Dagur - 04.07.1946, Síða 3

Fimmtudagur 4. júlí 1946
D AG U R
3
DAGUR
Ritstjórl: Haukur Snorrason
Afgreiðslu og innheimtu annast:
Marínó H. Pétursson
Skrifstofa í Hafnarstræti 87 — Sími 166
Blaðið kemur úi á hverjum fimmtudegi
Árgangurinn kostar kr. 15.00
Prentverk Odds Bjömssonar
Úrslit kosninganna
þEGAR þetta ei ritað eru úrslit kosninganna
kunn*í 26 kjördæmum og heildannynd kosn-
inganna þegar fullskýr. Framsóknarflokkurinn
hefir tapað tveimur þingsætum, unnið fylgi í 7
kjördæmum en tapað í 18, ef miðað er víð liaust-
kosningarnar 1942. .Sjálfstæðisflokkurinn hefir
unnið eitt þingsæti, tapað fylgi í 14 kjördæmum,
en unnið á í 12. Kommúnistar hafa unnið eitt
þingsæti, tapað fylgi í 8 kjördæmum, unnið á í
18, en víðast nrjög lítilfjörlega. Alþýðuflokkur-
inn helir bætt hag sinn í 21 kjördæmi, en tapað í
4. Ef nriðað er við fylgi flokkanna í bæjarstjórnar-
kosningunum í vetur hefir Sjálfstæðisflokkurinn
tapað fylgi f 4 bæjunr, en unnið á í 3, kommún-
istar lrafa haft betur í 4 en lakar í 3 og Alþýðu-
flokkurinn vaxið í 3 bæjunr, gengið saman í 4.
Framsóknarflokkurinn stendur svipað að vígi í
bæjununr og þá, hefir unnið á á Akureyri og í
Vestmannaeyjum, en tapað í Reykjavík og Siglu-
firði. Heildaratkvæðatölur flokkanna lig'gja
ekki fyrir, og því er ekki augljóst hvernig úthlut-
un uppbótarsæta verður lráttað, en líklegt sýnist
að uppbótarþingmönnum muni fækka eitthvað
og styrkleikahlutföllin í þinginu í mili stjórnar-
sinna og stjórnarandstæðinga raskist lítið.
gVO UNDARLEGA var til þessara kosninga
stofnað, að naumast verður talið að úrslit
þeirra séu dómur þjóðarinnar um stefnu stjórn-
arinnar. Raunverulega var ekki kosið um stefnu
stjórnarinnar í heild, heldur um stefnuskrár ein-
stakra flokka almennt. Stjórnarandstæðingar
voru víða í framboðum fyrir stjórnarflokkana og
hlutu víðast hvar mikið fylgi. Verður því naum-
ast hægt að telja það mikinn sigur fyrir stjórnina
þótt tveim stuðningsflokkunr hennar liafi gengið
vel að korna stjórnarandstæðingum á þing. Hitt
er aftur á móti augljóst, að úrslit kosninganna
eru nokkur sigur fyrir Alþýðuflokkinn og einnig
fyrir Sjálfstæðisflokkinn. Alþýðuflokkurinn hefir
víðast hvar aukið fylgi sitt og Sjálfstæðisflokkur-
inn hefir bætt hag sinn í bæjunum og haldið í
horfinu í allmörgum sveitakjördæmum.
Pótt kosningarnar boði ekki nein straumhvörf
í þjóðlífinu únr stjórnarfarið almennt, marka þær
önnur tímamót. Sókn hinnar erlendu byltinga-
stefnu hefir verið stöðvuð í flestunr kjördænrum.'
Fyrir fjórunr árum flæddi kommúnisminn yfir
landið. Byltingaflokkurinn margfaldaði þing-
mannatölu sína, varð umsvifanrikill aðili í þing-
sölununr og að lokunr leiddur að valdastolunum
af formanni Sjálfstæðisflokksins. Eftir þessar
kosningar eru gagngerð umskipti. Flokkurinn er
á undanhaldi í nrörgunr kjördæmum, annars stað-
ar þraukar lrann í varnarstöðu en aðeins á ein-
staka stað hefir lronunr lánast að lralda sókninni
áfranr, en öll leifturtækni er af þeinr tilburðunr.
Eftir er nú að vita lrvort flokknum tekst að lralda
valdaaðstöðu sinni í þjóðlífinu þrátt fyrir þessi
tíðindi. Þar á hann mikið undir samstarfsflokk-
um sínum í ríkisstjórninni.
jþEGAR stjórnarsamstarfið hófst var meiri blaða-
kosti og áróðurstækni beitt gegn Framsókn-
arflokknunr heldur en með „nýsköpuninni".
Flokkurinn var þá talinn þjóðhættulegur af
stjórnarblöðununr og sum þeirra höfðu við orð
að rétt væri að banna hann. Þessi látlausi áróður
hefir haldið áfram allt til þessa dags. Jafnframt
Eftir bardagann.
þA ER kosningunum lokið, stór-
skotalið stjórnmálaflokkanna, sem
hélt uppi harðri hríð á framboðsfund-
um og blöðum, þagnað að mestu leyti.
Sumarvindarnir leika aftur um þjóð-
málasviðið, púðursvælan er á bak og
burt og nokkurn veginn augljóst að
enginn gjöreyðingarsigur hefir verið
unninn á vígstöðvunum af neinum
flokki, heldur hafa flokkarnir yfirleitt
haldið sínu, misjafnlega vel að vísu,
og þau stefnuhvörf ein hafa orðið í
Djóðlífinu að sókn kommúnista er
stöðvuð. Ef að líkum lætur mun þó
„nýsköpunar“stjómin halda áfram nú
eftir kosningarnar á sömu braut og
hingað til, því að þótt stormasamt
væri á stjórnarfleyinu um sinn, má
búast við værð og logni á eftir og
ljúfri samvinnu heildsalavaldsins og
kommúnista. Astir hjóna verða stund-
um heitari eftir harða rimmu. Stjórn-
arandstaðan mun veita stjórninni að-
hald sem áður um meðferð fjármála
og krefjast aðgerða í dýrtíðarmálun-
um. Stjórnarflokkarnir hafa sums stað-
ar a. m. k. hlotið samþykki sinna fylg-
ismanna til samstarfs áfram,enstjórn-
arandstaðan fulltingi sinna stuðnings-
manna til áframhaldandi andófs gegn
^eirri stefnu, sem ríkt hefir í þjóðmál-
unum nú um skeið. Að þessu leyti
boða kosningarnar naumast verulega
breytingu.
JAKLEGT er að þjóðin fagni því al-
mennt að þessi styrjöld er um
garð gengin að sinni, og sæmilegur
friður takist aftur í þjóðfélaginu. Fáir
munu fagna því meira en blaðamenn-
ir. Kosningar verða venjulega til
jess að snúa verri hliðinni á blöðun-
hefir því verið haldið fram með
þreföldunr ræðutíma á franr-
boðsfundum og miklum blaða-
kosti stjórnarliðsins, að Fram-
knarmenn væru andvígir ,,ný-
sköpun" í atvinnulífi þjóðarinn-
ar. Með þessunr hamslausa
áróðri lrefir stjórnarliðinu tekist
að deifa eggjarnar á óánægjunni
nreð stefnu stjórnarinnar, fjár-
glæfra lrennar og verðþennslu.
Jafnframt hefir tekist að veikja
Framsóknarflokkinn unr sinn og
svifta hann tveimur þingsætunr.
Þótt svona hafi farið í jretta sinn
er enginn endanlegur dómur
genginn unr þær nreginstefnur í
rjóðmálunum senr deilt hefir
verið unr að undanförnu, stefnu
Franrsóknarflokksins, sem vill
skapa atvinnulífinu öruggan
f jármálagrundvöll, og stefnu
stjórnarliðsins, senr viðheldur
dýrtíðinni og eykur hana í
trausti þess að hin „nýja tækni“
geti haldið atvinnulífinu á floti
er verðfallið kemur. Unr þessi
atriði er ennþá deilt og um sigur
eða ósigur í þeirri deilu er ekki
að ræða í kosningunum. Reynsl-
an ein getur þar skorið úr.
Stjórnarfarið mun jrví ekki taka
neinum breytingunr eftir kosn-
ingarnar. Stjórnarliðar munu
fara sínu fram, og stjórnarand-
staðan mun veita þeinr aðlrald
lrér eftir sem hingað til.
Fyrir Framsóknarmeirn gildir
nú að efla samtök sín og láta
ekki stundarávinning áróðursins
draga úr sér kjark. Sú tíð nrun
koma, að skynsenrin og hófsemin
um meðferð fjánrrála, mruru aft-
ur sitja í öndvegi í íslenzkum
stjórnmálum.
um upp. Blöðin hér á Akureyri, sem
venjulega eru gæflynd og dagfars-
prúð, verða úrill og ill viðskiptis,
barmafull af pólitiskum þrætuefnum,
en almenn efni, fréttir og fróðleikur,
sitja á hakanum. Fyrir blaðamennina
sjálfa er þetta engin skemmtun, því
að flestir vilja þeir kappkosta að gera
blöðin sem fjölbreyttust og skemmti-
legust. Venjulega gengur allt í öfuga
átt að þessu leyti um kosningar. Blöð-
in yfirleitt verða einhæfari en skyldi
á þeirri árstíð og líklegt er að lesend-
urnir fagni því'með blaðamönnunum,
þegar blöðin taka aftur upp fyrri
hætti.
gOSNINGABARDAGINN hér á
Akureyri varð þó ekki sérstak-
lega harður í þetta sinn og blöðin
stilltu ádeilum sínum í sæmilegt hóf.
Líklega verða þó ekki allir sammála
um þetta. Hitt er þó óumdeilanlegt,
að um sæmilega prúðmannlegt orð-
bragð stóðu blöðin hér framar
Reykjavíkurblöðunum, sumum hverj-
um að minnsta kosti. Hér var yfirleitt
meira deilt um málin en mennina,
þótt undantekningar væru þar á, og
mesti ljóður íslenzkrar stjórnmálabar-
áttu — hin persónulega áreitni — var
minna áberandi hér nú en oft áður.
Vonandi verður það til frambúðar.
■QM ÚRSLITIN í bænum þarf ekki
margt að segja. Línurnar þar eru
augljósar. Flestum mun hafa komið
það á óvænt að Sjálfstæðisflokkurinn
skyldi heimta aftur nær því allt það
fylgi, sem Alþýðuflokkurinn hafði
dregið í dilk hjá sér í bæjarstjórnar-
kosningunum. Yfirleitt munu menn
hafa gert róð fyrir því, að Alþýðu-
flokkurinn myndi halda nokkurn veg-
inn í horfinu frá í vetur, en það þýddi
að atkvæðatala sigurvegarans í kosn-
ingunum myndi hafa orðið mun lægri
en raun varð á og öllu tvísýnna um
úrslitin. I annan stað mun það hafa
vakið sérstaka athygli manna, að sókn
kommúnista í bæjarfélaginu er nú
stöðvuð. Flokkurinn bætti raunveru-
lega engu við sig frá því í bæjarstjórn-
arkosningunum í vetur og mun það
hafa valdið miklum vonbrigðum í
þeim herbúðum. Yfirleitt má segja að
sókn kommúnismans í þjóðfélaginu sé
stöðvuð og að því leyti mega kosning-
arnar teljast markverðar.
TTM FYLGI Framsóknarflokksins
hér í bænum er það að segja, að
það stendur föstum fótum, hagur
flokksins hefir batnað verulega frá því
í vetur. Hann var þá hinn þriðji í röð-
inni að stærð, en skaut kommúnistun-
um aftur fyrir sig og er aftur orðinn
annar stærsti flokkurinn í bænum.
Baráttan um þingsætið hér í framtíð-
inni verður því í milli Framsóknar-
manna og Sjálfstæðismanna, svo sem
var 1942, en kommúnistar munu
naumast komast lengra fram á við en
þeir nú eru og líklegt verður að telja,
að flokkurinn hafi lifað sína æsku-
daga og hrörnunin gangi í garð.
Kaffi-
matar- og
ávaxtastell
8 manna.
Mikið skreytt.
Verzl. Eyjaf jörður h.f.
Laust og fast
Frú Þórunn Hafstein hefir látið af ritstjórn
tvennadálksins um sinn, vegna fjarvistar úr bæn-
um.
*
Eftirfarandi klausu sá eg í amerísku kvenna-
blaði um daginn. Eg hafði gaman af henni og get
ekki stillt mig um að Jrýða hana lauslega fyrir les-
endur M. K. M. Ef til vill gæmi komið sér vel fyr-
ir ykkur að lesa hana upphátt fyrir bóndann ef
rið eruð venju fremur þreyttar einhvern daginn
og finnst hann ekki meta starf eiginkonunnar að
erðleikum!
Setjum svo að einn góðan veðurdag, er Jrú
vaknaðir, væri konan þín horfin frá heimili og
Dörnum. Eftir nokkra umhugsun, myndir þú setja
eftirfarandi auglýsingu í dagblöð bæjarins:
Stúlka óskast
til að taka að sér heimili. Þarf að vinna 18 klst. í
sólarhring alla daga vikunnar. Verður að sofa í
heimilinu. Þarf að hafa þekkingu á eftirfarandi:
matartilbúningi, prjóna- og saumaskap, lækuis-
fræði, lögvísi, uppeldisfræði, raffræði, bókhaldi
og karlmönnum. Væri einnig gott ef hún gæti
hjálpað til við blóma- og matjurtarækt. Kaup
ekkert, en allt frítt.
KONAN.
Meðaltals-æfisaga:
Giftir sig 26 ára.
Rífst tvisvar við mann sinnfyrstahjónabandsárið.
Vegur 125 pund.
Sefur í 26 ár.
Borðar 3 tonn af súkkulaði og sælgæti.
Hárvöxtur hennar á æfinni samtals 35 metrar.
Talar í 8 ár.
(G. C. Belfast Telegrapíi).
ÁHYGGJUR.
Kona ein í Ameríku hefur reiknað út og sam-
ið töflu yfir Jrað, sem flestir gera sér áhyggjur út
af í lífinu. Útreikningur hennar var á Jressa leið:
Það, sem aldrei kom fyrir 40%
Það, sem liðið er og ekki varð um breytt
með öllum heimsins áhyggjum 30%
Kvíði fyrir smámunum 10%
Gagnslaus kvíði fyrir veikindum 12%
Kvíði, sem átti nokkurn rétt á sér
8%
Karlmenn gætu framkvæmt tvisvar sinnum
meira í Jaessari veröld — ef Jreir eyddu ekki helm-
ing æfi sinnar í að segja konum hvernig ætti að
gera hlutina!
*
ELDHÚSIÐ:
Rabarbari í bitum.
% kg. rabafbari, 2 litlar matsk. sykur.
Rabarbaraleggirnir eru þvegnir, skornir í litla
jafna bita og lagðir í kalt vatn. Bitarnir teknir
upp úr og þeim raðað í leirmót eða kökumót, þar
yfir stráð sykrinum. Mótið sett í lítið heitan bak-
arofn og rabarbarabitarnir bakaðir þar til þeir
eru meyrir, en heilir. Rabarbarinn er borðaður
til kvöldverðar eða með kjötréttur. Einnig er
þannig tilbúinn rabarbari mjög góður með
grjónagraut, eða út á alls konar búðinga í stað
saftsósu.
♦ •
Ef súpan verður of sölt, er reynandi að setja
hráa, sundurskorna kartöflu út í súpupottinn.
Kartaflan dregur í sig nokkuð af seltunni.
♦
Kál á aldrei að sjóða, þangað til það er meyrt.
Sé það soðið of lengi, verður það ill-meltanlegt.
♦
í kartöflustöppu er bezt að nota heiia mjólk, því að
köld mjólk gerir stöppuna seiga.
♦
Appelsínu- og sítrónubörk má þurrka í ofni, saxa hann
síðan í söxunarvél og nota til bragðbætis í kökur o. fl.