Dagur - 26.05.1948, Blaðsíða 8

8
Dagur
Miðvikudaginn 26. maí 1948
jslendingur' flyfur rangar fregnir
af sfarfsemi Hjófkursamlagsins
Það er ósatt, að skyr og ostar sé ekki fáanlegt
Blaðið Islendignur hefir öðru
hverju verið að kvarta fyrir hönd
Akureyrarbúa um smjörleysi og
talið það hina mestu óhæfu þegar
Mjólkursamlag KEA seldi rjórna
til Reykjavíkur í stað þess að búa
til úr honum smjör handa Akur-
eyringum, þar sein fallið hafði
niður innflutningur og skömmt-
un ríkisvaldsins á erlendu smjöri.
Málið var þá skýrt fyrir al-
menningi hér í blaðinu. Bent var
á, að hið fyrirskipaða söluverð
rjómans væri það hátt, að sala
hans gæfi bændum miklum mun
hagstæðara verð heldur en á
rjómanum, sem varið væii til
smjörgerðar. Á meðan nægur
markaður var fyrir rjómann á
Akureyri, Reykjavík og öðrum
kaupstöðum landsins í haust og
langt fram eftir vetri, þá þótti það
sjálfsagður hlutur, miðað við
ríkjandi atvinnuhætti, að bændur
seldu framleiðsluvöru sína fyrir
það verð, sem þeirn var hag-
kvæmast, alveg á sama hátt og
aðrar stéttir og einstaklingar
þjóðfélagsins selja ’ framleiðslu-
vörur sínar og vinnu, þar sem
þeir telja sér hagkvæmast. Og
þessum rökum hefir ekki verið
mótmælt og verður naumast
mótmælt með sanngirni.
En í síðasta tbl. íslendings er
birt grein, sem nefnist: „Hvar er
umhyggjan?" Er greinin undir-
rituð af „bæjarbúa“, þar sem
kvartað er undan þeirri verzlun-
arstefnu Mjólkursamlagsins, sem
er fyrirtæki bændanna sjálfra, að
vilja selja þessar framleiðsluvör-
ur bændanna þar sem verðið sé
hagkvæmast. Er þar talað um að
bændum beri, sem sönnum kaup-
félagsmönnum, að sjá bæjarbúum
og næsta nágrenni fyrir öllum
mjólkurvörum, svo sem mjólk,
rjóma, skyri, ostum og smjöri,
þótt upplýst hafi verið fyrir löngu
að bændur telji sér eigi fært, svo
sem atvinnumálum þjóðarinnar
er nú komið, að fullnægja öllum
þessum þörfum kaupstaðafólks-
ins. „Bæjarbúi11 endar svo grein
sína með því að segja að ostur og
skyr sé ófáanlegt á Akureyri á
sama tíma sem Mjólkursamlagið
sendi bíifarma af þessum vörum
til Reykjavíkur. Ber hann síðan
fram þó spurningu, hvernig
muni fara fyrir Akureyringum ef
Reykvíkingar yrðu mjólkui'lausir
og byðu hærra verð fyrir mjólk-
ina. Mundi hún þá ekki einnig
verða flutt til Reykjavíkur?
Þótt margt sé ranghermt og
skakkt ályktað í grein „bæjar-
búa“, þá er það ells ekki óviðfeig-
andi fyrir bæjarbúana sjálfa og
aðra að velta þessum spurningum
fyrir sér. Verður ekki meiri og
meiri vöntun á landbúnaðarvör-
um fyrir kaupstaðarbúana, þar
sem fólkinu fækkar stöðugt í
sveitunum og fleira fólk fer það-
an til Reykjavíkur og annafra
kaupstaða af því að það telur sér
og sínum hag betur borgið þar en
annars staðar? Staðreyndirnar
sanna að þótt fólkinu, sem í sveit-
unurn býr, líði vel og hafi góðar
tekjur, þá eru tekjur þessa fólks
mun rýrari en í kaupstöðunum,
þrátt fyrir hið háa verð á land-
búnaðarvörum, sem nú er og
þess vegna sogast vinnuaflið
stöðugt frá sveitunum til kaup-
staðánna, svo sem álmennt er
viðurkennt og blaðið ísl. í sl.
viku, og margir aðrir, tala um að
sé þjóðfélagsvandamál. En þá er
hollt fyrir „bæjarbúa" og aðra
hans sálufélaga að hugleiða, hvort
þetta þjóðfélagsvandamál yrði
bezt leyst með því að banna
bændum að selja framleiðsluvör-
ur sínar fyrir það hæsta verð, sem
þeim býðst, og þeim er nauðsyn á
að fá til þess að geta launað
starfsfólki sínu og haldið fram-
leiðslunni áfram.
Blaðið ísl. og aðstandendur
þess hafa talið sig vera fylgjendur
hinnar frjálsu verzlunar og það
eru samvinnumenn landsins
einnig. En samkvæmt skoðununi
þeim, sem blaðið túlkar fyrir
hönd „bæjarbúa", er sem frelsi
þetta eigi ekki að ná til annarra
en þeirra aðila, sem verzla með
erlendar innflutningsvörui'. Hin-
ir innlendu landbúnaðarframleið-
endur — bændurnir — virðast
ekki mega vera aðnjótandi þessa
í'éttar. Hver ómælir verkamönn-
um ó Akureyri og annars staðar
á landinu, þótt beir yfir sumarið
fari til Siglufjarðar, Skagastrand-
ar eða Reykjavíkur til þess að
sæta hinum háu launum, sem þar
hafa verið greidd, jafnvel þótt
nægileg atvinna, en lægra launuð,
hafi staðið þeim til boða heima
fyrir? Það gerir enginn. En þó
eiga bændur eða framleiðslu- og
verzlunarfyrirtæki þeirra, aðvera
ámælisverð fyrir það að notfæra
sér hagkvæmustu sölu á fram-
leiðslu sinni á þessum stöðum. —
Slíkt sjónarmið er byggt á full-
komnum misskilningi.
Að lokum skal „bæjarbúa“ bent
á, að ásakanir hans og nudd, um
það, að skyr og ostur fáist ekki
hjá Mjólkursamlaginu hér. á
sama tíma sem þessar vörur séu
sendar til Rvíkur, eru rangar.
Svo að segja daglega síðan
Mjólkursamlagið tók til starfa,
fyrir 20 árum, hafa Akui-eyringar
getað keypt eftir vild mjólk,
í’jóma, skyr og osta, og ennþá er
þetta svo og hefir verið, þrátt fyr-
ir það þótt Mjólkursamlagið hafi
einnig' notfært sér aðra markaði
fyrir framleiðsluvörur sínar. Ak-
ureyrarbúar hafa yfir engu að
kvarta í þeim efnum og munu
hafa verið bezt settir allra kaup-
staðabúa landsins hvað mjólk og
mjólkurvörur áhrærir, erþaðvið-
urkennt af mörgum þótt líkami
og sál „bæjarbúa“ virðist nú líða
óbærilegar þjáningar út af
skorti á mjólkurvörum. — Ennþá
er engin óstæða til þess að þjást
út af þessu. En tímarnir geta
Leppríki gefiir út frímerki
Þetía cru ekki rússnesk frímerki, nei, ónei, heldur ungversk. Þessa
frímerkjaseríu gaf ungverska stjórnin út í vetur. Þekkja menn
andlitin á merkjunum?
Frá vorþingi Umdæmisstíikimnar
ijóðliálíðardags Norð-
manna minnst með
óvenjiilegum hætti
Frá fréttaritara biaðsins.
Undanfarna daga hefir leigu-
skip SÍS, m.s. Vigör frá Osló los-
að um 2000 smálestir af kolum
hér til Kaupfélags Þingeyinga. —
Hinn 17. maí, þjóðhátíðardag
Norðmanna, fór karlakórinn
Þrymur niður að skipinu, ásamt
fjölda manns, og söng' þar nokkur
lög, m. a. þjóðsöng Norðmanna.
Júlíus Havsteen sýslumaður
ávarpaði skipsmenn með snjallri
ræðu, en skipstjórinn þakkaði. —
Einn skipsmanna lét svo ummælt,
að hann hefði verið staddur í
ýmsum löndum hinn 17. maí áð-
ur, en hvergi hefði Norðmönnum
verið sýndur slíkur sómi sem í
Húsavík þennan dag.
Laugardaginn 22. þ .m. hafði
Þrymur samsöng í samkomuhús-
inu í Húsavík við góða aðsókn og
ág'ætar undirtektir áheyrenda Á
söngskrá voru 12 lög og varð
kórinn að endui'taka mörg þeirra
og' syngja aukalög. Einsöngvarar
voru Stefán Sigurjónsson og Sig-
urður Haraldsson. Sönstjórar
séra Friðrik A. Friðrikssón og
Birgir Steingrímsson.
Starfsmannaskipti
fyrirhuguð milii
kaupfélaganna
Fyrirhuguð eru starfsmanna-
skipti milli starfsmanna kaup-
félaga í landinu fyrir milligöngu
Fræðslu- og félagsmáladeildar
S. í. S.
Þeir starfsmenn KEA, sem á-
huga hafa á þessu máli, geta
feng'ið nánari upplýsingar hjá
Fræðsludeild KEA, og eru vin-
samlega beðnir að láta frá sér
heyra við fyrsta tækifæri.
Kappreiðar hestamannafélags-
ins Léttis fóru fram ó skeiðvelli
félagsins í Stekkjarhólma í Eyja-
fjarðará sl. sunnudag. Veður var
kalt en bjart og norðan gola,
hafði það mikil áhrif á hraða
hestanna, því að þannig hagar til
að hleypa verður frá suður til
norðurs. Þátttak. voru 18 alls.
Urslit mótsins urðu þessi:
Aðeins 1 skeiðhestanna lá á
skeiði alla vegalengdina, en náði
ekki áskildum tíma lil I. verð-
launa, tími hans var 26,4 sek., og
fékk hann II. verðlaun, hestui'inn
heitir Sindri, rauður,15vetra,eig-
andi Jón Geirsson læknir, knapi
var Friðrilt Jónsson.
í folahlaupi sigraði Geysir, 5
vetra. eigandi og knapi Hjörtur
Gíslason, I. verðlaun, 30,8 sek. II.
auðveldlega breytzt til hins verra
hvað þetta snertir fyrr en varir.
Getur „bæjarbúi" því sparað hina
aumingjalegu kveinstafi sína um
þetta efni þar til meira harðnar í
ári en þegar er orðið.
Jónas Kristjánsson.
Voi'þing Umdæmisstúkunnar
nr. 5 var haldið á Akureyri dag-
ana 22. og 23. maí sl. Á þinginu
mættu 25 fulltrúar frá Akureyri,
Siglufirði og Sauðárkróki. í um-
dæminu eru starfandi 5 undir-
stúkur með samtals 780 félögum
og 13 barnastúkur með samtals
1578 ungtemplurum. Á árinu
hafði að tilhlutun Umdæmisstúk-
unnai' farið fram regluboðun í
Skagafirðí en félagar úr fram-
kvæmdanefndinni höfðu heimsótt
barnastúkurnar á Húsavík, Hrís-
ey og Ólafsfirði. Þá gekkst Um-
dæmisstúkan fyrir almennum
borgarafundi um áfengismál á
Akureyri í vetur. Á þinginu
flutti Brynleifui' Tobiasson ei'indi
um norræna bindindismótið í
Stokkhólmi sl. sumar. Á eftir er-
indinu sungu þeir Jóhann Kon-
ráðsson og Kristinn Þorsteinsson
tvísöng.
Á þinginu voru samþykktar
ýmsar tillögur um reglumál og
ófengisvarnir. Helztar voru þess-
verðlaun hlaut Óðinn, 6 vetra,
eigandi og knapi Magni Kristins-
son, Miklagarði. III. verðlaun
hlaut Hjörtur, 5 vetra, eigandi og
knapi Mikael Jóhannesson, tími
þeirra beggja var 21,0 sek., en
sjónarmunur skipti verðlaunun-
um.
í 300 metra hlaupi náði enginn
hestanna tilsettum tíma til I.
verðlauna, en hann er 24,0 sek. II.
verðlaun hlaut Óðinn Þorvaldar
Péturssonar og var hann sjálfur
knapi, tími hans 24,8 sek. Flosi,
eign .Kristjáns Ólafssonar hlaut
III. verðlaun, 25,4 sek. Hjalti
Þorsteinsson var knapi.
í 350 metra hlaupi sigraði 6
vetra foli lítið taminn, Depill,
Gunnbjörns Arnljótssonar á 27.6
sek. og hlaut hann I. verðlaun,
knapi Víglundur Arnljótsson. II.
verðlaun hlaut Gammur, eigandi
og knapi Sveinn Einarsson, tími
hans var 28,4 sek. III. Verðlaun
hlaut Vinur Þorsteins Jónssonar,
tírni hans 28,5, knapi var Sigurð-
ur Jónsson.
Frá útbreiðslunefnd:
Vorþing Umdæmisstúkunnar
nr. 5 felur framkvæmdanefnd
sinni að efna til útbreiðslustarf-
semi í öllum sýslum og bæjarfé-
lögum í umdæminu næsta vetur,
ef þess er nokkui' kostur. Væntir
þingið þess, að framkv.nefndin
undirbúi starfsemi þessa í tæka
tíð, svo að hún geti byrjað þegar
á haustnóttum.
Frá löggæzhmefnd:
1. Vorþing Umdæmisstúkunnar
nr. 5, haldið á Akuretyri dagana
22.—23. maí 1948, beinir áskorun
til templara um land allt:
a) Að vinna sem ötullegast að
algjöru áfengisbanni.
b) Að styð]a þá eina menn til
opinberra starfa, sem vitað er um
að séu bindindismenn eða
hlynntir starfsemi bindindis-
manna og líklegir til að vinna
gegn áfengisbölinu hvar í stétt
eða stöðu sem þeir eru.
c) Að stuðla að því, að
drykkjumannahæli verði byggt
og' starfrækt sem fyrst.
d) Að komið verði á nýrri lög-
gjöf, sem taki til manna þeirra,
sem nú eru vandræðamenn þjóð -
félagsins vegna ofdrykkju, og
heimili löggjöf sú 'þá meðferð
mála þeirra, sem nauðsynleg er,
en sem nú er óframkvæmanleg.
e) Að vinna að því að bindind-
isfræðsla í skólum verði aukin og
áfengismálaráðunaut ríkisins
verði falið að hafa meiri afskipti
af þeim málum en hingað til hef-
ir verið.
f) Að vinna eindregið að þvi,
að hætt verði að veita áfengi í
veizlum og samsætum, sem ríki
eða bæjar- og sveitarfélög halda.
2. Vorþingið skorar á Alþingi
að veita ríflegán styrk til Regl-
unnór og byggingu bindindishall-
ar í Reykjavík, en mótmælir því
eindregið, að hann sé á nokkurn
hátt bundinn við tekjur af áfeng-
issölu ríkisins.
3. Að gefnu tilefni lýsir vor-
þingið óánægju sinni yíir vín-
veitingum þcim sem fram hafa
farið í veizlum þeim, sem Akur-
eyrarbær hefir haldið í vetur og
skorar á bæjarstjórn að .veita
ekki í veizlum þeim, er hún
gengst fyrir framvegis.
1S Iiestar á kappreiðumim í Stekkjar-
Iiólma síðastliðÍEíi sunnudag
Góð aðsókn þrátt fyrir óhagstætt veður