Dagur - 07.01.1948, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 7. janúar 1948
DAGUR
5
Eimskipafélag Islands og samgönguvandamál verzlunarsfaðanna
Guðmunder Yilhjálmsson, forstjóri
Eimskipafélagsins, telur Dag hafa
hallað réttu máli í skrifum sínum
um siglingarnar
- GREIN FORSTJÓRANS -
Herra ritstjóri!
í blaði yðar, „Dagur“, sem kom
skip voru ekki fyrir hendi, þar
eð e/s. „Brúarfoss11 var í ferð til
út laugardaginn 22. f. m., stendur ; Englands með frystan fisk og
„Lagarfoss" hefir verið í ferð til
útlanda síðan snemma í nóvem-
ber, og var þá ókominn til lands-
svohljóðandi yfirskrift: „Selfoss"
kom ekki til Akureyrar, þrátt
fyrir dularfullar útvarþsauglýs-
ingar.“
í sambandi við þann greinar-
stúf, sem fylgir þessari yfirskrift,
viljum vér biðja yður að birta
í næsta blaði yðar eftirfarandi
skýringu.
Þegar e/s. „Selfoss" var á leið
frá Immingham með sementsfarm
til Akureyrar og Húsavíkur, sneri
sjávarútvegsmálaráðherra sér til
vor og óskaði þess að skipið
kæmi beint til Reykjavíkur og
affermdi farminn þar, en fermdi
síðan síld til Siglufjarðar. Bent-
um vér ráðherranum á, að þar
sem vér hefðum samið við Sam-
band ísl. samvinnufélaga um að
skila sementsfarminum á fyrr-
greindar norðlenzkar hafnir, þá
gætum vér ekki orðið við tilmæl-
um ráöherrans, nema því aðeins
að hann fengi forstjóra Sam-
bandsins til þess að ganga inn á
að veita sementinu móttöku í
Reykjavík. Sneri ráðherrann sér
þá til herra forstjóra Vilhjálms
Þór, sem gekk inn á að e/s. „Sel-
foss“ affermdi sementið í Reykja-
vík. Að framangreind frásögn er
rétt, geta bæði sjávarútvegsmála-
fáðherra og forstjóri Sambands-
ins vottað.
í blaðinu frá 26. nóvember birt-
ist svo grein með ýfirskriftinni:
„Leyndardómurinn um „Selfoss“
upplýstur. — Sementið mátti
ekki koma hingað.“
Ef þér hefðuð hirt um að leita
upplýsinga hjá oss eða forstjóra
Sambandsins um þetta mál, áður
en þér birtuð fyrri greinina,
hefðuð þér hvorki skrifað þá
grein né þessa í þeim tón, sem
þér gerið. Munduð þér þá einnig
hafa getað sparað yður þær órök-
studdu getsakir að „forráða-
menn“ Eimskipafélagsins hafi
„af einhverjum ástæðum þótt
minni ástæða til þess, að verka-
menn hér og höfnin hefðu tekjur
af þessum flutningum, en verka-
menn syðra og Reykjavíkurhöfn.“
í sama blaði er önnur smágrein
með yfirskriftinni: „Reykjafoss“
væntanlegur hingað um mánaða-
mótin. Mánuður síðan skip frá
Eimskip hefir komið hér.“
Eins og yður er kunnugt þá
hafa tvö af fimm skipum félags-
ins verið tekin í síldarflutninga,
og var lagt fast að oss að láta e/s.
„Reykjafoss“ einnig í þá flutn-
inga. Vér töldum ekki fært að
taka skipið úr hinum almennu
flutningum með því að flytja
þyrfti vörur til hafna út um land-
ið m. a. til Akureyrar, og önnur
Þetta er ástæðan til þess að
eigi hefir fallið ferð norður frá
20. okt. og þar til nú að e/s.
„Reykjafoss" fór norður, 29 nóv.,
en þegar þess er gætt að frá síð-
ustu áramótum hafa fallið 23
ferðir frá Reykjavík til Akureyr-
ar, eða því sem næst hálfsmánað-
arlega, sjáum vér ekki hvernig
hægt er að kvarta yfir samgöngu-
leysi, ekki sízt þar sem strand-
ferðaskip ríkisins hafa einnig
verið í stöðugum ferðum.
Að því er snertir eftirfarandi
ummæli yðar: „Erfiðlega ætlar
það að ganga fyrir Eimskipafélagi
íslands að efna það loforð, að
breyta siglingafyrirkomulaginu
eftir stríðslokin og taka upp við-
unandi siglingar til helztu hafna
úti á landi,“ þá viljum vér upp-
lýsa það, að tilraunir hafa verið
gerðar með það að taka vörur til
flutnings frá Ameríku og flytja
þær beint út á land. Sem dæmi
viljum vér nefna að e/s. „Reykja-
foss“, sem kom hingað í október,
var sérstaklega ætlað þetta hlut-
verk, og vörum þeim (matvörum
og fóðurvörum) sem skipið tók í
Halifax, komið fyrir í skipinu
með það fyrir 'augum að afferma
þær á nokkrum höfnum úti á
landi. Þegar skipið kom hingað
var svo ákveðið af móttakanda
varanna, að um 4/5 hlutar farms-
ins, eða 736 smál., færu í land í
Reykjavík, en aðeinns 1/5 hluti,
eðt 207 smál., á fjórar hafnir úti
á landi. Um sannleiksgildi þessa
munuð þér einnig geta fengið
upplýsingar hjá hr. forstjóra Vil-
hjálmi Þór, þar eð S. í. S. átti
farminn.
Samt var ákveðið að gera áðra
tilraun með þetta, og átti „Fjall-
foss“ að fara vestur um haf nú í
nóvember, og ferma vörur m. a.
til hafna úti á landi. Nokkuð af
útflutningsvörum var þegar kom-
ið í skipið, svo og kjölfesta, og
skipið var alveg tilbúið að fara í
þessa ferð um kvöldið hinn 10.
nóvember síðastliðinn.
Óskaði ríkisstjórnin þá að skip-
ið færi í síldarflutninga til
iiglufjarðar, en þá var Hvalfjarð-
arsíldin farin að veiðast í svo
stórum stíl að nota varð öll fá-
anlég skip til flutninganna norð-
ur, og að sjálfsögðu létum vér
skipið af hendi í þessa flutninga.
Var þegar í stað byrjað að taka í
land aftur kjölfestuna og það af
vörum sem komið var í skipið.
Þá minnist þér á það, að engin
Dagur telur forstjórann skorta skiln-
ing á þeim miklu vandræðum, sem
ófremdarástandið í siglingamálunum
hefur skapað landsmönnum
- SVAR DAGS -
ætlun sé til um ferðir skipanna.
Sjálfsagt er yður kunnugt um að
áætlun var gefin út þegar í byrj-
un ársins og svo framhald hennar
í júlí þ. á. En það hefir því miður
reynst ógerlegt að halda þessa
áætlun nema að litlu leyti, og eru
ástæður fyrir því einungis þær,
að möguleikar þjóðarinnar um að
koma útflutningsvörum sínum á
markað, breytast svo að segja frá
degi til dags, og virðist engin leið
vera til þess að segja fyrir um
hvert næsti farmur eigi að fara.
En félagið lítur á það sem eina
sína fyrstu skyldu, að sjá um það
að útflutningsvörur landsmanna
komizt til markaðslandanna og
verður þá oft að senda skip sín
til annarra hafna og á öðrum tím-
um en áætlunin segir. Má þessu
til sönnunar nefna það, að vegna
þess hvernig síldveiðarnar fóru í
sumar, gerbreyttust flutningarn-
ir, ekki aðeins á síldarafurðunum
sjálfum, sem urðu svo miklu
minni en vonast hafði verið eftir,
heldur og á frysta fiskinum, sem
bundinn var við síldarlýsisfram-
leiðsluna eins og öllum er kunn-
ugt. Af þessum ástæðum minkaði
þörfin fyrir skipsrúm, fyrst og
fremst fyrir útflutningsvörurnar,
og jafnframt fyrir innflutninginn,
sem eins og allir vita hefir dregist
svo mikið saman, að miklu minni
þörf er fyrir skipakost a. m. k. frá
Evrópulöndum. Sum af þeim
leiguskipum, seni vér höfðum á
fyrra helmingi ársins, höfðum vér
leigt til lengri tíma og ætlað
þeim að vera í áætlunarferðum,
en af framangreindum ástæðum,
þar sem ekki fékkst nema mjög
takmarkaður gjaldeyrir til þess
að greiða skipaleigurnar, urðum
vér að losa oss við nokkur þeirra
og að sjálfsögðu verkaði þetta
þannig, að áætlunin raskaðist og
ferðum hefir fækkað, ekki aðeins
til hafna úti á landi heldur einn-
ig til Reykjavíkur. Þetta hlýtur
hver maður að skilja, hve mikla
löngun sem hann annars hefir til
þess að færa allt á versta veg fyrir
félaginu,
Af framanrituðu sést, og vilj-
um vér enn einu sinni leggja á
það ríka áherzlu, að það eru
raunverulega viðskiptavinir fé-
lagsins og viðskiptalífið sjálft sem
ræður siglingum skipanna, en
ekki félagið. Áætlun um siglingar
skipanna er gerð með tilliti til að-
stæðnanna á þeim tíma, sem hún
er samin. Þegar breytingarnar á
viðskiptasviðinu eru eins örar og
nú á sér stað, þannig að beina
þarf viðskiptunum ýmist til þessa
lands eða hins, hvernig mundu
þá viðskiptavinir félagsins taka
því, ef félagið harðneitaði að
hagga nokkuð við áætlun, sem
samin hefir verið út frá allt öðr-
um forsendum, og léti skip sín
sigla eftir henni, hvað sem liði
þörfum viðskiptavinanna og
þjóðarinnar um að koma út-
flutningsvörunum á markáð, og
sækja nauðsynjavörurnar til
þeirra landa, þar sem hægt er að
fá þær?
Vér eigum mjög erfitt með að
skilja hina stöðugu áreitni yðar í
garð Eimskipafélagsins, og þann
Forstjóri Eimskipafélagsins hef-
ir nokkrum sinnum á liðnum ár-
um sent Degi athugasemdir vegna
ábendinga blaðsins um fyrir-
komulag siglingamálanna. Er það
raunar þakkarvert, að félagið
skuli telja sér skylt að reyna að
gera almenningi grein fyrir at-
höfnum sínum og er það þar
fremra æði mörgum stofnunum
í höfuðstaðnum, sem annars cru
umsvifamiklar í málefnum lands-
manna.
En sá galli hefir jafnan verið á
þessum skrifum forstjórans, að
þau hafa verið næsta einhliða. —
Ábendingar Dags hefir hann oft-
ast talið sprottnar af fáfræði
blaðsins, en fyrirkomulagi sigl-
ingamálanna allt frá stríðsbyrjun
stjórnað af nauðsyn fremur en
misvitrum forráðamönnum. Hann
hefir aldfei fundið neina sök hjá
félaginu í þessum efnum, heldur
jafnan haft afsakanir og skýring-
ar á reiðum höndum. Hin síðasta
ritsmíð forstjórans, sem birtist
hér í blaðinu í dag, er að þessu
leyti engan veginn frumleg. Allt
sem félagið hefir gert gagnvart
landsfjórðungunum er þar talið
harla gott. En þó hefir ný tónteg-
und læðst inn í ritsmíð forstjór-
aps að þessu sinni. Ritstjóri Dags
er ekki aðeins fáfróður, sem fyrr,
heldur líka áreitinn og illkvittinn
í garð félagsins. Þarna þykir for-
stj., sem hann hafi fundið hina
einu sönnu ástæðu til þess, að
Degi hefir verið tíðrætt um sigl-
ingamálin að undanförnu. Það er
ekki samgönguleysið og allt hið
margvíslega tjón, sem því hefir
fylgt fyrir atvinnuvegi lands-
manna, sem er undirrót skrifa
blaðsins, heldur löngun ritstjór-
óhróður sem þér sífellt reynið að
breiða út um það og „forráða-
menn“ þess. Vér vitum ekki bet-
ur en að milli samvinnumanna,
sem gefa út blaðið „Dag“ og Eim-
skipafélagsins sé hin bezta sam-
vinna í hvívetna, enda er fyrir-
tæki þeirra, Samband ísl. sam-
vinnufélaga og Eimskipafélagið,
hvorttveggja stofnað og starfrækt
með hagsmuni þjóðarinnar fyrir
augum.
Samvinnufélögin eru einn
stærsti viðskiptavinur Eimskipa-
félagsins, og mun það áreiðanlega
ekki vera með vilja forráða-
manna þeirra, að „Dagur“ birtir
hinar tíðu árásir á félagið, sem
alltaf hafa reynst tilefnislausar og
hefðu aldrei verið birtar, ef þér
hefðuð kært yðm' um að leita
upplýsinga hjá réttum aðiljum.
Reykjavík, 10. des. 1947.
F. h. Eimskipafélags íslands.
G. Vilhjálmsson.
!ans til þess að breiða út „óhróð-
ur“ um Eimskipafélagið!
Það fer naumast hjá því, að
þeim landsmönnum, sem fylgst
hafa með þessum umræðum og
erfiðleikum samgönguleysisins,
þyki þetta heldur dapurleg mála-
færzla. Ef það er raunverulega
sannfæring forstjórans, að óá-
nægja sú um siglingamálin, sem
fram hefir. komið í Degi, sé
sprottin af löngun blaðsins til
þess að breiða út „óhróður11 um
Eimskipafélagið, en ekki af ríkri
nauðsyn allra landsmanna utan
Reykjavíkur fyrir breytt sigl-
ingafyrirkomulag, þá sjá það allir
menn, að naumast muni mikilla
endurbóta að vænta fyrir tilstilli
manna eins og Guðmundar Vil-
hjálmssonar, sem ekki leggjast
dýpra í málflutningnum en þetta.
Það er þá líka rétt að minna á, að
ekki er Dagur einn um það, að
breiða út þann „óhi-óður“, að fyr-
irkomulag siglinga Eimskipafé-
lagsins sé í fyllsta máta óréttlátt
og raunar algjörlega óviðunandi.
*
Forstjórinn hefir nú um nokk-
urra ára skeið deilt við Dag um
þessi mál. Hann hefir haldið því
fram, að ekki væri hægt að gagn-
rýna stjórn félagsins með sann-
girni og bendingar Dags hafi ver-
ið sprottnar af fáfræði. Dagur
hefir hins vegar haldið því fram,
að stjórnendur Eimskipafélagsins
hafi mjög skort skilning á þörfum
landsmanna fyrir sæmilegar sigl-
ingar og að félagið hafi verið rek-
ið með hagsmuni höfuðstaðarins
og innflytjenda þar fyrst og
fremst fyrir augum. Dagur verð-
ur að minna forstjórann á, að
helzt eru horfur á því, að lands-
menn utan Reykjavíkur, hafi lagt
heldur lítið upp úr skýringum
hans og leiðréttingum á undan-
förnum árum, því að það mun nú
sannast mála, að þeir munu fáir
hér nyrðra a. m. k., sem ekki
telja framkvæmd siglingamál-
anna í hinu hörmulegasta ásig-
komnlagi og brýna þörf fyrir
gagngerðar endurbætur, ef nokk-
ur von á að vera um áframhald-
andi atvinnu- og menningarstarf-
semi í helztu bæjum og sveitum
hringinn í kringum landið. — í
þessu sambandi vill blaðið minna
forstjórann á endurteknar sam-
ykktir Fjórðungsþinga Austfirð-
inga og Norðlendinga, nýlega
samþykkt bæjarstjórnar Nes-
kaupstaðar og samþykkt bæjar-
stjórnar Akureyrar nú skömmu
fyrir jólin, þar sem fulltrúar allra
stjórnmálaflokkanna lögðu þenn-
an skerf til málanna:
„.... Þá átelur bæjarstjórn
Akureyrar það ástand, sem nú
ríkir í siglingamálunum og
(Framhald á 6. síðu).