Dagur - 09.07.1952, Blaðsíða 12

12
D A G U R
Miðvikudaginn 9. júlí 1952
KEA og SÍS haf a um árabil starfáð sám-
an að framfaramálum lands og þjóðar
Fimmtíu ára afmæli S. í. S
(Fi-amhald af 3. síðu).
Þátiur KEA.
Allir þrír hinir gifturíku for-
stjórar SÍS eru Eyfirðingar og
geta héraðsbúar vissulega verið
stoltir af því og minnzt starfa
þeirra allra með virðingu og
þakklæti. En fleiri Eyfirðingar
Sigursteinn Magnússon.
hafa hér lagt hönd á plóginn á
þann hátt, að verðugt er að þess
sé minnzt nú, og þó ekki hægt að
geta nema örfárra. Einar Árnason
á Eyrarlandi var um langt skeið
formaður Sambandsstjórnar og
eins formaður kaupfélagsstjórn-
arinnar. Mikil gifta fylgdi öllum
hans störfum. Hann vann að því
að efla samstarf KEA og SÍS af
því að hann taldi það til hagsbóta
fyrir samvinnuhreyfinguna. Ann-
ar ágætur Eyfirðingur vann
Sambandinu mikið dagsverk. Það
var Aðalstcinn Kristinsson, er
lengi gegndi framkvæmdastjóra-
störfum við innflutningsdeild
SÍS. Enn einn er Sigursteinn
Magnússon, framkvæmdastjóri
SÍS í Leith, og annar Oddur
heitinn Rafnar, er lengi starfaði
fyrir SÍS í Kaupmannahafn. Allra
þessara manna, og margra fleiri,
geta Eyfirðingar og aðrír sam-
vinnumenn minnzt með þakklæti.
Otalinn er sá maðurinn, sem
lagt hefur mest af mörkum á
þessum vettvangi nú hins síð-
ari ár, en það er Jakob Frí-
mannsson framkvæmdastjóri
KEA og meðlimur í stjórn SÍS
um langt árabil. Hann hefur
með ráð og dáð stutt iðnaðar-
framkvæmdir SÍS liér, bæði
sem fulltrúi í KEA og síðar
framkvæmdastjóri, og undir
hans stjórn hefur Kaupfélag
Eyfirðinga mjög fært út kví-
arnar á sviði iðnaðarmála og
enn fremur en áður staðfest, að
Akureyri er eiii hin mesta iðn-
aðarmiðstöð á landinu. En hér
er sagan enn að gerast og tím-
inn til söguritunar ekki kom-
inn.
Heilladrjúg samvinna.
Þegar Eyfirðingar og Akureyr-
ingar líta yfir farinn veg síðustu
áratugina, er.ljóst, að ekkert hef-
ur eflt bæ og hérað til aukinna
áthafna og meiri menningar
fremur en samvinnustarfið. Á
þeim vettvangi hefur þeirra eigið
samvinnufélag, Kaupfélag Ey-
firðinga, að sjálfsögðu lagt fram
stærsta skerfinn. Og einmitt
vegna 'þess, að hér var starfandi
öflugur og glæsilegur samvinnu-
félagsskapur, hlaut sú stefna byr
hjá samvinnumönnum um land
allt, að heildarsamtökin veldu að
staðsetja sumar þýðingarmestu
Aðalsteinn Kristinsson.
iðnaðarframkvæmdir sínar hér.
Um þau málefni tókst hin ágæt-
asta samvinna’ og hún hefur orðið
til mikils gagns fyrir þjóðarh^ild-
ina og til ómetanlegs gagns fyrir
þetta byggðarlag allt.
Á 50 ára afmæli SÍS er rétt og
skylt, að Eyfirðingar minnist
þess, hvem þátt heildarsam-
tökin hafa átt í að gera Akur-
eyri að einum merkasta sam-
vinnubæ norðan Alpafjalla. —
Þáð hlýtur að vera Akureyr-
ingum og öðrum Eyfirðingum
lii*» mesta ánægja, að fagna hér
í dgg forvígismönnum SÍS og
ágætum fulltrúum erlendra
þjóða, er heiðra samvinnumenn
á þessu merkisári í sögu sam-
takanna. Við getum með stolti
sýnt þeim hinn sýnilega árang-
ur samstarfsins, húsin, vélarn-
ar og önnur mannvirki og við
getum látið þá finna, að við
metum heilbrigt og gott sam-
starf liðinna ára og þann ár-
angur, sem hann liefur fært
okkur, hverju og einu.
Kaupfélögin fá 3.7
milljónir
Á aðalfundi SÍS var í s.l. viku
samþykkt tillaga stjórnarinnar
um ráðstöfun á tekjuafgangi
Sambandsins fyrir árið 1951, en
hann nam 4.427.882 krónum. Var
samþykkt að leggja í. varasjóð
Sambandsins 698.000 krónur,
en afganginn, 3.729.000 krónur
var samþykkt áð endurgreiða
til kaupfélaganna í hlutíalli við
vörukaup þeirra á árinu og
rennur þetta fé í stofnsjóð
þeirra.
Á aðalfundinum voru all-
miklar umræður um skýrslur
forstjóra og framkvæmdastjóra
Sambandsins, og þar margt á
góma um málefni samvinnufélag-
anna. Hafði erindreki SÍS, Baldvin
Þ. Kristjánsson framsögu um
fræðslu- og félagsmál, og urðu
miklar umræður um þau einnig.
- Sjöfn og Freyja
(Framhald af 6. síðu).
illi verksmiðju til þess
að framleiða þessá vöru úr
innfluttu hráefni fyrir kaup-
félögin. — Átti framleiðslan við
ýmsa erfiðleika að etja í upphafi,
einkum vegna þess að almenn-
ingur var orðinn vanur hinum
erlendu tegundum. En Freyju
kaffibætir vann sér þó brátt
markað víða um land og er nú
seldur í flestum kaupfélögum
landsins og í mörgum öðrum
verzlunum. Hér er ekki um stór-
an rekstur að ræða, en fyrir þetta
framtak samvinnufélaganna fór
þó svo, að verzlanir víða á land-
inu, sem vildu hafa þessa vöru á
boðstólum, gátu snúið sér til
verzlunar- og iðnaðarbæjarins
Akureyrar til að fá hann. Fjöl-
breytni í iðnaðarframleiðslu hef-
ur mikla þýðingu fyrir verzlun
bæjarins út á við og í þessu efhi
gegnir Freyja enn í dag sínu
hlutverki, enda þótt kaffibætis-
neyzla fari minnkandi með þjóð-
inni með bættum efnahag. Hefur
kaffibætisframleiðslan því frem-
ur farið minnkandi með árunum
en framleiðsla Kaffibrennslu Ak-
ureyrar aftur á móti aukizt stór-
lega.
Aðstaða Akureyrar.
Reynslan hefur sýnt að þessi
fyrirtæki bæði eru vel sett hér á
Akureyri, enda hafa þau dafnað
vel hér. En vert er að minnast
þess, að þau eru hingað komin
vegna þess að hér var samvinnu-
félagsskapur öflugur og uppi var
þá, eins og nú, ágæt samvinna
með Kaupfélagi Eyfirðinga og
Sambandi íslenzkra samvinnu-
félaga. Samstarf þessara aðila
hefur því bætt aðstöðu bæjarins,
fært honum lífvænleg fyrirtæki,
beint hingað viðskiptum og fjár-
magni, fengið mönnum lífvænleg
störf. Af henni hefur ekkert
nema gott hlotist.
- Alþjóðasamband
samvinnumanna
(Framhald af 9. síðu).
að heimsókn fulltrúa þessara
samtaka hingað norður er merk
heimsókn og hefur- mörgu gótu
til leiðar komið, sem við getum
sýnt hinum . erlendu gestum. —
Samvinnumenn munu fyrst og
fremst fagna þeim og bjóða þá
velkoihna, en undir þær óskir
munu allir íbúar héraðs og bæjar
taka, hvar í flokki sem þeir ann-
ars standa.
Stór Stofa,
í nýlegu luisi, til leigu nú
þegar; koniið c getur til
greina aðgarigur að eldluisi.
Ennfremur til sölu á sama
stað rafmagnssnðuþlata, tví-
hólfi. Afgr. vísar á.
Eyrnalokkur
fundinn.
Afgr. vísar á.
(Framhald af 2. síðu).
um sviðum, en ekki kyrrstaða í
kringum verzlunarbúðír. Það -er
líka þessi stefna, sem hefur verið
ráðandi hjá Sambandinu og með-
al flestra kaupfélaganna. Og til
hennar má rekja þær stórfelldu
framfarir og framkvæmdir, sem
oi'ðnar eru, á henni hvíla þau
stórvirki, sem Sambandið og
kaupfélögin öll hafa starfað að á
liðnurri árum.
Sambandið er í dag komið
langan veg frá fundinum á Yzta-
felli og fyrstu starfsárum Sam-
bandskaupfélagsins. Breytingin
er þó engan veginn eins stórkost-
leg og margur hyggur við fyrstu
sýn. Þegar málið er kannað til
nokkurrar hlítar, sést, að breyt-
ingin er öll á hinni ytri aðstöðu,
hin innri aðstaða, stefnan sjálf, er
óbreytt. Menn geta miklað fýrir
sér stórhýsi, hafskip, önriúr mann
virki, ^virt fyrir sér fjölda fyrif-
tækja og félaga, sem tengd eru
Sambandinu og kaupfélögunum
og hugléitt það, sem þau vinna.
Flest af því er sýnilegt og vissu-
lega eru framfarirnar mik'lar og
árangurinn glæsilegur. En hér
kemur fleira til greina. Þessir
hlutir eru raunar ekki nema
mjög ófullkominn mælikvarði á
gagnsemi samvinnustarfsins í
landinu á liðnum 50 árum. Það,
sem ekki sést í einu vetfangi eða
vérður í skyndingu með tölum
talið, er í rauninni þýðingar-
meira umhugsunarefni. Þar er
hin stórlega .bætta verzlun, sem
Sambandið og kaupfélögin hafa
fært þjóðinni á liðnum árum, þar
er arðurinn, sem geymdur er á
nær því hverju heimili í landinu
í betri lífskjörum og bjartari
framtíð, þar er sú bætta aðstaða,
sem margvísleg starfræksla Sam-
bandsins og kaupfélaganan hefur
fært að hvers manns dyrum á svo
mörgum sviðum. Á 50 ára afmæli
er' gott að eiga góð hús, fríðan
flota, mikil mannvirki önnur og
þó meira en gott. Það er nauð-
synlegt til þess að lialda áfram
sókninr.i og hafa aðstöðu til þess
að efla hana .En í minningunni er
hitt þó stærra, sem skilið hefur
verið eftir með þjóðinni á liðn-
um áratugum, sá árangur sem
náðst hefur í því mikla starfi,
sem aldrei. fær enda, að hjálpa
mönnum til þess að hjálpa sér
sjálfir. Því mikla og ævarandi
verkefni er starf Sambandsins og
kaupfélaganna helgað og á þeim
vettvangi er enginn hörgull á
verkefnum.
Framtíðin.
Stundum heyrast raddir um
það, að Sambandið sé orðið o£
stórt og voldugt, en fæstir, sem
þannig tala, munu gera nokkra
tilraun til þess að brjóta þau mál
til mergjar, heldur fljóta þessi
orð hugsunarlítið með straumn-
um. Ohugsandi er að forvígis-
menn kaupfélaganna á fyrri tíð
hafi eygt þann möguleika, að
starfsemi sú, er þeir lögðu
grundvöll að, gæti orðið of stór
og umfangsmikil. Enda er hér um
öfugmæli að ræða. Lýðræðisleg
samhjálparhreyfing í þjóðfélag-
inu getur ekki orðið of stór eða
umfangsmikil ef þegnarnir sjálf-
ir kunna að stýra henni í sam-
ræmi við stefnu sína og tilgang.
Því fleiri verkefni, sem slík
hreyfing leysir til hags og heilla
fyrir fjöldann, því betra. Með
þeim huga eiga samvinnumenn
að styðja Samband íslenzkra’
samvinnufélaga og kaupfélögin
öll til þess að leysa fleiri verk-
efni, ryðja nýjar brautir, hlaða
nýjar vörður við veginn eða
berja klaka af gömlum vörðum
eins og Pétur á Gautlöndum
gerði á Mývatnsheiði forðum.
Það er hejdur enginn hörgull á
verkefnum í þjóðfélaginu í dag.
í lok skýrslu sinnar á síðasta að-
alfundi SÍS nú fyrir nokkrum
dögum, benti Vilhjálmur Þór for-
stjóri fulltrúunum á, að þjóð-
félagið kallaði hvarvetna á sam-
vinnumenn til starfa og dáða.
Með því að taka undir þessa á-
bendingu í orði og verki, er stefnt
til heilla fyrir alþjóð og jafnframt
minnst 50 ára starfssögu á þann
veg, að verðugt má kalla.

Simdlaugin að Laugalandi í Hörgárdal
verður opin fyrir almenning í sumar þannig: *
Eimnttudaga og föstudaga kl. 5—10 e. h. ;>
Laugardaga og sunnudaga kl. 1 — 10 e. h. !;
Aðgöngumiðar kr. a.00 fyrir hillorðna og kr. 1.00 ;>
fyrir börn.
STJÓRNIN.
Skesinntiferð
Þeir félagsinen í B erklayörn, er vilja taka þátt í
skemmtiferð til Mývatnssveitar um næstu helgi með
fulltrúum frá Sambandsþingi S. í. B. S., snúi sér til
Magnúsar Árnasonare'ö&iKrTstófers ViUijdlmssonar-fyrir
næstkomandi föstudagskvöld.