Dagur - 04.05.1950, Page 9

Fimmíudaginn 4. maí 1950
D A G U R
9
Kommúnistar og Marshall-áætlunin
Norðurlandábúar snua baki við hinni
austxænu stefnu
Frá Danmörku berast nú fregn-
ir um að nokkrir af forvígismönn-
Hm dönsku verklýðsfélaganna
hafi sagt sig úr kommúnista-
flokknum. Fyrir nokkrum vikum
sögðu forvígismenn einnar iðn-,
greinar sig úr flokknum og létu
þess getið um leið, að þeir gætu
ekki verið þar lengur. Flokkur-
inn ræki ekki danska pólitík,
heldur styddi erlenda ofbeldis-
stefnu í gegnum þykkt og þunnt.
Hrörnun danska kommúnista-
flokksins hófst fyrir alllöngu. Nú
er svo að sjá, sem hrun flokksins
sé yfirvofandi. Danska þjóðin
virðist ætla að hrinda áhrifum
kommúnista úr þjóðlífinu eins og
frændur hennar í Noregi. Þetta
eru markverð tíðindi og gleðileg.
Nú er svo komið, að kommún-
istaflokkar Norðurlandanna og
flestra Vestur-Evrópulanda eru
orðnir mjög áhrifalitlir. Einna líf—
seigust virðist ofbeldisstefnan
ætla að verða hér á landi, enda
þótt hrörnunin hafi líka gengið í
garð hér. Því verður ekki neitað,
að það er blettur á þjóð með þús-
und ára lýðraeðiserfðir, að veita
erlendum ofbeldisflokki brautar
gengi eftir að hverjum manni er
löngu Ijóst orðið, að hann rekur
erlenda en ekki íslenzka pólitík.
Áróðurinn hinn sami.
Það er athyglisvert, að komm
únistar hafa rekið alveg sams
konar áróður hér á landi og
Danmörk og Noregi, og raunar í
flestum Vestur-Evrópulöndun-
um. Noregur og Danmörk eru að-
ilar að Efnahagssamvinnu Mar-
shall-landanna og þau eru með-
limir í Atlantshafsbandalagipu,
alveg eins og ísland. í þessum
löndum hafa þeir rekið harðsvír-
aða baráttu gegn ríkjandi utan-
ríkisstefnu, alveg eins og hér á
landi. En Norðmenn og Danir
hafa ekki lagt eyru við málskrafi
kommúnista. Þar í landi sjá menn
glqggt, hver styrkur þjóðunum
hefur verið að Marshall-áætlun-
inni og það dylst ekki, að Atlants-
hafsbandalagið stöðvaði framsókn
ofbeldisstefnunnar úr austri í
bili a. m. k. Á meðan gafst hinum
frjálsu þjóðum tími til þess að
undirbúa sameiginlegar varnir
sínar gegn ofbeldinu.
Marshall-aðstoðin og ísland.
. Kommúnistar kenna einkum
tvennu um efnahagsörðugleika
íslenzku þjóðarinnar um þessar
mundir: Marsþall-áætluninni og
gengisfellingarlögunum. Skrif
þeirra eru með þeim hætti, að
ætla mætti að þeir teldu sjálf
sagt að þjóðarbúskapur íslend-
inga grundvallaðist á eilífu striðs-
ástandi. Ollum skynibornum
mönnum var það ljóst fyrir löngu,.
að þegar Vestur-Evrópuþjóðirn-
ar tækju að rétta sig úr kútnurn
eftir þrengingar stríðsins, mundu
skapast örðugleikar fyrir íslend
inga að selja fisk í sama mæli og
meðan skorturinn var mestur.
Vitað var, að þessar þjóðir mundu
auka fiskveiðar sínar verulega
Augljóst var, að útflutnings-
verz'iun íslands mundi ekki til
frambúðar geta grundvallazt á ís-
fiskútflutningi til Bretlands og
I’ýzkalands, né á sölu hraðfrysta
fisksins til Bretlands. Leita þyrfti
nýrra rnarkaða, m. a. að opna aft-
ur hina gömlu markaði þjóðar-
innar í Miðjarðarhafslönduni,
vinna markaði í Ameríku o. s.
frv., einnig að keppa að því að
selja fisk austur fyrir járntjald,
ef unnt reyndist að fá þær þjóðir
tii þess að eiga viðskipti við okk-
ur á hagkvæmum grundvelli. Nú
er það komið á daginn, að ísfisk-
markaðurinn er mjög takmai'kað-
ur og sjávarótvegurinn hefur
snúið sér að nýjum verkunarað-r
ferðum. Slíkt breytingatímabd
veldur alltaf erfiðleikum. Þiið
gerði það á kreppuárunum, er
Spánarmarkaðurinn lokaðist
snögglega. En allir erfiðleikarnir
eru þó ekki faldir í þessari breyt-
ingu. Megin hluti þeirra er fólg-
inn í ástandinu hér heima fyrir
hjá okkur sjálfum. Dýrtíðin er
fyrir löngu búin að leika sjávar-
útveginn og fjárhag landsins svo
grátt, að ekkert nema róttækar
aðgerðir gátu rétt þar við. Geng-
isfellingin var viðurkenning á
þessari staðreynd. Hún var neyð-
arúx'ræði, sem ekki varð umíhuö,
vegna þess hvernig stjórnað hafði
verið í landinu á undanförnum
árum. f þeirri óstjórn var hlutur
kommúnista stór. Þeir voru
maxma duglegastir yið að sólunda
gjaldeyi-issjóðnum, þeir ýttu und-
ir fjárfestingarkapphlaupið af
fiemsta megni og veittu dýrtíð-
inni þar með greiðari farvegu um
landið. Allir hagfræðingar eru nú
á einu máli um það, að höfuðor-
sök dýrtxðarinnar sé of mikil rjár-
fesíing á of skömmum tíma, þ. e
að nýgköpunin hafi verið fram-
kv.etud af meira kappi en forsjá.
Af þessu sýpur þjóðin nú seyðið.
Skrafið um að Max’shall-aðstoðin
sé að koma landinu á hausinn er
fáránlegt, og fui’ðulegt að sæmi-
lega vitibornir menn skuli iáta
annan eins þvætting frá sér íara.
Hvernig væri hér umhorfs nú,
ef farið hefði verið að ráðum
kommúnista og fsland hefði hafn-
að þátttöku í efnahagssamvinnu
vestrænna þjóða? Menn ættu að
velta þeirri spui’ningu fyrir sér.
Er líklegt að Evrópuþjóðirnar
hefðu látið staðar numið við
aukningu fiskveiða sinna?
Mundu fiskmarkaðir beti’i fyrir
íslendinga í Vestur-Evrópu, ef
það stæði utan samstarfsins? Aug
ljóslega mundu þjóðirnar hafa
lagt kapp á aukningu fiskveiða
sinna hvorum megin sem ísland
hefði staðið. En ísland hefði þar
áofan hrakist út úr röðum vest
rænna lýði-æðisþjóða og hefði
ekki hlotið þau miklu dollara-
framlög, sem Mai’shallstofnunin
hefur veitt því og hafa gert
mögulegt að flytja til landsins
ýmiss konar vélar og tæki og
nauðsynjavaming. Ráð kommún-
ista voru hrein fjörráð, alveg eins
og það vöru hrein fjörráð við ís-
land á sínum tíma, að leggja til
að þjóðin hæfti að selja Bi’etum
fisk, en sendi hann í þess stað til
Þýzkalands í gegnum rússneskar
hafnir. Það var á þeim tíma er
Hitler og Stalín voru bandamenn.
Raforkuverkiii og Marshall-
áætlunin,
Eitt markverðasta framlag
Mai’shall-stofnunarinnar til upp-
byggingar hér á landi, verður
framlagið til kaupa á raforkuvél-
um í Bandaríkjunum til Sogs- qg
Laxárvirkjana. Án þess framlags
mundu þessar yirkjanir vera
óframkvæmanlegar fjái’hagslega
eins og sakir standa. Margs konar
vélar, yai’ahlytir til yéla, tæki og
nauðsynlegar birgðir nauðsynja,
koma nú til landsins einmitt
vegna þess að ísland er aðili að
Mai’shall-áætluninni. — Þannig
stuðlar þátttaka landsins í efna-
hagssamvinnunni að því að létta
þjóðinni förina til efnalegrar
uppbyggingar. Hitt er svo annað
mál, Qg snýr ag okkur sjálfum,
hvort íslenzk stjórnarvöld hafa
notfært sér þessa mikilvægu að-
stoð eips vel og efni stóðu til.
Leikpr nokkur vafi á því, sbr
kaupip á Hæringi og bygging Ör
firiseyjarverksmiðjunni o. fl. Enn
fremur yirðist skorta mjög á sam-
ræmda starfsemi til þess að vipna
þjóðinni max-kaði fyrir afurðir
hennar í dollaralöndunum, til
þess að þjóðm standi ekki ber
skjölduð í dollaraleysi er Mars-
hall-aðstoðinni lýkur 1952. Marg
ar vörur, sem þjóðin þarfnast,
verða aðeins keyptar fyrir doll
ara, Qg mun svo verða lengi enn.
Áróður kommúnista gegn Mars-
halls-áætluninni er angi af utan-
ríkis- og ofbeldisstefnu stórveld-
isins, sem er þeirra sanna föður
land. Það er ekki í samræmi við
íslenzka hagsmuni að gera efna-
hagssamvinnu vestrænna þjóða
tortryggilega eða spilla fyrir fram
gangi hennai’. Hitt er augljóst, að
það er í þógu rússneskra hags
muna, að árangui’inn af Marshall-
áætluninni verði minni en efni
standa til. Kommúnistar hér á
landi vinna dyggilega að því eins
og skaðanabræður þeirra í öðr
um löndum og húsbændur þeirra
í Krernh
„Misíök aðkaupa hið mikla magn
af hraðfrystum fiski af íslend-
T
í nýlegu hefti af fiskveiðablað-
inu „Fishing News“ ræðir hinn
kuirni höfundur John Stephen
um hraðfrysta fiskinn, sem nú er
geymdur í frystihúsum í Bret-
landi, og um framtíð hraðfrystu
flakanna á markaðinum.
Tilefni greinarinnar eru um-
ræður í Lundúnablöðunum um
hið mikla magn af hraðfrystum
fiski frá íslandi, sem Matvæla-
ráðuneytið brezka keýpti á sl. ári
af íslendingum og enn er pselt að
vprulegu leyti. Er nú talað um
að selja flökin í fiskimjölsvei’k-
smiðjur fyrir mjög lágt verð og
hafa þlöð þessi rætt um milljón
sterlingspunda tap brezþa ríkis-
ins á þessum viðskiptum.
í grein sinni segir Stephen
m. a.:
„Líklegast eru yerstu mistök
Matvælaráðuneytisins á 10 ára
starfsfei’li þess í sambandi yið
hraðfrystu flökin.
Við sjáum það nú, að það voru
rnistök að kaupa þær miklu
Viimuskólanefnd
stofnnð
Bæjarstjórn Akureyrar kaus
nýlega nefnd til að athuga ufn
stofnun vipnuskóla í bænum. í
nefndina voru kosin frú Þorbjörg
Gísladóttir, Guðmundur Jörunds
son, Tryggvi Þoi’steinsson og
Snorri Sigfússon. Sá síðastnefndi
mun þó ekki taka sæti í nefnd
inni vegna fjarvista úr bænum
en í hans stað mun Eiríkur Stef
ánsson kennari skipa nefndina.
ingum á síðastliðnu ári
rr
„Fishing News“ spáir illa fyrir hraðfrystum
flökum í framtíðinni
birgðir af hi-aðfrystum flökum,
sem voru keyptar frá íslandi á sl.
óri. Heildsalar við ströndina voru
hvattir til þess að taka flök og
mörg firmu, stór og smá, lögðu
stprfé í þessi viðskipti og þau
hafa enn miklar birgðir af flök-
um. Einna skuggalegast er, að
þeir viðskiptamenn, sem standa
næst neytendunum, smákaup-
menn og fiskhöndlarar, hafa ekki
lepgur neinn áhuga fyrir hrað-
frystum flökum... . “
Síðan greinir Stephen frá um-
mælum Lundúpablaða í þá átt, gð
afgangur fjskbirgðanna verði lát—
inn í fiskimjölsvei’ksmiðjur og
þarna sé um að ræða nxilljón
sterlingspunda yerðmæti.
Að lokum spáir hann illa fyrir
framtíð hi’aðfrystu flakanna. —•
Neytendur eru orðnir þreyttir á
þeim, og Stephen segist ekki sjá
neinar líkur fyrir því, að eftir-
spprn eftir þessari vpru eigi eftir
að aukast á næstunni.
30 iðnnemar luku burffararprófi
frá Iðnskólanum
Iðnskólanum á Akureyri
var slitið sl. laugardag, 29. apríl,
Alls höfðu 130 nemendur innrit-
azt í skólann á skólaárinu, þar af
rösklega 100 iðnnemór, en 30 iðn-
nemar, allir úr 4. bekk skólans,
luku burtfararþrófi og fengu af-
hent - fulinaðai’profsskírteini sín
við þetta tækifæri. Hæstar 'eink-
unnir á burtfarai’pi’ófi hlutu að
þessu sinni Kristján Helgi Bene-
diktsson, málari, I. eink. 8.95; Jón
Guðmann Albertsson, vélsmiður,
I. eink. 8.90 pg Haraldur Ólafs-
son, rakai’i, I. eink. 8.50, en hæstu
einkunnir í skólanum öllum
hlutu hins vegar Blængur Gríms-
son, húsasmiður, I. ág. eink. 9.10
og Kristján Árnason, rennismið-
ur, I. ág. eink. 9.0Q, en þeir voru
báðir nemendur í 3. bekk. Verð-
laun fyrir beztu iðnteikningai-, er
gerðar voru í skólanum á skóla-
árinu hlutu þeir Matthías Björns-
son, húsasmiður, og Jón Quð-
mann Albertsson, vélsmiður, en
Ingólfur Ólafsson, klæðskeri,
hlaut hins vegar viðurkeixningu
fyrir beztu fríhendisteikningu
skólans að þessu sinni.
Nemendur 4. bekkjar fæx-ðu við
þetta tækifæri Jóhanni Frímann
skólastjóra fagra og verðmæta
bókagjöf, en hann kvaddi braut-
skráða nemendur með í-æðu og
sagði skólanum slitið. Mai’gt gesta
yar viðstatt athöfn þessa, er öll
var hin virðulegasta.
Einkunnir brottskráðra nemenda
Iðnskólans á Akureyri 1950.
Aðalberg Pétui’sson, múrari,
II. 6.00, Baldur H. Aspar, prent-
ari, III. 5.87.(Mestum hluta prófs-
ins lokið 1949). Baldvin Haralds-
son, múi-ari, III. 5.69, Björn Vilh.
Magnússon, húsgagnasm., III.
5.44, Einar Bjarg Helgason, bif-
vélavirki, III. 5-77, Geir Guðl.
Jónasson, vélvii’ki, II. 6.80, Hall-
dór Árnason, skósm., II. 6.26,
Hannes Húnfjörð Pálmason, múr-
ari, I. 7.66, Haraldur Ólafsson,
rakari, I. 8.50, Hjálmar Péturs-
son, úi-sm., III. 5.42, Hreinn Svav-
ai’sson, rafvirki, II. 6.13, Ingi Ein-
ars Ái-nason, múrax’i, III, 5.75,
Jón Þórisson, múrari, III. 5.80,
Jón Bernharðsson, múrai’i, IH.
5.14, Jón Guðmann Albertsson,
vélvirki, I. 8.90, Jón Guðmunds-
son, múrari, III. 5.83, Jón Kr.
Friðriksson, rafvélavirki, III.
5.33, Jón Steinar Mai’inósson, raf-
virki, III. 5.88, Jón Viðar Tryggva
son, múrari, II. 7.00, Jón Þov-
steinsson, bifvélavirki, III. 5.12,
Kristján H. Benediktsson, mál-
ari, I. 8.95, Matthías Björnsson,
húsasmiður, I. 8.23. (Mestum
hlutg prófsins lokið 1949). Pétur
Breiðfjörð J’reysteinsson, gulL og
silfursmiður, II. 6.16, Solveig
Zóphoníasdóttir, hárgreiðslumær,
II. 6.17, Svanlaugur Ólafsson, bif-
vélavirki, I. 7.32, , Sverrir Her-
mannsson, húsasmiður, II. 6.30,
Tryggvi Georgsson, múrari, II.
6.30, Valgarður Frímann, í’afvirki,
I. 7-38, Þorvaldur Skúli Sívert-
sen, úrsmiður, II. 7.20, Örn Stein-
þóx-sson, prentai’i, I. 7.53.