Dagur - 29.10.1947, Blaðsíða 2

Dagur - 29.10.1947, Blaðsíða 2
2 DAÖUR Miðvikudagur 22. október 1947 Um víða verðld Andlegt ástand kommúnista leiðtoga lega orðaðar staðhæfingar án allra raka. Daglega bera þeir fram frekjulegar fullyrðingar um það, að núverandi ríkisstjórn eigi alla sök á á öllum þeim vandræð- um, sem nú' steðja að þjóðinni, því að hún ,vinni markvíst að at- vinnuleysi, hruni og eyðilegg- ingu, núverandi stjórn hafi eytt gjaldeyrinum gegndarlaust eða látið heildsalana hafa fyrir því, og allt þetta geri stjórnin í þeim tilgangi að rýra lífskjör almenn- ings. • Þessi blygðunarlausu ósann- indi láta leiðtogar kommúnista sér sæma að bera á borð fyrir þjóðina óaflátanlega, þó að allir viti 'nú orðið, að Jtegar stjórnar- skiptin fóru fram í febrúar sl., var ástandið þannig, að öllum gjaldeyrinum var eytt og ráðstaf- að, og gjaldeyrisskortur því óum- liýjanlegur fram undan. Við þessum arfi varð núverandi stjórn að taka eftir ráðsmennsku kommúnista í fyrrv. stjórn. Pen- ingamál ríkisins voru þannig á vegi stödd, að ríkissjóður og rík- isstofnanir skulduðu 20 miljónir kr. í yfirdregnum reikningum í Landsbankanum, og ástandið í fjárhagsmálum ríkisins að öðru leyti þannig, að lán með ríkis- ábyrgð voru ófáanleg svo nokkru næmi. Ástand sjávarútvegsins var þann veg farið, að þess var eng- inn að nokkur fleyta færi á sjó úr síðustu áramótum án ríkis- ábyrgðar á öllum fiskútflutningi bátaflotans. Hér við bættist og, að afurðasölusamningar voru ógerðir um nær allar útflunings- vörur við stjórnarskiptin. í |>essu sambandi má ekki gleyma Jdví, að stjórn sjávarútvegsmála var eitt af sérsviðum kommúnista í ríkis- stjórn. Þeir skildu við þessa sér grein sína í því ástandi, sem hér hefir verið drepið á. Um nýsköpunina er J>að að segja, að fjáröflun til hennar.var stöðvuð, }>egar nýsköpunar- stjórnin hrökklaðist-frá völdum. Dreifing stríðsgróðans með dýr- tíð og verðbólgu, sem nýsköpun- arstjórnin með kommúnista inn- anborðs gumaði svo mjög af, gafst ekki betur en það, að aldrei hafa verið eins margir miljóna- færingar í landinu sem J>á, er kommúnistar létu af völdum, að því er J>eim sjálfum segist frá. Á þessa leið var þá ástandið, Jjegar kommúnistar yfirgáfu stjórnarstörfin. Samt sem áður blygðast þeir sín ekki fyrir að halda því fram, að núverandi stjórn hafi skapað það ástand eða |óstand, er orðið hafði til undir þeirra eigin stjórn. Það er því engin furða, þó að flestir líti svo á, að sálarlíf leið- toga kommúnista sé meira en lít- ið gengið úr réttum skorðum. Frá bókamarkaðinum Afleiðingar heimstyrjaldar- innar leggjast nú þungt á þjóðir víða um lönd. Við íslendingar stóðtim betur að vígi en flestar aðrar þjóðir, Jrví að við söfnuuð- um miklum stríðsgróða í erlend- um innstæðum, meðan þær voru sífellt að tapa. En ,vegna fyrir- hyggjuleysis og rangrar stjórnar- stefnu fauk stríðsgróði okkar að mestu leyti út í veður og vind. Hér eftir verður íslenzka þjóð- in J>ví eingöngu að byggja af- komu sína á þeim gjaldeyri, sem framleiðsla hennar getur veitt á hverjum tíma. Verðbólgustefna undanfarinna ára hefir leikið okkur ærið grátt. Vegna hennar erum við. ekki samkeppnisfærir níeð útflutningsafurðir okkar á erlendum markaði. Við verðum því nauðugir viljugir að lækka framleiðslukostnaðinn, ella að sigla þjóðarbúskapnum í algert strand og verða J>ar með fjárhags- lega og síðan stjórnarfarslega ó- sjálfstæð þjóð skömmu eftir lýð- veldisstofnun og viðurkenningu um fullkomið þjóðarsjálfstæði. Flestar þjóðir hafa myndað öflug samtök um viðreisnarstarf. Þeim, sem verst eru staddar, hefir boðizt fjárhagsleg aðstoð frá Bandaríkjunum. En þá bregður svo við, að einn stjórnmálaflokk- ur í hverju landi hefur ofsafeng- inn áróður gegn því, að hinir ýmsu þjóðir sameinist um við- reisnarstarfið. Þessi flokkur er kommúnistar. Málflutningur þeirra og bardagaaðferðir víða um lönd sanna það, að áróður þeirra á sér sameiginlegan upp- runa, og hann er að finna í Rúss- landi. Eins og kunnugt. er, fjand- sköpuðust rvaldháfar Rússa við Parísarráðstefnuna og lögðu blátt bann við því, að Jjjóðir á áhrifasvæði þeirra sendu fulltrúa á ráðstefnu þessa, sem þær höfðu þó ætlað að gera, en Rússar brutu þann vilja þeirra á bak aftur með harðri hendi. íslenzku kommúnistarnir eru ekki eftirbátar flokksbræðra sinna í öðrum löndum með þjónslundina gagnvart valdhöf- um Rússa. Enginn efast lengur um, að þeir dansa ávallt eftir pípublæstri Rússa. Kommúnist- um hér \'ar J>að nóg að vita, að Rússar voru á móti Parísarráð- stefnunni og á móti öllu við- reisnarstarfi í vesturhluta Ev- rópu. Þá var svo sem sjálfsagt að leiðtogar kommúnista hér á ís- landi tækju upp öflugan áróður gegn því, að íslenzka þjóðin sam- einaðist um viðreisnarstarfið og fjandsköpuðust jafnframt við Parísarráðstefnuna. Fyrsta verk þeirra á Alþingi var því að krefj- ast skýrslu um ráðstefnuna af rík- isstjórninni og.þó eirikum um einhverja lántöku frá Bandaríkj- unum til handa íslandi, sem rædd mundi hafa verið í París. En þegar til átti að taka og ræða átti þetta mál í áþeyrn þjóðar- innar, þóttust kommúnistar vera að mestu mállausir! Bendir þetta á, að kommúnistar hafi verið sér þess meðvitandi, að þeir væru að fara með fals og ósannindi, enda vék Einar Olgeirsson ekkert að því máli, er fyrir lá, á þeim stutta ræðutíma, sem hann notaði. I-íimi ofsafengni áróður kommúnista gegn viðreisnar- starfinu á sér engin takmörk. Um þær mundir, er leiðtogar komm- únista voru að þjóta um landið |>vert og endilangt með boðskap sinn, sagði Þjóðviljinn: .Ríkisstjórnin hefir unnið kaj>psamlega og markvíst að því að stöðva atvinnuframkvæmdir í landinu og koma á atvinnuleysi þegar á þessu hausti: Og enn segir þar: „Heildsalarnir hafa verið látnir eyða gjaldeyri þjóðarinn- ar gegndarlaust, ríkisstjórnin hefir vegna pólitísks ofstækis selt afurðir landsins fyrir minna verð en hægt hefði .verið að fá, og í skjóli }>ess gjaldeyrisskorts, sem ríkisstjórnin þannig hefir skap- að, á að liefja árásir á afkomu launj>ega og almennings í land- inu, rýfra lífskjörin, lækka laun- in — allt í J>einr tilgangi að heildsalar og annar stórgróðalýð- ur geti haldið áfram að græða." * í samræmi við framangreinda kenningu Þjóðviljans var svo boðskapur sendimanna komm- únista til þjóðarinnar. Sá boð- skapur var á }>essa leið: Ríkis- stjórnin á aðeins eitt áhugamál: að rýra lífskjör almennings, skapa sem mest atvinnuleysi og fá heildsalana til að eyða upj> til agna gjaldeyri þjóðarinnar. Til þess að ná sem mestum árangri við þetta skemmdarstarf, leggur ríkisstjómin áherzla á að selja framleiðslu landsmanna lægra verði en hægt er að fá fyrir hana. Eitthvað hlýtur að vera bogið við sálarástarid þeirra manna, sem bjóða íslenzku þjóðinni upp á svona lagaðan málfltuning. Því trúir enginn maður með heil- brigðri skynsemi, að í núverandi ríkisstjórn hafi valizt menn, sem af eintómri mannvonzku hafi komið sér saman um að spilla lífskjörum almennings. Sjálfsagt er ráðherrum J>eim, er skipa nú- verandi ríkisstjórn, í ýmsu áfátt eins og öðrum dauðlegum mönn- um, en að þeir sóu ótíndir glæpa- menn og mannhatarar, eins og kommúnistar lýsa þeim, sú mál- færsla gengur ekki í aðra en þá, sem smitaðir eru af pestnæmi mannhaturs og brjálæðiskenndr- ar ofsatrúar, er J>róast svo vel inn- an vébanda kommúnismans. Aldrei áður hefir stjórnarand- staðan í landi hér verið eins ofsa- fengin og vitfirringsleg sem nú. í Jringplaggi frá kommúnistum ný- lega framkomnu er svo til orða tekið, að ráðherrar núverandi ríkisstjórnar séu reyndir að því að vjnna að því að eyðileggja af- komumöguleika þjóðarinnar og rýra lífskjör almennings í hví- vetna. Málflutningur kommún- ista er aliur á þessa lund, rudda- Sven Edvin Sallje: Ríki mannanria. Konráð Vil- hjálmsson íslenzkaði. — Bókaútgáfan Norðri. Ak. Prentverk Odds Björns- sonar. 1947. íslenzkum lesendum er höf- undur þessarar bókar ekki alls ókunnur. Bókaútgáfan Norðri gaf í fyrra út eftir hann stóra skáldsögu, Ketil í Engihlíð, og hlaut hún góðar viðtökur og vinsældir hér á landi, enda skemmtileg saga og góðrar ættar að efni og anda. Ríki mannanna er beint framhald þessarar sögu, þótt hin nýja saga sé einnig sjálf- stæð heild, sem lesa má sér til fulls gagns og skemmtunar án þess að þekkja hina fyrri sögu. En Ketill frá Engihlíð birtist hér enn á sjónarsviðinu, tápmikill, sterkur og heilbrigður, }>ótt ætt hans sé gölluð nokkuð og úr- kynjuð. Mannleg og algeng eig- ingirni bræðra lians hefir hrakið hann á brott frá ættaróðalinu Engihlíð, en liann tekur barátt- una ótrauður uj>j> að nýju í út- legð sinni á kotbýlinu Bótólfs- garði þar í sveitinni og vinnur að lokum fullan sigur við hlið hinnar tápmiklu unnustu — og síðar eiginkonu sinnar — Bir- gittu Larsson. Og Aron, bróðir Ketils, heyr einnig sína baráttu við meðfætt þunglyndi og áskap- að samvizkubit við hlið Soriju í Vonarvík, sem elskar ættarmót bróðursins í &vip og viðbrögðum unnustans og eiginmannsins. Hún þráir Ketil, en faðmar Ar- on. Á einhvem kynlegan hátt verður þessi unga og glæsilega stúlka, svo rík og stórlát sem hún er, ein hugstæðasta og eftir- minnilegasta persóna sögunnar, þótt ekki sé sérlega mikið frá henni sagt. Fjöldi annarra ma'nna og kvenria blandast inn í frásögnina, og eru flestar mynd- irnar skýrt ög eftirminnilega dregnar á tjald hins þrönga leik- sviðs þarna í Móahverfinu. Og sögunni lýkur með því, að þau Ketill og Birgitta flytjast heim aftur á ættaróðalið Engihlíð og sættir takast með þeim bræðrUm, Katli og Aron. Og 1-itli sonur þeirra Ketils og Birgittu verður nýr Arnviður í Engihlíð — nýr þroskavænlegur kvistur á göml- um stofni. Og þrátt fyrir allt og allt er „lífið þó geysidásamleg gjöf“- Það er óþarfi að fara mörgum orðum um þýðingu Konráðs Vil- hjálmssonar, svo kunnur og mik- ilvirkur þýðandi sem hann er nú orðihn. Mál og stíll á þessari bók ber ósvikin einkenni hans og fer sérlega vel efni sögunnar og anda. Þróttmikill og djarflegur — og dálítið sérkennilegur — andi svffur þar yfir vötnum. Og fleirum mun fara á sama veg og mér, að þeir fá þeim mun meiri mætur á Konráð, stíltækni hans og orðbragði, sem þeir kynnast honum og sérkennum hans bet- ur, enda verður málblær hans og stíll æ skapfelldara með vaxandi leikni og æfingu við þýðingarn- ar, þótt svo undárlega bregði við, að mér þyki hann næstum því of nýtízkulegur og viðhafnarmikill á nútímavísu á stöku stað. J. Fr. Síðast þegar ameríska fjármálaráðu- neytið gerði upp hversu mikið fé Bandaríkin eiga hjá Evrópuþjóðjm frá fyrra heimsstríðinu, reyndist upp- hæðin vera 14,7 milljarðar doítara skuld við ameríska ríkið og 6,3 mill- jarða dollara skuld við ýms íyrirtæki. Þótt þetta séu gífurfegar fjárhæðir, eru þær smávaxnar, er þær eru born- ar saman við skuldasöfnun Evrópu- þjóðanna við Bandaríkin frá síðasta stríði. Á árunum 1939—1945 létu Bandarikjamerm af hendi vörur og tæki fyrir samtals 61,6 milljarða doll- ara og er mest allt þetta fé ógreitt ennþá. * Norsk blöð vekja athygli á togara- smíðum Þjóðverja um þessar mundir og segja, að ætlunin sé að þýzki tog- araflotinn stundi veiðar á íslandsmið- um og í Bjeringshafi. AIIs er ráðgert að smíða 100 ný skip, af þeim mega 34 ekki vera yfir 400 smálestir og 66 ekki yfir 450 smálestir. Fyrstu 10 tog- ararpir eiga að verða tilbúnir frá skipasmíðastöðvunum irtnan 18 mán- aða. Þýzki togaraflotinn er nú 74 skip. * Kanadamerui hafa nýlega handtek- ið ennþá einn kommúnistanjósnara. Var hann starfsmaður í birgðadeitd kanadíska hergagnamálaráðuneytis ins. Sarmaðist á marm þennan,að harm hefði látið. Sovét-Rússland fá ýmsar upplýsingar, sem voru hernaðarleynd- armál. Maður þessi fékk fjögurra árm fangelsisdóm. * Norðmenn hafa nýlega selt Rúss- um 30,000 tunnur af Íslandssíld, er floti þeirra veiddi hér við lartd sl. sumar. Vetðið telja norsk blöð sæmi- legt og verður hægt að greiða sjó- mönnum sama verð fyrir síldina og sl. áu. Með þessarí sölu hafa Norðmenn lokið við að selja alla þá Íslandssíld, er þeir ætla að flytja úr landi. * Brezkir bílaframleiðendur hafa byrj- ag samstarf til þess að fækka bíla- gerðum í framleiðslu í Bretlandi. Fyr- ir stríðið voru framleiddar 136 mis- munandi bílategxmdir í Bretlandi, en eftir stríðið framleiða 30 bilafyrirtæki 62 mismtmandi tegundir. Samkvæmt hinu nýja samkomulagi á að fækka tegundunum í 42 þegar á næsta ári. Brezki bílaiðnaðurinn framleiðir nú um 300,000 bíla á ári, en ætluninerað koma framleiðslunni upp í 475,000 bíla árlega. Af þessarí tölu verða 300,000 flutt úr landi. Bílaútflutning- urinn er þegar orðinn helmingi meiri en árin næstu fyrír stríðið. * Norðmenn efla til sérstakra nám- skeiða um þessar mundir fyrir verzl- unarmenn, bahkamenn o. s. frv., í norskri útflutningsverzlun og mark- aðsleit. Þessum námskeiðum verður haldið áfram sem einum lið þeirrar starfsemi, að vinna nýja markaði fyrir norskar framleiðsluvörur og tryggja gamla markaöi. sem ný, á meðalmann, grann- an, til sölu, miðalaust. Saumastofa Gefjunar. i

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.