Dagur - 23.06.1948, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 23. júní 1948
D A G U R
3
FRÁ BOKAMARKAÐINUM
Sí
iðndsbino unora rram
a
er Siáð var liér í bænum í síðustu
vilm, var f jölmennasta þing S. U. F.
frá nppliafi
Margar merkar ályktanir gerðar og mikill
áhugi ríkjandi meðal fulltrúanna
Ásmundur GuðmundsSon: SAGA
ÍSRAELSÞJÓÐARINNAR, —
H.F. Leiftur. Reykjavík. 1948.
Nýkomin er á bókamarkaðinn
Saga ísraelsþjóðarinnar eftir Ás-
mund Guðmundsson, prófessor.
Með þessu merka riti er ekki að-
eins bætt úr brýnni þörf fyrir
guðfræðistúdenta, heldur er bók-
in jafnframt svo Ijóst og
skemmtilega rituð, að fróðleiks-
fús alþýða manna getur haft
hennar full not og mun lesa hana
sér til ánægju.
Allir kristnir menn standa í
þakkarskuld við ísraelsþjóðina,
enda hefir gyðingleg trú og líf-
speki verið snar þáttur af andlegu
lífi vestrænna þjóða um aldir. Er
því skylt og rétt að vita sem
gleggst skil á sögu þessarar
merkilegu þjóðar, enda geta menn
naumast verið menntaðir á al-
mennan mælikvarða öðru móti.
Sú var tíðin, er menn vissu öllu
meira um sögu þessarar þjóðar
en nú, þegar Biblían var aðal les-
bók heimilanna og námfúsir
unglingar lásu hana hvað eftir
annað spjaldanna á milli, er þeir
náðu í fátt annað til að seðja and-
legt hungur sitt. Varð mörgum
það að miklu vegarnesti út í lífið.
Það er og alkunnugt, að ýmsir
mestu andans menn, stórskáld
og snillingar á ýmsum sviðum,
hafa sótt þangað drjúgan inn-
blástur, vizku og hugsanaþrótt,
sem þeim hefir að góðu haldi
komið í lífsbaráttunni. Nú er
fleira til að lesa og meira að nema
og ber að vísu ekki að harma það.
En ekki er það allt betra. Biblían
er og verður ávallt talin sígild
bók, gagnauðug af sterkviðri and-
ans.
Þrátt fyrir það verður hún ekki
alls staðar talin óskeikul sagn-
fræði, þó að hún gefi ýmsar
mafkverðar, sögulegar upplýs-
ingar, enda brestur mjög á, að þar
sé um samfellda sögu hinnar út-
völdu þjóðar að ræða. Biblían er
fyrst og fremst trúarrit, sem gefur
glögga heildarmynd af andlegu
lífi Gyðinga. Hið sögulega sam-
hengi er því víða bláþráðótt,
enda voru ýms merk sögurit
Gyðinga, eins og t. d. Makkabea-
bækurnar, aldrei tekin inn í
regluritasafnið og eru þau því al-
þýðu manna ókunnari. Ymislegt
var og fært í letur löngu eftir að
atburðirnir gerðust og er því
blandað þjóðsögum og óná-
kvæmni. Til þess að rita sam-
fellda sögu ísraelsþjóðarinnar
verður að gagnrýna margt og
leita fleiri gagna, svo sem ann-
arra sagnfræðirita Gyðinga, sagn-
rita þjóða, sem átt hafa náin við-
skipti við Gyðinga, fornleifa-
rannsókna o. s .frv. Kemur þá
margt upp úr dúrnum, sem bæði
skýrir og leiðréttir söguna, teng-
ir hana við umheiminn og gefur
skýrara yfirlit. Fæst með því
móti fullkomnari heildarsýn yfir
hið mikla örlagastríð þessarar
þjóðar ,og með því að kynna sér
fyrst rækilega slíkt ágrip er auð-
veldara að átta sig á hinum miklu
sagnabálkum Ritningarinnar, og
lesa hana sér til gagns og skiln-
ings á eftir.
Prófessor Ásmundur Guð-
mundsson hefir eins og vænta
mátti gert þessu efni hin prýði-
legustu skil. Rekur hann af
miklum lærdómi og með greinar-
glöggum hætti allt hið helzta, sem
fræðimenn telja að sannast sé
vitað um sögu ísraelsþjóðarinnar
frá því að sögur hefjast og þang-
að til þjóðin tvístrast eftir fall
JerúsalemsbBrgar árið 70 e. Kr.
Fjallar fyrsti kaflinn um frum-
byggja Palestínu og það, sem
helzt má ráða um forfeður ísra-
elsþjóðarinnar. Þá eru gagn-
rýndar sagnirnar um áþjánina á
Egyptalandi, förina þaðan undir
forystu Móse og dvölina í eyði-
mörkinni. Því næst er skýrt frá
hertöku Kanaanslands og hvern-
ig ísraelsmenn ná smám saman
yfirráðum í landinu, upphafi
konungsveldisins og blómatíma
þess á dögum Davíðs og Saló-
mons, hnignun þess og herleið-
ingunni austur. Loks er skýrt frá
heimför og hag og menningu
þjóðarinnar undir yfirráðum
Grikkja og Rómverja.
Oll er þessi saga lærdómsrík
baráttusaga gáfaðra og frelsis-
unnandi þjóðar, sem gædd hefir
verið ríkri þjóðerniskennd, en
umfram allt sterkri trú á köllun
sína og heimssögulegt hlutverk.
Þegar sú trú sloknaði, hallaði
ávallt á ógæfuhlið. Því að jafnan
hefir Gyðingaþjóðin verið of-
sótt og umsetin of óvinum og hver
hörmungin af annarri hefir yfir
hana dunið og afmáð væri hún
fyrir löngu af jörðunni, ef trú
hennar og hugrekki hefði eigi
frelsað hana af brestandi bárum
hverfleikans, gefið henni þrek og
þolgæði til að standa af sér hvert
ólag, sem yfir hana hefir gengið.
Og' jafnvel þótt hún hafi nú verið
heimilislaus í nærri nítján
hundruð ár, heldur trúarorka
hennar og viljaþróttur henni enn
við líði. Beinist athygli veraldar-
innar eigi meir að öðru nú en því,
liversu þessi þjóð, nýkomin út úr
blóðskírn heimsstyrjaldarinnar
síðustu, berst með afli og ofsa ör-
væntingarinnar til valda í sínu
forna ættlandi. En enda þótt sú
barátta sé með vafasömum rétti,
sannar þó ekkert betur hina
menningarsögulegu verðleika
þessarar þjóðar en sá vandi, sem
vestrænum ríkjum þykif sér vera
á höndum um örlög hennar og af-
drif.
Saga þessarar litlu, stórgáfuðu
og ötulu þjóðar, sem gefið hefir
veröldinni mikinn sjóð andlegra
verðmæta, kemur öllum heimin-
um við og er ekki sízt athygliverð
fyrir smáþjóð eins og okkur. Ætti
bók þessi því að verða vel þegin
og hafi próf. Á. G. og útgefandi
þökk fyrir að koma henni út.
Sama einkenni er á henni og öðr-
um ritum prófessorsins: vísinda-
leg efnismeðferð, fallegt mál og
sagnastíll í bezta lagi. Frágangur-
inn er allur smekklegur og prent-
un og pappír útgefandanum til
sóma. Bókin er 364 bls. og er les-
málið prýtt fjöldamörgum mynd-
um og uppdráttum til skýringar
efninu og fylgir vönduð nafna-
skrá. Auk þess er bókin ódýr eft-
ir því, sem nú gerist.
Benjamín Kristjánsson.
Þing Sambands ungra Fram-
sóknarmanna var' háð í Sam-
komuhúsinu hér á Akureyri dag-
ana 16.—19. þ. mán. Var þing
þetta mjög fjölmennt og hið fjöl-
sóttasta þing SUF, sem haldið
hefir verið.
Formaður sambandsins, Jó-
hannes Elíasson lögfræðingur,
setti þingið kl. 11.30 á miðviku-
dagsmorgun, og minntist sérstak-
lega tveggja látinna félaga, I»or-
gerðar Þorvarðardóttur frá Rvík
og Þórðar Arnaldssonar frá Ak-
ureyri, en þau fórust, eins og
kunnugt er, í hinu hörmulega
flugslysi hér í fyrravor.
Að lokinni þingsetningu og
kosningu starfsmanna þingsins,
flutti formaður skýrslu um störf
stjórnarinnar.
Síðari hluta dags á miðviku-
daginn voru flutt framsöguerindi.
Jón Kjartansson frá Siglufirði
flutti erindi um sjávarútvegsmál,
Friðgeir Sveinsson um atvinnu-
mál, Jóhannes Elíasson um
Þú ert á stundum að spyrja
frétta úr Grímsey. Eg hefi oftast
lítið í þig að láta, og eins er enn.
Svo sem nærri má geta er tíð-
indalítið í útskoti þessu. En tjalda
verður því, sem til er.
Það brotnaði hjá mér rúða.
Það var ein þessi sem leikur í
lausu og opnuð er til að hieypa
inn betra lofti, eða þá út hinu
lakara, og að þessu sinni hlautzt
þaÓ af, að fá þurfti aðra nýja.
Sjálfur átti eg ekkert gler, en
gat fengið brot sem nægði, með
því að skera það til. Og nú hóíst
þá starfið.
Við gengum tveir til verks. —
Fyrri rúðan hafði verið fest í
umgerðinni með grönnum list-
um, sem felldir voru að henni að
utan og negldir í umgerðina. —
Losa varð um þetta og reynt að
ná listunum heilum til að nota þá
aptur. Nú var að ná í sporjárn og
áslátt til að lokka þá lausa. Nagl-
ar voru ryðgaðir og vildu treg-
lega þokast úr stað, en stökkt
orðið í listunum. Þeir brotnuðu
því áður naglarnir yrðu dregnir
út. Nú var hægt að mæla rúðu-
stærðina og svo skyldi skurður-
inn hefjast. En við próftilraun
kom í ljós að skipta þurfti um
skurðarhjól í glerskeranum.
Skrúfjárn þui'fti til þess. Það
kom fljótt. En þá reyndist það of
þykkt til að ganga niður í litlu
rásina á skrúfunni, sem losa þarf
um svo skurðarhjólin verði færð
til Þá var að finna þjöl til að
stjórnmálin síðustu árin, Andrés
Kristjánsson um utanríkismál og
Steingrímur Þórisson um verzl-
unarmál.
Fimmtudaginn 17. júní störfuðu
fastanefndir þingsins fyrir hádegi,
en gefið var frí frá þingstörfum
eftir hádegi, og munu þingfull-
trúar hafa tekið þátt í 17. júní
hátíðahöldunum hér á Akureyri.
Föstudaginn 18 júní var nefnd-
arálitum skilað og fóru þá fram
umræður um þau. Á föstudags-
kvöldið fluttu þeir Hcrmann Jón-
asson, form. Framsóknarflokks-
ins, og Eysteinn Jónsson, ráð-
herra, erindi á þinginu.
Laugardaginn 19. júní héldu
umræður um nefndarálit áfram
og fóru þá einnig fram stjórnar-
kosningar.
Jóhannes Elíasson, sem verið
hefir formaður SUF, baðst und-
an endurkosningu, og var Frið-
geir - Sveinsson, fulltrúi, kosinn
formaður SUF í hans stað, en
aðrir í síjórninni eru: Þráinn
hvessa brún skrúfjárnsins. Hún
kom án þesö að langt þyrfti að
fara og upp úr því gat svo skurð-
urinn hafizt, því til staðar var
mælistika til að skera vjð. Þrjá
kantana á glerbrotinu þurfti að
skei-a, og velta því ögn fyrir sér
til að nýta það sem haganlegast.
Á einni röðinni var það á parti
mjög mjótt sem af skyldi skera
og því skorið báðum megin þar,
og brotnaði þá auðveldlega, svo
sem til var ætlast. — Nú var rúð-
an við hæfi, en þá var nú það, að
listarnir voru ónothæfir aftur.
Þeir brotnuðu allir eins og fyrr
segir. Að telgja til nýja lista? Æi
nei. Við notum gamla lagið, fest-
um í'úðuna með smánöglum og
kíttum svo. „Hvaða nagla hef-
urðu?“ Blástipti. Þau eru skoðuð.
Lengdin er hæfileg, hausinn allt-
of stór og leggurinn of sver. Eg
sæki tommu saum. Hann er góð-
ur, ef hver nagli er tekinn sund-
ur í miðju og oddendinn notað-
ur. Þá er að grípa til naglbítsins
og klippa sundur, og síðan tekið
til við að festa rúðuna. En þá er
áslátturinn. Kollóttur hamars-
haus er ómögulegur. Næst er
sporjárnið reynt, það hið sama og
við höfðum til að losa um listana
með. — Of létt, og þess utan illa
lagað. Annað þyngra er sótt, og
nú var rúðan fest. — Þá var kítt-
ið Það reyndist full hart, þurfti
að berja það, en þá hrönglaðist
það allt í mola. Ekki þurfti nú
nema fáeina dropa af fernis. Hann
Valdemarsson, erindreki, vara-
formaður, Tómas Árnason, stud.
jur., ritari, Steingrímur Þórisson,
skrifstofum., gjaldkei-i, og Guð-
ný Bjarnadóttir frá Reykjum
meðstjórnandi.
Síðari hluta laugardags fóru
svo fram þingslit.
Þing þetta var mjög glæsilegt
og ríkti á því mikill áhugi. Voru
margar merkar ályktanir gerðar
i hinum ýmsu málum, sem þingið
hafði til meðferðar, og verður
hinna helztu þeirra nánar getið í
næsta blaði.
— Fokdreifar
(Framhald af 4. síðu).
mjórra að ræða en beina morð-
tilraun við yfirborðsprýði og
ljóma allra hinna mörgu gljá-
brenndu bifreiða í bænum. Eg
þykist vita, að saltið muni ekki
hollt hreinlætismeðal og alls
óhæft til þessara hluta, en sel að
öðru leyti ekki þessa sögu dýrar
en eg keypti hana. En sé hún
sönn, er eg hræddur um, að bíl-
stjórar og bíleigendur hér í bæn-
um reynist tregir til að endur-
kjósa nefnda heiðursmenn til
starfa sinna með lófataki, þótt sú
kosningaaðíerð sé nú annars mjög
í tízku austur í löndum og Tékk-
ar hafi látið sér hana duga, er þeir
kusu sér nýjan ríkisforseta nú á
dögunum!
er sóttui' og látið leka agnar lít—
ið saman við. Nú er hnoðað og
kíttið verður gott, nema kannske
ívið deigt. „Með hverju á nú að
kítta?“ „Við verðum að notast
við sporjárnin.“
Nú er frá öllu gengið, og rúð-
an kemst á sinn stað. En við höf-
um verið fast að klukkutíma í
þessum snúningum, engin mistök,
aldrei staðið við og allt gengið
með eðlilegum hætti.
Rúðan er 28 cm. á annan veg-
inn og 32 á hinn. Hver og einn
getui' farið nærri um hvað gler-
brotið ,sem hún var sniðin úr,
kíttisögnin, fernisdroparnir og
naglastúfarnir hafa kostað.
En hvað kostaði svo verkið við
þetta?
Sá, sem með mér vann, er
smiðui’. Hann ætlar sér krónur
12 á klst. í dagvinnu. Eg hygg að
mér mundu hæfa þessar kr. 7,80
eins og hinum piltunum hér. Það
gerir samanlagt kr. 19,80.
Einhver segir að líkindum að
eg þurfti nú ekki að reikna mér
kaup. Þá snýst í mér. Gat ekki
komið til mála að eg keypti mann
til þessa í minn stað? Og hvers-
vegna á tíminn að vera mér
einskisvirði, en sjálfsagt að greiða
þetta kaup hverjum bögubósa
sem hönd hreyfir til verks, hvort
sem hann kann nokkuð að því eða
ekki?
En ekki er allt búið enn. Þetta
var á uppstigningardag og því
helgidagsvinna. En þá er kaup-
ið hálfu hærra, því við hér erum
svo sem undir handarjaðri menn-
ingarinnar, og kostar þá vinnan
við smárúðu þessa kr. 39,60, að
viðbættu orlofsfé og gjaldi til al-
þýðutrygginganna.
Er vinnan orðin nógu dýr?
Kristján Eggertsson.
BRÉF:
Er vinnan orðin nógu dýr?