Dagur - 23.06.1948, Blaðsíða 2

2
D AGUR
Miðvikudaginn 23. júní 1948
Er Sjálfstæðisflokkurinn að taka
upp nýja stefnu í landbúnaðar-
máluniim ?
AFMÆLISKVÆÐI
til Jóns Benediktssonar, prentara
(Jón er fæddur að Hjaltadal í lllufíastaðasókn 15. júní 1898.)
Heilsa eg hollvini
í heilla-skyni,
— hálíeldum hal
úr Hnjóskadal.
Innst við vætta dyr,
við aldarlok íyr
leit hann ísland íyrst
Álfröðli kysst.
Fögnuðu foreldri
fórn — þeim handseldri,
— bornum ósk-niði
und birkiviði.
Kvað við hlíð og eng
hljómblíðum streng
hrifin vorsins þrá
Hjaltadalsá.
Óx sem viðar-teinn
vaskur og beinn.
Lyfti léttum brúnum
við lífsins rúnum.
Lifði alda-hvörf
við leik og störf. '
Saug við lind og berg
landgæða merg.
Fluttist hraustur sproti
frá hollu koti
líkt og Vagla-teinn
lífvænn og beinn.
Tamdi sál og hold
við samfélags mold.
Festi rótar-hönd
á fjarðar-strönd.
Fjáði ódyggðir,
— ölværð og lygðir —
hugurinn árborni
á aldar morgni.
Vildi af alhug verða
— og aðra herða —
þrifnaði að liði
á þjóðar sviði.
Leitaði hann laugar
og lífgaði taugar,
sundfarir þreytti
og þreksins neytti.
Var heilbrigð sál
og viljans stál
ástundun hans öll
— og íþrótta-höll.
Valdi sér að verki
hinn viljasterki
verndun þjóðar-arfs
og vakning til starfs;
— þrýsta lífs-rúnum
að letra túnum,
leiða vítt um storð
hið lifanda orð.
Þakka eg alúð þér,
auðsýnda mér
og þelgróið band
við þjóð og land.
Grói enn lengi
í ljúfu gengi
holl-viður varinn
við heimilis-arin.
K. V.
Eitt Reykjavíkurblaðanna ræð-
ir í forustugrein þann 28. f. m.
um fólksflóttann úr sveitunum
til kaupstaðanna, einkum
Reykjavíkur, og gefur ráð við
honum.
í greininni er réttilega bent á,
að þessi fólksstraumur sé óholl-
Ur, að sú þróun sé ekki heil-
brigð þjóðarbúskapnum, að fólkið
flytji í hrönnum frá framleiðsl-
unni í sveitunum til kaupstað-
anna. því bæði sé það, að þar noti
menn meira af erlendum gjald-
eyrisvörum og stundi gjaldeyris-
írekari atvinnu, jafnframt því
sem innlend framleiðsla fullnægi
ekki lengur á ýmsum sviðum
þörfinni heima fyrir. Síðan segir
blaðið:
„En það er alveg óþarfi að vera
undrandi yfir þessari þróun. Or-
sakir hennar liggja í augum uppi.
Þær eru fyrst og fremst hið gíf-
urlega ósamræmi í lífskjörum
fólksins í sveitunum og hinum
stærri kaupstöðum. En fóllc í
sveitinni er alveg eins og annað
fólk. Það þráir aukin lífsþægindi.
Þess vegna flytur það til þeirra
staða, sem getur veitt því lífs-
þægindin. Það er þýðingarlaust
að tala við þetta fólk „um tryggð
við sveitina sína“, „trúna á mold-
ina“, „ræktarsemi við óðul feðr-
anna“ og annað slíkt. Það er þýð-
ingaiiaust vegna' þess að það er
bláber heimska og sýnir hyldjúp-
an misskilning á því vandamáli,
sem um er að ræða.
Það eina, sem þýðingu hefir og
einhver áhrif getur haft til þess
að skapa jafnvægi milli sveita og
sjávarsíðu, er að leggja grund-
völl að meira samræmi í lífskjör-
um fólksins í kaupstöðunum og
sveitunum. Það er eina leiðin til
þess að trygja þjóðinni, að land-
búnaður hennar fullnægi þörf-
um hennar, þannig að hún þurfi
ekki að eyða miljónum króna í
erlendum gjaldeyri árlega, til
þess að flytja inn garðávexti,
smjör, þurmjólk o. s. frv.
Fólksflutningarnir til kaup-
staðanna eru þannig ekki aðeins
vandamál sveitanna, heldur alls
landsins. Þess vegna verður öll
þjóðin að taka þátt í að leysa
það.“
Allt er þetta vel mælt og vit-
urlega, og geta allir landbúnað-
arvinir tekið undir með blaðinu.
En hvaða blað er það, sem
svona talar fallega um öflugan
stuðning við landbúnaðarmálin
og lausn á vandamálum dreif-
býlisins?
Þeir, sem ekki vita það, myndu
hiklaust svara: Auðvitað er það
blað Framsóknarflokksins, Tím-
inn. Að minnsta kosti er það aug-
Ijóst, að það er andi hans, sem
svífur hér yfir vötnunum. Hann
hefir þrásinnis haldið því fram,
að stöðva beri fólksstraunúnn úr
sveitum til kaupstaðanna, og eina
ráðið til þess sé að jafna lífskjör
fólks í sveitum og kaupstöðum.
En þó birtist umrædd grein að
þessu sinni ekki í blaði Fram-
sóknarmanna, heldur í aðalmál-
gagni Sjálfstæðisflokksins, Morg-
unblaðinu. Það verður því að
ætla, að Mbl. tali hér fyrir hönd
flokks síns, og að hann sé horf-
inn inn á stefnu Framsóknar-
flokksins í landbúnaðarmálun-
um.
Um þetta er vitanlega ekki
nema allt hið bezta að segja frá
hendi Framsóknarmanna. Þeir
hafa ástæðu til að gleðjast yfir
því, þegar syndugur flokkur bæt-
ir ráð sitt, því að óneitanlega hef-
ir Sjálfstæðisflokkurinn margar
syndir á baki í þessum efnum,
þegar litið er til fortíðarinnar. En
þær syndir er sjálfsagt að fyrir-
gefa, ef flokkurinn stendur stöð-
ugur í hinu góða hér eftir.
Til þess að sýna fram á að hér
sé ekki talað rakalaust út í loftið,
skulu hér tilfærð nokkur dæmi
um afstöðu Sjálfstæðisflokksins
til landbúnaðarmála og bænda-
stéttar landsins á undanförnum
árum.
Árið fluttu Framsóknarmenn
frumvarp að nýjum jarðræktar-
lögum þess efnis, að bændur yrðu
sérstaklega studdir til þess að
koma öllum heyskap sínum í ný-
tízku horf á næstu 10 árum, þann-
ig, að hann yrði þá allur tekinn á
véltæku landi. Hinir flokkarnir
sameihuðust allir gegn breyting-
unni og vísuðu henni frá með
þeim rökstuðningi, að „bráða-
birgðaákvæði þau, sem nú eru í
jarðræktarlögunum, eru að svo
komnu máli nægileg 10 ára áætl-
un. “
Þessi ákvæði, sem nægðu „stór-
hug“ hinna þriggja „nýsköpunar-
flokka" fram á árið 1954 voru
þess efnis, að þúfnasléttun í túni
skyldi styrkt meira en áður var.
Fyrir nýrækt sáu þessir flokkar
enga þörf fyrri en 1954.
Upphaflega kallaði Mbl styrk-
inn samkv. jarðræktarlögunum
„ölmusu“ til bænda.
Nokkur af baráttumálum
F ramsóknarf lokksins varðandi
landbúnaðinn og málefni sveit-
anna voru breytingar á lögum um
Byggingar- og landnámssjóð,
breyting á lögum um Ræktunar-
sjóð íslands, breyting' á tekju- og
eignaskattslögunum, frumvarp
til laga um framleiðsluráð land-
búnaðarins og breyting á lögum
um Búnaðarmálasjóð, sem öll
stefndu að því að efla og styrkja
landbúnaðinn. 011 mættu þessi
mál andúð hinna flokkanna og
fengust yfirleitt ekki afgreidd úr
nefndum.
Afurðasölulögin, sem ollu þeg-
ar í stað mikilli breytingu til bóta
á afkomu bænda, voru sett gegn
harðri mótspyrnu Sjálfstæðis-
flokksins.
Eins og kunnugt er íéllst Bún-
aðarþing á nokkra tilslökun á
sexmannanefndarverði gegn því,
að hlutfallslegar kauplækkanir
færu fram í landinu. Sjálfstæðis-
flokkurinn tók þessari læklcun á
afurðaverðinu fegins hendi, og
Mbl. talaði um framrétta hönd
bænda til þess að berjast gegn
dýrtíðinni. Sjálfstæðisflokkurinn
misnotaði þetta tilboð bænda-
stéttarinnar á þann veg, að hann
myndaði stjórn með kommúnist-
um, sem ekki var byggð á stöðv-
un kaupgjaldshækkana og dýr-
tíðar, heldur því gagnstæða. Und-
ir stjórnarforustu Sjálfstæðis-
flokksins jókst dýrtíð og fram-
leiðslukostnaður stórkostlega, en
afurðaverðinu var haldið niðri
með ofríki.
Með bráðabirgðalögum í ágúst
1945 tók landbúnaðarráðherra
sér það vald að tilnefna menn til
þess að verðleggja vörur bænda.
Jafnframt var samtökum bænda
þverneitað með lagaboði um alla
íhlutun og völd í þeim málum.
Hið stjórnskipaða Búnaðarráð
var síðan notað til þess að ákveða
verðlag afurðanna fyrir neðan
sexmannanefndarverð á innlend-
um markaði og útflutningsupp-
bætur felldar niður. Búnaðar-
ráðslögin voru varin með því, að
bændur væru yfirleitt á móti
síefnu stjórnarinnar!
Alþingi 1944—45 afgreiddi lög
um Búnaðarmálasjóð með þeirri
stórfelldu breytingu, að sam-
þykki ráðherra þurfi fyrir fjár-
veitingum úr sjóðnum. Var þessi
breyting varin með því,- að full-
tiúum, sem bændur kysu til þess
að ráðstafa fénu, væri ekki
treystandi til þess .Þannig voru
bændur sviftir umráðarétti yfir
Búnaðarmálasjóði. Jón Pálmason
kvaðst ekki vilja láta búnaðar-
þing ráðstafa fénu, til þess að „éta
það út á snakkfundum og eyða
því í ferðakostnað pólitískra
spekúlanta."
Kommúnistar hafa boðað þá
stefnu, að land eigi aðeins að
rækta kring um kaupstaðina, og
að landbúnaðurinn eigi að vera
hjáleigubúskapur atvinnuveg-
anna þar. Fjarlægari staði eigi að
leggja í auðn. Með þessa stefnu
fyrir augum lét Sjálfstæðisflokk-
urinn kommúnista móta stefnuna
í landbúnaðarmálum, meðan
stjórnarsamstarf við þá hélzt.
Þegar litið er til fortíðar Sjálf-
stæðisflokksins og Mbl., sem hér
að framan hefir nokkuð verið
drepið á, kemur mörgum á óvart
hin snöggu sinnaskjpti, er fram
koma í Mbl.greininni 28. f. m.
Greinin mundi ekki hafa vakið
neina verulega eftirtekt, ef hún
hefði birzt í nónd við alþingis-
kosningar. Þá hefði vérið litið á
hana sem hverja aðra veiðibrellu.
En nú er ekki vitað, að kosningar
standi fyrir dyrum. Þess vegna
verður að taka hana alvarlegar
en ella. „Fyrst er sjón og svo er
(Framhald á 7. síðu).