Dagur - 08.03.1950, Blaðsíða 8

8
Miðvikudaginn 8. marz 1950
Daguk
Alþýðuflokksforingjar fara með
fáránlegar blekkingar um skaffa
mál kaupfélaganna
Nýtt met í Alþýðumaimmum í gær
I Alþýðumanninum í gær er
birt furðuleg níðgrein um sam-
vinnufélögin og er þar gengið
lengra í blekkingum og full-
komnum ósannindum um skatt-
greiðslur samvinnufélaga, en til
þessa hafa sést í málgögnum
íhaldsins.
Verður naumast lengur um það
villst, að tryggingaembættismenn
þeir, sem helzt fjalla um blað
þetta, eru haldnir nær því sjúk-
legu hatri á kaupfélögunum og
þá sérstaklega Kaupfélagi Eyfirð-
inga. Dagur mun taka ritsmíð
þessa til meðferðar innan
skamms og sýna fram á, hversu
gífurleg ósannindi þessir sósíal-
ísku kennimenn leyfa sér að bera
fram fyrir lesendur blaðs síns, en
vill nú þegar benda á eftirfarandi
staðreyndir:
Fullyrðing tryggingaembættis-
mannsins um að skipshöfn
„Kaldbaks“ „greiði samtals hærri
skatta en öll fyrirtæki KEA og
SÍS samanlögð á Akureyri", er
hin fáráanlegustu ósannindi. Al-
þýðumaðurinn er hér með blekk-
ingaleik íhaldsins í ennþá óhrjá-
legri mynd en „íslendingur" hef-
ur nokkru sinni sett á svið. Hann
kallar útsvar það, sem lagt er á
KEA hér jafngilda öllum skött-
um, sem lagðir eru á félagið og
íyrirtæki þess. Sannleikurinn í
málinu er auðvitað sá, að
útsvar KEA er ekki nema
brot af öllum skattgreiðslun-
um með því að útsvar má
ekki leggja á hærri skatt-
skyldar tekjur en 200 þús.
kr., en samkv. lögum hefur
ríkið einkaleyfi á skattlagn-
ingu allra tekna umfram
þessa upphæð, enda þótt
hluti þess skatts renni aftur
til bæjarins.
Nokkrar tölur nægja til þess að
sýna, hversu óskammfeilinn þessi
málflutningur er. Útsvar KEA
var sl. ár 101.500.00 kr. Skattur
samkv. skattalögunum frá 1942
um 200 þús. Samvinnuskattur til
bæjarins um 30 þús. kr. Útsvör
ýmsra fyrirtækja KEA sem lagt
er sérstaklega á um 50 þús. kr.
Þarna eru þegar talin 380 þús. kr.
Útsvör á fyrirtæki SÍS hér á sl.
ári voru 84000 kr. Samvinnu-
skattur um 11 þús. Eru þá taldir
skattar SÍS og KEA sem nema
475 þús. kr.
Dagur vill leggja eftirfarandi
spurningu fyrir tryggingaemb-
ættismanninn: Greiðir skipshöfn
„Kaldbaks“ hærri skatta en sem
nemur þessum 475 þús. kr.? —
Treysti hann sér ekki til þess að
svara þessari spurningu játandi,
er hann ber að því að hafa flutt
lesendum sínum helber ósann-
indi. í hvaða tilgangi? Því er
auðvelt að svara. Til þess að
spilla áliti samvinnufélaganna og
auka á úlfúð og tortryggni.
„Einsdæmi á Vesturlöndum.“
í áframhaldi af þessari þokka-
legu blekkingariðju, heldur blað-
ið því fram, að ákvæði íslenzkra
skattalaga gagnvart samvinnu-
félögum séu einsdæmi á VestUr-
löndum og á þar við, að skatta-
lögin hér leggi minni byrðar á
hendur samvinnurekstri en þekk-
ist annars staðar. Þetta eru einn-
ig hinar fáránlegustu blekkingar.
í aðalatriðum eru ákvæði skatta-
laga hér svipuð því, sem gerizt
með vestrænum lýðræðisþjóðum,
og hér eins og þar viðurkennt, að
óréttlátt væri að leggja tvöfaldan
skatt á samvinnumenn, þ. e.
skattleggja endurgreiðslu félag-
anna til félaga sinna sem gróða.
Ákvæði íslenzkra skattalaga eru
þyngri hér en víða annars staðar
gagnvart samvinnufélögum að því
leyti, að með stríðsgróðaskatts-
lögunum frá 1942 er ákveðið, að
skatt á skattskyldar tekjur um-
fram 200 þús. kr. skuli leggja
jafnt á alla, samvínnufélög, hluta-
félög og cinstaklinga. Hins vegar
er augljóst, að afstaða Alþýðu-
flokksbrodda hér til samvinnu-
félaga er einsdæmi á Vestur-
Iöndum, eins og áðúr hefur verið
rakið hér í blaðinu. Hvarvetna
um Vesturlönd vinna jafnaðar-
menn að því með samvinnumönn-
um að treysta þá hlíf, sem sam-
vinnufélagsskapurinn er fyrir
efnahagsafkomu almennings. Hér
á -íslandi vinna íhaldsþjónamir
og embættismennirnir að því, að
reyna að gera samvinnustefnuna
tortryggilega og undirbúa þann-
ig jarðveginn fyrir þá fjötra, sem
íhaldið vill koma á félögin. í
þeirri viðleitni er einskis svifizt,
eins og málflutningur Alþýðu-
mannsins í gær vottar ljóslega.
Frá
Barnaverndarneínd
Að gefnu tilefni vill Barna-
verndarnefnd Akureyrar Vekja
athygli foreldra og annarra, sem
hlut eiga að máli, á ákvæðum 4.
gr. í Reglugerð um barnavernd á
Akureyri.
4. grein.
Börnum og unglingum innan 16
ára aldurs er bannaður aðgang-
ur að almennum knattborðsstof-
um, dansstöðum og öldrykkju-
stöðum. Þeim er og bannaður að-
gangur að almennum kaffistofum
eftir Jkl. 6 síðd., nema með að-
standendum sínum. Eigendum og
umsjónarmönnum þessara stofn-
ana ber að sjá um, að börn og
unglingar fái þar ekki aðgang og
hafizt þar ekki við. — Barna-
verndarnefnd Akureyrar.
Jón Arason hjá Dömim
Nokkru fyrir jól hafði Konung-
lega leikhúsið í Kaupmannahöfn
frumsýningu á leikriti Tryggva
Sveinbjörnssonar sendiráðsrit-
ara um Jón Arason biskup.
Leikritið lilaut misjafna dóma í
Danmörk. — Á frumsýningunni
gerði teiknari frá Berlingske
Tidende þessa teikningu af höf-
uðpersónunum, Jóni biskupi og
Helgu konu hans. — Leikararnir
eru Thorldld Rose og Clara
Pontoppidan.
Nýtt iðnráð
Kosningu í Iðnráð Akureyrar
er nýlega lokið. Kjörnir voru
fulltrúar fyrir 12 iðngreinir, en
tilnefndir fyrir 13 iðngreinir. í
framkvæmdastjórn iðnráðsins eru
Vigfús L. Friðriksson formaður,
og auk hans Karl Magnússon,
Sigtryggur Helgason, Sigurður
Hannesson og Árni Magnússon.
Ber að snúa sér til formannsins
með erindi þau, sem iðnráðið
varðar.
SKÝRSLA
yfir tekjur og gjöld Mæðrastyrks-
nefndar 1949.
Tekjur:
Kr.
Inneign'frá fyrri ári . . 16.971.36
Vextir af innstæðu
1948—1949 1.080.36
Styrkir frá Alþingi og
Akureyrarkaupstað 11.000.00
Gjafir................... 454.00
Tekjur mæðradagsins 9.006.60
Jólasöfnun nefndarinnar 10.783.60
Samtals kr. 49.295.92
Gjöld:
Kr.
Kostnaður við sumar-
dvöl barna og mæðra 9.000.00
Peningar, úthlutað á ár-
inu ............... 22.511.50
Greidd húsaleiga .... 1.200.00
Greidd skrifstofulaun 1.200.00
Auglýs. og símakostn. 233.80
Bifreiðakostnaður .... 199.00
Keypt merki mæðrad. 500.00
Kostnaður við dansleijc
í Samkomuhúsinu . . 983.00
Ymis kostnaður........ 27.60
Peningar í sjóði...... 13.441.02
Samtals kr. 49.295.92
Kærar þakkir til allra, sem gáfu
peninga og föt í jólasöfnun nefnd-
arinnar og sömuleiðis til kvenskát-
anna sem tóku þátt í söfnuninni.
Mæðrastyrksnefnd Akureyrar.
Verðlagsyfirvöldin í auglýsinga-
siriða við bloðm ufi a landi
Neita að birta almennar tilkynningar
lítan Reykjavíkur
Fyrir einum tveimur árum stóð
nokkur styrr um auglýsingabirt-
ingu verðlagsyfirvaldanna og op-
inberra nefnda. Neituðu þessir
aðilar að birta auglýsingar sínar
í blöðum utan Reykjavíkur, enda
jótt um væri að ræða almennar
tilkynningar, sem varða aðra
landsmenn ekki síður en Reyk-
víkinga. Fyrir ábendingar blað-
anna, t. d. hér á Akureyri, fékkst
fram nokkur leiðrétting á þessu.
Tóku verðlagsyfirvöldin þá að
senda blöðunum hér sumar til-
kynningar sínar, en ekki allar.
Nú virðist aftur horfið að því
ráði, að neita blöðum utan Rvík-
ur um auglýsingar, sem hafa al-
mennt gildi, og hverjum þegn er
nauðsyn að sjá.
Reykvíkinga eina varðar uin
fiskverð!
Hinn 17. janúar sl. birti verð-
lagseftirlitið auðlýsingu um há-
marksverð á fiski. Verður ekki
annað ráðið af auglýsingunni en
hún gildi fyrir allt landið, enda
mun sú vera tilætlunin. Hér er
um að ræða eina helztu neyzlu-
vöru almennings. Reykjavíkur-
blöðin birtu þessa tilkynningu öll
skömmu síðar, og hinn 27. janúar
birti Dagur hana með því að hér
var um að ræða auglýsingu, sem
varðar hag manna hér um slóðir
ekki síður en annarra lands-
manna, enda þótt verðlagsyfir-
völdin hefðu ekki sent blaðinu
tilkynninguna eins og Reykjavík-
urblöðunum. Nú hefur verðlags-
stjóri neitað að greiða auglýsingu
þessa og þar með lýst vanþóknun
sinni á því, að aðrir landsmenn en
Reykvíkingar lesi þessa auglýs-
ingu, og jafnframt hefur hann
með neitun þessari hert á aug-
lýsingastríði því, sem hann hefur
nú um nokkurt skeið rekið gegn
blöðunum úti á landi.
Nauðsynlegt að setja reglugerð
tim birtingu opinberra tilkynn-
inga.
Meðan þetta ástand varir, að
margt er reyrt í viðjar nefnda- og
embættismannavalds, hlýtur það
að vera krafa almennings, að til-
kynningar yfirvaldanna um það,
hvað þegnunum sé leyfilegt og
hvað ekki, séu skilmerkilega birt-
ar. Á það skortir mjög nú. Virð-
ist það fara eftir geðþótta ein-
stakra embættismanna, hvemig
auglýsingar og tilskipanir. eru
birtar, enda þótt ætlazt sé til þess
að allir landsmenn hlýti úrskurði
þeirra. Blöðin úti á landi verða
að beita sér fyrir því, að sett sé
reglugerð um birtingu opinberra
tilkynninga. Slík reglugerð ætti
ag tryggja sómasaml. birtingu al-
mennra auglýs., er varða álla
þegnana, og leggja það ekki ívald
duttlungafullra hrokagikkja i
embættismannastöðum á stjórn-
arskrifstofum, hvðrt almenningur
úti á landi hefur tækifæri til þess
að kynna sér tilskipanir þeirra
eða ekki. Með auglýsingastríði
verðlagsyfirvaldanna stefna
Reykjavíkurhöfðingjarnir að því,
að neyða alla landsmenn til þess
að kaupa Reykjavíkurblöðin, ef
þeir á annað borð vilja kynnast
tilskipunum þeirra og auglýsing-
um. Er óþarft að una slíkum
vinnubrögðum og verður mál
þetta að takast upp á Alþingi.
Aðalfundur „Sóknar“
Föstudaginn 3. marz var hald-
inn aðalfundur í „Sókn“, félagi
framsóknarkvenna á Akureyri.
Fóru þar fram hin venjulegu að-
alfundarstörf, kosningar í nefnd-
ir og stjórn. Var stjórnin endur-
kosin að undanskyldum vara-
gjaldkera sem baðst undan end-
urkosningu. Það sæti skipaði frú
Berghildur Bernharðsdóttir. í
hennar stað var kosin frú Helga
Jónsdóttir.
Stjórn félagsins skipa þessar
konur: form. Kristín Konráðs-
dóttir, gjaldkeri Guðrún Olafs-
dóttir, ritari Filippía Kristjáns-
dóttir. Varastjórn Guðrún Mel-
stað, Sigríður Árnadóttir og
Helga Jónsdóttir. Endurskoðend-
ur Laufey Stefánsdóttir og Jónína
Steinþórsdóttir.
Rætt um heimavist
við Húsmæðraskólann
Á aðalfundi Húsmæðraskólafé-
lags Akureyrar, sem haldinn var
27. f. m., var m. a. rætt um nauð-
syn heimavistar við Húsmæðra-
skólann hér. Á fundinum, sem
var fjölmennur, kom fram mikill
áhugi fyrir málinu. Var það falið
sérstakl'i nefnd til athugunar. —
Stjórn Húsmæðraskólafélagsins
skipa nú: Frk. Jóninna Sigurðar-
dóttir, formaður, frú Sigríður
Baldvinsdóttir, gjaldkeri,- frú
Laufey Pálsdóttir, ritari, og með-
stjórnendur frú Ásta Sigurjóns-
dóttir og frú Ingibjörg Eiríksdótt-
ir. í skólanefnd Húsmæðraskól-
ans voru kjörn'ar af hálfu félags-
ins frk. Jóninna Sigurðardóttir og
frú Sigríður Baldvinsdóttir.
Ágæt aflasala hjá
„Jörundi“
Sl. mánudag seldi togarinn
„Jörundur“ afla sinn í Grimsby,
samtals 3069 kit fyrir 10.317
sterlingspund. Er þetta ágæt afla-
sala og hæsta sala skipsins til
þessa.