Dagur - 01.10.1952, Side 4

D A G U R
Miðvikudaginn 1. október 1952
DÁGUR
Ritstjóri: HAUKUR SNORRASON.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Erlingur Davíðsson.
Skrifstofa í Hafnarstræti 88 — Sími 1166
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi.
Árgangurinn kostar kr. 50.00.
Gjalddagi er 1. júlí.
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
Lággengi Alþýðuflokksins
ÞAÐ HEFUR verið ymprað á því nokkrum
sinnum í málgagni Alþýðuflokksins hér á Akur-
eyri á undanförnum mánuðum, að þörf væri á
því að taka upp nánari stjórnmálalega samvinnu
milli Framsóknarmanna og Alþýðuflokksmanna
en ríkt hefur um sinn. Má til tíðinda telja, að
þannig skuli þjóta í þeim skjá, og eru nú tímar
breyttir frá því, er forustumenn flokksins hér
töldu það sitt helzta hlutverk í lífinu að vinna
Framsóknarflokknum ógagn og ástunda jafn-
framt sem nánast samstarf við íhaldið. Þess ber
að vísu að gæta, að hugleiðingar blaðsins um
þessi efni hafa virzt byggðar á furðulegu óraun-
sæi og sjálfsblekkingu. Allt málið hefur sem sé
verið reist á þeim grunni, að Alþýðuflokkurinn
og stefna hans ætti mjög vaxandi gengi að fagna
hjá þjóðinni, og væri nú sá kosturinn vænztur
fyrir Framsóknarmenn, að stökkva upp á sigur-
vagn Stefáns Jóhanns og komast þá leiðina til
aukins gengis með þjóðinni. Því er ekki að leyna,
að ýmsum Framsóknarmönnum gengur illa að
setja sig inn í þennan hugsunarhátt. — Eða því
skyldi stefna Alþýðuflokksins eiga því gengi að
fagna hjá þjóðinni um þessar mundir, sem Al-
þýðumaðurinn segir frá? Er þar uppskeran af
stjórnarforustu Alþýðuflokksins hér á árum áð-
ur? Eða verðlaun fyrir ábyrga og raunsæja bar-
áttu um hylli verkalýðsins? Kannske sýnir slíkt
vaxandi gengi, að þjóðinni geðjist sérlega vel hin
óeigingjarna og skelegga málefnabarátta flokks-
forkólfanna og stjórn þeirra á þeim ríkisstofnun-
um, sem lúta þeirra forsjá? Menn geta velt þess-
um spurningum og fleiri slíkum fyrir sér, en þeir
hljóta að komast að þeirri niðurstöðu, að ef Alþm.
segði satt um vaxandi tiltrú, sem Alþýðuflokks-
forustan nýtur, hljóti það að vera af öðrum og
annarlegri ástæðum en þeim, sem hér að ofan
eru taldar. Menn hafa nefnilega litlu gleymt af
sögu Alþýðuflokksins síðustu árin. Sú íslandssaga
er með dálítið öðrum hætti en Alþm. vill nú vera
láta.
SANNLEIKURINN í þessu máli er augljóslega
sá, að hugleiðingar Alþm. um vinsældir Alþýðu-
Elokksins um þessar mundir eru úr lausu lofti
gripnar, slíkt hágengi á þessum flokki er hvergi
til nema í heilabúi örfárra ríkisembættismanna.
Alþýðuflokkurinn er um þessar mundir að upp-
skera eins og hann hefur til sáð. Farkostur Stefáns
Jóhanns og fylgifiska hans er enginn sigurvagn,
og hjólin snúast ekki áfram, heldur aftur á bak.
Nægir í því efni að minna á kosningarnar í Vest-
ur-ísafjarðarsýslu. Barómetið þar stóð ofurlítið
öðruvísi en í Alþýðumanninum. Sá andbyr, sem
Alþýðuflokkurinn á nú að mæta, stafar af því, að
Eólki þykir ekki nóg, að forustumenn flokksins
hrópi hástöfum að þeir vilji berjast gegn íhaldi,
þegár dæmin sanna — úr stjórnartíð flokksins til
dæmis — að þegar í valdastólana er komið, er
þessu fólki fátt hugstæðara en að ástunda hina
bróðurlegustu samvinnu við íhaldið og kippa að
sér hendinni, hvenær sem frjálslynd öfl þjóðfé-
lagsins vílja sækja fram að einhverju takmarki,
sem raimhæft gildi hefur. Þessi varð t. d. reynslan
af Alþýðuflokknum hér á árum áður, er baráttan
um aukið frelsi fólks í verzlunarmálum stóð sem
hæst. Skrif Alþm. benda til þess, að flokksstjórn-
in geri sér enn þær gyllivonir, að
vísitöluvísindi flokksins og sú
óraunhæfa dýrtíðarbarátta, sem
þeim er tengd, hafi vakið traust
á flokknum meðal launþeganna
og aukið vinsældir hans. — En
reynslan sannar hið gagnstæða.
íslenzkir launþegar hafa af sárri
reynslu lært, hvert er hið raun-
verulega innihald þeirra kjara-
bóta, sem miðast einvörðungu
við tölu krónanna í lófanum, en
forsmáir hið raunverulega verð-
mæti peninganna. Það mundi
vekja meiri tiltrú, ef Alþ.flokk-
urinn hefði þorað að taka á þeim
málum af einurð, í líkingu við
stefnu hinna ábyrgu verkalýðs-
leiðtoga í Bretlandi til dæmis.
ALÞM. HÉR hefur skrifað
margt um þörf Framsóknar-
manna að breyta um stefnu til
þess að ávinna sér hylli þjóðar-
innar, og hefur látið í það skína,
að ekki komi til mála samvinna
Alþ.flokksforkólfanna við Fram-
sóknarmenn fyrr en þeir hafi
sveigt stefnu flokksins meira til
geðs forustuliði Alþ.fíokksins í
Reykjavík. Það mun almennt
skoðun Framsóknarmanna, að
þessir skilmálar Alþ.flokksblaðs-
ins séu næsta óraunhæfir og í
litlu samræmi við stjómmála-
ástandið í dag. Sú vitneskja, sem
fyrir hendi er, um viðhorf kjós-
enda til flokkanna í dag, bendir
eindregið til vaxandi fygis Fram-
sóknarflokksins og til aukinnar
tiltrúar á ábyrgri stjórnmála-
stefnu hans til hags fyrir alla al-
þýðu manna. En þessi sama vitn-
eskja sýnir lækkandi gengi á
Alþ.flokknum. Væri ekki ráð
fyrir Alþ.flokkinn að reyna að
draga réttar ályktanir af þessum
staðreyndum og stuðla þannig
að auknu samstarfi vinnandi
fólks í sveit og við sjó?
FOKDREIFAR
Enginn man eftir
kirkjulóðinni.
Kr. S. skrifar blaðinu á þessa
leið:
ÞAÐ ERU NÚ 12 ár síðan Ak-
ureyrarkirkju var byggð, og ekki
er enn farið að standsetja kirkju-
lóðina. Líklega er engin húslóð í
þessum bæ jafn sóðaleg.
Eftir tillögu húsameistara rík-
isins átti þessi lóð að vera ein
hin fegursta í bænum, enda hæfir
annað ekki, svo veglegu guðs-
húsi. Það átti. að lækka Eyrar-
landsveginn svo mikið, að sjálft
umhverfi kirkjunnar yrði lágrétt.
Það átti að flytja húsið Stóruvelli
burtu, og leggja þríhyrnuna, sem
húsið stendur á, til kirkjulóðar-
innar, og gera þar blómagarð.
Það átti að steypa keyrsluveginn
í kringum kirkjuna út á brekku-
brúnir ,og gera hálfhringlagaða
blómagarða við báðar hliðar
kirkjunnar. — Þetta var tillaga
húsameistara. En ekkert af þessu
hefur verið fr^nkvæmt.
ALLIR FERÐAMENN, inn-
lendir og útlendir, sem til bæj-
arins koma, fara upp á höfðann,
bæði til að skoða kirkjuna og til
að njóta útsýnis yfir bæinn og
fjörðinn. Enda er það líka leið
upp í Lystigarðinn. Nokkuð geta
menn gert sér hugmynd um um-
ferðina um þá lóð, að síðan að
kirkjan var reist þar, hafa allt að
4000 manns látið skrá nöfn sín í
gestabók, sem liggur frammi í
forkirkju kirkjunnar. Fullyrða
má þó, að ekki hefur helmingur
þeirra ferðamanna, sem í kirkj-
una hefur komið, skráð nöfn sín.
Margir ferðamenn hafa spurt:
Hvers vegna er umhverfi þessa
veglega húss ekki prýtt?
Það eina, sem hefur verið gert
í þessi 12 ár er, að einstöku sinn-
um hefur verið ekið mulningi of-
an í verstu pyttina í lóðinni. En
oft er þó svo, þegar umferð er
mikil, svo sem er við fermingu
og fjölmennar jarðarfarir, að bíl-
ar vaða upp á bretti í forarpytt-
FYRIR TÆPUM tveimur árum
var byrjað að ryðja hrygginn
norðan við kirkjuna með jarðýtu.
Bjóst maður þá við að það væri
upphaf að miklum framkvæmd-
um. Nei! Það var hætt fljótlega
við það. Og eftir stóð mjór
hryggur, sem allir bílar, sem að
kirkjunni koma, verða að þræða
eftir. Er hryggur sá svo mjór, að
í snjó er hann hættulegur, enda
valt bíll þar út af í vor sem leið
og stórskemmdist, og mildi var að
ekki varð slys á fólki.
Það er ekki vansalaust fyrir
bæinn, að láta kirkjulóðina vera
í þeirri óhirðu sem hú ner. —
Nú er hrópað á atvinnubóta-
vinnu. Mai’gt er það, sem gera
þai’f, en mismunandi aðkallandi.
Oft les maður í blöðunum um, að
það þurfi að gera þetta og þetta.
Og síðast í dag (26. sept.) er
langur listi í Alþýðumanninum
um verk, sem þurfi að vinna, og
sé tilvalið til að auka atvinnu í
bænum. En enginn man eftir
kirkjulóðinni, sem þó er, að
margra manna áliti, mest aðkall-
andi.
EITT AF ÞVf, sem mest ein-
kennir framkvæmdir í þessum
bæ, er það, að á mörgu er byrjað,
en fátt klárað. Má þar nefna til
sönnunar, að ekki er enn farið að
fylla í skarðið á milli almenn-
ingssalernanna og kirkubrekk-
unnar, eða klára að þekja brekk-
una.“
Leiðrétting.
Frk. Ragnheiður O. Björnsson
skrifar blaðinu á þeSsa leið:
„Má ég biðja yður fyrir smá-
leiðréttingu á grein minni í síð-
asta degi um afmæli Laugalands-
skólans.
Frk. Svava Skaftadóttir kom til
mín strax og Dagur kom út og
sagði, að ég þakkaði sér þar verk,
sem hún hefði ekki unnið, því að
Jónína Björnsdóttir prestfrú á
Laugalandi hefði safnað munun-
um og komið þeim fyrir í sýning-
arsalnum með aðstoð frk. Sigrún-
ar Gunnlaugsdóttur vefnaðar-
kennslukonu skólans, af mikilli
smekkvísi. Bið ég hlutaðeigend-
ur að afsaka misskilning minn.
R. O. B.
Skólarnir faka fil sfarfa
Skólarnir eru nú um það bil
að hefja starfsemi og er margt af
ungu fólki komið til bæjarins til
þess að setjast hér á skólabekk
og sumt langt að komið. Gagn-
fræðaskóli Akureyrar verður
settur í dag kl. 2 síðdegis og
Menntaskólinn á Akureyri verður
settur á morgun kl. 2 e. h. Barna-
skólinn verður settur í dag kl. 5
síðdegis, í Akureyrarkirkju. Aðr-
ii> skólar munu einnig um það
bil að hefja starf.

Sitt af liverju tagi
Erlend tízkublöð herma, að ný tízka sé áð ry'ðja
sér til rúms í París nú á þessu hausti. Það er sjalið
— og ber hvarvetna mikið á því á götum Parísar
um þessar mundir. Það er notað bæði sem nokkurs
konar „yfirhöfn" — ef elski er því kaldara í veðri —
og með samkvæmisklæðnaði. Það er oftast fer-
hyrningslagað og gjarnan úr grófu tweed-efni, með
þykkum ullar-„frynsum“, og er þá annað tveggja
lagt yfir kápuna, eða dragtina. Með samkvæmis-
klæðnaði er sjalið aflangt, oft bróderað með perlum
eða palléttum á hornum. Blöðin segja, að þetta sé
tízka, sem allar konur, er ekki eiga pels, taki fegins
hendi og muni vilja halda í sem lengst.
★
Bandaríkin eru land uppfinninganna — hvað svo
sem um þau mál er sagt í kommúnistablöðum. Ný-
asta uppfinning þar í landi, sem um ræðir í erlend-
um kvennablöðum, er drykkjarkrús barna, sem
ekki er hægt að velta um koll. Botninn er hálfkúlu-
lagaður, og er blý í honum, eins og tíðkast á sumum
leikföngum barna. En nýungin er sú, að lokið er
með útbúnaði þannig, að ef krúsin fellur á hliðina,
rennur ekki úr henni, en barnið getur samt drukkið .
úr krúsinni, með því að halla henni á sérstakan hátt.
★
Kunn dönsk húsmóðir og rithöfundur dvaldist
nýlega um skéið í Bandaríkjunum. Við heimkom-
una lét hún svo um mælt við danskt blað, að hún
teldi það misskilning af dönskum húsmæðrum, að
öfunda stallsystur sínar í Ameríku af öllum þeim
vélrænu þægindum, sem þar er tízka að. koma fyrir.
í heimilunum. Frúin segir, að sér. finnist eitthvað
kuldalegt við mörg amerísk heimili, og að þau
skorti „hygge“ á við það, sem Danir eiga að venj-
ast. Hún vill halda því fram, að amerísk heimili
beri þess ljósan vott, að fjölskyldan haldi sig mest
í eldhúsinu — og bílnum.
★
Danskt kvennablað kennir lesendum sínum að
búa til eftirfarandi leikfang fyrir smáböm (t. d.
börn, sem leika sér í grind). Tómar dósir undan
niðiu-soðnum matvælum, geta orðið ágætasta leik-
fang, segir blaðið. Bezt er að fá nokkrar dósir af
mismunandi stærðum, þannig, að þær gangi hver
innan í aðra, eins og kínverskar öskjur. Takið
merki og pappír utan af dósunum og hreinsið þær
vel. Klippið burt eða sverfið hvassar brúnir, og
gætið þess vel, að ekki sé unnt að meiða sig á dós-
inni. Gott ráð er að setja límband ofan á röðina,
eftir að búið er að sverfa hana til. Síðan á að mála
dósirnar með ýmsum slcrautlegum litum, og reynsl-
an sýnir, að bömunum þylcir þetta ágætt leikfang.
Þannig má oft með lagi gera leikföng, sem ekki
gefa eftir rándýrum hlutum úr búð.
★
Það hefur verið nokkur tízka í Danmörku nú
um sinn, að ungar danskar stúlkur hafa ráðið sig
í vist á frönsk heimili. Dönsk húsmóðir, sem lengi
hefur verið búsett í París, hefur nú, í grein í dönsku
kvennablaði, varað ungu stúlkurnar við að búast
við miklum lífsþægindum á hinum frönsku heim-
ilum eða vingjarnlegri sambúð á heimilunum. Tízk-
an þar er sú, að starfsstúlkan í húsinu á að vinna
langan starfsdag (til kl. 9 að kvöldi), og hefur ekki
þá kunningsskaparaðstöðu gagnvart húsmóðurinni,
sem margar danskar stúlkur eiga að venjast heima.
Kaupið er lágt, miðað við danskar kaupgreiðslur.
Þessi frú bendir á, að stúlkurnar hafi miklu betri
kjör heima en á framandi slóðum.