Dagur - 12.11.1952, Blaðsíða 1

AUGLÝSINGAR í DEGI
lesa flestir Akureyringar
og Eyfirðingar!
Dagur
í Áskrifendur úti á landi, sem
js; ekki hafa innleyst póstkr. fyrir
árgjaldinu, cru áminntir um
fei að gera það hið fyrsta.
XXXV. árg.
Akureyri, miðvikudaginn 12. nóvember 1952
45. tbl
Lands- og héraðsmáiafundur
Framsóknarmanna á Akureyri og
í Eyjafirði verður haldinn
30. nóvember n. k.
Vænzt góðrar þátttöku úr bæ og liéraði
Ufvegsbðnkinn hefir lagf 45 millj. króna
fjármagn fil afvinnulífs
þriggja kaupsfaða - en
dregið 3 millj. héSan
Reikningar ntibúa bankans sýna
furðulegt misræmi - stefnur í banka-
málum hin þýðingarmestu mál
fyrir atvinnulífið
í stjórnartíðindum yfirstandandi árs, sem blaðinu hafa nýlega bor-
ist, eru m. a. birtir efnahagsreikningar fyrir Útvegsbanka íslands h.f.
og útibú hans og Búnaðarbanka íslands í Reykjavík. Kemur í Ijós,
að meðal útibúa Útvegsbankans hefur útibúið hér nokkra sérstöðu.
Stjórnir Framsóknarfélaganna
á Akurcyri og í Eyjafjarðarsýslu
hafa ákveðið að efna til lands- og
héraðsmálafundar flokksmanna
í bæ og sýslu sunnudaginn 30.
nóvember næstk. og er ætlunin
að taka til umræðu og ályktunar
á þessum fundi ýmis landsmál,
sem mestu varða þjóðarbúskap-
inn uú og þá jafnframt og ekki
síður tengsl þcirra við bæ og
hérað.
Laxness og Churchiíl
nefndir í sömu andránni
í sænskum blöðum
Bókmenntaverðlaunum Nó-
bels var útlilutað í sl. viku og
hlaut þau franski rithöfundur-
inn og blaðamaðurinn Francois
Mamiac. Miklar bollaleggingar
voru um það í Svíþjóð, hver
hljóta mundi verðlaunin. Gott
sýnishorn af skrifum blaðanna
er grein í Morgon-Tidningen
31. okt. sl. Þar segir í fjögra
dálka fyrirsögn á forsíðu:
Churchill och Laxness í nobel-
topp. í grcininni eru ummæli
12 þekktra rithöfunda, blaða-
manna og bókaútgefenda um
það, hver þeir telji að eigi að fá
bókmenntaverðlaunin í ár og
er útkoman sú, að Churchill
og Laxness urðu efstir, fengu 3
atkv. hvor. Aðrir, sem fengu
atkvæði voru Charlie Chaplin,
Bandaríkjameimirnir Erskine
Caldwell og Carl Sandburg,
Bretinn Graham Greene, og
ftalinn Ignazio Silone. Af
norrænum höfundum fékk að-
eins einn annar en Laxness
atkvæði, Svíinn Hertzman-
Erickson. Þeir, sem mæltu með
Laxness eru skáldkonan Moa
Martinson, ritstjóri blaðsins
Folket i Bild, Ivar Ohman, og
rithöfundurinn Gunnar Hird-
man. Öhman sagði m. a., eftir
að hafa farið miklum viður-
kemiingarorðum um skáldskap
Laxness, að verðlatmin honum
til handa væri cinnig þörf
áminning um það, að það eru
smáþjóðir til í veröldinni og
fslendingar væru frá sjónarhóli
bókmcnntanna ein hin merk-
asta þcirrjL Gunnar Hirdman
taldi að Laxncss ætti að fá
verðlauni* fyrir skáldskap sinn,
og að auki væri þar með heiðr-
uð lítil en virðuleg menningar-
þjóð. Moa Martinson sagði m.
a. að Laxness ætti skilið að fá
verðlaunin „þrátt fyrir“ póli-
tískar skoðanir sínar. Verð-
launin voru í ár sv.-* Itr.
170.134.70.
Gera forgöngumenn fundarins
sér von um, að slíkir lands- og
héraðsmálafundir geti orðið fast-
ur árlegur liður í starfsemi
Framsóknarfélaganna í bænum
og héraðinu, og stuðlað að aukn-
um áhrifum þeirra og aukinni
samvinnu innn á við.
Nánari tilhögun fundarins
verður rækilega auglýst síðar, en
í aðalatriðum mun hún verða sú,
að fluttar verða stuttar framsögu
ræður um helztu málaflokkana
og lagðar verða fram ályktunar-
tillögur. Er gert ráð fyrir að
fundurinn geti hafizt fljótt upp
úr hádegi þennan sunnudag og
verði lokið um kvöldið. Ekki var
endanlega afráðið í gær, hverjir
hefðu framsögu í hinum ýmsu
málaflokkum, en það verður
auglýst síðar.
Vænst góðrar þátttöku.
Stjórnir félaganna vænta góðr-
ar þátttöku úr bæ og sýslu á þess
um fundi. Er gert ráð fyrir að
þátttakendur verði úr öllum
hreppum sýslunnar og auk þess
margir flokksmenn úr bæjarfé-
lögunum. Eru það vinsamleg til-
mæli forgöngumanna fundarins,
að þegar verði hafinn undirbún-
ingur til þess að tryggja góða
fundarsókn úr öllum hreppum
sýslunnar og þeirri ósk beint til
Framsóknarmanna hér í bænum,
að þeir bindi sig ekki á öðrum
samkomum þennan sunnudag
heldur fjömenni á þennan fyrsta
lands- og héraðsmálafund flokks-
ins í bæ og sýslu og leggi þar með
hönd á plóginn að gera hann að
föstum, árlegum lið í flokksstarf-
inu, til gagns og heilla fyrir
flokkinn í heild og hérað og bæ
sérstaklega.
r
Arsþing UMSE um næst-
komandi helgi
Ársþing Ungmennasambands
Eyjafjarðai- verður haldið í
íþróttahúsi Akureyrar um næstu
helgi — laugardag og sunnudag.
Eins og kunnugt er hafa þing U.
M. S. E. á undanfömum árum
verið hin merkustu. Má vænta að
svo verði enn.
Auk lögbundinna þingstarfa
móta hin árlegu þing ungmenna-
félaganna stefnu þeirra og störf
í ýmsum félagslegum menningar-
málum er þau stai-fa að víðs veg-
ar um byggðir um sýslunnar.
Sigraði með yf irburðum
*- ttL-\
Úrslit foretakosninganna í Banda
ríkjunum 3. nóv. sl. komu að því
eyti á óvart, að Eisenhower sigr-
aði með yfirburðum, hlaut rösk-
lega 33 V-i millj. atkv., en Stevcn-
son 26% millj.. Endanlcgar at-
kvæðatölur eru þó ekki kunnar
enn. Hinn nýji forseti — sem tek-
ur við af Truman 20. jan. næstk.
— en 62 ára, og hefur verið her-
maður í 40 ár. Hann gat sér mik-
ið frægðarorð í heimsstyrjödinni,
er hann var yfirmaður alls her-
afla Vesturveldanna í Evrópu.
Eisenhower er hinn eini af for-
seíiun Bandaríkjanna, sem hefur
komið til fslands. Hann kom hér
sem yfirmaður herafla Atlants-
hafsbandalagsins veturinn 1851.
Hinn nýkjörni forseti er mikill
hæfileika- og drengskaparmaður
og cinlægur friðarvinur, cn hann
er enginn imdansláttarmaður og
hvikar ekki frá því, sem hann
telur vera rétt.
Hefur lokið við að skrifa
80 ára sögu Barnaskóla
Ákureyrar
Á fræðslufundi sl. föstudag
afhenti Snorri Sigfússon ráðinu
handrit að sögu Barnaskóla Ak-
ureyrar í 80 ár, er hann hefur
unnið að undanfarin ár. Við þetta
tækifæri gerði hann grein fyrir
höfuðdráttum sögunnar og til-
högun verksins. F ormaður
fræðsluráðs, Brynjólfur Sveins-
son menntaskólakennari, þakkaði
Snorra verkið með snjallri ræðu.
Hannes J. Magnússon skólastjóri
ávarpaði Snorra fýrir hönd
Barnaskólans. Sagði m. a. að sér
væri kurmugt um að Snorri hefði
lagt mjög mikið starf fram við
öflun heimilda til sögunnar og
samning hennar. Hefði miklum
fróðleik um skólann og sögu bæj-
arins verið bjargað frá glötun,
því að heimildaiTnenn týna nú
tölunni. Ekkert var ákveðið um
það, hvort sagan yrði gefin út á
næstunni eða ekki.
Á sama tíma og útibúin á Seyð-
isfirði, ísafirði og Vestmannaeyj-
um skulda aðalbankanum um 45
milljónir króna átti útibúið hér
inni hjá aðalbankanum rúmar
3,7 millj. króna. Samanlagt spari-
fé í vörzlum útibúanna í Seyðis-
firði, ísafirði og Vestmannaeyj-
um nemur skv. þessum reikningi
aðeins 20 millj. króna, en spari-
fjárinnstæða í útibúinu hér á
Akureyri er 11 milljónir.
Þcsir rcikningar virðast gefa
til kynna, að á sania tíma og
útibúin í fsafirði, Vestmanna-
eyjum og Seyðisfirði hafa ekki
aðeins allt sparifé, sem þar er
innlagt, á lánamarkaði heima í
héruðunum, heldur fá að auki
tugi milljóna frá aðalbankan-
um í Reykjavík, er útibúið á
Akureyri rekið með þeim
hætti, að hluti af sparifjármn-
stæðunni er geymdur suður í
Reykjavík til ávöxtunar í aðal-
bankanum þar, og að sunnan
kemur ekkert fjármagn til at-
vinnulífsins hér fyrir starfsemi
þessarar bankastofnunar.
Furðulegt misræmr.
Upplýsingar þær, sem birtar
eru í stjórnartíðindum, og eru
miðaðar við sl. áramót, sýna að
allt önn'ur stefna er uppi hjá for-
ráðamönnum Útvegsbankans í
Vestmannaeyjum, ísafirði, og
Seyðisfirði, en hér ríkir. Þessi
útibú draga milljóntuga fjár-
magn heim í héruðin frá aðal-
bankanum í Reykjavík, en
bankaútibúið hér lokar þessari
leið alveg og ávaxtar auk þess
milljónir af sparifé héðan í
Reykjavílí. Er augljóst, að þessi
stefna í bankamálum hér hlýtur
mjög að þrengja kost alls at-
vinnulífs og gera fjármagnsskort
hér meiri en eðlilegt og sann-
gjarnt má kalla.
Hið furðulega miræmi, sem er
í milli hinna einstöku útibúa Út-
vegsbankans sést glöggt þegar
athugaðar eru sambærilegar töl-
ur á efnahagreikningi þeirra.
Sparisjóðsinnstæða Seyðfirðinga
í Útvegsbankanum er t. d. ekki
nema 2,9 millj., samt skuldar úti-
búið aðalbankanum 13 millj.,
enda eru víxlar, reikningslán og
skuldir á hlaupareikningum hjá
þessu útibúi nær því eins há upp-
hæð og í útibúinu hér, sem þó
telur fram 11,1 millj. króna spari-
fjárinnstæðu. Vestmannaeyingar
hafa lagt útibúinu þar svipaða
upphæð af sparifé sínu og við-
skiptamenn Útvegsbankans hér,
eða röskar 11 millj., en þetta úti-
bú hefur auk þess til ávöxtunar
25 millj. frá aðalbankanum, enda
eru víxlar og hlaupareiknings-
skuldir Vestmannaeyinga við það
(Framhald á 8. síðu).
Frumvarp um miðskóla-
deild menntaskólanna enn
fil umræðu á Alþingi
Komið er fram á Alþingi frv.
um miðskóladeild við Mennta-
skólann á Akureyri og í Reykja-
vík. Eru flutningsmenn 10 talsins,
úr lýðræðisflokkunum þremur. í
frv. er gert ráð fyrir að fræðslu-
mólastjóri geti heimilað mið-
skólakennslu við menntaskólana
ef aðstæður leyfa og kemur fram
í greinargerðinni að frv. er eink-
um miðað við að miðskóladeild
starfi áfram við menntaskólann
hér á Akureyri. Fi-v. um þetta
efni hefur verið til umræðu á
undanförnum þingum og hafa
orðið um það harðar deilur.
Hefur þegar komið til snarpra
orðaskipta út af málinu, við 1.
urnræðu þessa frv.