Dagur - 09.07.1947, Page 4

DAGUR
Miðvikudagur 9. júlí 1947
DAGUR
Ritstjórl: Haukiu Saorrason
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Marínó H. Pétursson
Skrifstofa í Hafnarstraeti 87 — Sími 166
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi
Árgangurinn kostar kr. 25.00
Gjalddagi er lvjúlí.
(i-
Prentverk Odds Björnssonar
Að leikslokum
IjÁ ER ófriðnum í þjóðfélaginu lokið í bráðina.
Uppskipun úr skipaflotanum, sem safnaðist
saman á ytri höfninni í Reykjavík, eins og var á
hátindi heimsófriðarins, er hatin. Síldarskipin
eru lögð úr höfn og fyrstu reykjarmekkina úr síld-
arverksmiðjunum ,hér norðanlands leggur til
himins. Það sannast á þessum síðasta innanlands-
ófriði, að ekki verða allir sigurvegarar, sem leggja
til styrjaldar, og margar ráðagerðir þeirra, er
brugga launráð og beita ofbeldi, fara öðruvísi en
ætlað er.
þAÐ ER nú augljóst öllurn landslýð, að alveg
eins og landvinningastríð stimra yfirgangs-
samra þjóðhöfðingja hafa fyrst og fremst bitnað á
, hamingju þeirra eigin þjóða, eins hefir hin póli-
tíska herferð, er kommúnistar efndu til gegn rík-
isstjórninni og átti að leggja ný lönd undir veldi
þeirra Áka og Brynjólfs, fyrst og fremst bitnað á
verkafólkinu, sem var svo skammsýnt,- að láta
þessa ábyrgðarlausu ævintýramenn glepja sig til
fylgis við sig. Eftir nær þriggja vikna verkfall hér
norðanlands er samið um þau k jör, sem sam-
komulag var orðið um þegar hinn 2. maí í vor.
Verkamenn hefðu getað sparað sér fjárhagslegt
tap og þjóðfélaginu 'stórtjón, ef þeir hefðu fram-
fylgt samkomulagi því, er Þróttur í Siglufirði var
búinn að gera við síldarverksmiðjurnar í maíbyrj-
un, í stað þess að leggja eyrun við fáráðshjali
kommúnista um mikla landvinninga og auðugt
herfang, ef gengið væri á gerða samninga og lagt
til atlögu við ríkisstjórnina. Dagsbrúnarmenn
stæðu nú betur að vígi, ef þeir liefðu tekið hönd-
um saman við ríkisstjórnina um raunverulegar
kjarabætur til handa öllum verkalýð, með sam-
vinnu um lækkun hinnar geigvænlegu dýrtíðar, í
stað þess að efna til sundrungar til þess að auka
hana og gera afkomu atvinnuveganna þar með
ennþá óvissari en áður var. Fyrir augum þeirra
liggur þar að auki hartnær tveggja ára þrotlaust
starf, að vinna upp það fjárhagstjón, sem fylgi-
spektin við kommúnista hefir ieitt yfir þá. Frá
sjónarhóli verkamannsins hefir hin pólitíska her-
för kommúnista því verið hin mesta ógæfa, og
þessir atburðir hafa enn þá einu sinni sýnt og
sannað, að það er litil forsjá af íslenzkum verka-
lýð, að velja kommúnistíska ofstækismenn til for-
ustu í stéttarmálefnum. Verkfallið síðasta er
himinhrópandi vitnisburður um það, að hags-
munir verkalýðsins megi sín lítils samanborið við
flokkshagsmuni og austurlenzka þjónkun þessa
fólks. Þetta eru .engin ný sannindi, en ennþá einu
sinni hefir íslenzka þjóðin keypt kennslustund
um innræti og tilgang kommúnista dýru veriji.
PYRIR KOMMÚNISTANA sjálfa hlýtur gang-
an að samningaborðinu á sunnudagsmorgun-
inn að hafa verið sannkölluð hörmúngarganga,
jrví að ósigur þeirra er á öllum vígstöðvum. Höf-
uðtilgangur verkfallsins, að koma ríkisstjórninni
frá völdum og liðsmönnum kommúnista aftur til
æðstu valda, hefir gjörsamlega mistekist. Ríkis-
stjórnin kemur sterkari út úr þessari raun, og það
er víst, að aldrei hefir verið minni vilji til þess
hjá þjóðinni að fela kommúnistum æðstu völd í
ríkinu, en einmitt nú. Valdadraumar þeirra hafa
hlotið sína Waterloo með þessari síðustu aðför að
löguYn og rétti í landinu. Niðurlag þeirra í síldar-
verksmiðjudeilunni er algert. Eftir að hafa svikið
Náttúran duttlungafulll eins og
mannlífið.
KÚNNINGI MINN hitti mig á förn-
um vegi nú um helgina og tók
mig tali um mannlífið og náttúruna.
Honum líkaði raunar hvorugt sérlega
vel, en einkum þótti honum náttúran
bregðast ver við en skyldi, þegar loks
taeki að rofa til í samskiptum okkar
borgaranna. „Það lítur út fyrir það, að
nú aetli náttúran að gera verkfall, þeg-
ar mennirnir láta af vitleysunni," varð
honum að orði. „Húnaflói sagður
svartur af síld, en skipin komast ekki
út til veiðanna. Og þau, sem úti hafa
verið, koma inn með brotna nótabát-
ana, en hin mega heppin kallast, ef
þau brjóta þá ekki af sér í höfnum
inni. Heyin ónýtast hjá þeim, sem
byrjaðir eru eitthvað að losa, en hinir
bíða átekta, hvort ekki muni að því
reka, að til sólar sjái á þessu svokall-
aða sumri.“ — Eitthvað á þessa leið
söng í tálknunum i honum þessum, og
fleiri en hann munu nú orðnir alllang-
eygðir eftir sumri og sól. Við eigum
ekki svo langan sumar- og birtutíma
fyrir höndum hér á norðurhjaranum
— jafnvel þegar bezt lætur — að okk-
ur er nokkur vorkunn, þótt við tökum
því ekki með sérstökum fögnuði og
langlundargegði, þegar stormar, rign-
ingar og hrakveður stytta hann langt
úr hófi fram, að okkur finnst i aillri
hinni mannlegu skammsýni okkar og
heimtufrekju.
„Ósættir í veiðistöð spilla
a;flanum“.
DR. HELGI PÉTURSS mun telja
sig hafa skýringar á reiðum hönd-
um á þessum síðustu duttlunugum
veðráttunnar, eins og raunar svo
mörgu öðru á himni og jörðu: —
Ósamkomulag og illska okkar mann-
anna orkar einnig á veðráttuna og
veldur óáran og hamförum náttúrunn-
ai. Hann segir svo í grein, er hann rit-
ar í eitt sunnanblaðanna nú um síð-
ustu helgi: „íslenzkir fornmenn — að
gerða samninga þegar í maíbyrj-
nn og haft í frammi fáheyrt orð-
bragð unr störf sáttasemjarans,
Þorsteins M. Jónssonar, neyðasi
þeir til þess aðgera það að höfuð-
skilyrði í samningunum á sunnu-
daeinn, að dómur réttvísinnar
um framferði þeirra, verði ekki
látinn ganga, og gegn því
samþykkja þeir kjörin óbreytt
eftir þriggja vikna verkfall og
auglýsa þar með eftirminnilega
tilgangsleysi verkfalísins, eigin
lögleysur og ofbeldistilhneig-
ingu. Aldrei í sögu alþýðusam-
takanna á íslandi hafa forustu-
menn í félagsmálum beðið ann-
að eins niðurlag og aðra eins nið-
urlægingu og kommúnistar í
þessu máli. Þjóðin má nú gjörla
sjá, af hvaða jótunr var sprottin
rógsherferðin gegn sáttasemjar-
anum, Þorsteini M. Jónssyni, er
fyllt hefir dá'ka kommúnista-
blaðanna að undanförnu. Þar
stendur nú ekki steinn yfir
steini.
YERKFALLINU er lokið og
’ með því valdadraumum
kommúnista. Þeir hafa nú svo
greinilega opinberað innræti
sitt, að enginn þarf lengur að
þreifa frekar þar á. Öll þjóðholl
öfl Verða nú að sameinast og fyr-
irbyggja það, að þessi landlausi
lýður nái í annað sinh að leiða
hörmungar yfir íslenzkan verka-
lýð og þjóðina í heild.
ógleymdum þeirra forfeðrum — voru
furðu glöggskyggnir um margt, eins og
jafnvel sjálft málið ber með sér, svo
að stórfróðlegt er. En eitt af því, sem
fornmenn vorir höfðu mikla ótrú á,
var, að menn væru ósáttir í veiðistöð.
Töldu þá aflavon minni, og að vísu
fram yfir það, sem af verkatöfinni
einni gæti hlotizt." — Ja, því ekki
það. Vissulega er margt til milli him-
ins og jarðar, sem jafnvel hin viður-
kenndu vísindi órar ekki fyrir, og hví
skyldu þá ekki geta dulizt þar ókönn-
uð náttúrulögmál, sem valdið geti því,
að úlfúðin, sundurlyndið og hatrið í
mannheimum orki margfalt víðtæk-
ara og örlagaríkara böli og vandræð-
um en þeim einum, sem fyrst og auð-
veldast verða greind á yfir borði hlut-
anna, og virðast þau þó yfrið nóg. Og
vissulega er doktor Helgi spámaður,
á sína vísu, og — eins og og segir í
nefndri grein hans: — „Mætti þess
ýmis dæmi nefna, að það hefir oft
ekki vel gefizt að hafa að engu orð
þeirra, sem spámenn hafa verið.“
Trúin á hatrið.
RAUNAR ÞARF engan spámann
heldur aðeins venjulegan, nokk-
urn veginn heilskyggnan borgara til
þess að sjá þá staðreynd, að ekki kann
það góðri lukku að stýra, að til skuli
vera heill hópur manna — skipulagð-
ir flokkar — sem róa að því öllum ár-
um og af ráðnum hug að spilla sam-
búð þegnanna, ala á sundrungu, öfund,
íortryggni og hefndarhug í þjóðfélag-
inu. Slíkur leikur er auðvitað hættu-
legastur og örlagaríkastur, þegar hann
er leikinn á hinu mikla leiksviði al-
heimsstjórnmálanna — í samskiptum
stórveldanna sjálfra og heimsálfanna,
þar sem hvorki meira né minna en
heimsfriðurinn er í húfi, og þar með
framtíð allrar menningar og mannlífs.
En einnig héi úti í fásinninu getur
öessi skuggalegi ieikur oröið stórlega
hættulegur og hvimleiður, enda er
stórfurðulegt, hve margir sæmilegir
menn geta látið sef jast til slíks athæf-
is undir áhrifum sér verri, heimskari
og hættulegri manna. En í fásinninu
bætist hið persónulega, smáborgara-
lega nagg og skítkast ofan á, og skefur
síðustu dreggjar alls virðuleika og
mannsbrag af þessum ömurlega og
óhrjálega sjónleik. Árni prófessor
Pálsson lýsir þessari hlið samborgara-
bragsins vel í einni rftgerðinni í nýút-
komnu ritgerðasafni sínu „Á víð og
dreif“. Þar segir svo á einum stað:
T|/|ENNIRNIR MINNKA og auð-
virðast hver í annars augum í
hinum litlu þjóðfélögum, þó að hvergi
kasti tólfunum eins og þar, sem fá-
sinnið er svo mikið, að menn verða að
hafa það sér til dægrastyttingar að
telja vörturnar og freknurnar hverir á
öðrum, þar sem menn þukla og káfa
hverir á öðrum, þangað til allir eru
orðnir þreyttir og leiðir — og vantrú-
aðir bæði á sjálfa sig og alla hina.“
Hjartaásinn
nefnist nýtt skemmtirit, sem byrjað
er að koma út á vegum Hjartaásútgáf-
unnar hér i bæ, er gefið hefir út ýms-
ar skemmtisögur að undanförnu. Rit-
stjóri hins nýja heimilisrits er Guð-
mundur Frímann skáld, en útsalan er
bjá Bókaverzlun Pálma H. Jónssonar.
Þetta fyrsta hefti flytur m. a. þýddar
smgsögur, þ. á. m. eftir þekkta höf-
unda, svo sem Sherwood Anderson,
McDermott, Andre Maurois og Dan
Andersson. Þá er framhaldssaga eftir
Th. Duke, grein um bækur og bóka-
'lestur, eftir Steindór Sigurðsson, rit-
höfund, kvikmyndaþáttur, sönglaga-
textar, skrítlur og smælki af ýmsu tæi.
Ritið er fyrst og fremst ætlað til tóm-
stunda- og skemmtilesturs, enda er
létt yfir því. Auk þess hefir það það
fram yfir ýmis slík rit, að það er
skreytt allmörgum góðum teikningum,
auk annarra mynda, og er útgáfan hin
snotrasta.
Timi hárkrullanna er liðinn!
Nú .fá hárgreiðsludömurnar frí, sem verður
lengra en sumarifníið, segja tízkusérfræðingarnir,
sem ráða tízkunni í hárgreiðslunni í London,
París og Netv York. Burt með krullur og vafn-
inga, segja þeir, burt með allt prjál og pírumpár
í hárgreiðslunni. Hætt er við, að einhvers staðar
verði sorg við þessi tíðindi, a. m. k. þar, sem dönt-
urnar hafa keypt sér dýrar og fallegar fléttur, til
iþess að dubba upp á hnakkahnútinn. En huggast
iná við það, að barnabörnin geti kannske haft not
af stássinu, þegar þau fara að breyta eftir tízk-
tinni, því að hún er völt á kostunum, drósin súl
Hin nýja greiðslutízka er svona, segja þeir vísu
menn þar úti í heimsborgumun: Setjið hárið upp
í hnút í hnakkanum, en greiðið slétt niður með
vörigunum. Þar inega alls engar krullur vera. Því
að nú á hárið að vera slétt og eðlilegt.
Eins og Garbo
Unga stúlkan, —s ú, sem í rauninni er ennþá
kornung, — á bara að þvo hárið og láta það falla
laust og sfétt, alveg eins og Gréta Garbo gerði,
meðari hún var og hét. Breitt silkibandi um
hárið þykir vera til skrauts, og þar að auki
heldur það lokkunum nokkurn veginn í skefj-
um. Þær, sem eldri eru, geta notað lítilsháttar
innvafðar krullur.
Það er sjálfsagt léttir fyrir ýmsa, að losna við
allt krullustandið, því að það kostar ærið fé og
ifyriyhöfn, en þá er þess að gæta, að slétit hár klæð-
ir ékki alla eins vel. Þetta viðurkenna líka tízku-
sénfræðingarnir, og sumir þeirra hafa leyst þá
þraut með því, að haifa krullur í öðrum vangan-
um, en slétt hár t hinurir! Og svo er þetta ráð
bezt, á þessum umrótatímum hártízkunnar: Að
bíða og sjá, lvvað setur, áður en hlaupið er eítir
nýjustu duttlungum tízkunnar. Kannske verður
þín gantla og góða hárgreiðsla aftur komin í
tízku, áður en varir. P.
Hefur nokkru sinni komið fyrir þig, að
finnast ástin vera það mesta i heimi?
Frances Dee.
Giftur maður ,er sjö árum eldri i hugs-
unarhœtti fyrsta daginn eftir brúðkauþið.
Ástin er það eina i. heimi hér, sem vert er
að lifa fyrir. Þess vegna er það, að svo marg-
ir karlmenn kjósa helzt að gifta sig áldrei.
— Aholphe Menjott.
Síðdegiskjóll
Dökkur
siðdegiskjóll
Tízkuteikning
frá New York
eftir Vera Winston