Dagur - 11.01.1950, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 11. janúar 1950
D A G U R
5
Verksfjórasemband Islands beifir sér
mennfun verksfjóra
Verkstjóranámskeiði nýlega lokið hér
á Akureyri
Samtal við JÓHANN HJÖRLEIFSSON, verk-
stjóra, um námskeiðið hér og nauðsyn aukinnar
þekkingar meðal verkstjóra, ekki aðeins á verk-
legum efnum, heldur einnig á viðhorfum
verkamanna
Skömmu fyrir jólin lauk hér á
Akureyri námskeiði fyrir verk-
stjóra, sem Verkstjórasamband
íslands gekkst fyrir. Tólf menn
sóttu námskeiðið, héðan úr bæn-
uin og úr nærliggjandi sveitum.
Forstöðumaður námskeiðsins var
Jóhann Hjörleifsson verkstjóri í
Reykjavík. Pagur átti tal við Jó-
hann Hjörleifsson urn þessa nýj-
ung hér nyrðra, áður en hann
hvarf burtu héðan skömmu fyrir
jólin, og ræddi við hann um til-
högun 'iessa námskeiðs, tilgang
þess og um menntun verkstjóra
almennt.
„Námskeið betta var haldið
að forgöngu Verkstjórasambands
íslands," sagði Jóhann Hjörleifs-
son, „og því var hagað svipað og
námskeiðum sem haldin hafa
verið í Reykjavik. Við vorum til
húsa í bæjarstjórnarsalnum. —
Hófst kennslan seint í nóvember
og stóð fram undir jól. Kennsla
var bæði bókleg og verkleg. Það,
sem einkum skorti hér, voru sér-
fræðingar til þess að kenna og
flytja fyrirlestra. Kennarar nám-
skeiðsins voru, auk forstöðu-
mannsins, Ásgéir Markússon
bæjarverkfræðingur, dr. Sveinn
Þórðarson menntaskólakennari,
Jóhann Þorkelsson héraðslæknir.
Þá haía þeir Karl Friðriksson
verkstjóri og Zóphónías Jónas-
son sprengingameistari flutt er-
indi um steinsteypu og spreng-
ingar og auk þess kenndi Zóp-
hónías sprengingar verklega.“
Hvert teljið'þér aðalverkefni
slíkra námskeiðs?
. „Tilgangurinn með fræðslu-
starfsemi þessari hefur verið sá
einn, að bæta úr brýnni þörf,
þeirri þörf, sem jafnan hefur
komið betur og betur í ljós eftir
því sem hinar verklegu fram-
kvæmdir hafa orðið fjölþættari
og hin nýja tækni aukizt, að gefa
þarf verkstjórunum kost á meiri
fræðslu en þeir hafa átt hingað
til. Ekki aðeins faglegri, heldur
og einnig almennri, því að marga
þeirra hefur skort þá undirstöðu
menntunar, sem hverjum manni
er nauðsynleg, og þá ekki sízt
þeim, sem þurfa að standa fyrir
margs konar verklegum fram-
kvæmdum og verða því að geta
gert skil hinum margbrotnustu
viðfengsefnum. Hins vegar hefur
verkstjórasamtökunum jafnan
verið það Ijóst, að slík námskeið,
sem þessi, væru aðeins bráða-
birgða fyrirkomulag.
Að hinu ber að stefna, að hér
komi upp reglulegur skóli fyrir
Verkstjóia, þar sem þeir fengju
Sæmilegan undirbúning undir
störf sín, og að því hefur verið
unnið.
Er líklegt að skipuleg kennsla
fyrir veikstjóraefni verði hafin
hér?
Það, sem áunnist hefur í því
efni er það, að fyrir nokkru fól
fyrrv. samgöngumálaráðherra,
Emil Jónsson, þremur mönnum,
þeim Helga H. Eíríkssyni, skóla-
stjóra, Geir G. Zoega vegamála-
stjóra og Jóhanni Hjörleifssyni
verkstjóra, að athuga þessi mál
og gera tillögur um kennslu fyrir
verkstjóra og verkstjóraefni. Þeir
hafa fyrir nokkru skilað áliti
sínu og tillögum, sem stjórn verk
stjórasambandsins væntir, að nú-
verandi samgöngumálaráðherra
taki upp og leggi fyrir Alþingi
það, er nú situr. í tillögunum er
einróma lagt til, að tekin verði
upp kennsla fyrir verkstjóra hér
á landi og höfð í sambandi við
iðnskólana. Um námskröfur og
fyrirkomulag kennslunnar er að
mestu stuðzt við það, hvernig
málum þessum er nú fyrir komið
á NorðUrlöndum, sérstaklega í
Noregi og Danmörku. Gert er
ráð fyrir 6 mán. námskeiðum,
þar sem nemendur verði að ljúka
prófi, og til þess að komast inn á
námskeiðin þurfi verkstjóraefnin
að hafa unnið minnst 12 mánuði
við þá starfsgrein, sem þeir ætla
að taka verkstjórapróf í og hafi
auk þess verið aðstoðarverkstjór-
ar í sömu starfsgrein í 4 mán. Þá
er það sett sem skilyrði fyrir
upptöku á námskeiðin, að verk-
stjóraefni hafi að minnsta kosti
lokið miðskólaprófi eða samsvar-
andi prófi. Gengið er svo út frá
því, að sett verði með reglugerð
ákvæði um hvaða námsgreinar
skuli kenna, kröfur um próf,
hvernig þeim skuli hagað o. fl.
Hvernig er fyrtrkomulag
verkstjórakennslu í
nágrannalöndunum?
Á Norðurlöndum hefur kennslu
fyrir verkstjóra verið haldið uppi
um nokkurt skeið. í Noregi var
fyrst haldið námskeið fyrir verk-
stjóra 1928—’29. En 1936 er stofn-
uð sérstök deild fyrir verkstjóra
við Statens Teknologiske Institut
í Osló, þar sem haldnir eru fyrir-
lestrar um hina fræðilegu hlið
verkstjórnarinnar: Verkstjórn,
skipulagning verka, öi-yggisráð-
stafanir gegn slysahættu, þreytu
og áhrif hennar á verkamenn,
lífeðlisfræði, sálarfræði o. fl. o. fl.
Hér er lögð höfuðáherzlan á það,
að kenna verkstjóranum að um-
gangast verkamennina, þekkja þá
í sérgreinum sínum.
f Svíþjóð er námi verkstjóra
þannig háttað, að opinberar
stofnanir og ýms önnur fyrirtæki
halda nokkra vikna námskeið
fyrir verkstjóra sína, og miðast
þau við þær starfsgreinar, sem
þeir vinna við.
Gildi verkstjórafræðslunnar
hefur að sjálfsögðu ekki farið
fram hjá Bandaríkjamönnum,
enda hafa þeir nú fjölda skóla
fyrir verkstjóra sína í hinum
ýmsu starfsgreinum. En hið
fyrsta, sem Bandaríkjamenn t. d.
gerðu eftir fall Frakklands 1940,
og þeir í raun og veru hófu
stríðsundirbúning sinn, var að
setja á fót sérstaka stofnun til
þess að kenna verkstjórum á öll-
um mögulegum sviðum. Þegar
svo að því kom, að þeir þurftu að
gera hið mikla átak sitt um
breytingu á framleiðslu sinni,
samgöngum o. fl., reyndist þessi
ráðstöfun hafa mikla þýðingu.
og skilja. Nú er farið að halda
þessi námskeið víðar í Noregi.
Auk þessa eru svo haldin lengri
og skemmri námskeið í ýmsum
sérgreinum. Þannig verða t. d.
þeir, sem ætla sér að verða verk-
stjórar í vegagerð, járnbrautar-
lag'ningu o. fl., að ganga gegnum
8 mán. námskeið, og til þess að
komast inn á þau þurfa verk-
stjóraefnin að hafa unnið 4—5 ár
eftir 19 ára aldur við sérgrein
sína.
í Danmörku hefur verið komið
upp sérstökum skóla fyrir verk-
stjóra og verkamenn, þar sem
verkstjórunum er kennt 1—2
mán. á ári í 3 ár áður en þeir taka
burtfararpróf. Fjórða árið geta
þeir svo fengið sérstök námskeið
Fyrirkomulag og aðalefni
fræðslunnar.
Á námskeiðum þeim, sem hér
hafa verið haldin fyrir verkstjóra,
hefur verið reynt að veita þeim
sem mesta fræðslu í þeim grein-
um, er sérstaklega snerta starfs-
svið þeirra og leitast við að haga
kennslunni á þann veg, að hér
væri lagður grundvöllur, sem
byggja mætti ofan á. Við kennsl-
una hefur að nokkru verið stuðzt
við bók þá, sem kennd hefur ver-
ið á námskeiðum fyrir danska
verkstjóra. Þannig hefur t. d.
verið kennd flatar- og rúmmáls-
fræði, jafnhliða byrjunaratriðum
í land- og hallamælingum,
vinnubókahald og skýrslugerð. —
Fyrirlestrar, jafnhliða verklegum
æfingum í sumum greinum, hafa
verið fluttir um: Vegagei'ð, gatna
gerð, sprengiefni og sprengingar,
steinsteypu. Hvernig forðast beri
slysahættu, verkstjórn o. fl. Auk
þess hefur jafnan verið kennd
hjálp í viðlögum. .
Á námsekiði, sem haldið var í
Reykjavík síðastl. vetur, flutti dr.
Broddi Jóhannesson nokkra fyr-
irlestra, meðal annars um verk-
stjórann sem uppalanda og hverj-
ar kröfur væru gerðar til verk-
stj. nútímans umþekkinguáhinni
salrænu hlið verkamannsins.
fyrir aukinni
Áherzla lögð á skilning
verkstjórans á viðhorfum
verkamannsins.
Okkur, sem höfum haft á
hendi fræðslumál verkstjóranna
nú og á liðnum árum, er það fylli-
lega ljóst, að mjög hefur á skort,
að fræðslan væri svo fullkomin
sem skyldi og við hefðum á kos-
ið. Þess göngum við og heldur
ekki duldir, að starf verkstjórans
sé þýðingarmikið og að hann
þurfi ekki aðeins að kunna fag
sitt verklega, heldur og einnig að
hafa þá almennu menntun, þá
þekkingu á mannlegu eðli, að
hann skilji verkamenn síná,
þekki sérkenni þeirra, jafnt and-
lega sem starfslega, og sé þess
umkominn að taka tillit til hinna
ýmsu viðhorfa, svo að verkið
verði verkamönnunum ekki kvöl
og leiðindi, heldin' það, sem það á
að vera þeim: arður og ánægja og
vinnuveitandanum gagn og nyt-
semi.
Til þess að vinna að því, að svo
megi verða, heitum við á stuðn-
ing allra góðra manna.“
— Togaraútgerðin
(Framhald af 1. síðu).
bryggjunni, má telja hana
orðna alltrausta og til fram-
búðar, ef verkfræðingunum
tekst nokkru 'sinni að ljúka
við hána, en seinlega hefir
miðað nú upp á .síðkastið, og
raunar svo að furðu má kalla,
því að aðkallandi er að koma
bryggjunni í not hið fyrsta,
og ætti að vera auðvelt, ef
ekki væri sífellt dottað á verð-
inum. En þegar bryggjan
kemst aftur í notkun, betri og
traustari en fyrr, má segja,
að ekki sé stórlega aðkallandi
að hefja byggingu hins hýja
bólverks við StrandgÖtuna.
Sæmilega væri þegar séð fyrir
vöruuppskipun og annarri
skipaafgreiðslu í innri höfn-
inni.
Miklu meira aðkallandi er að
bæta aðstöðu hinna þýðingar-
miklu atvinnu- og framleiðslu-
tækja, togaranna, og skynsam-
legra að nota efni það, sem
keypt var til Torfunefsbryggj-
unnar í fljótræðinu til þess að
koma upp aðstöðu norðarlega
ó Oddeyri, en nota það til fyrir-
hugaðs bólverks við Strandgöt-
utia.
Ef ísfiskssölur togaraflotans
leggjast að verulegu leyti nið-
ur, og saltfiskverkun í stórum
stíl verður aftur tekin upp, er
mjög þýðingarmikið atriði at-
vinnulega fyrir bæinn, að hafa
aðstöðu til slíkrar verkunar
fyrir skipin. Og ef fjórða skip-
ið bætist í flotann á næsta ári,
er núverandi aðstaða ófull-
nægjandi, og má raunar segja
að hún sé það þegar í dag og
engan veginn til frambúðar.
Hér er eitt af þeim verkefn-
um, er bíða hinnar nýju bæjar-
stjórnar. — Framsóknarmenn
munu fylgja þessu móli, því að
það miðar að því að skapa tog-
araútgerðinni héðan viðunandi
skilyrði og treysta efnahag
hennar. Það getur einnig haft
mikla atvinnulega þýðingu fyr-
ir bæjarfélagið.
- Fokdreifar
(Framhald af 4. síðu).
Lítið hald í skrautskrifiuum.
f kosningunum nú í þessum
mánuði veltur ekki rriinna á því
en fyrr, að borgararnir láti ekki
glepja sig af kenningum ævin-
týramanna. Akureyrarbær er
ekkert stórveldi né auðfyrirtæki,
sem framkvæmt getur hvern
rann hlut, sem sniðugum agita-
tor dettur í hug að hampa framan
í háttvirta kjósendur. Bærinn
verður á næsta kjörtímabili að
haga framkvæmdum sínum í
samræmi við raunverulega mögu
leika sína og með fullu tilliti til
getu sinnar og borgaranna og að-
stöðu bæjarfélagsins í heild í
Djóðfélaginu. Aðeins þannig mun
heppnast að viðhalda hér eðli-
legri þróun í atvinnumálum og
framkvæmdum. Hitt er svo aug-
ljóst, að bæjarbúar krefjast þess,
að vel og rösklega sé unnið að
þeim málum, sem bærinn hefur
með höndum. Á það hefur all-
mjög skort á stundum á liðnu
kjörtímabili. Á þeim vettvangi
hyggja margir gott til nokkurrar
„nýsköpunar". En hinum mun
fækka, sem telja sér nokkurt
hald í skrautprentuðum kosn-
ingastefnuskrám ævintýramann-
anna, sem nú reyna að telja fólki
trú um að þessi eða hin fram-
kvæmdin hafi fæðzt af því, að
þeim hafi dottið í hug að setja
hana á þessi skrautplögg fyrr á
árum. Það mun víst minnstur
vandinn að setjast niður og skrifa
óskalista. Það er framkvæmdin
en ekki skrafið, sem kemur fólk-
inu að haldi. í framkvæmdunum
sjálfum hafa mennirnir með
skrautmiðana ekki reynst neinir
víkingar, sem heldur var aldrei
við búizt. Þar hefur meiri þungi
hvílt á herðum þeirra, sem
skrautskrifararnir kalla „aftyr-
haldsmenn“. Og svo mun enn
fara á næsta kjörtímabili. Áróð-
ursplögg í kosningum verða létt
vegarnesti fyrir ráðsmenn hæj-
arins, er leita þurfa lánsfjár og
þess, að tekið sé tillit til bæjarins
af ríkisvaldinu. Þá mun það
þyngra á metunum. að fjármálum
bæjarins hafi verið haldið á rétt-
um kili og bæjarmenn hér ekki
látið leiða sig út í vanhugsuð æv-
intýri, sem endað hafa með skelf-
ingu fyrir ríkisheildina, sem hef-
ur fengið baggana á bakið.
Beinin í „nýsköpunar“-flokk-
unum.
Við þurfum ekki hér að heyra
meira um „blóma“ né meira um
grammófón-nýsköpun. Ástandið
er nú orðið öllum augljóst. Það
þarf sterk bein til að þola góða
daga og þjóðin veit nú aðþaubein
var ekki að finna í , nýsköpunar-
flokkunum“. Menn hafa þá lítið
lært af reynslunni, ef þeir ætla að
þeir muni duga betur þegar erfið-
leikarnir hafa tekið í taumana.
SKJALDBORGAR
BÍÓ
Sýning í kvöld:
Makleg málagjöld
(Relentless)
Spennandi og skemmtileg
amerísk litmyrid, tekin af
Columbia Picturés Inc.
Aðalleikendur:
Robert Young
Marguerite Chapman.
(Bönnuð yngri en 16 ára.)
iiiittitiiiiiiittitiiiiitiiiiiittiitiiiiiniiiiiiiiitiiiktiiiiititii?
UHIHIIIIHIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIItlltllHlllimiHIIIIIIIIIIIIIHIÍIIIIItltHÚllllllllllllllllllllllllllllltll