri um. Þeir hafi
stofnað til „verkfalls.“ Tap það, sem
bændastéttin mun bíða við að flytja
þarf út fleiri hundruð smálestir af
kjöti, er þeim að kenna! Morgunblað-
' ið ætlast með öðrum orðum til þess
! að gremja bændastéttarinnar bitni á
! Akureyringum, en ekki þar ser.. hún
j á heima, á ríkisstjórninni og stuðn-
j ingsliði hennar á Alþingi.
Statisti aó tjaldabaki.
! 'p'KKI verður komist hjá að minna
| á hlutverk alþingismanns kaup-
staðarins í þessum málum. Hann hef-
ur löngum leikið statista á þingi. I
(Framhald á 5. síðu).
Nokkrar samvizkuspurningar,
sem eiginmenn aittu að svara.
Eiginkonan, sem er hrædd um að maðurinn,
seni hefir heitið henni eiginorði, sé hættur að
vera hrifinn af henni, ætti að líta á þessar spurn-
ingar og svara þeim sa.mvizkusamlega með „já“
eða ,,nei“:
1. Finnst honura gaman að sitja og spjalla við
yður, ef hann hefir tíma til þess?
2. Vill hann heyra yðar álit á hlutunum?
3. Eyðir hann leyfum sínum og frístundúm
með yður? «
4. Gefur hann yöur nokkurn tíina óvæntar
gjafir?
5. Eruð þið samrýmdari núna en fyrst eftir að
þið genguð í heilagt hjónaband?
C). Lætur hann yður hal'a vasapeninga, eftir því
sem tekjur hans leyfa?
7. Forðast hann að þrefa út af smámunum?
8. Er hann stoltur af yður, er þið farið út að
skémmta ykkur saman?
9. Finnst yður hann-bera fullt eins mikið traust
til yðar nú og áður fyrr?
10. Sýnir hann yður samúð og skilnirig, ef þér
eruð lasin?
11. Svarar hann umkvörtunum yðar oftast nær
með góðlJtlegri gamansemi?
12. Getur hann tekið yðar vellíðan fram yfir
sína eigin vellíðan?
13. Kann hann að stilla skap sitt jafn vel nú og
fyrst, er þið voruð gift?
14. Vill hann vera snyrtilegur útlits, þegar þið
farið út saman?
15. Faðmar hann yður stundum og kyssir alveg
óvænt og upp úr þurru?
Ef „jáin“ verða færri en 9, hafið þér ef til vill
ástæðu til að óttast. 12 ,,.já“ eru sæmileg. 13. „já“
sanna tvímælalaust, að eiginmaðurinn er mjög
hril'inn af yður, þó hann hafi ef til vill allt of
sjaldan orð á því, að hann elski konuna sína.
(Companion).
Matreiðsla.
STEIKT, SOÐIÐ KJÖT.
Venjulega er steikin matreidd á þann hátt, að
kjötið er steikt og síðan soðið, eða hún er látin
stikna í ofninum. En þriðja leiðin er líka ágæt,
sú, að sjóða kjötið fyrst og steikja það síðan í of-
urlitlu smjöri. Á þann hátt sparast smjör og kjöt-
ið verður mjúkt og safamikið.
BLÆJUEGG.
Blæjuegg er tilvalið að hafa sem smárétt á
kvöldborðið með steiktu franskbrauði og ein-
hverri sósu, sem afgangs er frá miðdegisverðinum
t. d. karry- eða tómatsósu. Þá eru þau og notuð í
ýmsar 'soðsúpur og eru sérstaklega góð með spín-
atjafningi. Ef blæjuegg eru liöfð með brauði, er
brauðsneiðin smurð með smjöri, eggið látið í
miðjuna og sósunni hellt yfir.
Blæjuegg eru búin til á eftirfarandi hátt: Vatn
1 1., salt 1 tesk., edik 1 matsk., egg. Vatnið er lát-
ið bullsjóða með saltinu og edikinu. Þá er egg
brotið og sett í bolla og síðan látið ofan í sjóðandi
vatnið. Með sleif er hvítunni vafið utan um rauð-
una, svo að hún sjáist ekki. Eggið er látið sjóða
2—3 minútur, og verða blæjuegg fallegri, ef
hlemmur er hafður á pottinum, meðan þau sjóða,
I STAÐINN FYRIR HAFRAGRAUT.
Húsmóðirin, sem vill spara eldsneyti (og þá
líka uppþvott á hafragrautspottinum), ætti til til-
breytingar að reyna, hvernig heimilisfólkinu, og
Jiá einkum börnunum, fellur að fá hafragijónin
hrá í staðinn fyrir hinn venjulega heita hafra-
graut. Grjónin eru Jiá stráð sykri og nokkrum
rúsínum og mjólk höfð út á. Fyrst í stað þykir
Jretta ef til vill ekki sem allra bezt, en flestir venj-
ast Jiví furðu fljótt og þykir það herramanns-
matur.