Dagur - 12.11.1952, Blaðsíða 4

t
D A G U R
Miðvikudaginn 12. nóv. 1952
DAGUR
Ritstjóri: HAUKUR SNORRASON.
Afgreiðsla, auglýiingar, innheimta:
Erlingur Davíðsson.
Skrifstofa í Hafnarstræti 88 — Sími 1166
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi.
Árgangurinn kostar kr. 50.00.
Gjalddagi er 1. júlf.
Prentverk Odds Björnssonar li.f.
Endurskoðun á aðbúð iðnaðarins
VAFALAUST má telja, að Iðnsýningin í
Reykjavík hafi haft veruleg áhrif á almenning
gagnvart iðnaðinum. Almenningur gerir sér nú
tjóst fremur en áður, að íslenzk iðnaðarfyrirtæki
eru þess megnug að framleiða margs konar nauð-
synjavöru, sem í engu er eftirbátur sambærilegrar
erlendrar framleiðslu. Þess verður nú fremur
vart en oft áður, að almenningur kýs fremur inn-
lenda vöru en erlenda,.enda er innlenda iðnaðar-
varan yfirleitt ódýrari. Skilningur á gildi iðnaðar-
ins fyrir afkomu almennings og þjóðarbúskapinn
í heild er að aukast hjá fólkinu í landinu. En verð-
ur þessa aukna skilnings á gildi iðnaðarins vart
meðal stjórnmálamanna og innflytjenda? Ýmsum
virðist, að þessir aðilar hafi verið seinni að læra en
hinn almenni borgari. í dag er þrengt að heil-
brigðum iðnaði í landinu með margs konar ráð-
stöfunum hins opinbera. Ýmis tolla- og skatta-
ákvæði eru honum óeðilegur fjötur um fót. Það er
til dæmis óviðunandi með öllu að þau iðnaðarfyr-
irtæki, sem aðallega vinna úr íslenzkum hráefn-
um, þurfi að greiða óeðlilega háa tolla af því er-
lenda efni, sem þau þurfa að flytja inn til þess að
gera framleiðsluna fullkomna. Sama er að segja
um það fyrirkomulag, að endurnýjun véla er
skattögð til ríkisins eins og endurnýjunaraðgerð-
ir iðnfyrirtækja væru munaður, sem réttlátt væri
að láta kenna þunglega á fjárþörf ríkissjóðs.
Gildandi ákvæði um tolla af hráefni og vélum til
iðnreksturs og um söluskatt af iðnaðarvarningi,
þarfnast endurskoðunar og það er hlutverk
stjórnmálamannanna að koma þeirri endurskoðun
í framkvæmd hið fyrsta og skapa iðnaðinum
lífvænlegri skilyrði í landinu.
EN JAFNFRAMT ÞVf, sem slík endurskoðun
fer fram þarf að taka til nýrrar athugunar tilhögun
innflutnings á erlendum iðnaðarvarningi til lands-
ins. Þegar hafizt var handa um að afnema verzl-
unarhöftin, var á það bent hér í blaðinu, að þótt
sú ráðstöfun að auka frjálsræðið í verzluninni
væri fagnaðarefni, bæri að gæta þess að slíkar
ráðstafanir yrðu ekki til þess að setja fótinn fyrir
heilbrigðan iðnrekstul' í landinu, t. d. ætti ekki að
flytja inn fullunnar iðnaðarvörur í samkeppni við
vörur, sem að mestu eru unnar úr íslenzkum hrá-
efnum. Slíkt aðhald um málefni innflutningsins
var á engan hátt óeðlilegt í sambandi við aukið
frjálsræði í verzluninni og má í því sambandi
minna á að erlendar viðskiptaþjóðir okkar, sem
auðugri eru en við og betur settar með tilliti til
gjaldeyrisöflunar, telja sér ekki fært að láta eftir-
litslausan innflutning og stofna innlendri fram-
leiðslu í hættu. Meira að segja Bandaríkjamenn,
sem eru auðugasta þjóð veraldar og öndvegisþjóð
frjálsra viðskipta, hafa talið sér nauðsynlegt að
sporna við innflutningi ýmissa vörutegunda til
þess að tryggja afkomu inniendra framleiðenda.
Mó í því sambandi minna á takmarkanir þær, sem
settar voru í fyrra á innflutning á osti frá Evrópu-
iöndum mg fleira af því tagi.
Vel rn^vera, að stjórnarvöldin hafi búizt við því
að innflytjendur mundu sýna innlendum iðnaði þá
velvild, að hrúga ekki inn í landið sumum þeim
vömtegundum, sem vitað er að hagkvæmara er að
framleiða hér en flytja inn. En ef þau hafa haft
þessa trú fyrir ári, ætti reynslan að hafa kennt
þeim, að innflytjendur margir
hverjir og ýmsar verzlanir sýna
innlendum iðnaðarvarningi eng-
an veginn þann sóma, ssm hann á
skilið. Þótt gjaldeyrisskortur sé
og aukið aðhald um yfirfærslur
af hálfu banka og opinberra aðila,
virðist samt hægt að gera óskyn-
samleg innkaup fyrir hinn tak-
markaða gjaldeyri. Er eitt síðasta
dæmið innflutningur jólakerta
frá Bandaríkjunum. Þennan inn-
flutning greiðir þjóðin með dýr-
mætum dollurum og hann er
seldur hér í samkeppni við ágæta
íslenzka framleiðslu og raunar á
miklu hærra verði. En reynslan
sýnir, að þótt verðmismunur sé
verulegur, selzt alltaf talsvert af
hinni erlendu vöru, enda gera
ýmsar verzlanir meira að því að
halda henni fram en innlendri
framleiðslu.
OFAN Á ÞESSA erfiðleika
innlenda iðnaðarins bætast svo
þau sérstöku vandamál, sem iðn-
fýrirtæki úti á landi eiga við að
búa. Fyrirkomulag innflutnings-
mála og kyrrstaðan í þróun vöru-
flutninga hér innanlands, eru
þeim fjötur um fót. Enda er mól-
um svo komið, að þegar sleppir
iðnaðarframkvæmdum samvinnu
félaganna, er sáralítið um nýj-
ungar eða framfarir í iðnaðinum
úti á landi. Þeir, sem festa fjár-
magn í iðnaðarframkvæmdum,
kjósa að ávaxta það í Reykjavík
og má það eðlilegt kallast. Fjár-
magnið leitar þangað ,sem skil-
yrðin eru bezt, alveg eins og
fólkið. Þegar hin nauðsynlega
endurskoðun á aðbúð iðnaðarins
í landinu fer fram, þarf því að
gefa sérstakan gaum að þróunar-
skilyrði iðnfyrirtækja úti á landi
og þá einkum hér, við annað að-
alorkuver landsins. Ef engin
stefnubreyting verður, mun ork-
an ekki koma þjóðarbúskapnum í
heild að þeim notum, sem efni
annars standa til.
FOKDREIFAR

Sitt af hverju tagi
GAMLIR NYLONSOKKAR.
Það er hægt að nota gamla og ónýta nylonsokka
til margs, og því gott ráð að safna þeim saman í lít-
inn poka eða öskju og eiga þá þar til þess að grípa
til þeirra, þegar með þarf. Ef sokkarnir eru klipptir
niður í grannar ræmur, sem síðan eru undnar í
hnykil, er ágætt að nota þetta til þess að styrkja
sokka (hæl og tá), leizta og annað, em þarf að end-
ast vel og lengi. Nylonið er þá lagt með ullarband-
inu um leið og prjónað er, svo að þeir staðir, sem
helzt verða fyrir sliti, verða tvöfaldir og ótrúlega
sterkir á þennan hátt. Gamall nylonsokkur getur
líka verið ágætur til þess að þvo með baðker,
handlaugar og annað þess háttar. Það er víst ágætt
að eiga einn í eldhúsinu og annan í baðherberginu
ti þess arna. Þá má ekki gleyma hinu góða ráði með
geymslu á lauk. Hann geymist ágætlega í nylon-
sokk, þannig, að hnýtt er á milli hvers lauks og
sokkurinn síðan hengdur upp á þurrum og hæfilega
köldum stað.
Bágt eiga fínu bílarnir á íslandi.
ÐANSKA TfMARITIÐ „Mo-
tor“ birtir grein um bágindi fínu
bílanna á íslandi, og er þar margt
að finna um bílamálin hér, bæði
satt og logið. En danskurinn
segir m. a. á þessa leið: „Það
má með sanni kalla ísland land
hjólkoppslausu bílanna. Það eru
iiefnilega fæstir af nýju lúxus-
bílunum, sem hafa alla fjóra hjól-
koppana meðferðis eftir akstur-
inn á hinum skelfilegu þvotta-
brettum (engu líkara en höf. hafi
ekið hér um nágrenni Akureyr-
ar sl. sumar). Ferðamaður, sem
kann að meta bíla, fær blátt
áfram sting í sálina við að sjá
þessi ágætu verkfæri misnotuð á
svo ruddalegan hátt. Dælduð
aui'bretti og rúður með „stjörn-
um“ tilheyrir hinu daglega útsýni
hins furðulega stóra bílaflota
sögueyjarinnar. Sjöundi hver ís-
lendingur á bíl, og er þar ein
minningin frá tímum ríkidæmis-,
ins, þegar amerískir og enskir
hermenn fluttu gull inn í land-
ið... . En glansinn fer sem kunn-
ugt er af dýrlingamyndunum. —
F j árhagsástandið á íslandi er
ekki í sem skemmtilegustu ásig-
komulagi sem stendur. Síldin
bregst og þar með dollararnir til
þess að flytja inn dýra ameríska
bíla. Maður verður því að þræiast
á því, sem maður hefur, og þræl-
dómurinn er mikill. Það eru hinir
iélegu vegir, sem eru aðalorsökin,
holur og hryggir á mjög hörðum,
og oft ákaflega rykugum vegum,
kosta bílaeigendur á íslandi stór-
fé. Maður, sem átti 1948 „rnódel"
af enskum bíl, skýrir frá því að
hann hafi greitt um 10.000 kr.
fyrir viðgerðir á ári og við þetta
bætist svo allui' úthaldskostnað-
ur vagnsins. Það er því blandin
ánægja að því að vera bíleigandi
á þessum breiddargráðum
heims... . “
Og bágt eiga leigubílstjórai'nir!
bókina og færi inn nafn og númer
sökudólganna í þessum bæ. Það
búa um 50 þúsund manneskjui' í
höfuðstaðnum og þar eru meira
en 400 dældaðir en annars fremur
nýlegir leigubílar til þess að ann-
ast leigubílaþörfina. En hvernig
slíkt getur orðið lifibrauð fyrir
hvern bílstjóra er mér hrein
ráðgáta. 1 fyrsta lagi á fimmti
hver maður í borginni sjálfur
sinn bíl, þar næst virðist það vera
takmörkunum háð, hvað hægt er
að nota leigubíla til í ekki stærri
bæ, sem ekki hefur upp á að
bjóða fleiri bíilausa menn en raun
ber vitni. En lgigubílar eru þarna
samt og dýrir eru þeir, 6 ísl. kr.
er grunntaxtinn .Og bílstjóramir
eru þá heldur ekkert upp á það
komnir að láta af hendi þjónustu,
sem maður skyldi ætla að hörð
samkeppni gerði nauðsynlega. —
Þeir láta útvarpið í bílnum ganga
af fullum krafti og gæta samtímis
útvarpstakkanna og stýrishjóls-
ins, en farþegarnir verða að kall-
ast á af öllum kröftum til þess að
heyra hver í öðrum. Engin rúða
aðskilur bílstjórasætið og far-
þegasætin, og enda þótt bílstjór-
arnir séu nokkuð sérstakir af
þessum sökum, mega þeir þó eiga
það, að þeir kunna að aka bíl, því
að þeir fara með miklum hraða
og „dödsforagt“ yfir vonda vegi,
hárnálabeygjur og heljardjúp gil.
Bezt að geyma bílinn heima.
I FRAMHALDI af þessu ráð-
leggur „Motor“ lesendum sínum
að geyma bílinn heima, ef þeir
hugsi sér íslandsferð. Bíllinn sé
miklu betur kominn í bílskúrnum
heima en á þjóðvegunum á ís-
landi. Og enn segir: „Bílarnir aka
eftir miðjum vegunum, því að í
miðjunni eru þeir beztir, en ef
þeir mæta bíl er á síðasta augna-
bliki ekið út á vegkantinn. Oftast
gengur það vel, en dældirnar á
aurbrettunum gefa þó til kynna,
að aðferðin sé ekki alveg ör-
ugg.... Þegar maður mætir bíl á
Eflaust er margt fleira, sem hægt er að gera við
gömlu sokkana, svo að ekki er ástæða til að fleygja
þeim, þótt þeir séu búnir að ljúka hinu uppruna-
lega hlutverki sínu.
NÝTT.
Heyrði um daginn um skemmtilega nýjung
ameríska að uppruna.
Þetta er bindi, sérstakega ætlað skákmönnum,
sem eru á ferðalagi. Bindið er rúðótt, svart og
hvítt, og reitirnir jafn margir og á taflborði. Að
neðan er bindið tvöfalt, þannig, að neðst á breið-
ari endanum er eins konar vasi, og í vasanum eru
litlir og léttii’ taflmenn úr leðri. .
Þegar skákmaðurinn er á ferðaíagi, .getur hann
þrifið af sér bindið, breitt úr því og sjá — þar er
tafborðið og taflmennirnir, allt sem..til.þarf til þess
að hefja hinn skemmtilega leik, hvort heldur er við
samferðamanninn eða bara ímyndaðan keppinaut.
KOSS Á KVÖLDIN.
Á barnaspítala í Notthingham á England voru
nýlega settar reglur ,sem vakið hafa athygli víða
um heim. Reglui' þær, sem hér um ræðir, eru á þá
lund, að hinir litlu sjúklingar skuli allir frá „góða-
nótt-koss“ annað hvort frá pabba sínum eða
mömmu eða einhverjum nánum ættingja á hvei'ju
einasta kvöldi. Þegar þessari reglu hafði verið fylgt
í fjóra mánuði, gaf forstjóri sjúkrahússins út þá yf-
irlýsingu, að kossinn að kvöldinu hefði betri áhrif á
heilsu hins sjúka barns, heldur .en nokkurt meðal.
A. S.
EPLA-TERTA.
200. gr. smjörlíki. — 50 gr. sykur. — 2 eggjarauð-
ur. — 200 gi'. hveiti. — 2—3 epli. — Saxaðar möndl-
ur. — Grófur sykur. — 2 eggjahvítur.
Þegar búið er að hræra deigið, er það látið bíða í
2 klst.Deiginu skipt í tvo jafn stóra hluta. Tertuform
með lausum botni er notað, og er helmingurinn af
ENN SEGIR „Motor“: f
Reykjavík er hinn mesti aragrúi
af bílum. Eg minnist þess ekki að
hafa séð aðrar eins halarófur af
„parkeruðum“ bílum annars
staðar nema í sumum amerískum
borgum. Víðast er einstefnuakst-
ur, en menn taka sér „parker-
ings“-fyrirmæiin fremur létt. —
Bílarnir standa oft meter eða
meira úti á götunni, stundum
snúa þeii' skottinu út á götuna, en
sjaldan mun það koma fyrir að
lögregluþjónn grípi litlu svörtu
íslandi um sumardaginn, verður
maður hans fyrst var er maður
sér ský bera við sjóndeildarhi'ing.
Sá, sem lítið er kunnugur, fer
þá að velta því fyrir sér, hvort
þetta sé reykur frá heitum hver
eða þá bíll. Hverir eru margir, en
rykplágan er slæm á íslandi og
rykið smýgur inn í bílana, þótt
allir gluggar séu lokaðir.... Að
lokum segir höf. þó, að þrátt fyrir
allt borgi sig að heimsækja ísland
og ekki hvað sízt Norðurland. —
(Framhald á 7. íðu).
deiginu settur í botninn.
Ofan á þetta lag er raðað smátt skornum eplum,
söxuðum möndlum, ofan á þær grófum sykri og
síðast stífþeyttum eggjahvítum.
Hinn helmingurinn af deiginu er settur ofan á eins
og lok og terktan síðan bökuð í % klst. Kakan er
bezt nýbökuð. Mjög góð með þeyttum rjóma, ea.
líka án hans.
Þessa köku má nota bæði sem eftirrétt og einnig
á kaffiborðið.