Dagur - 03.07.1951, Side 2

2
D A G U R
Miðvikudaginn 3. júlí 1951
Samvinnutryggingar endurgreiddu
, tryggjendum 340 þús. krónur
i
Þriðjungur allra bifreiða á landinu er nú
tryggður hjá Samvinnutryggingum
Dagskrármál landbúnaðarins:
Hvers vegna eiga Eyfirðingar
að rækta hross?
Samvinnutryggingar hafa
ákveðið að úthluta tekjuafgangi
fyrir sl. ár til þeirra, sem tryggð-
ir eru hjá félaginu, samtals kr.
340.224.00, en það er 5% af end-
urnýjunariðgjöldum bruna- og
hifreiðatrygginga og 5% af sjó-
tryggingariðgjöldum á vöru-
tryggingum.
Er þetta allmikið hærri upp-
hseð ,en úthlutað var siðastliðið
ár, enda hefur orðið veruleg
aukning á starfsemi félagsins, að
því er fram kom á aðalfundi þess,
er haldinn var að Bifröst í Borg-
arfirði nýlega. Jafnframt var
haldinn aðalfundur Líftrygging-
arfélagsins Andvöku, og hefur
starfsemi þess félags einnig auk-
izt hröðtim skrefum.
Fulltrúaráð og stjórn beggja
félaganna er sameiginleg og flutti
Vilhjálmur Þór, formaður stjórn
arinnar, skýrslu hennar a fund-
inum, en framkvæmdastjórar fé-
laganna, Erlendur Einarsson fyr-
ir Samvinnutryggingar og Jón
Olafsson fyrir Andvöku, fluttu
einnig skýrslur sínar.
Fjórða starfsárið.
Árið 1950 var fjórða starfsár
Samvinnutrygginga og reyndust
brúttó-iðgjaldatekjur vera
8.519.000.00 kr. eða 40% meiri en
árið áður. Það er sérstaklega at-
hyglisvert, hversu lágur rekst-
Urskostnaður tryggingafélaganna
félaganna, ekki sízt hinn óvenju-
lega lága reksturskostnað.
Mikil aukning brunadeildar.
Mikil aukning var á starfi
brunadeildar Samvinnutrygg-
inga og jukust heildariðgjöld um
25,5%. Þó var aukning stjótrygg-
ingaiðgjalda meiri en hjá öðrum
deildum, alls 80%, og úthlutaði
deildin nú í fyrsta sinn tekjuaf-
gangi til tryggjenda.
Um áramótin var þriðungur
allra bifreiða j landinu tryggður
hjá bifréiðadéild . Samvinnu-
trygginga. Þá fengu mjög margir
bifreiðaeigendur 25% afslátt, þar
eð þeir höfðu ekki orsakað skaða
bótaskyldu í þrjú ár samfleytt.
Nema iðgjaldaafslættir af ábyrgð
ar-, kasko- og brunatryggingu
kr. 190.141.00 og auk þess er út-
hlutað 5% tekjuafgangi, eins og
áður hefur verið getið um.
Fyrsta ár Andvöku.
Árið 1950 var fyrsta starfsár
Líftryggingafélagsins Andvöku
sem alíslenzks líftryggingafélags
og fór árangur líftrygginganna
langt fram úr vonum. Gefin voru
út 1730 líftryggingaskírteini og
nam tryggingafjárhæð þeirra kr.
14.535.000.00 samtals.
Helmingur fulltrúaráðs beggja
félaganna var kosinn á fundinum
til tveggja ára, eftirtaldir menn:
Halldór Sigurðsson, Þórhallur
Sigtryggsson, Jón Eiríksson,
Guðröður Jónsson, Þórarinn
I STUTTU MALI
VESTUR-ÞÝZKA blaðið
„Telegraf“ skýrir frá því, að
bamakennarar í Austur-
■Þýzkalandi kenni börnum
þessa kvöldbæn og segi þeim
að hafa yfir reglulega, í von
um að þeim auðnist að
dreyma Stalín: „Hándchen
falten, auglein senken, eine
minliten der Stalin denken.“
(Krossleggið hendurnar, lok-
ið augunum, hugsið eina mín-
útu um Stalin!)
★
NEW YORK HERALD TRI-
BUNE birti 18. þ. m. alllanga
grein um framkvæmdir þær,
sem fyrirhugaðar eru í sam-
bandi við jarðhita á Vestur-
Indíaeyjunni St. Lucia, og
greindi þar ýtarlega frá því,
hverju hlutverki Gunnar
Böðvarsson verkfræðingur
gegnir þar, en hann er farinrv
þangað til rannsókna sam-
kvæmt ósk aðalskrifstofu
Sameinuðu þjóðanna.
★
LANDBÚNAÐARRÁÐU-
NEYTI Bandaríkjanna skýrir
frá því í skýrslu um naut-
griparæktina þar í landi, að 1
kýr af hverjum 6 sé nú sædd
frá sæðingarstöðvum.
★
EINN af leiðtogum tékk-
neska kommúnistaflokksins,
Josef Franks, sagði í ræðu í
Ostrava í fyrri viku, að fram-
leiðslumál landsins væru í
hinu mesta öngþveiti og stór-
felld hætta á að ekki reyndist
unnt að standa við 5-ára
áætlunina. Óáranin í skipu-
laginu nær til flestra meiri-
háttar atvinnugreina.
★
VESTUR-EVRÓPULÖND
leggja nú mikið kapp á að
sigrast á brennisteinsskortin-
um með því að auka mjög
framleiðslu ó járn-pyrite, en
úr því fæst brennisteinssýra.
Það eru einkum Frakkar og
ítalir, sem geta lagt kapp á
þessa framleiðslu.
★
í SÍÐASTA hefti tímaritsins
Thc Norseman, sém gefið er
út í London, er skemmtileg
grein, sem heitir „Holland’s
Iceland Joumal“. Er þar
greint frá því, að Holland
þessi, sem var brezkur læknir
og rithöfundur, hafi komið til
fslands árið 1810 í fylgd með
Sir George Mackenzie og
dvaldi hér með honum mestan
hluta sumars. Ritaði hann
dagbók, sem aldrei hefur ver-
ið prentuð, fyrr en höfundur
þessarar greinar, Ian Grimble,
birtir nú úr henni nokkra
kafla, sem eru í senn skemmti
legir og lærdómsríkir.
Herbergi
og éldhús eða eldunarpláss
óskast strax. — Fyrirfram-
greiðsla, ef óskað er.
A. v. á.
Túnþökur,
af góðu landi, óskast keypt-
ar, á 11 Ofermetra lóð.
Jóhannes Jónsson,
Verzl. Ásbyrgi.
Herbergi
til leigu fyrir reglusaman
mann.
Afgr. vísar á.
Eins og þegar hefur verið get-
ið hér í blaðinu, var haldinn
stofnfundur hrossaræktarfélags
Eyjafjarðar 7. júní sl. Voru það
nokkrir óhugamenn í hrossa-
rækt, sem gengust fyrir þessari
félagsstofnun ásamt Gunnari
Bjarnasyni, hrossaræktarráðu-
naut.
Hin nýkjörna stjórn útvegaði
þegar kynbótahest, jarpan að lit,
eign Þorsteins Jónssonar, Akur-
eyri. Kynbótahestur þessi er víst
af einhverjum kunnustu hrossa-
ættum landsins, af Hornafjarð-
ar- og Svaðastaðakyni. Gunnar
Bjarnason skoðaði fola þennan
og telur að í honum séu samein-
aðir eirihvferjir beztu kostir
ræktaðara :hesta á fslandi og að
hér sé um öruggan kynbótagrip
að ræðá.
Á stofnfundi hrossaræktarfélags
ins flutti Gunnar Bjarnason,
snjallt erindi, að vanda, um
hrossarækt, og þykir mér ástæða
til að geta hér nokkurra atriða
úr ræðu ráðunautsins. Honum.
farast orð eitthvað á þessa leið:
Mönnum er að verða það ljóst,'
að. hinn góði hestur hafi mikið
hlutverk í ísl. landbúnaði og ísl.
þjóðlífi. Mörg stórbýli landsins
taka jafnvel hestinn fram yfir
vélar við öll venjuleg bústörf, s.
s. jarðvinnslu, heyskap o. fl.
íslenzki hesturinn er af þeirri
grein hesta, sem hefur lifað í
norðanverðri Evrópu í tugþús-
undir ára og jafnan fylgt ísrönd-
inni eftir, norður á bóginn, í
meira en 100 þúsund ár, að því
er nútíma vísindi telja fullar
sannanir fyrir. Erlendir fræði-
menn hafa veitt þessu kyni sér-
staka athygli, vegna þess að ísl.
hestakynið hefur verið einangr-
að -og því engin kynblöndun átt
sér stað, hvorki með arabiskum
né Vestur-Evrópu kynjum. —
Frumstæða gerð og eiginleika er
að finna í ísl. hestinum og hefur
sýnt sig, að margt í fari þessa
hests er svo sérstætt og ólíkt því,
sem þekkist á meðal hinna er-
lendu hesta-kynja, að telja verð-
ur fullkomna nauðsyn að hefja
markvissa ræktun á hinum dýr-
mætu eiginleikum ísl. hestsins.
Erlendir fræðimenn telja óhjá-
kvæmilegt að taka til gagngerðr-
ar endurskoðunar og nýsköpun-
(Niðurlag).
Þegar næringarefnið í.grasinu
er á samanþjöppunarstigi, sem
maður óskar eftir í vetrarfóðrið,
er bezt að slá niður í einni lotu
fjórða hlutanum, sem maður
ætlar í súrhey í grassþurru en
aðgerðarlausu veðri. Mæla út
spildu í slægjuna, vikta grasið,
reikna út hve mörg 1000 kg.
verða samtals í slægjunni. 16000
kg. venjulegs grass án lausa
vatnsins, munu mynda 12000 kg.
vothey = 1800 FE = 40 hesta
þurrhey = 1 kýrfóðúr og þarf
16 kbm. í gryfjuna. Yfirborð vot-
heysins þarf helzt að vera Va m.
yfir yfirborð jai'ðvegsins og þá
er vandalaust að reikna sér til
hve marga lengdaimetra heyið
þarf. Þá er grasið flutt á sem
styztum tíma í gryfjuna, ekið
meðfram langhliðinni og hent
með kvíslum í hana í jöfnum
lögum, svo að loftmagnið og hit-
inn vérði sem jafnastur.
Grasið er ekki troðið við þetta
ar hestakyn Evrópu, sem rnjög-
eru orðin úrkynjuð ,hvað snertii'
þau hestakyn, sem höfðu samlag-
ast náttúruskilyrðum Evrópu í
tugþúsundir ára. ísl. hesturinn
hefur hins vegar haldið miklu áf
hinum náttúrlegu eiginleikum.
Verðmæti fsl. hestsins byggist
því ekki eingöngu á hinum verð-
mætu eiginleikum hans, sem við
þekkjum, heldur er hann stór-
merkilegt náttúrufyrirbrigði.
Birtast þessi sérkenni ísl. hests
ins m. a. í hórfari, gangtegund-
um og beinabyggingu, sem er
mjög frábrugðið því sem þekkist
hjó hestakynjum Evrópu.
Við heyrum talað um stóð-
sveitir og stóðbændur, og flest-
um finnst eðlilegt að þar sé
stunduð hin gagngerðasta hrossá
rækt, en ráðunauturinn benti á
að 'ýmiss konar aðstæður yrðú
þess valdandi, að hin raunveru-
lega ræktun hrossa hlýtur að
vegna miður vel, vegna þess að
ræktun eiginleika hestanna hlýt-
ur að byggjast á kunnugleika á
eiginleikunum sjálfum. Þar af
leiðandi getur ekki fræðileg
hrossarækt átt sér stað, nema þar
sem eiginleikar einstaklinganna
geta notið sín og komið fram
gegnum þá meðferð og það upp-
eldi, sem samræmist eðlisgerf-
inu og tamning og notkun leiðir
í liós. Eyjafjörður er einmitt til-
valið hérað í þessu tilliti.
Þá bað ráðunauturinn eyfirzka
bændur og hrossaræktarmenn að
taka þessi sjónarmið til greina
og benti á að ef hrossakynbætur
yrðu skipulagðar í Eyjafirði, þá
gæti héraðið orðið eins konar
„kynbótabú“ fyrir aðalstóðhér-
uð norðanlands — Skagafjörð og
Húnavatnssýslu — og framleitt
fyrir þau héruð stóðhesta, sem
tryggðu að stóðeigendur eignuð-
ust og framleiddu hross með ör-
uggum eiginleikum og notagildi í
vaxandi mæli.
Síðan Gunnar Bjarnason var
'hér á ferð hafa þau tíðindi gerzt í
héraðinu í sambandi við þessi
mál, að einn bóndi og áhugamað-
ur í 'hrossarækt seldi tvo tvæ-
vetra fola sem kynbótahesta fyr-
ir mjög gott verð, eftir því sem
um er að gera hér á landi.
A. J.
stig verkunarinnar og vill fljót-
lega hlaupt í gerð. Þegar blóð-
hiti er kominn í kjarna þess, er
kominn tími til að láta ofan ó og
alltaf leggja hvert hlass í senn í
sem þynnstum og jöfnustum lög-
um og þá er komið að því, sem
ekki er hægt að gefa almennar
reglur um, en sem hver bóndi
má ráða við eftir ástæðum, sem
sé að tempra loftmagnið í heyinu,
svo að hitinn verði á milli 31—38
stig á Celcius. Ef heyið er mjög
blautt, er heppilegt að láta það
hitna allt að 48 stigum. — Loft-
magnið verður tomprað með því
að pressa heyinu saman lag fyrir
lag og hve oft og hve mikið
verður látið í hana í einu. Mjög
fíngert gras þarf máske ekki
annað en maður troði eftir því,
sé heyið grófgerðára þarf meiri
þyngsli, t. d. dráttarvél, og ef úm
síðslegið, trénað sáðsléttugras er
að ræða, getur vélýta komið að
notum. En með eftirtekt og hey-
(Framhald á 7. síðu).
er og hefur hann t. d. reynzt Eldjárn, Steinþór Guðmundsson
hlutfallslega þriðjungi minni en og Brynjólfur Þórvarðarson.
hjá erlendum tryggingafélögum, Stjórn SÍS kýs stjórn trygg-
sem eru kunn að hóflegum rekst- ingafélaganna.
úrskostnaði. Luku fundarmenn Ánægja rrkir meðal samvinnu-
að Bifröst miklu lofsorði á starf manna yfir vexti félaganna.
ÝMISLEGT FRÁ BÆJARSTjÓRN
GÓÐTEMPLARAREGLAN hér fékk 3000 kr. styrk úr bæjarsjóði
til þess að hafa á hendi risnu vegna þingháíds Stórstúkunnar hér í
sl. viku. — Bæjarstjórnin mun fela þingmanni kaupstaðarins að
flytja á næsta Alþingi frumvarp um heimild fyrir ríkisstjórnina að
selja Akureyrarbæ jörðina Ytra-Krossanes í Glæsibæjarhreppi,
enda neyti hreppurinn ekki forkaupsfétfár ‘síns. — Nokkrar hús-
mæður í miðbænum hafa sent bæjarstjórn erindi og óskað að gerð-
úr verði barnaleikvöllur, þar sem gamla dráttarbrautin var. Ekki
taldi bæjarráð mögulegt að koma þar upp leikvelli, en vill láta at-
huga möguleika til þess að koma upp rólum og leiktækjum neðst í
gílinu norðan Oddagötu. ý:
----*—— ■
SK3NNAVERKSMIÐJAN IÐUNN hefur fengið leyfi bygginga-
nefndar til þess að reisa viðbótarbyggingú við verksmiðjuna. —
Bygginganefnd hefur leýft Steinþóri Helgasyni að setja upp fisk-
soluskúr á lóðinni innan við Hafnarstræti 18.
---------•
HEILBRIGÐISNEFND hefur lokið við að sfemja uppkast að heil-
brigðissamþykkt fyrir Akureyri. Er það sniðið eftir heilbrigðissam-
þykkt Reykjavíkur. — Hestamannafélagið Léttir hefur skrifað bæj-
arstjórn og óskað að girðingin hér vestan við bæinn verði aftur færð
þöngað sem hún áður var. Kostnaður við þetta verk er áætlaður 14
þús. kr. og var samþykkt að framkvæma það strax og girðingarefni
fæst til bess.
Votheysverkun í gryfju, gerðri
með jarðýtu