Dagur - 19.03.1952, Síða 2

2
D A G U R
Miðvikudaginn 19. marz 1952
Stjórnmáiðyfirlýsing aðalfundar miðstjórnar Framsóknarflokksins
(Framhald af 1. síðu).
íbúðarbygginga í kaupstöðum og
kauptúnum.
Aðalfundurinn telur á hinn
bóginn rétt að benda á, að þótt
verulega hafi áunnist í þá átt, er
að framan gréinir, er ástandið í
lándsmálum á ýmsan hátt ískyggi
legt, einkum vegna óhagstæðra
verðbreyíinga, er liaft liafa í för
með sér hækkun framleiðslu-
kostnaðar umfram verðhækkun á
íslenzkum afurðum. Varð því eigi
hjá því komist að gera sérstakar
ráðstafanir og var gripið tii báta-
gjaldeyrisfríðindanna. Þessi rás
viðburðanna hefur veikt trúna á
fjárhagskerfið og gert þeim létt-
ara fyrir, er að því vinna, ráðn-
um huga, að viðhalda fjárhags-
legri upplausn í landinu.
—o—
Eins og nú standa sakir, telur
aðalfundurinn mikið undir því
komið, að þjóðinni skiljist, að það,
scm á hefur unnist í rétta átt,
samkvæmt framansögðu, er í
hættu, nema fullrar varúðar sé.
gætt. Ber þá einkum að hafa í
huga það, er nú verður talið:
1. Höfuðnauðsyn ber til að koma
í veg fyrir atvinnuleýsi með því
að auka framíéiðsíu og halda
uppi verklegum framkvæmd-
um, sem orðið geti undirstaða
cnn aukinnar framleiðslu.
2. Eitt meginskjlyrði þess, að
hægt sé að koma í veg fyrir eða
vir.na bug á atvinnuleysi er, að
jafnvægi sé í þjóðarbúskapnum.
Það eykur traust á fjárhags-
kerfinu, hvetur til sparnaðar
og þar með fjármagnsmyndun-
ar innanlands og greiðir fyrir
útvégún fjármagns erléndis.
3. Jafnvægi í þjóðarbúskapnum,
síöðugt verðiag og peninga-
gengi helzt ekki til lengdar, þótt
rík.isbúskapur sé hallalaus,
nema stefnan í kaupgjalds- og
launamálum sé einnig við bað
miðuð. Fyrir því er það hin
mesta nauðsyn, að samtök þau,
er einkum marka stefnuna í
kaupgjaldsmálum geri sér far
um að samræma þá stefnu
þeim ráðstöfunum ríkisvalds-
ins, sem gerðar eru til að koma
í veg fyrir verðbólgu, atvinnu-
leysi og gengishrun, og stuðli
þannig að því í samvinnu við
ríkisvaldið, að hægt sé að auka
atvinnú og franileiðslu og
sporna við viðskiptahömlum.
Fari svo, vegna óvarlegra að-
gerða, að þjóðarbúskapnum verði
á ný komið úr jafnvægi með þeim
afleiðingum. sem lýst er hér að
framan, bitnar tjónið af því með
miklum þunga á öllum almenn-
ingi.
Miðstjórnin telur rétt, að komið
verði upp sérstakri framkvæmda
lánastoínun ,enda verði tryggi-
lega búið um stjórn hennar. Verði
henni fengið hað hlutverk að
safna saman innanlands fé, sem
unnt cr að festa til langs tíma, og
verði til hennar lagt fé Mótvirð-
issjóðs með því skilyrði, að helm-
ingi þess verði -varið til lána í
þágu landbúnaðarirts og hinum
helmingnum til eflingar fram-
leiðslu og framkvæmda fyrir
kaupstaði ög kauptún. Verði það
hlutverk þessarar stofnúnar að
veita lán til fjárfestingar ýmist
beint til einstakra stórfrám-
kvæmda eða til sjóða þeirra, er
slík útlán annast að lögum. Stofn-
unin geri sér grein fyrir áætlun-
um um framkvæmdir í landinu,
og verði úílánastarísemin miðuð
vií mat hennar eða annarra, er
það hafa með höndum aö lögum,
á nauðsyn framkvæmdanna.
Miðstjórnin ákvéður ennfrem-
ur:
1. Að flokkurinn beiti sér fyrir
frekari öflun lánsfjár til stofn-
lánadeildar Bxinaðarbankans,
m. a. til þess að unnt verði að
auka lánveitingar til þeirra, er
stofna heimili í sveit. Enn-
fremur öflun lánsfjár til raf-
orkuframkvæmda.
2. Að flokkurinn beiti sér fyrir
því, að þeirri skiþain verði kom-
ið á vinnslu sjávarafurða, að
útveginum sé tryggt sannvirði
fyrir sjávarafurðirnar, hliðstætt
þeirri skipan, sem kornið hefur
\'cfið á vinnslu og söluméðferð
landbrmaðarafurða.
Að útflutningi á saltfiski verði
hagað þannig, að Sainband ísl.
samvinnufélaga geti haft með
liöndum sölu á sáltfiski - fyrir
þáýsém það vilja, hliðstætt því,
sem nú er um sölu freðfisks.
-Að séð verðlfyríf fé til stofn-
lána út á fiskiskip og fiskiðju-
ver.
3. Að flokkurinn beiti sér fvrir
þvT, að fram fari gagngerð at-
hugun á aðstöðu iðnaðarins, m.
a. vinnuaðferðum og verzlunar
lana —~og tollakjörum þeim,
sem þessi atvinnuvegur býr
við, með það fyrir augum að
veita heilbrigðum iðnrekstri
nauðsyhlegan stuðning,
Miðstjórnin teíur, að til þess
bcri brýna náúðsýn að hagnýta
sem bezt náttúruauðæfi landsins
og þá sérsíaklega orkulindir þess,
íjl fjölbreytni og efiingar atvinnu
lífinu, með það fyrir augum að
atvmna sé næg og þjóðinni þar
með tryggð æskileg lífskjör. Tel-
ur miðstjórnin, að efía bcri sér-
stakíega framleiðslu þá, sem fyr-
ir er, jafuframt því, sem nýjum
atvinnurekstri er komið á fót.
Til þessara viðfangsefna þarf
stórnm meira fjórmagn en unnt
verður að afla innanlands fyrst
um sinn, þótt framjeiðsluaukning
verði og aukinn sparnaður. Þess
vegna er miðstjórnin f.vlgjandi
Jántökum erlendis með því skil-
yrði að Jseim sé varið til arðsamra
framkvæmdá. Éhnfremur er mið-
stjórnin því fylgjandi, að athug-
aðir séu möguleikar á samvinnu
viðerlenda aðila um stofnun stór-
iðjufyrirtækja á sérleyfisgrund-
velli, eða á annan hátt .eftir því
sem hagkvænit revnist, enda sé
örugglega um slíka samninga hú-
ið og þá m. a. höíð til hliðsjónar
reynzla annarra þjóöa um þetta
éfni. Miðstjórnin íeggur áherzlu
á, að fyriríækí verffi staðsett þar
sem þjóðinni er hagfelldast. eink-
u'm méð tilliti íil hæfilcgrar dreií-
ingar byggðarinnar.
::j c» • ■
Miðstjórnin telur, að gera -vérði
nýjai' • r'áðstafanir, til þess að
draga úr Jitvinnuleysi því, sem nú
á sér stað á vetrum. í því sam-
bandi hendir miðsíjórnin ó eftir-
faratidi: •’ i ■ <' i
Að ríki og sveitarfélög kapp-
kösti áð framkvæniá' að' vetrinum
allaþá vinnu, sem ,þá verour unn-
in með jafngóður árangri óg. á
öðrurn tímum árs.
Að ineð tilhögiih lám’eitingú og
f jákfestingat-leýfa'Vérði íéitast við
að beina framkvæmdum éinstakl-
í sama farveg.
Að allt sé gert, sem unnt er og
rétfmætt, til þess að fiskafli' sé
lagður á land til verkunar.
Að ríkisvaldið annist vinnu-
miðlun milii héraða — ef þörf
gerist. : '
Að samtök verkafólks og at-
vinriurekenda cfni til ráðsiefnu
um þefta vandamál nú á næst-
Uftrii ög taki þar-til aíhuguúar
þær ráðstafanir, sem þessum
samtökum virðast tiltækilegastar
til úrbóta.
—o—
Miðstjórnin telur nauðsvnjegt,
að greitt sé fyrir því svo sem unnt
er, að f jölskyldur í kauptúnum og
kaupstöðum geti koniið sér upp
hæfilega stórum og sem ódýrust-
úm íbúðum til eigin áfnota. Jafn-
íramt skorar miðstjórnin á Al-
þingi að samþykkja frumvarp það
um húsaleigu, er undirbúið var
og samið á sl. ári að tilhlutan
félagsmálaráðherra.
Sigurjón Rögnvaldsson
barnakennari.
Síðastl. laugardag var hann til
grafar borinn hér á Akuréyri,
rúmlegá 87 ára gamall. Sigurjón
var fæddur á Steindyrum í
Svarfaðardal 21. okt. 1864, og ólst
upp þar í sveit við venjulég
sveitarstörf til fuilorðinsaldurs.
Var hann af dugmiklu bæridafólki
kominn, og sjálfUr hamhleypa til
vinnu, bæði á sjó og landi, með-
an honum entist heilsá og kraft-
ar.
Á þrítugsaldri fór Sigurjón til
Skagafjarðar og var þar um
skeið, og þar kvæntist hann 1893
eftirlifandi konu sinni, Önnu Sig-
mundsdóttur, frá BjarnastöSum í
Unadal, ágætri konu, og um það
leyti tók hann að fást við barna-
kennslu á vetrum, en stundaði sjó
vor og haust og heyskaparvinnu
á sumrin. Hélt harin þessu alla
tíð meðán hann dvaldi í Skagá-
firði, en þaðan flutti hann til
Dalvíkur, og hélt þar enn áfram
sömu iðju, stundaði sjó og land-
vinnu að sumrinu, en sagði til
börnum að vetrinum á ýmsum
heimilum.
Til Akureyrar fluttist Sigurjón
Rögnvaldsson 1914, og gerðist þá
ráðsmaður við búskap hjá Axel
Schiöth bakarameistara, og við
það starf var hann í 19 ár. Tók
hann þá aftur upp fyrri háttu, að
segja til börnum að vetrinum og
hélt þeirri venju meðan hann
mátti. En smátt og smátt þverr-
uðu kraftarnir, og hinn síðasta
áratug má heita að hann hafi
verið frá verkum, enda aldurinn
orðinn hár og heilsan biluð. Og
hin síðustu ár voru þau hjónin á
heimili yngstu dóttúr sinnar,
Hrefnu, og manns hennar, Þor-
steins Þorleifssonar, véismiðfe, og
þar andaðist Sigurjón 7. þ. m.
Sigurjón Rögnvaldsson var
einn þeirra gæfumanna, sem
njóta lífsins og blessa það, ef þeir-
heilir heilsu fá að starfa og þjóna.
Fúsleikinn til þjónustu var hon-
um í blóð borinn. Hann var mik-
111 starfsmaður, ágætlega röskur
til verka. En hann var umfram
allt hinn trúi og dvggi þjónn, sem
hvergi vildi vamm sitt vita. Þótt
hann væri laginn við að kenna
börnum, og fræddi þau vel, bar
þó hitt af, hve annt honum var
um þau. Honum hafði verið trú-
að fyrir beim, og því trausti mátti
ekki bregðast. Og í þessu efni má
hann og getur vel verið fyrir-
mynd allra kennara. Glaðlyndi
hans, góðvild og h'jartahlýja eru
og miklir kostir hvers kennara.
Og löngun hans til að fræðast,
hlusta, taka eftir, var auðsæ alls
staðar og ávallt. Allt, sem hann
kunni og vissi, hafði hann numið
af sjálfum sér. Hann sást oftast á
samkomum, þar sem fróðleiks var
að vænta, og meðan hann mátti,
var hann jáfnan fyrsti maður,
sem í kirkjú kom. Þar kunni hann
ákaflega vel við sig, og kvaðst
jafnan hlakka til beirra stundá.
Þeim hjónum, Önnu og Srgur-
jóni, varð 5 barna. auðið. Elzta
í STUTTU MÁLI
RÚSSAR herða nú eftirlit
með því heima fyrir, að memi
mæti á réttum tíma til vinnu
og verður tekið mjög hart á
yfirsjónum í þessu efni. Ung-
liðablaðið „Komsomolskaya“
segir í grein 20. febrúar, að
fyrir „brot á settum agareglum
verður að refsa Jiunglega. Slík
er skylda allra ungliðafélaga
og sérhvers ungíiða.“
*
MEÐAN flugvélarnar hér
höfðu skipíi við talstöðvar á
bylgju, sem aðgengileg er á
venjulegum útvarpstækjum,
var mikið hlustað á þær víða
um land og fylgst með ferðuA
þeirra. Menn heyrðu það, að
það er sérstakt tungumál, sem
flugmenn nota, og orðatiltæki,
sem hvergi þekkjast annars
staðar. Alþjóðaflúgmálastofn-
unin hefur nú gefið út alþjóð-
Iegt stafróf til afnota fyrir
flugvélar í skiptum við tal-
stöðvar við alla alþjóða flug-
velli, í hvaða landi sem er. •—
Bókstafirnir verða sagðir
þannig: A-alpha, B-bravo, D-
delta, E-echo, F-foxtrot, G-
golf, H-hotel, I-India, J-Juli-
et, K-kiIo, L-Lima, N-necíar,
O-Oscar, P-papa, Q-Quebec,
R-Romeo, S-Sierra, T-Tango,
U-Uriion, V-Victor, W-whi-
sky, X-extra, Y-Yankee, Z-
Zulu.
-k
Það er talað um bað í Dan-
mörku rui að hækka útvarps-
afnotagjaldið úr 15 kr. í 20 kr.
og þykja tíðindi þar í landi.
Útvarpsstjómin rökstyður í
ýfarlegri greinargerð naúðsyn
þessarar hækknnar og skýrir
fjárhag útvarpsins. Aðal-
ástæða hækunarinnar er, að
vegna Jiess að útvarpið tók
upp tvöfalda dagskrá á s. 1. ári
hefur útvarpstímum fjölgað
uni 1000 og launagreiðslur
hækkað. En það er ekki ætlun
in að koma aftan að hlust-
endum með hækkun þessa.
Með því að komið er fram á
árið þykir ekki fært að hún
taki gildi fyrr en um n. k. ára-
mót. Þessi kurtéiSi við hlUst-
endur er rétt eins og á fslandi
eða hitt þó heldur! Hér er
ákveðið að stórhækka afnota-
gjaldið en engiii tilkyrining
birt um bað og því síður gréin-
argerð. Rukkunin, þegar þar
að kemur, og hótanir um að
skrúfa fyrir, er hið eina, sem
útvarpsnötendur hér heyra frá
útvarpsstjórniimi hra þessi
efni.
Nýlega hélt rússneska her-
náinsliðið í Austurríki her-
sefingar og fór ckriðdrekahér
þess þó úrii alcurlönd bænda
og gerði stórtjón Rússar neit-
úðu að bæta tjónið. Sögðu
skriðdreka sína hafa verið á
„friðaræfingu“ aðeins. Friður-
inn verður kömmúninstum
sífellt haganlegra verkfæri.
barnið, Árni, prýðilegur efnis-
maðúr, dó á þrítugsaldri. Dóttur
misstu þau líka, Sigrúnu, 28 ára.
En þrjár dætur eru á lífi: Anna,
gift Gunnari Hafdal bónda á
Hlöðum, Margrét, gift Bjarna
Kjartanssyni í Reykjavík, og sú
yngsta er Hrefna, sem áður er
nefnd.
Farðu vel, þú trúi og góði
þjónn. Gakk inn í fögnuð herra
þíns.
Sn. S.
Yfirlýsing
Vegna yfirlýsingar frá Leikfé-
lagi Akureyrar í síðasta töiublaði
,,Dags“ um það, að rangt hafi ver-
ið hermt hjá mér í húsauglýsingu
um síðustu sýningar Leikfélags
M. A., leyfi eg mér að taka eftir-
farandi fram:
Gert hafði verið ráð fyrir, að
L. M. A. sýndi skopleik sinn
„Spanskflugan" um tvær til þrjár
helgar, og þegab sýnt þótti eftir
aðra helgina, að sýningum yrði
vel tekið, var leitað til skólastjóra
barnaskólans uiri að færa barna-
sýningarnar aftur um eina helgi,
og tók hann því mjög ljúfmann-
lega og samþykkti það. En þegar
bæði eg og skólameistari Mennta-
skólans höfðurri fengið afdráttar-
laust svar frá leikstjóra Leik-
félags Akureyrar um það, að
væntanleg frumsýning félagsins
gæti ekki dregizt um eina viku,
þá átti L. M. A. ekki lengur kost
á húsinu og varð að hætta sýn-
ingum.
Það er því rétt, sem eg sagði í
húsauglýsingunum, að L. M. A.
ætti ekki lerigUr kost á leikhús-
inu, vegna væntanlegra leiksýn-
inga Leikfélags Akureyrar.
Akureyri, 12. marz 1952.
Jón NorðfjönJ.
Að hr. Jón Norðfjörð fari með
rétt mál í ofánritaðri yfirlýsingu,
að því er varðar Barnaskólann og
Menntaskólann, vottum við und-
irritaðir.
Þórarinn Björnsson.
Hannes J. Magnússon.
ATHUGASEMD.
Ritstjóri „Dags“ hefur góðfús-
lega leyft mér. að sjá ofanritaða
yfirlýsingu áður en blaðið fór í
pressuna og vil eg í bví sambandi
taka fram eftirfarandi-
Þegar leikfélagið gaf það eftir,
áð Menntaskólinn og Barnaskól-
inn fengju leikhúsið til afnota
fyrir sínar sýningar, var það
ákveðið þegar í upphafi, að þess-
um sýningum yrði lokið eigi síðar
en 16. marz. Vegna þessara sýn-
inga skólanna, dregst frumsýning
leikfélagsins um hálfan mánuð og
er það að vissu leyti nógu slæmt,
með því að þegar svona er langt
komið frarii á vorið, er hver vikán
dýrmæt, því að það er alltaf erf-
iðara að halda uppi leiksýningum
hér í bæ, þegar komið er langt
fram á vor. í annan stað þarf leik-
félagið, af sérstökum ástæðum, að
Ijúka sínum sýningum fyrir viss-
an txma.
Leikfélagið hefur enga löngun
til að bregða fæti fyrir sýningar
skólanna, eins og mér virðist að
hr. J. N. vilji láta skína í milli lín-
anna í yfírlýsingu sinni, þvert á
móti liefur það nú sem endranær
hliðrað til fyrir skólunum.
Er svo útrætt um þetta mál frá
minni hálfu.
Vegna leikfélagsins.
Guðmundur Gunnarsson.
FYRIR tveimur árum tók
hópur danskra fiskimanna sig
upp og hélt til Uruguay í Suð-
ur-Ameríku. Áttu þeir að
stunda þaðan fiskveiðar og
kenna UruguavmÖnnum ný-
tízkulegar fiskveiðiaðferðir. —
Það var danskt útgerðarfyrir-
tæki, sem réði þá til starfsins,
og tryggði for þeirra, í sam--
ráði við stjórnarvöldin í
Uruguay. Voru menn bjart-
sýnir um árangur af þessari
nýjung. En í þessum mánuði
komu fiskimennirnir aftur
Iieim íil Danmerkur. Tilraúnin
hafði mistekist. Danirnir fisk-
uðu vel, en útgerðin bar sig
samt ekki. Uruguaymenn fá
kúíterana þeirra, en Danirnir
eru sem sagt horfriir b.eim
aftur.