Dagur - 09.05.1951, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 9. maí 1951
DAGUR
5
GEIRÞORMAR
Minningarorð flutt í Gagnfræðaskóla
Akureyrar 4. maí 1951
ÝMISLEGT FRÁ BÆJARSTJÓRN
ÁBÚENDUR NAUSTA hafa óskað eftir að Þórunnarstræti verði
framlengt til suðurs fyrir austan býlin og bjóðast til að girða veginn
af að kostnaðarlausu fyrir bæinn. Bæjarráð hefur lagt til að þetta
verði gert. — Bærinn hefur hafnað forkaupsrétti sínum að býlinu
Melbrekku í Glerárþorpi. Kaupandi er Ásgeir Halldórsson verzlun-
armaður. — Bæjarráð hefur samþykkt að leita eftir því við ríkis-
stjórnina að bærinn fái jörðina Ytra-Krossanes keypta með viðun-
andi verði.
------o-----
STARFSMANNAFÉLAG BÆJARINS hefur sótt um að bæjar-
skrifstofur verði framvegis lokaðar laugardaginn fyrir páska eins
og aðrar opinberar stofnanir og hefur bæjaráð samþykkt að svo
skuli vera framvegis. — Samþykkt hefur verið að koma upp varan-
legri girðingu umhverfis Kvennaskólann — ef fjárfestingarleyfi fæst.
------o-----
Á FUNDI BYGGINGANEFNDAR bæjarins 4. þ. m. gerðist þetta
m. a.: Hafnað var beiðni Sigurðar Jónssonar, Skólastíg 11, um að fá
að byggja verzlunarskúr á lóðinni Ilafnarstræti 92, norðan við vænt-
anlegan Morgunblaðsskúr. — Snorri Kristjánsson sækir um leyfi til
að byggja eina hæð ofan á brauðgerðarhúsið Strandgötu 37. Sam-
kvæmt teikningu er ætlunin að þarna komi 4 hæða hús, en áður
hefur eigi verið ráðgert að byggja svo há hús við Strandgötu og var
málinu vísað til skipulagsnefndar ríkisins, en nefndin samþykkir
bygginguna fyrir sitt leyti. — Veitt var leyfi að Vegagerð ríkisins
hefji byggingu á lóð sinni við Hjalteyrargötu. — Frestað var að taka
ákvörðun um framlagða teikningu af fyrirhuguðu æskulýðsheimili
templara á lóð templara við Hólabraut og Gránufélagsgötu — leitað
verður umsagnar skipulagsnefndar ríkisins um teikninguna. —
Kristján Kristjánsson forstjóri hefur leitað umsagnar bygginga-
nefndar um opna byggð á reitnunum milli Hólabrautar og Geisla-
götu, þannig, að væntanlegt hús templara og hús, er Kristján hyggst
reisa, verði 3,15 m. frá lóðamörkum. Húsdýpt hugsav Kristján sér
12 m., en framhlið 21 m. á breidd og húsið allt 5 hæðir. — Nefndin
samþykkti að leyfa bygginguna að tilskildu samþykki skipulags-
nefndar. ,
------o..... ......
HEILBRIGÐISNEFND hefur falið heilbrigðisfulltrúa að sjá um
að fiskur verði ekki seldur á torgum bæjarins nema upp úr hæfileg-
um kössum. — Skortur er á rottueitri og er reynt að útvega það frá
tilraunastöð Háskólans að Keldum.
------o..... .......
FIMM STARFSMENN bæjarins hafa sótt um lán úr eftirlauna-
sjóði bæjarstarfsmanna, til húsbygginga, upphæðir frá 30—100 þús.
kr. Stjórn sjóðsins ákvað á fundi 4. þ. m. að mæla með Íánveitingu
til 3ja manna, 30—50 þús. kr. hvert lán. Hámark lánveitinga rneð
venjulegum kjörum er 75 þús., en unnt er að veita 25 þús. kr. við-
bótarlán með sérstökum kjörum. Heildarupphæð láns má ekki fara
fram úr 60% af kostnaðarverði.
------o-----
SKÝRT VAR FRÁ ÞVÍ á fundi Fræðsluráðs nú nýlega, að Snorri
Sigfússon námsstjóri, fyrrv. skólastjóri Barnaskólans, væri langt
kominn að skrifa sögu skólans, en skólinn á 80 ára afmæli um þess-
ar mundir.
„Glaðr ok reifr
skyldi gumna hverr
unz sinn bíðr bana.“
Þessar braglínur úr hinum
fornu spekimálum okkar íslend-
inga, Hávamálum, koma mér í
hug, er eg minnist vinar míns og
samstarfsmanns um rúman hálf-
an annan áratug, Geirs Þormars,
kennara og útskurðarmeistara. —
Þessi oi'ð Hávamála hefðu vel
getað verið einkunnarorð hans í
lífinu. Hann var glaður og reifur,
er eg sá hann í fyrsta skipti.
Hann var glaður og reifur, er
hann gekk í kennslustundir með
nemendum og glaður og reifur,
er hann kom þaðan aftur. Hann
var glaður og reifur að hvaða
starfi, sem hann gekk og hvar
sem hann var að bitta. Og aldrei
man eg hann reifari né glaðari en
þegar hann fór í ferðalög með
nemendum að gagnfræðaprófi
loknu. Heilbrigð gleði var gjöfin,
sem hann veitti samferðamönnum
sínum, hvort sem var á ferðalagi
með nemendum og kennurum,
eða á kennarastofunni, í kennslu-
stund eða á heimili sínu. Lífs-
gleði hans var lífsgleði hins and-
lega heilbrigða manns, er gladd-
ist yfir öllu því, sem gott var og
fagurt, en vildi útrýma öllu hinu
óhreina, er sýkir sálir manna.
Allt klúrt hjal og klúrar bók-
menntir var hónum andstyggð. Á
illmæli hlustaði hann ekki. Öf-
und var honum svo fjarlæg, að
hann skildi hana ekki. Hvernig
sem veðri var háttað, þá var sem
Geir Þormar hefði jafnan birgðir
af sólskini með sér, sem hann gat
miðlað samferðamönnunum.
Þegar Geir Þormar hringdi til
mín fyrir nokkrum vikum og
sagðist vera orðinn svo slæmur í
bakinu, að hann þyrfti að fara í
nudd og myndi ekki geta komið í
skólann í 2—3 daga, þá var hann
glaður og reifur að venju, og
þegar eg hitti hann svo að fáum
dögum liðnum liggjandi í rúmi
sínu, máttlausan að mestu upp- í
mitti, þá var honum ekki að
neinu brugðið. Hann var jafn
glaður og reifur og væri hann
heill heilsu á kennarastofu G. A.
og gerði sem minnst úr sjúkdómi
sínum. Og þegar eg nokkrum
stundum síðar hitti hann á
Sjúkrahúsi Akureyrar og ákveð-
ið var, að hann færi samdægurs
með flugvél til Rvíkur, þá sagðist
hann koma bráðlega aftur norð-
ur og ekkert væri að óttast. Eg
hitti hann á Landakotsspítala
viku áður en hann dó. Þá var
hann með miklum hita og alger-
lega máttlaus upp í mitti. En sól-
skinið, sem jafnan fylgdi hon-
um, geislaði úr svip hans, og hann
beitti allri orku sinni til þess að
vera glaður og reifur þær mínút-
ur, er eg sat hjá honum. Hann
bað mig fyrir kveðju norður til
vina sinna, kennaranna við G. A.,
og bað mig að láta þá vita, að
hann brygði sér ekkert. „Og það
verður ekki langt þangað til að
eg kem norður,“ mælti hann. Og
það var meiri birta í huga mín-
um, þegar eg gekk út úr stofunni
frá honum, en þegar eg kom
þangað inn. Og von mín vaknaði
að þetta karlmenni, sem lá
þarna á Landakotsspítala með
hinn óvenjulega mikla lífsþrótt
myndi ef til vill sigrast á vágest-
inum, er hann háði baráttu við.
En þetta ui'ðu okkar seinustu
samfundir.
Mér kemur í hug sveitungi
Þormars, alinn upp á næsta bæ
við hann, að vísu um 950 árum
eldri en hann. Helgi hét hann,
Droplaugarson. Þegar hann háði
sína seinustu orustu og var særð-
ur svöðusári og sýnilegt var, að
dagar hans vaéru taldir, þá hafði
hann gamanyrði á vörum. Geir
Þormar var að þessu leyti líkt
farið og þessum sveitunga sínum.
Hann brá sér hvorki við sár né
bana. Hann var geiglaust karl-
menni til hinztu stundar. Hann
var drengur hinn bezti í hinni
fornu merkingu þess orðs.
—o—-
Geir Guttormssson Þormar
fæddist í Geitagerði í Fljótsdal,
23. ágúst 1897. Foreldrar hans
voru Guttormur Vigfússon bónda
þar, alþm. um allmörg ár, um-
boðsmaður Skriðuklaustursj arða
o. fl., vinsæll sæmdarmaður, og
kona hans Sigríður Sigmunds-
dóttir, myndarkona hin mesta.
Þarna ólst Geir Þormai' upp
ásamt bræðrum sínum og syst-
ur. Hamingja og lífsgleði mun
hafa einkennt æsku- og
bernskuheimili hans, flestum
heimilum fremur. Æskustöðvar
hans eru hinar fegurstu. Fram
undan bænum blasti við Lagar-
fljót, þar sem það með hátignarró
fellur út Héraðið, þetta mesta og
tígulegasta vatnsfall þessa lands.
Og hinum megin við Fljótið blasti
við mesti skógur landsins, Hall-
ormsstaðaskógur, allt niður að
strönd Fljótsins og hátt í hlíðar
upp. Þarna er veðursæld meiri
en í flestum öðrum sveitum
landsins, og engin byggð íslands
mun vera sólríkari en Fljótsdal-
ur. Á glaðsinna heimili í fögru
en svipmiklu umhverfi í sólardal
drakk Geir Þormar í sig þá sól-
magnan, er entist honum til
hinztu stundar. Dísir gleði og
hamingju gerðust hans förunaut-
ar strax og hann sá Ijós dagsins,
og þær stóðu við vöggu hans og
fylgdu honum síðan, hvert sem
leið hans lá. Snemma bar á list-
hneigð hjá Geir. Og þegar hann
var um tvítugt réðst hann til
Stefáns Eiríkssonar skurðlistar-
meistara til þess að læra hjá hon-
um. Lauk hann prófi í skurðlist
eftir 4 ár. Nokkru seinna fói'
hann til Danmerkur til fram-
haldsnáms. Sú för varð honum
sérstök hamingjuför. Þar kynnt-
ist hann vel menntaðri ágætis-
konu færeyskri, er varð kona
ha-ns og tryggur lífsförunautur.
Fluttust þau til Akureyrar árið
1926 og hafa búið hér síðan. Geir
vai' hinn mesti hamingjumaður
alla ævi sína. Sú var hans fyrsta
hamingja að vera borinn af ágæt-
um foreldrum og alinn upp í ein-
hverri fegurstu og beztu sveit
þessa lands. Hin önnur að eiga
afbragðs konu. — Hin þriðja að
eiga mannvænleg og góð börn, er
öll urðu honum til hamingju og
vænta má að reynist vel í lífinu
ekki síður en faðir þeirra. Og loks
tel eg þá hamingju Geirs, að
verða þess megnugan að breiða
út frá sér gleði og góðhug, hvar
sem hann fór, enda umkringdur
viparhugum allra þeirra, er
kynntust honum, hvar sem leiðir
hans lágu; vinarhugum, er 'enn
fylgja honum alla leið til lands-
ins ókunna, er biðja honum
blessunar og senda honum þakk-
arskveðjur.
—o—
Geir Þormar var ráðinn tíma-
kennari í teikningu við G. A.
haustið 1935, eða sama ár og eg
tók við stjórn skólans. Síðan hef-
ur hann kennt alla teikningu í
skólanum. Eftir að handavinnu-
kennsla var tekin upp í skólan-
um, þá kenndi hann piltum
handavinnu, og fyrir nokkrum
árum var hann skipaður fasta-
kennari við skólann.
Sá var stærsti kostur Geirs
Þormars sem kennara, hvað hann
var mikill mannvinui'. Honum
þótti vænt um alla nemendur
sína. Hann vildi öllum gott gera
og ekki sízt fólkinu í skólanum,
sem hann umgekkst daglega. Fá-
ar voru þær samkomur haldnar
í skólanum, að Geir Þormar væri
ekki boðinn og búinn að vera þar
til eftirlits. Og aldrei var sú ferð
farin af burtfararprófsnemend-
um, að hann færi ekki með. Kost-
uðu þær ferðir þó bæði tíma og
peninga. Á þessum ferðalögum
var hann hrókur alls fagnaðar,
og þar sem nemendur fengu að
gista í skólahúsum eða samkomu-
húsum og sváfu í svefnpokum, þá
var Geir þar jafnan með þeim.
Tryggari og óeigingjarnari félaga
en Geir Þormar hygg eg allir
nemendur hans og samkennarar
hans beri einum rómi, að þeir
þekki ekki. Og aldrei bað eg
hann að vinna þau aukastörf í
skólans þágu, að honum virtist
það ekki sjálfsagt og gleði ein að
inna þau af höndum. Geir Þor-
mar var ekki strar.gur stjórnari,
og mun það helzt hafa verið að
honum fundið, að nemendur nytu
full-mikils frelsis hjá honum, en
um slíkt má oft deila. Hann lagði
áherzlu á að vera sem félagi nem-
endanna, og þeir munu flestir
hafa litið á hann jafnt sem
félaga og kennara. Kennara, sem
lét þá njóta fyllsta frelsis og
félaga, er jafnan mætti treysta.
Sá mun mestur meistari, sem
er beztur þjónn. Þetta meistara-
eðli var ríkt í skapgerð og lífi
Geirs Þormars. — Þessi 15]/2 ár,
sem hann var kennari við G. A.
vildi hann gera skólanum allt
það gagn, sem hann megnaði.
Skólaþjón með betri vilji og löng-
un til þess að láta gott af sér
leiða hygg eg, að fáir skólar hafi
átt. Og þegar Þormar er dæmdur
út frá þessu sjónarmiði sem
kennari, þá verða kostir lians
þungir á metaskálunum. Og þá
má sjá, hvað þessi skóli hefur
beðið mikið tjón við fráfall hans,
þar sem hann enn var á góðum
aldri, aðeins 53 ára gamall.
Geir Þormar mun hafa fundist
þetta hús vera annað heimili sitt.
Það má segja, að hér væri hann
jafnan með annan fótinn, hvort
sem var að vetri eða sumri, hvort
sem skóli var starfandi eða ekki,
En nú er þessi vinur vor horfinn
úr stofum skólans, og vér sjáum
hann aðeins í minningunni, en
eg vona, að hið góða andrúmsloft,
gott samstarf innbyrðis milli
kennara og milli kennai'a og nem-
enda, sem hann átti sinn mikla
og góða þátt í að skapa í þessum
skóla, megi jafnan ríkja í skól-
anum.
Eg sagði áðan, að Geir Þormar
hefði verið geiglaust karlmenni
til hinztu stundar. Eg vissi það
fyrir löngu, að hann var karl-
menni, en aldrei var mér eins
ljóst, hvað mikið karlmenni hann
var, og í hinni síðustu orustu, er
hann háði við höfuðbölvald lífs-
ins, er hann að lokum hneig fyrir.
„Dáinn, horfinn,“ sigldur yfir
fljótið mikla. En eg sé þig í anda,
kæri félagi, Geir Þormar, á
ströndinni fyrir handan, umvaf-
inn sólarbjarma, glaðan og ör-
uggan, búinn til starfa. Starfandi
að því að búa undir komu vina
þinna og ástvina, þegar þeirra
tími er kominn að sigla yfir móð-
una miklu. Og árin líða löng að
tímamælikvarða okkar jarðarinn-
ar barna, en styttri en eitt auga-
bragð á mælikvarða eilífðarinnar.
Og á ókomnum tímum sé eg þig
ganga fram á ströndina, er ferju-
maðurinn mikli kemur með vini
þína. Og eg sé þig brosandi taka
í hendur þeirra, kippa þeim upp
á ströndina til þín og bjóða þá
velkomna, hvern á fætur öðrum,
í land vona og trúar.
Og í gegnum dauðans móðu sé
eg brosið þitt hlýja og einlæga.
Og þótt þú sért sigldur inn í
ódáinslandið, þá liggja símar á
milli heimanna, símar á milli
sálnanna, sem flytja ástúðar- og
vináttuhugsanir.
Megi ástúð þín styrkja ástvini
þína, hugga þá og verða lífsbal-
sam sára þeirra.
Eg flyt þér, vinur, þakkir mín-
ar, þekkir samkennara þinna,
þakkir nemenda þinna.
Eg bið ykkur öll að standa upp
í þakkar- og virðingarskyni við
hinn horfna vin vorn, Geir Þor-
mar.
Eg bið ykkur öll að drúpa höfði
í nokkur augabrögð í hljóðri bæn
til hans, sem er höfundur alls
og ræður lífi og dauða. Biðjum
hann að vernda hinn horfna vin
vorn og alla hans ástvini.
Blessuð sé minning Geirs Þor-
mars. Þorst. M. Jónsson.
Frakkaskjöldur
fundinn í Nýja Bíó.
Sögufélags-
bækornar 1949
eru komnar.
Indriði Helgason
GULLHRINGUR
merktur stöfunum J. A.,
liefir týnzt. — Skilist gegn
fundarlaunum til
Gísla Konráðssonar, K.E.A.
DÍVAN
Breiður dívan til sölu með
tækifærisverði.— Sími 1731.