Dagur - 20.01.1954, Blaðsíða 2

2
DAGUR
Miðvikudaginn 20. janúar 1954
Boðskapur Þjóðvarnarliða:
Orðsending til bænda
Málefnaauðlegð að tylla sér niður
kveldsfund og skrifa upp óskalista
Það er nú augljóst, af hverju
þjóðvarnarliðar svonefndir hér í
bæ eru montnastir: það er plagg
nokkurt er þeir hafa gefið nafnið
„stefnuskrá í bæjarmálum“, er út
kom í blaði þeirra skömmu fyrir
jólin. Það mun hafa orðið til með
þeim hætti, að nokkrir af fram-
boðs-„listamönnum“ flokksins
hittust yfir kaffibollum eina
kvöldstund og suðu saman þetta
plagg, upp úr gömlum óskalist-
um, sem sumir pólitískir flokkar
gefa út á fjögra ára fresti.
Af því að Framsóknarmenn hér
hafa aldrei tekið þátt í þessari
leiksýningu fyrir bæjarstjórnar-
kosningar heldur kosið að ræða
málefni dagsins og framtíðarinn-
ar á raunhæfum grundvelli, heit-
ir það nú í málgagni sumra þeirra
manna, sem stundum áður lýstu
vanþóknun sinni á skrumi og
yfirboðum, „málefnafátækt“ að
leggja þessum loddaraskap ekki
lið. Eru menn komnir harla langt
frá fortíð sinni þegar þannig er
skrifað og skrafað. En þótt þessi
hafi nú orðið örlög nokkurra
manna, sem menn hér áður fyrr
væntu sér meira af, munu engar
ögranir né uppnefni duga til þess
að hrinda Framsóknarmönnum
hér út af þeirri braut, að ræða
málefnalega um bæjarmál og á
raunhæfum grundvelli. Reynsl-
an mun og sanna, að slíkur mál-
flutningur er betur í samræmi
við skaplyndi, þekkingu og
þroska fólksins í bænum en upp-
Ijómaður óskalisti, sem hverfur
í myrkrið aftur eftir 31. janúar
og sést ekki aftur fyrr en að fjór-
um árum liðnum.
Almælti bæjarstjórnar.
Skraf þjóðvamarliða í þá átt,
að aðrir flokkar séu „málefna-
fátækir" í bæjarmálum eru sömu
ættar og skrif sumra annarra
sósíalista, sem sjá ekki að nein
mál séu, sem heitið geta, séu þau
ekki á dagskrá bæjarstjórnar.
Þetta eru vísindi kreddumanna.
Þeir vilja ráða málefnum þjóð-
félags og sveitarfélags þannig, að
ekkert sé gert nema að því standi
opinbert vald, nefnd eða ráð.
Hitt sjá þeir ekki, að í lýðræðis-
legu þjóðfélagi, sem er óbundið
af kreddunni, gerizt jafnan margt
á degi hverjum til framfara og
uppbyggingar, sem ekki er á
snærum opinberra ráða eða
nefnda heldur er heilbrigt fram-
tak þegnanna, annað tveggja ein-
staklingsframtak eða fram-
kvæmdir samvinnufélaga. En til
þess að hlynna að kreddutrúnni
og reyna að smeygja henni á sam-
borgarana, er það ráð tekið, að
þegja sem mest um þær þýðing-
armiklu framkvæmdir, sem
þannig eru til komnar, en láta í
þess stað sem allt standi kyrrt,
ef pólitískir ræðuskörungar eða
skriffinnar hafa málin ekki í
milli tannanna á þingi eða bæjar-
stjórn. Með því að ganga nú fram
fyrir skjöldu og reyna í blaði sínu
að hasla því völl, hvað séu bæjar-
málefni og hvað ekki, hafa þjóð-
varnarliðar enn einu sinni stað-
fest það sem þeir raunar lýstu
yfir í upphafi, en vilja nú gjarnan
að menn gleymi, að flokkur
þeirra er þriðji sósíalistaflokk-
urinn í landinu og áhangandi
kreddunnar, sem nú er á undan-
haldi um allan vestrænan heim.
Þessi yfirlýsing um almætti bæj-
arstjórna er ekki ómerk stefnu-
skrá þessa flokksbrots hér og
vissulega mun merkari en óska-
listinn, sem varð til í kaffisel-
skabi nokkurra „listamanna“
fyrir jólin.
Heilbrigðar framkvæmdir innan
þess ramma, sem bæjarfélagið
leggur til.
Það er þá líka ljóst, að Fram-
sóknarmenn eru andvígir þessu
öðru meginprógrammáli þjóð-
varnarliða í bæjarstjórnarkosn-
ingunni hér, eins og þeir eru
andvígir aðalmáli þeirra, að ís-
land eigi að segja sig úr lögum
við vestrænu lýðræðisþjóðirnar
og taka upp óraunhæfa hlutleys-
isstefnu, sem hvergi þekkist í
veröldinni við neitt svipaðar að-
stæður og hér eru. Það er álit
Framsóknarmanna, að bærinn
eigi sjálfur fyrst og fremst að
stefna að því að skapa slíka að-
stöðu að félög og einstaklingar
geti hér rekið arðvænleg atvinnu-
fyrirtæki með jafnri og lífvæn-
legri atvinnu fyrir alla, sem hér
vilja dvelja. Þegar togarakaupin
voru á dagskrá, var Framsókn-
arflokkurinn andvígur bæjar-
reksturssjónarmiðum sósíalista,
en studdi það rekstursform, sem
síðan sigraði, þ. e. eðlilega sam-
vinnu bæjarfélagsins og félaga
og einstaklinga um að koma á
togaraútgerð. Reynslan hér og
reynslan af bæjarútgerð í sumum
öðrum kaupstöðum sannar ótví-
rætt hver launráð hin pólitíska
bæjarútgerðarstefna sósíalista
var í þessu máli. Alveg sama sag-
an er nú að gerazt í hraðfrysti-
húsmálinu. Sósíalistar heimtuðu í
upphafi, að bæi'inn sjálfur byggði
og ræki frystihús. Nú er líkleg-
ast að málið nái fram að ganga
á skynsamlegri grundvelli, sem
sé með eðlilegri samvinnu bæj-
arfélagsins við þá aðila, sem
skynsamlegast er að reki frysti-
húsið. Og þannig má lengur telja
dæmin um stuðning Framsókn-
armanna við málefni, sem líkleg-
ast er að leysa eftir þessum
leiðum. En á sama tíma sem tog-
araútgerðin hefur þróast á liðn-
um árum hafa hér verið gerðar
atvinnuframkvæmdir, sem eru
engu ómerkari fyrir bæinn og
hafa þróazt á vegum félagslegra
samtaka án beinna afskipta bæj-r
arstjórnar. Þessar framkvæmdif
vilja þjóðvarnarliðar og þeirra
Sverrir Markússon hefur beðið
blaðið að koma þeirri orðsend-
ingu til bænda, sem pantanir
hafa gert á stein- og bætiefna-
blöndu, en ekki fengið, að leitt
sé hversu dregizt hafi að afgreiða
allar pantanir. Stafar drátturinn
af því að minna magn barst til
landsins í fyrstu sendingunni en
gert hafði verið ráð fyrir. Vonir
standa nú til að önnur sending
komi nú innan skamms til lands-
ins og verður afgreidd hingað
norður hið bráðasta. Blandan
verður seld í Kornvöruhúsi KEA
og auglýst hér í blaðinu þegar
er hún hefur borizt. Bændur, sem
nota þessa blöndu, eru beðnir að
gefa Guðmund Knutsen héraðs-
dýralækni upplýsingar um áhrif
hennar á heilbrigði kúnna á
næsta sumri.
líkar þegja í hel. Þær eru ekki
,,bæjarmálefni“. Hér er um að
ræða iðnaðarframkvæmdir sam-
vinnufélaganna, sem eru eitt-
hvert mesta átak í nýsköpun iðn-
aðar, sem gert hefur verið hér á
landi á s. 1. 4 árum. En þótt þjóð-
varnarliðar, og raunar fleiri
flokkar, keppist nú við að þegja
um þessar framkvæmdir og láti
sem þær hafi aldrei verið gerðar
í skrifum sínum um bæjarmál
fyrir kosningar, þá er „sem eg
sjái hann Kossúth“ ef þessi mál-
efni hefðu einhvern tíman kom-
ist á dagskrá í bæjarstjórn og
einhver málfinnur þjóðvarnar-
liða eða kommúnista hefði haft
tækifæri til þess að halda þar
fimm mínútna ræðukorn. Þá
hefði ekki passað að tala um
„kyrrstöðu" í bæjarmálum hér
heldur þvert á móti. Enda mála
sannast, eins og rækilega var
bent á í síðasta blaði, að hér hef-
ur, sem betur fer ekki verið um
kyrrstöðu að ræða heldur hafa
einhverjar mestu framkvæmdir
í sögu bæjarins verið fullgerðar
á síðasta kjörtímabili, svo sem
Laxárvirkjunin, nýja sjúkrahús-
ið, tveir nýjir togarar keyptir,
nýbygging verksmiðja S. í. S. o.
s. frv.
Verkefni framtíðarinnar.
Nú eins og ævinlega áður þarf
að vinna, þannig að málefnum
bæjai'félagSins, að saman fari
framkvæmdir þess sjálfs, til þess
að bæta aðstöðuna í bænum og
tryggja atvinnu, og framkvæmd-
ir félaga og einstaklinga, sem
finna það og skilja, að bæjar-
félagið sem heild vill skapa þeim
aðstöðu til framkvæmda og
hlynna að öllum heilbrigðum at-
vinnurekstri. Þetta sjónarmið í
bæjarmálefnum er heilbrigt og
líklegt til góðs nú sem áður. Hitt
er óheilbrigt að einblína á annan
aðilann, bæjarstjórnina, og láta
sem ekkert séu bæjarmálefni
nema þau, sem fara um munn
bæjarfulltrúa. Slíkt er nú viður-
kennt að vera skoðun þjóðvarn-
arliða, sem annarra sósíalískra
kreddumanna, og því ljósara en
fyrr, að þeir eiga ekkert erindi í
bæjarstjórn. Kreddan á nógu
marga fulltrúa þar fyrir.
Helgi Péfursson, Hranastöðum
Fæddur 11. júlí 1912, dáinn 4. janúar 1954
Helgi Pétursson, bóndi á Hrana-
stöðum, lézt á Landspítalanum, 4.
3. m. Var hann jarðsunginn að
Grund þann 13. þ. m„ að við-
stöddu fjölmenni.
Séra Benjamín Kristjánsson
jarðsöng.
Foreldrar Helga eru þau hjón-
in Pétur Olafsson, fyrrum bóndi á
Hranastöðum, og Þórey Helga-
dóttir, sem bæði eru enn á lífi í
hárri elli. Hafa þau hjón komið
allverulega við sögu þessa sveitar-
félags. Hann, sem forustumaður
um mörg hreppsmál, bæði út á við
og innan sveitarinnar. Hún, sem
hin hljóðláta, umhyggjusama hús-
móðir, fórnandi kröftum sínum
fyrir börn sín og mann. Það er
svo margt, sem kallar að í veika-
hring konunnar, bæði stórt og
smátt, að menn eiga oft örðugt
með að meta til fulls þær hljóðu
fórnir, sem þar eru færðar.
Eg, sem þessar línur skrifa, hefi
haft nokkuð náin kynni af Hrana-
staðaheimilinu um fjörutíu ára bil.
Var náinn samstarfsmaður eldri
systkinanna þar um margra ára
skeið, í ungmennafélagi hrepps-
ins, og á frá þeim tíma margar
góðar endurminningar. Starf og
árangur ungmennafélaganna byggð
ist fyrst og fremst á fórnfúsum
vilja félagsmannanna, og hæfileik-
anum til samstarfs og þjónustu við
þær hugsjónir, sem barizt var fyr-
ir. Hjá þeim systkinum var aldrei
komið að tómum kofunum í þeim
efnum. Helgi Pétursson, sem var
nær yngstur systkinanna, gerð-
ist einnig ötull starfsmaður þessa
félagsskapar, þegar honum óx ald-
ur til. Starfaði hann síðan vel og
lfengi í félaginu, og var í stjórn
þess.
Svo sem vænta mátti hlaut
Helgi að erfðum góða greind, og
mátti mikils af honum vænta,
hefði honum enzt aldur til að fram-
kvæma það, sem hugur hans stóð
mest til. Hann var sannur bóndi,
á þann hátt, að hann hafði ein-
læga trú á hinni gróandi jörð, og
búfé því, er hann hafði undir
höndum. Enda stóð hugur hans
fyrst og fremst við bú og bæ. En
að vera heill í starfi er undirstaða
einhvers árangurs.
Um tíu ára skeið hefir Helgi bú-
ið sjálfstæðu búi á Hranastöðum.
Fyrst í tvíbýli á móti Jónasi bróð-
ur sínum, en síðari órin á allri
jörðinni. Giftur var Helgi Þor-
björgu S. Guðmundsdóttur frá
Litlu-Hlíð í Lýtingsstaðahreppi í
Skagafirði, hinni mestu búkonu og
húsmóður, sem hefir ekki látið
sinn hlut eftir liggja við bústörfin,
þótt innanbæjarstörfin virtust full
nóg starf. Hafa þau þjónin eign-
ast fimm börn, fjórar dætur og
einn son, sem öll eru í æsku. Frum-
býlingsárin verða mörgum erfið,
ekki sízt, þegar börnunum fjölgar
ört. En búið óx með barni hverju,
og allt stefndi til blómlegs bú-
skapar og góðrar afkomu. Búinn
var Helgi að auka allvænlega tún-
stærðina með sáðsléttum. A s. 1.
sumri hóf hann viðbótarbyggingu
við íbúðarhúsið, sem nú er þó að-
eins fokhelt. A s. 1. hausti tók hann
krankleika þann, er að lokum bar
sigur af hólmi. Helgi Pétursson
mun ekki hafa gengið heill til skóg-
ar síðasta árið, þótt hann hefði
ekki á því orð, enda var hann
fremur dulur og flíkaði ekki til-
finningum sínum, en var skapfast-
ur og fór gjarnan sínar eigin göt-
ur.
Sviplegt og tilfinnanlegt er, þeg-
ar heimilisfaðirinn er kallaður
burt, ekki sízt frá jafnstórum og
ungum barnahóp, sem. hér á sér
stað.
Við skammsýnir menn skiljum
ekki hina guðlegu fórsjón ,er öllu
ræður, um líf og dauða. En í
trúnni á hinn _ eilífa kærleika
treystum við þ'vi, að góður Guð
annist bæði hann, sem burtu er
fluttur, og konuna og börnin, sem
eftir lifa.
H. G.
------------------------------
F i m m tugu r :
Hermann Stefánsson
íþróttakennari
Hemiann Stcfánsson íþrótta-
kennari, sem maður sér oftast í
fylgd með æskumönnum, varð
fimmtugur s. 1. sunnudag og
sannast á honum, að það er ekki
einhlítur mælikvarði á raunveru-
legan aldur manna at telja ævi-
árin.
Þegar Hermann er að fjallaferð-
um, skíðaæfingum eða öðrum
iþróttaiðkunum með nemendum
sínum, er hann jafnaldri þeirra og
nýtur óskiptrar hylli af því að
hann er jafnframt afbragðs kenn-
ari og stjórnari og góður félagi í
þessa orðs beztu merkingu. Þessir
eiginleikar Hermanns, samfara
óvenjulegum röskleika og bjart-
sýni, þótt við erfiðleika sé að
etja, hafa löngu skipað honum á
bekk með fremstu æskulýðsleið-
togum þjóðarinnar. Nemendur
hans í skóla og utan skóla minn-
ast hans jafnan með ást og virð-
ingu.
Hermann hefur, auk þess að
vera aðalíþróttakennari Mennta-
skólans um langt árabil, verið einn
af forustumönnum skíðaíþróttar-
innar á Islandi, þar sem eldlegur
áhugi hans, ósérplægni og ágæt
skipulagsgáfa hefir orðið til þess
að efla þessa góðu og hollu
íþrótt meðal alls æskufólks, er
komizt hefur i snertingu við hann.
I öðrum félagsskap hefur Her-
mann verið ágætur starfsmaður,
svo sem í söngfþlaginu Geysi, og
fleiri félögum hér í bæ. A sunnu-
daginn var mjög gestkvæmt á hinu
ágæta heimili þeirra hjóna, frú
Þórhildar Steingrímsdóttur og Her-
manns, og mikill fjöldi af kveðjum
barst hvaðanæfa af landinu.
Hermann Stefánsson er fædd-
ur að Miðgörðum í Grenivík, son-
ur Stefáns útvegsbónda Stefáns-
sonar og Guðrúnar Kristjánsdótt-
ur, konu hans. Hann varð gagn-
fræðingur frá Akureyrarskóla,
stundaði síðan íþróttanám í Dan-
mörk um tveggja ára skeið og
hefur oft síðan farið erlendis til
frekara náms eða sem leiðsögumað
ur ferðamannahópa. Hann varð
íþróttakennari við Menntaskólann
hér 1929 og hefur gegnt því starfi
I síðan.
xB-LISTINN