Dagur - 22.08.1946, Side 2

2
D A G U R
Fimmtudagur 22. ágúst 1946
Verðbólgustefna, • Hrunstefna,
Framfarir, ■ Áfturhald
Stjórnarflokkarnir þrír hafa
gefið sér sameiginlegt nafn og
kalla sig framfaramenn og stefnu
sína „nýsköpun". Stjórnarand-
stæðinga kalla þeir aftur á móti
afturhaldsmenn og stefnu þeirra
hrunstefnu.
Grundvöllurinn undir stefnu
stjórnarflokkanna, eins og hún
kemur fram í orði og verki, er
sívaxandi verðbólga og dýrtíð.
Væri Jrví rétt að kalla þá verð-
bólguflokkana og stefnu þeirra
verðbólgustefnu. Innst inni í
hugarfylgsnum Joeirra virðist þó
felast ótti við þessa sameiginlegu
stefnu sína. Hann kemur fram í
Jdví að vilja dylja verðbólgustefn-
una undir falskri framfærsluvísi-
tölu.
Stjórnarandstæðingar halda
}>ví fram, að verðbólgustefna
stjórnarflokkanna leiði til hruns
atvinnuveganna og fjármálalífs-
ins, þó að enn fljóti vegna hinn-
ar miklu innstæðu þjóðarinnar
erlendis, sem hún safnaði á
stríðsárunum og er því ekki ann-
að en stríðsfyrirbæri, sem nú
gengur óðum á. Og hvað tekur
þá við, þegar innstæðurnar eru
eyddar og verðfallið dynur yfir,
og framleiðsla okkur ósamkeppn-
ishæf á erlenduiu mörkuðum
vegna margfalds framleiðslu-
kosnaðar við það, er annarstaðar
gerist?
Þá hefst hrunið, sem Fram-
sóknarmenn hafa spáð að hlyti
að koma að óbreyttri stefnu
stjónarflokkanna, og sem þeir
hafa sí og æ varað við og hvatt til
að komið yrði í veg fyrir með því
að draga úr verðbólgunni og með
gætilegri fjármálastjórn.
Þeim aðvörunum hafa forkólf-
ar stjórnarflokkanna jafnan svar-
að með brígzlyrðum um aftur-
hald og að Framsóknarmenn
væru á móti allri „nýsköpun“.
Þessi síendurtekni söngur stjórn-
arliða bendir á algerð rök}>rot
frá þeirra hendi. Barátta Fram-
sóknarmanna gegn hruni, nefna
stjórnarsinnar hrunstefnu, og er
það algert nýmæli um leið og
það er fávíslegt, að kenna stjórn-
málamenn við það, sem þeir berj-
ast á móti.
Samkvæmt því ætti að nefna
kommúnista lýðræðismenn, af
því að þeir berjast á móti vest-
rænu lýðræði ,en vilja koma á
austrænu flokseinræði. Sam-
kvæmt því ætti að nefna Al-
þýðuflokkinn atvinnuleysisflokk,
af því að hann berst á móti at-
vinnuleysi. Samkvæmt því ætti
að nefna Sjálfstæðisflokkinn
bændaflokk, af því að foringjar
hans berjast á móti réttlæti til
lianda bændastéttinni.
Það, sem tengir forvígismenn
Sjálf'stæðisflokksins og kommún-
istaflokksins saman til stjórnar-
samstarfs, er verðbólgustefnan.
Forkólfar Sjálfstæðisflokksins
vilja halda stjórnarsamstarfinu
við, til þess að heildsalir og aðrir
braskarar geti lialdið áfram að
raka saman fé á kosnað alþýðunn-
ar, en til þess er vaxandi verð-
bólga helzta og tryggasta ráðið
um stundarsakir. Fulltrúar
kommúnista unna verðbólgunni
. hugástum , því að með henni
telja J>eir að skapist jarðvegur
fyrir byltingú. Leiðtogar Alþýðu-
flokksins sjá suntir hvert stefn-
ir, en þora ekki annað en halda í
hurnátt á eftir af ótta við, að
I ...
komúnistar stimpli Jrá ella sem
afturhaldsmenn. Þessi óheil-
brigðu bönd binda stjórnarflokk-
ana saman til óheilbrigðra stjórn-
arsamstarfa.
Þetta þríþætta stjórnarspyrðu-
band prédikar fyrir landslýðn-
um, að Framsóknarflokkurinn sé
pólitískt gjaldþrota og foringjar
hans J>ýðingarlausir menn, sem
ekkert hafi fram að bera }>jóðinni
ttl farsældar. Stjórnarsinnar
treysta Jjví, að fjöldanum sé ó-
kunnugt um það, að flest fram-
faramál, sem afgreidd voru á síð-
asta Jjingi, áttu rót sína að rekja
til meira og minna langvinnrar
baráttu Framsóknarmanna. Má
J>ar til nefna raforkulögin, lögin
um strandferðaskipakaupin, sem
stjórnarliðið svæfði 1944, lögin
um aðstoð við íbúðarhúsabygg-
ingar, lögin um aukið lánsfé til
landbúnaðarins, um aukna ríkis-
ábyrgð vegna saltfisksölunnar,
um framlög til verbúðabygginga
o. m. fl. Það mun reynast erfitt
að halda mönnum til lengdar við
Jjá trú, að þeir menn, sem beita
sér fyrir þeim framfaramálum,
sem hér hafa verið nefnd og
mörgum öðrum Jjvílíkum, séu
steinrunnir afturhaldsseggir og
fjandsamlegir öllum framförum.
Það getur tekizt að blekkja
fjölda kjósenda um stundarsakir,
en ekki til langframa.
—o—
Stjórnarsamstarf stórgróða-
mannanna í Sjálfstæðisflokkn-
um og foringja verkalýðsins á
þeim grundvelli, er að framan
getur, er eindæma fyrirbrigði í
stjórnmálasögú allra landa. Sá
tími hlýtur að koma fyrr en síð-
ar, að samstarf þessara aðila
hlýtur að rofna, en þegar svo er
komið, leitast hvor þeirra við að
kúga hinn. Þá kemur starf
Framsóknarflokksins í góðar
j>arfir, sem verður í Jjví innifalið
að safna saman öllum þeim um-
bótaöflum, sem fyrir hendi eru í
hinum flokkunum, til björgun-
ar J>ví, er bjargað verður í hruni
verðbólgunnar. Sá tími mun
koma innan skamms, að fjöldinn
að núverandi fylgismönnum
stjórnarstefnunnar skilur og sér
J>á miklu hættu, sem J>ví er sam-
fara, að Moskvamenn og auð-
jöfrar og braskarar Sjálfstæðis-
flokksins drottni í sameiningu
ylir }>jóðmálunum eins og nú á
sér stað. í stað þess ömurlega á-
stands, sem forráðamenn núver-
andi stjórnarflokka liafa leitt
J>jóðina í með verðbólgustefnu
sinni og I járglæframennsku, tek-
ur þá við róttæk umbótastjórn
undir forustu Framsóknarflokks-
ins. Sá flokkur á eftir að vinna
mikilvægt hlutverk í björgunar-
og viðreisnarstarli . íslenzku
}>jóðarinnar.
Aðalmálgagn verðbólgustjórn-
arinnar, Morgunblaðið, birti
snemma í }>essum mánuði mynd
af kröfugöngu, sent verkalýðs-
sambandið CIO í Bandaríkjun-
um elndi til í mótmælaskyni
gegn dýrtíð og verðbólgu }>ar í
landi. Mbl. lét myndinni fylgja
eftirfarandi orð:
„Verkalýðssambandið CIO
I Bandaríkjunum hefir gengizt
íyrir kröfugöngum í mörgum
borgum gegn dýrtíðinni í land-
inu, en vöruverð hefir hækkað
mjög, síðan verðlagseftirlitið var
afnumið. Verkalýðssambándið
hefir komizt að raun um, að það
er tilgangslaust að fá liækkað
kaup, ef verð á nauðsynjavörum
Iieldur áfram að hækka um leið“.
Þarna hitti Mbl. naglann á
höfuðið. Þarna er tekinn fram
kjarninn úr kenningum Frarn-
sóknarmanna um dýrtíðina nú
um nokkur ár. Það er enginn á-
vinningur fyrir verkamenn og
launj>ega að fá fjölda af útþynnt-
um krónum til að greiða með
nauðsynjar, sem síhækka hlut-
fallslega við sílækkandi krónur.
Þar á ofan bætist svo óhentjuleg-
ur milliliðakostnaður á flestum
sviðum viðskiptalífsins. Þessi
svikamylla er nú í fullum gangi
hér á landi, studd og viðhaldið
af núverandi valdhöfum auð-
magns og verkalýðsleiðtoga, sem
ginna fjöldann af alþýðufólki til
fylgis við þessa óheillastefnu
undir því yfirskini að verið sé
að dreifa stríðsgróðanum út
meðal almennings. En ef verð-
bólga og dýrtíð er til óheilla al-
menningi í Bandaríkjunum, eins
og Mbl. gefur í skyn, }>ví skyldi
útkoman ekki vérða hin
sama á íslandi.
En hvers vegna er Mbl. á
þennan óbeina hátt að vara við
dýrtíðar- og verðbólgustefnunni,
sent það þó ver af ýtrustu kröft-
um svo að segja dag hvern? Sum-
ir álíta, að þetta sé gert til að
storka foringjum verkamanna,
em auðvaldið hefir flekað til
samvinnu við sig. Aðrir telja
J>etta aðeins stafa frá venjulegri
Mbl.-heimsku. Hugsanlegt er
iíka, að samvizka Mbl. sé eitt-
hvað örlítið óróleg út af því. að
það sé að vinna að röngum mál-
stað, þegar það er að verja verð-
bólgustelnu stjórnarinnar, og
því hafi þessi viðvörun gegn
J>ess eigin stefnu skotizt upp á
yfirborðið. En líklega verður
J>etta að mestu óráðin gáta.
—o—
Meðal ]>eirra þjóða, sent ís-
lendingar líta upp til um stjórn-
arfar, að undanteknum komm-
únistum, berjast leiðtogar verka-
lýðsins gegn dýrtíð og verð-
( bólgu, af því þeir vita, að þessi
öfuga þróun er aðeins vatn á
myllu auðkónganna, en leiðir til
;örbirgðar fyrir verkalýðinn.
| Morgunblaðið hefir upplýst,
hyernig litið er á þetta mál í
Bandaríkjunum. Þar fer verka
; lýðurinn kröfugöngur undir
: stjórn foringja sinna til að mót-
mæla dýrtíð og verðbólgu. Einn
af foringjum jafnaðarmanna í
j Englandi, Bevin utanríkisráð-
málaherra, komst svo að orði í
síðustu kosningabaráttu ]>ar, að
Verkamannaflokkurinn ætlaði
ekki að stol'na til dýrtíðar og
falskrar peningaveltu, sem leiddi
af sér lirun og atvinnuleysi lyrr
en varði. Sjálfum aðalforingja
jafnaðarmanna í Englandi, Attlee
forsætisráðherra, fórust nýlega
orð á þessa leið: „Ef menn litast
um í veröldinni í dag, munu
J>eir komast að raun um, að
margar ]>jóðir eiga við að stríða
verðbólgu í uppsiglingu eða
jafnvel í algleymingi. I Iirigað til
höfum við í þessu landi getað
umflúið alvarlega verðbólgu, og
við erum staðráðnir í því að
lenda ekki í því foraði."
Nú geta verkamenn á íslandi
gert samanburð á þessari stefnu
foringja verkamanna í Bretlandi
og Bandaríkjunum og stefnu
sinna eigin foringja hér, sem
hafa látið milliliðina og braskar-
ana í Sjálfstæðisflokknum teygja
sig til samstarfs um sívaxandi
verðbólgu og dýrtíð í gróðaskyni
fyrir sjálfa sig, en sem leiðir af
sér hrun og atvinnuleysi fyrr en
varir, eins og Bevin sagði.
Framsóknarmenn hafa valið sér
J>að hlutskipti að vera í flokki
með ]>eim Bevin og Attlee að J>vj
leyti að berjast á móti dýrtíðar-
og verðbólgustefnu núverandi
ríkisstjórnar og flokka hennar.
Þeirri stefnu kvika Framsóknar-
menn ekki frá, þó að andstæðing-
arnir geri að þeim hróp ufti aft-
urhaldssemi og hrunstefnu. —
Framsóknarmenn vita, að dýrtíð
og verðbólga er versta torfæra á
vegi sannra og heilbrigðra fram-
fara.
• •
UM VIÐA VEROLD
Atomsprengjan, sem sprakk rétt
undir yfirborði sjávar á Bikini-lægi nú
fyrir skemmstu, sökkti 95.220 smá-
lestum skipastóls, eða fjórum sinnum
meira en atomsprengjan, sem sprakk
í lofti á sama stað 1. júlí sl.
Befgíumenn og ítalir hafa gert með
sér nýstárlegan viðskiptasamning.
Itaíir feyfa að 50.000 ítalskir náma-
menn vinni í belgískum kolanámum,
gegn því að Belgiumenn selji þeim
5000 tonn af kolum á mánuði hverj-
um.
Brezka ríkisstjórnin æskir nú sam-
þykkis námamannasambandsins
brezka til þess að 5000 ítalskir kola-
námumenn fái að starfa í brezkum
námum. Sum brezku blaðanna telja,
að stjórnin hafi orðið fyrir miklum
vonbrigðum með áhrif þjóðnýtingar-
innar á framleiðslu námanna. Kola-
framleiðslan í Bretlandi hefir minnk-
að verulega á síðustu mánuðum og
'eru horfur á að Bretar geti engin kol
flutt út á næstunni, hafi tæpfega nóg
til eigin nota. Kol virðast ætla að
verða af mjö gskornum skammti í
vetur í Evrópu.
Ástralía er eina landið, sem hefir
komið á reglulegu útvarpi úr þingsöl-
unum. Ollum umræðum í ástralska
þinginu er útvarpað. Stjórnendum
þessa útvarps er nú vandi á höndum,
því að þingmaður nokkur notaði um-
ræðutima sinn nýlega til þess að ráð-
ast harkalega á andstæðing sinn, er
býður sig fram á móti honum i kosn-
ingum þeim, er i hönd fara í Astralíu.
Maður þessi hefir nú farið fram á að
fá að svara árásinni í útvarpi.
'—,
Brezka strandgæzlan er farin að
nota undratækið Radar til þess að
hafa upp á landhelgisbrjótum, sem
laumast inn fyrir landhelgislínuna í
skjóli myrkurs.
'—,
Til orða hefir komið, að Fiorello
LaGuardia, fyrrum borgarstjóri í New
York og nú forstjóri UNRRA, verði
, boðið að verða borgarstjóri í Trieste,
þegar gengið hefir veríð endardega frá
því, að borgin verði fríhöfn undir al-
þjóðastjórn. Margir borgarbúar í Tri-
este eru tillögunni fylgjandi. Telja
langa baráttu LaGuardia gegn fasist-
um og ítalskan uppruna hans, góð
meðmæli til starfsins.
'—,
N iemöller prestur, kunnur fyrir
baráttu sína gegn nazismanum, er nú
að hefja fyrirlestraferð um Bandarík-
in á vegum þýzku mótmælendakirkj-
unnar. NiemöIIer mun biðja um
aukna fjárhagsaðstoð til handa Þýzka-
landi, með þeim forsendum, að skjót
endurreisn í Þýzkalandi sé öruggasta
leiðin til þess að hindra sókn komm-
únismans vestur á bóginn.
Fornsali í Tel Aviv í Palestínu
keypti nýlega píanó á uppboði, sem
haldið var á vegum brezka hersins í
Egyptalandi. Á uppboðinu voru seldir
alls konar munir, sem fundist höfðu
í eyðimörkinni eftir bardaga Þjóð-
verja og 8. hersins brezka. Píanó þetta
var hálfgrafið í sand í gömlum þýzkum
herbúðum. Þegar fornsalinn hafði lok-
ið við að hreinsa píanóið tók hann eft-
ir þvi að á kassanum, sem var mjög
útskorinn og skrautlegur, var grafið
nafnið Ferri. Grunur fornsalans var
vakinn og hann hóf eftirgrennslanir
' um sögu hljóðfærisins. í Ijós kom, að
píanó þetta er hinn mesti dýrgripur.
Það var upphaflega smíðað af heims-
'kunnum hljóðfærasmið, Nicodemo
1 Ferri, fyrir Victor Emmanúel Jtalíu-
konung og stóð í konungshöllinni í
Róm, þangað til Þjóðverjar komu
þangað. í boði, sem konungurinn hélt
Rommel marskálki, fékk marskálkur-
inn ágirnd á hljóðfærinu, og fyrír
milligöngu Mussolini, færði Victor
Emmanúel Rommel hljóðfærið að
gjöf. Rommel lét flytja það til Afríku
og hafði það í aðalbækistöðvum sín-
um, unz hann varð að yfirgefa þær í
miklum flýti, er her Montgomerys
rauf varnirnar við EI Alamein. Hljóð-
íærið verður nú selt á uppboði í ann-
að sinn, en að þessu sinni verður það
ekki slegið fyrir 60 sterlingspund, eins
og á uppboðinu í Egyptalandi. Búizt
er við að fornsalirm fái stórfé fyrir
það.