Dagur - 05.01.1949, Blaðsíða 8

DAGUR
Miðvikudaginn 5. janúar 1949
Síldarsaltendur á Norðurlandð
efna til samtaka
Vinna að hagkvæmum innkaupum rekstursvara
Hinn 20. júlí sl. sumar komu
nokkrir síldarsaltendur og um-
ráðamenn söltunarstöðva saman
til fundar á Siglufirði og ræddu
um möguleika á stofnun félags-
skapar er ynni að hagsmunamál-
um þeirra, sem hefðu síldarsöltun
að atvinnu.
Á þessum fundi kom það skýrt
í ljós, að saltendur og forsvars-
menn söltunarstöðva hafa mjög
mikinn og vaxandi áhuga á að
koma á fót vel skipulögðum sam-
tökum fyrir þessa atvinnugrein
og að saltendur fái mjög aukna
íhlutun um meðferð þessara mála
framvegis.
Á fundi þessum voru þrír menn
kosnir til undirbúnings stofnunar
félagsins, og hinn 4. ágúst sl. var
félagið formlega stofnað og lög
þess samþykkt. Nafn þess er: Fé-
lag síldarsaltenda, og hefir félag
ið aðsetur á Siglufirði.
Markmið félagsins er 1) að efla
samtök saltenda og fá inn í félag-
ið sem flesta af umráðamönnum
þeirra rúmlega 40 söltunarstöðva
sem nú eru starfræktar á Norð-
urlandi. 2) að vinna að því, að
sem hagkvæmust innkaup fáist á
tunnum, salti, reknetum og öðr
um rekstursvörum til söltunar
innar. 3) að vinna eftir mætti að
aukningu síldarsöltunar og æskja
eftir nánari samvinnu og fyllri
upplýsingum frá þeim aðilum er
af hálfu hins opinbera fjalla um
þessi mál á hverjum tíma. 4) að
vinna að breytingu á lögum um
Síldarútvegsnefnd, þannig, að
síldarsaltendur fái kosna a. m. k
tvo nefndarmenn af fimm, og séu
þeir kosnir af Félagi síldarsalt-
enda.
Félagið hefir haldið nokkra
fundi og tekið fyrir ýms vanda-
mál, er nú steðja að söltuninni.
Ber þar fyrst að nefna hið sí-
liækkandi verð á innlendum
tómtunnum. Telja saltendur öll
tormerki á að unnt verði að selja
saltsíld svo nokkru nemur, með-
an verð umbúðanna er jafn
óhóflegt og nú á sér stað, og sem
því miður virðist stórhækka á
hverju ári. Eftirfarandi tillaga
um þetta efni hefir verið sam
þykkt einróma:
„Fundur í Félagi síldarsaltenda,
haldinn að Flótel Hvanneyri,
Siglufirði, 10. des. 1948, kýs
þriggja manna nefnd til að vinna
að því við Viðskiptanefnd og rík-
isstjórn, að fá innfl,- og gjaldeyr-
isleyfi fyrir tómtunnum og salti
til notkunar næsta sumar, þar
sem tunnur þær, sem smíðaðar
eru í landinu, hækka í verði ár
frá ári og eru orðnar það dýrar,
að vafasamt sé að hægt verði að
selja síld á næstunni svo nokkru
nemur í svo dýrum umbúðum.
Telji Viðskiptanefnd og ríkis-
stjórn hins vegar nauðsynlegt af
öðrum orsökum að tunnurnar séu
framleiddar í landinu, leggur fé-
lagið höfuðáherzlu á að verð
Hrakfallasaga
innlendu tunnanna sé lækkað til
samræmis við það vez'ð, sem er á
innfluttum tmmum.
í nefnd þessa voru eftirtaldir
menn kosnir: Sigfús Baldvinsson,
Hjörtur Hjartar og Daníel Þór-
hallssoi’.
Félagsmenn telja sölu og af-
hendingu síldar til Ameríku á
þessu ári mjög varhugaveröa,
eins. og hún var framkvæmd, og
er það álit saltenda að stöðvunum
sé um megn að standast þau áföll
og þá áhættu, sem slíkt afhend-
ingarfyrirkomulag getur orsakað.
Það er samhljóða ósk allra fé-
lagsmanna að auka samstarf og
samvinnu við Síldarútvegsnefnd
og telja þeir slíkt höfuðnauðsyn
fyrir farsæld þessarar atvinnu-
greinai', og telja þeir nauðsynlegt
að saltendur fái sem fyllstar upp-
lýsingar um framkvæmd þess-
ara móla á hverjum tíma.
Þess má geta að lokum, að fé-
lagsmenn hafa hug á að ráða
starfsmenn yfir síldveiðitímann
til að vinna skipulega að fram-
gangi hinna mörgu vandamála,
sem þessi grein útflutningsfram-
leiðslunnar á við að etja.
Stjórn í Félagi síldarsaltenda
skipa þessir menn: Sigfús Bald-
vinsson formaður, Hannes Guð-
mundsson og Daníel Þórhallsson.
Varastjórn skipa: Finnbogi Guð-
mundsson, Skafti Stefánsson og
Kristinn Halldórsson.
Það fór illa fyrir stuðningsmönn-
um Thomas Dewey, forsetaefnis
Repúblikana, í bandaríska flug-
hernuin. Þeir höfðu látið útbúa
Skymas-ter-flugvél með margvís-
lcguni þægindum og átti að af-
henda hana „forsetanum“. En
Dcvvey varð ekki forseti og nú
sitja þeir uppi með flugvélina,
sem ríkið^hefir kostað, en Tru-
man forseti vill hvorki hafa neitt
með hana að gera, né heldur leyfa
að ríkið greiði kostnaðinn. Stend-
ur liún á flugvellinum í Was-
hington og veit enginn hvemig
þessu vandræðamáli reiðir af. —
Myndin er af hinum fallna
kandídat, Dewey.
Snjóar loka landleiðum
Norðangarðurinn, sem gengið
hefir hér yfir síðan um sl. helgi,
hefir teppt allar landleiðir héðan
yfir heiðar. Mun Oxnadalsheiði
nú ófær vegna snjóa, en póstbíll
■fór yfir hana milli jóla og nýjárs.
Vaðlaheiði mun og ófær og þungt
færi víðar hér um héraðið.
Rangt, að segja fólki í fjarlægum landshiutum
að veikin sé mjög væg
Mænuveikin, sem hcrjað hefir alvarlegan sjúkdóm, en ekki
á þennan bæ síðan í nóvember,
heldur enn áfram hervirkjum
sínum. Mörg hundruð manns
hafa tekið veikina, á annað
hundrað manns liafa lamast, þar
af 7—10 alvarlega.
væga inflúenzu, og haga sér sam-
kvæmt því. Til þessa hefir heil-
brigðisstjci'nin ekki séð ástæðu
að birta neinar almennar ráð-
leggingar til almennings, sem
mikil þörf er þó á, og sýnir það,
Reynslan hér sýnir, að veikin sem og fleira, að dottað er á
er einn hinn versti vágestui', sem verðinum í heilbrigðismálunum,
hér hefir kornið um langan aldui'. a. m. k. utan þéttbýlisins við
Hún er langvinn og illvíg og langt
frá-því að vera eins væg og út-
varpsfréttir herma. Er raunar
furðulegt,, að Ríkisúlvarpið skuli
flytja landsmönnum þær fréttir
af veiki þessari,- að hún sé sérlega
væg. Er það naumast sannleikan-
um samkvæmt og ætti heilbrigð-
isstjórnin að sjá sóma sinn í því
að leiðrétta þennan fréttaflutning
og brýna það jafnframt fyrir fólki
í fjarlægum landshlutum, að hin
mesta nauðsyn sé fyrir þá, sem
veikina taka, að líta á hana, sem
F axaflóa.
Samkomubann til 15. jan.
Samkomubannið hér hefir ver-
ið framlengt til 15. jan. næstk. og
taka engii' skólar til starfa hér
fyrri. Má auk heldur draga í efa,
að rétt sé að hefja skólastörf,
kvikmyndasýningar, o.^j. 1. á þeim
tíma, ef ekki verður veruleg rén-
un á veikinni. Fram til þessa
dags bætast mörg tilfelli við á
degi hverjum og sannkallað
vandræðaástand ríkir á fjöl-
Nokkru af skömmtunarfarganinu
afléft - en nýjum liðum bætt við!
Skömmtunarskrifstofan sýnir vítavert sinnu-
leysi um að birta almenningi tilskipanir sínar
Um nýjárið flutti ríkisútvarpið
landslýðnum nýjársboðskapinn
frá skönuntunaryfirvöldunum og
var það fyrirferðarmesti dag-
skrárliðurinn á þeirri hátíð að
venju. Nokkrar breytingar haía '
verið gerðar á skömmtunarfarg-
aninu og þær helztar, að niður er
felld skömmtun á búsáhöldum úr
öðrum efnum en leir, gleri eða
postulíni, en bætt er við veiga-
miklum lið, sem sé smjörlíki, sem
nú er skannntað í fyrsta sinn.
Kornvöru-, kaffi- og sykur-
skömmtun heldur áfram, kaffi-
og sykurskömmtun nokkuð
rýmri en verið hefir, en korn-
vöruskömmtunin hin sama. Hefir
skrifstofu- og skömmtunarliðið
því gjörsamlega hundsað þær
röksemdir, sem lagðar hafa verið
fram því til sönnunar, að þessi
skömmtun sé landslýðnuni til
óþurftar og ríkinu ekki að neinu
gagni.
Heimskulegt kerfi.
Með upphafi nýs skömmtunar-
tímabils, hefir skömmtunarskrif-
stofan slegið öll fyrri met urn
heimskulegt fyrirkomulag þess-
ara mála. Nú er skömmtunin
ýmist samkvæmt nýprentuðum
seðlum, klaufalega og ruglings-
lega útbúnum, eða samkvæmt
skömmtunarbókum, sem gefnar
voru út í janúar í fyrra, og hefðu
átt að vera gengnar úr gildi og úr
sér gengnar fyirr löngu. Svo er' t.
d. með smjörlíkið. Það er
skammtað skv. skanmiti 9 og
miðum L—2—6 í gömlu bókinni.
Er nú svo komið að tvennt heiti
er á skömmtunarmiðum fyrir
sömu vörutegundinni og hvort
tveggja svo torráðið, að engum
mennskum manni er unnt að
skilja þau, nema vera fyrst þaul-
lesin í auglýsingafræðum
skömmtunarstjórans, en þær
auglýsingar eru nú orðnar meira
en 50 talsins. Virðist framkvæmd
skömmtunarinnar að þessu leyti
fara versnandi þrátt fyrir ábend-
ingai' og gagnrýni í flestum blöð-
um landsins. En slíkt láta ríkis-
starfsmennirnir sem vind um
eyrun þjóta og virðast helzt skoða
fólkið í landinu ,sem á að búa við
heimskupör þeirra, sem væri
réttlausar mannverur í einræðís-
1-íki. í skömmtunarkei'finu hefir
almenningur ágætt sýnishorn af
þjösnahætti, stirfni og merkileg-
mörgum heimilum í bænum. Er
hvort tveggja, að væntanlega
telja heilbrigðisyfirvöldin sam-
komubannið minnka sýkingar-
hættuna, og' börn og unglingar,
sem annars sitja á skólabekk,
geta víðar hjálpað í nauðstöddum
heimilum. Þegar á allt er litið,
verður það að teljast fullt eins
nauðsynlegt og að troða í þau 1—
2 vikna skammti af bókvizku.
heitum ríkisstofnana og ríkis-
starfsmanna, þegar þessir aðilar
eru orðnir einráðir og þykjast
ekki þurfa að standa almenningi
reikningsskap gerða sinna.
Vítavert skilnings- og
sinnuleysi.
Ofan á allt þetta bætir svo
skömmtunarskrifstofan í Reykja-
vík því, að skeyta lítið sem ekk-
ert um að koma boðskap sínum
og tilskipunum til almennings í
landinu, sem á að lifa eftir hon-
um. Hér í bæ hefir t. d. enginn
getað hlustað á útvarp vegna raf-
magnsleysis og vegna tíðarfarsins
eru póstgöngur strjálar og mun
alllangt líða unz Reykjavíkur-
blöðin berast hingað. Fólk hér
veit því ógjörla hvað hinar tor-
kennilegu hieróglyfur á skömmt-
unarreitunum merkja. Þetta
skildi úthlutunarskrifstofan hér
og mæltist til þess við blöðin að
þau reyndu að flytja almenningi
auglýsingarnar. Dagur brást þeg-
ar vel við og hringdi til skömmt-
unarskrifstofunnar í Reykjavík á
mánudag og bauðst til þess að
skrifa auglýsingarnar upp í síma
eftir þeim háu herrum. En þeir
höfðu þá engan tíma til þess að
snúast í slíku! Töldu ekki ósenni-
legt að blaðið mætti reyna að
hringja til þeirra eitthvað síðar
um daginn, en þó fráleitt síðar en
kl. 4,30 e. h. Eftir þann tíma eru
ríkisstarfsmenn naumast til við-
tals fyrii' almenning! Ekki flaug
það að þessum vísu mönnum að
bjóðast til þess að hringja hingað
er þeim bezt hentaði og lesa fyrir
auglýsingarnar. Utkoman varð
síðan auðvitað sú, að engar aug-
lýsingar komu hingað á mánudag
og vafasamt að þær nái þessu
blaði, þótt þær hafi komið hingað
eftir miklar þrengingar í gær.
Þannig reynast viðskiptin við
ríkisstofnanirnar allt of oft, þar
er oftast fyrir að hitta tillitslaus-
an embættishroka og skort á til-
finningu fyrir því, að þær eru til
orðnar til þess að þjóna hags-
munum almennings, en almenn-
ingur lifir ekki í landinu til þess
eins að þóknast duttlungum
starfsmanna þeirra eða haga lífi
sínu og störfum eftir því sem
skrifstofutimi þeirra segir fyrir
sum. Dásamlegt verður lífið í
þessu landi, þegar ríkisrekstrar-
flokkunum tekst að koma öllu
framtaki og öllu valdi undir hatt
slíkra dándismanna, sem stýra
skömmtunarfarganinu um þessar
mundir!
Engin síldveiði!
— Síldar hefir naumast orðið
vart í Hvalfirði síðan í nóvem-
berlok. Orvænta menn um, qð
nokkur síldveiði verði syðra í
vetur.