Dagur - 08.01.1947, Side 4

4
D A G U R
Miðvikudagur 8. janúar 1947
r,-................... ■ ■ -
DAGUR
Ritstjórl: Haulcur Snorraaon
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Marínó H. Pótursson
Skxifstofa í Hafnarstraeti 87 — Sími 166
Blaðið kemur út ó hverjum miðvikudegi
Árgangútinn kostar kr. 15.00
Gjalddagi qr 1. júlí.
Prentverk Odds Bjömssonar
Raunasaga Alþingss
j^LÞINGI á að heita að hafa setið að störfum
frá því á haustnóttúm og fram að jólum.
Almenningur í landinu treysti því, að ráðandi
flokkar þingsins snerust þegar að vandanum
mesta, dýrtfðar- og verðbólgubölinu. Forráða-
menn stjórnarflokkanna töluðu á þá leið á und-
an síðustu alþingiskosningum, að loksins gerðist
þess brýn þörf að stöðva verðbólguna. Þrátt fyrir
þessar yfirlýsingar hefir Alþingi setið mánuð eftir
mánuð án þess að hrófla að dýrtíðinni, en hefir í
þess stað verið að fikta við ýmis meira og minna
lítilfjörleg smámál sér til dundurs.
Það er því ekki að undra, þó að kjósendur í
öllum flokkum séu orðnir óánægðir yfir sleifar-
laginu á vinnubrögðum þingsins, enda verður
hennar víða vart og það í sjálfum stjórnarblöð-
unum. Sést þetta m. a. á blaði Alþýðuflokksins
hér á Akureyri í síðustu viku.
En óánægðir kjósendur í stjórnarflokkunum
liafa við enga að sakast nema sjálfa sig. Allt öng-
þveiti stjórnmálanna er í raun og veru þeirra
verk. Þeir hafa engu skeytt aðvörunum stjórnar-
andstæðinga á undanförnum tímum. Framsókn-
armenn vöruðu alvarlega við því að efla fylgi
dýrtíðarbandalagsins í síðustu kosningum, þvi
að það riíundi' liafa háskasamlegar afleiðingar
fyrir aha þjóðina. Kjósendur létu þessar aðvar-
anir sem vind um eyrun þjóta,og kepptust við að
sýna. frambjóðendum stjórnarflokkanna traust,
sem þeir höfðu ekki verðskuldað. Þetta oftraust
espaði stjórnarflokkana á Alþingi í ófyrirleitni
og ábyrgðarleysi.
En þó að hinir ábyrgðarsnauðu foringjar
stjórnarflokkanna þriggja rækju sig ekki á and-
stöðu kjósendanna í kosningunum, ráku þeir sig
brátt á annað, sem reyndist þeim og allri þjóð-
inni eriið torfæra. Þeir ráku sig á afleiðingar
sinna eigin verka, sinnar eigin stjórnarstefnu.
Þeir ráku sig á, að bölvun dýrtíðarinnar, sem
þeir höfðu lagt mikla rækt við, varð með engu
móti lengur dulin, og að allar gyllingar þeirra
og skrúm um traustan fjárhag og þróun atvinnu-
veganna í sjcjóli ,,nýsköpunarinnar“ voru á sandi
byggðar. Eftir að þessar staðreyndir urðu öllum
ljósar, hefir ríkt upplausnarástand í stjórnarher-
búðunum og á Alþingi.
Þegar hið bágborna ástand, sem skapaSt hafði
undir stjórn dýrtíðarbandalagsins, varð ekki
lengur dulið, tóku kommúnistar það ráð að
hlaupast á brott úr ríkisstjorninni, en sneru þó
aftur á miðri leið. Þeir gerðu þá grein fyrir brott-
hlaupi sínu, að þeir gætu ekki setið í stjórn með
„svikara" og ^laridráðamanni". Þetta voru víst
„fínar meiningar" til Ólafs Thðrs!
Það hefði nú verið næsta eðlilegt, að tveir
stjórnarflokkarnir, Sjálfstæðisflokkurinn o°; Al-
þýðuflokkurinn, héldu stjórnarsamstarfihu á-
fram án kommúnista, ekki síst þegar litið er til
þess, hvernig Mbl. og Alþýðubl. tala um Sósíal-
ista, sem hina verstu varga í véum. Enginn vissi,
að neinn ágfreiningur væri á- milli aðalforingja
auðmannaflokksins og verkamannaflokksins, og
auk þess höfðu ráðherrar þeirra meiri hluta þings-
ins að baki sér. Þrátt fyrir þessa aðstöðu treystu
þeir sér ekki til að halda stjórnarsamstarfinu á-
fram og baðst því Ólafur Thors lausnar fyrir sig
og allt ráðuneyti sitt.
Þegar svo Ólafi Thors er falið að reyna mynd-
un nýrrar stjórnar, neitar hann að verða við þeirn
tilmælum „að svo stöddu“, en stingur hins vegar
Þegar pósturinn hringir.
AMAN er að því, þegar kunningj-
ingjar og vinir muna eftir manni
á jólunum og nýjárinu og senda
kveðjur sínar og árnaðaróskir með
póstinum. Mér hefir alltaf fundist það
éin hátiðlegasta stundin á aðfangadag
og gamlársdag, þegar pósturinn
hringdi dyrabjöllunni og rétti vænan
bunka af bréfum og kortum inn fyrir
dyrnar. Þá hefir heimilið meðtekið
Velfarnaðaróskir samborganna og æv-
inlega er ástæða til þess að láta sér
þykja vænt um það.
Fyrsta nýjárskveðjan.
G FÉKK þó eina nýjárskveðju að
þessu sinni, sem var af nokkuð
öðrum toga, þótt tilgangurinn geti vel
hafa verið hinn sami. Þessi kveðja var
'auk heldur fyrsta nýjárskveðjan, sem
eg meðtók að þessu sinni; hún var
komin heim meðan gamla árið átti
ennþá eftir að rölta í tíu klukkustund-
ir. Líklega hefir stundin verið valin af
asettu ráði, til þess að gefa borgurun-
um ráðrúm til þess að minnast þess,
að „aldrei deyr, þótt allt um þrotni,
endurminning þess sem var“, og þótt
gamla árið í almanakinu gangi veg
allrar veraldar, þá lifir það góðu lífi
upp á að reynt sé að mynda þjóð-
I'enn um langan aldur á skattstofUm og
hjá niðurjöfnunarnefndum. Endur-
1 minningin um krónurnar og aurana á
liðná árinu ræður lofum og lögum á
þeim stöðum, og nú er ætlast til þess,
1 að borgararnir grafi upp úr 'djúpi
gleymskunnar hverja krónu, er þeim
áskotnaðist á liðna árinu og telji þær
kyrfilega fram og skrásetji, með fell-
| egum og hreinlegum stöfum, á blessað
1 nýjárskortið, sem skattayfirvöldin
voru svo hugulsöm, að senda okkur í
tæka tíð til þess að við gætum rennt
huganum til gengins eyris um leið og
við kvöddum hið gamla ár. Því að það
er eins víst, að endurminningin um
• tekjumar á liðnu ári verði það eina,
sem menn hafa til þess að borga með
skattinn á nýja árinu. Þær eru nefni-
lega gengnar veg allrar veraldar hjá
æði mörgum, eins og gamla árið, „og
aldrei þær koma til baka“, því er nú
ver og miður.
^ Aldrei þær koma til b'aka.
I .
ÝMSUM finnst annars að þessi orð
1 nýjárssálmsins, um árið, sem
aldrei kemur til baka, eigi býsna vel
við skattheimtuna alla og lítið komi
til baka til borgaranna úr gímaldinu
mikla, ríkiskassanum, sem aldrei fyll-
ist að því er virðist, þótt menn sveitist
, við það, mánuð eftir mánuð, að tína
stjórn. Þá varð tólfmannanefnd-
in til.
Það liefir alltaf orðið skýrara
og skýrara, að frá hendi Sjálf-
stæðisflokksins og Alþýðuflokks-
ins hefir aldrei verið nein alvara
á bak við skipun þessarar nefnd-
ar og aldrei ætlast til að hún bæri
nokkurn árangur. Hinir tveir
fyrrnefndu flokkar hafa skipst á
um það að gera fundaföll í nefnd-
inni hvað ofan í annað. Og þá
sjaldan fundir hafa komist á, hafa
þeir séð um, að enginn ákveðinn
árangur næðist. Það hefir aldrei
af neinni alvöru verið leitað eftir
því, hvort finnanlegur væri
grundyöllur fyrir fjögra flokka
stjórn. Skipun néfndarinnar var
aðeins gerð í þeim tilgangi að fá
tírna til að ganga eftir sósíalist-
ilm um samstjórn gömlu stjórn-
arflokkanna.
Þessir eftirgangsmunir. Sjálf-
stæðisflokksins og Alþýðuflokks-
ins við kommúnista höfðu þó
engan vitanlegan árangur borið,
þegar þingi var frestað fyrir jól-
in. En nú er tólfmannanefndin
úr sögunni, og geta því'flokkarn-
ir ekki lengur haft hana að
skálkaskjóli fyrir drættinum á
myndun nýrrar stjórríar.
Hvað nú tekur við, þegar þing-
ið kemur saman á nýjan leik,
!eíðir tíminn í Ijós. Ef til vill
gera sanrlokuflokkarnir sósíal-
istum svo góð boð, að þeir verði
lalir, en dýrir munti þeir verða.
Fari hins vegar svo, að ekki
takist sættir við kommúnista,
verður spurningin þessi: Reyna
þeir Sjálfstæðisfl. og Alþýðufl. að
manna sig upp og dirfast að
mynda stjórn saman án komm-
únista, eða brestur þá enn hug?
Saga Alþingis, það sem af er
þessu þingi, er regluleg ratina-
sas,a. Við höfum orðið við að búa
óábyrga, ráðlausa stjórn og ó-
starfhæft þing.
Þetta stjórnarfarsástand er
þjóðinni til stórskaða og skamm-
aurana sína í hann. Allt árið er togað
og togað í spottann að sunnan og
meira og meira er reyttaf landsbyggð-
inni með hverju árinu sem líður. Þeg-
ar suður er komið, sveitast þingmenn
kjördæmanna við það, að tosa ofur-
litlu broti af því, sem suður.fór, út í
kjördæmin aftur, til þess að standa
þar undir nauðsynlegum framkvæmd-
um hins opinbera. En þau átök eru
stórum slappari en hin fyrri og lítið
kemur til baka. Það er naumast að
furða, þótt mönnum þyki nýjárskort
skattheimtunnar heldur lítil glaðning,
þegar þeir minnast ailra þeirra ófögru
sagna, sem ganga landshornanna í
milli um fjáráukk og eyðslu af oþ-
inberu fé, margfalda bitlinga gæðing-^
hóf og ráðleysi í framkvæmdum. —
Mundu menn ekki taka á móti nýjárs-
korti skattheimtumannanna með glað-
ara geði, ef skattgjald þeirra gengi að
mestu leyti til héraða þeirra og bæja
og fulltrúar héraðanna sjálfra hefðu
einhvern ráðstöfunarrétt á því fé, sem
byggðarlag þeirra leggur fram til
þjóðarbúskaparins?
Merkjasala Góðtemplarareglunnar.
Það hefir verið fastur siður undanfar-
in ár, að Góðtemplarareglan hefir haft
einn merkjasöludag á ári hverju, til
ágóða fyrir starfsemi sína. Fé þetta
hefir þó aldrei verið notað sem
éyðslufé, heldur hefir því verið varið
til einhverrar sérstakrar menningar-
starfsemi innan Reglunnar. I þetta
sinn fer merkjasalan fram dagana 11.
og 12. jan. næstk., og þá sennilega að
mestu leyti sunnudaginn 12. jan. Nú
eru það barnastúkurnar, sem sjé um
merkjasöluna, og rennur helmingur
fjárins til þeirra, en hinn helmingur-
inn til umdæmisstúkunnar. Þess er
vænzt, að bæjarbúar bregðist vel við
þegar stúkubörnin berja að dyrum og
bjóða merki sín. Ef allir taka vel á
móti þeim og kaupa af þeim merki,
ættu þau ekki að þurfa að koma með
nein óseld merki til baka.
Austfirðingamót verður haldið á
Hótel Norðurlandi laugardaginn 18.
jan. næstk., ef nægileg þátttaka fæst,
og hefst með borðhaldi kl. 7 e. h.
Austfirðingar, sem taka vilja þátt í
mótinu, eru góðfúslega beðnir að rita
nöfn sín og gesta sinna á lista er
liggja frammi í Bókaverzlun Gunn-
laugs Tr. Jónssonar og Hattaverzlun
Lillu og Þyri, fyrir 12. þ. m. Að-
göngumiða sé vitjað á Hótel Norður-
land dagana 14. og 15. þ. m. kl. 4—7
ar.
e. h.
Kvennadálkurinn sendir lesendum sínum nýjárkveðjur
og þakkar gamla árið.
*
SKINNFÓÐRUÐ KÁPA.
Að fóðra kápur
með skinni er ekk-
ert nýtt fyrirbrigði,
en það er jafn vin-
iæjj nú og það var
í upphafi.
Þessi kápa (3/4
síddar), er úr
grænu ullarefni. —
Hún er nijög „víð
og'„útsláttarsöm“ í
baki, en svo á að
vera til þess að
þessi sídd njóti sín
sem bezt.
Svart, persneskt
lamb er notað í
fóður, svo og í
kraga og framhluta
ermanna, sem eru
víðar en teknar
saman með þröng-
um Miólk. Hnapp-
arnir eru þakktir með kápuefninu. — Kápan er
notuð utanyfir kjóla jafnt sem dragtir. Samlitt
pils fer einnig vel við hana.
*
-ÚR SVÍÞJÓÐARBRÉFI. '
Islenzk stúlka, sem dvelur um þessar mundir í Stokk-
hólmi, hefir skrifað heim og ber saman klæðaburð
sænsku stúlknanna o& þeirra íslenzku. — Hún mun ekki
vera sú eina, sem finnur mismuninn er út fyrir land-
steinana kemur. — Við eigum margt ólært í þessum sök-
um, en væntanlega stendur það allt til bóta, því að allar
erum við sammála um, að heilsan sé fyrir öllu — og, að
það sé jafn „ófínt“ og afkáralegt að vera léttklæddur í
frostum og að vera í ullarpeysum og skinnfötum í sum-
arhitum! — Allur vandirm er að gera vel greinarmun á
árstíðum og aðstæðum öllum og klæðast eftir því. Nú
skulum við heyra, hvað þessi stúfká segir:
------>,Á veturna ganga menn klæddir, eins og
þeim finnst þægilegast og hlýjast. Það er t. d. al-
gengt að sjá, jafnt stúlkur sem pilta, í skíðabún-
ingi á götunni og yfirleitt mjög hlýlega klætt. —
Stúlkurnar eru ekki bláar af kulda í silkíisokkum
og þröngum, hælaháum skóm um háveturinn,
eins og er svo algengt á íslandi. - Og hér er ekki
glápt á’fólk, þó að það sé eitthvað sérkennilega
klætt og öðruvísi en aðrir á götunni.
Stúlkurnar í mjólkurbúðunum eru í klossum
og þykkum leistum og í skíðabuxum og lopapeys-‘,
um innan undir hvítu sloppunum, þegar kalt er.
Þegar sumrar ganga stúlkurnar bara í kjólunum
úti á götunni, og það er nú gott að þurfa ekki að
dúðast í kápu, hvernig s^m veðrið er. . . .
.... Misjafnar hugmyndir gera menn sér hér
um landið okkar. Einn íslendingur ætlaði að
fræða konuna, sem hann leigir hjá, um ísland og
sagði henni meðal annars frá hitaveitunm í
Reykjavík, sem mörgum finnst furðuverk.
Konan hafði víst áður eitthvað heyrt talað um
hitaveituna, en hélt bara endilega að hún stæði
eitthvað í sambandi við Golfstrauminn!"
Ja, það er víða pottur brotirm, dettur mér í hug, er eg
les þetta bréf, og þekkingin á landi okkar og þjóð ekki
alfs staðar upp á marga fiska. Sjálf hefi eg orðið fyrir
hinum turðulegustu spurningum erlendis, og ffestir
munu hafa sína sögu að segja.
Bezt þótti mér í sumar, er eg var á járnbrautarferða-
lagi í mið-Englandi. Ferðafélagi minn spurði mig hvaðan
eg væri, og er eg sagði honum það, hrópaði sá, er sat
beint á móti mér: „Frá íslandi!“ Maðurinn komst allur á
loft, hallaði sér í áttina til mín og starði í augun á mér.
Við horfðumst í augu um stund, en síðan sagði sá enski:
„Hvað er þetta! og þér hafið ekki bleik augu!“ — Það
eina, sem hann vissi um ísland var það, að Iandsmerm
væru allir með bleik augu!! (Framhald á 5. síðu).