Dagur - 18.08.1954, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 18. ágúst 1954
D A G U R
5
Sfarfsfólk samvinnuverksmiðjanna á Akureyri
nýtur á ýmsan háff befri kjara en annað iðn
verkafólk í öðrum verksmiðjum
Greinargerð frá Vinnumálasambandi
samvmnumanna
Degi heíur nýlega borizt eftir-
farandi greinargerð frá Vinnu-
málasambandi samvinnumanna í
tilefni af blaðaskrifum, er nýlega
hafa orðið um kaup og kjör í
verksmiðjum S. í. S. og K. E. A.
á Akureyri:
Að gefnu tilefni vill Vinnu-
málasamband samvinnumanna
benda á eftirfarandi staðreyndir
varðandi kaup og kjör verkafólks
í verksmiðjum SÍS og KEA á Ak-
ureyri:
1) Starfsfólk samvinnuverk-
smiðjanna nýtur samkvæmt
samningum sjúkratrygginga, sem
hvergi eru til í samningum neins
annars iðnverkafólks á landinu.
Starfsfólkið hefur talið þessar
tryggingar vera sér mikils virði
og verksmiðjurnar greiða allmik-
inn kostnað trygginganna vegna.
2) Ýmsir starfsmenn verk-
smiðjanna, sem vinna sérstaklega
vandasöm störf, fáhjá samvinnu-
verksmiðjunum hærra kaup en
þekkist í nokkrum öðrum samn-
ingum iðnverkafólks á landinu.
3) Eftir núverandi samningum
fær starfsfólkið eftir 20 ára starf
orlof sitt lengt úr 15 í 18 daga,
en það þekkist ekki í samningum
nokkurs annars verkafólks á
landinu.
Sitthvað .fleira mætti nefna,
sem óyggjandi vitnisburð um við-
horf samvinnuféíaganna til
vérkafólksins. En vegna villandi
skrifa nýlega um ágreining milli
verksmiðjanna á Akureyri og
Iðju, félags verksmiðjufólks, ósk-
ar Vinnumálasamband samvinnu
félaganan að taka fram eftirfar-
andi:
Samkvæmt samningum Iðju,
félags verksmiðjufólks á Akur-
eyri, hefur starfsfólk nefndra
verksmiðja 12 daga orlof. Eftir 12
ára þjónustu hækkar orlof í 15
daga, en eftir 20 ára starf í 18
daga. Eftir að samkomulagið í
desember 1952 hafði verið gert,
var lágmarksorlof verksmiðju-
fólksins, án þess að formleg
breyting á samningi Iðju kæmi
til, hækkað upp í 15 daga.
Vegna mikils eftirgangs forvíg-
ismanna Iðju var fallizt á það, að
sumarið 1953 skyldu þeir starfs-
menn verksmiðjanna, sem höfðu
þegar unnið sér 15 og 18 daga or-
lof, er desembersamkomulagið
gekk í gildi, einnig fá 3 daga
lengingu á orlofi, þannig að það
yrði að því sinni 18 og 21 dagur.
Var skýrt tekið fram, að þessi til-
högun um orlof gilti aðeins þetta
eina sumar. Var af hálfu verk-
smiðjanna fallizt á þessa leng-
ingu á orlofinu í þetta eina sinn
af þeirri ástæðu, að ádráttur hafi
áður verið veittur um hana af
misskilningi á efni desembersam-
komulagsins, sem einungis kvað
á um lengingu lágmarksorlofsins,
en ekki lengingu þess orlofs, sem
náð hafi 15 dögum eða meira, er
samkomulagið gekk í gildi. Má í
þessu sambandi geta þess, að aðr-
ir iðnrekendur á Akureyri veita
verksmiðjufólki aldrei lengra or.
lof en 15 daga, án tillits til starfs.
aldurs, og samá gildir samkvæmt
samningi Iðju í Reykjavík.
Á síðastliðnu vori óskaði Iðja,
félag verksmiðjufólks á Akureyri,
eftir því, að samningur þess við
SÍS og KEA yrði tekinn til end-
urskoðunar. Fóru viðræður í því
skyni fram á Akureyri í öndverð-
um júlímánuði. Náðist þar sam-
A FERÐ UM FLJÓTSDALSHÉRAÐ.
Fljótsdalshérað, frægt í sögu,
fegrað starfi eljumanna,
auga gests er önnuin kafið
undxu: þín að sjá og kanna.
Blónileg þróun hér um hérað
hefir risaskrefum stigið,
en eftirsjá þó er að mörgu,
sem eldri kynslóð með er hnigið.
Þó að gestir hingað haldi
og hitti marga góða vini,
þá getur enginn gist hér framar
hjá gamla Páli Ólafssyni.
Afbragðsvel þótt okkur líki
akstur greiður, vegir sléttir,
honum geðjazt hefði betur
hlaupagammsins listasprettir.
Fyrr var mönnum létt að ljóða
á leið um sveit, á hesti og fæti,
nú er eins og enginn megni
að yrkja vísu í jeppasæti.
DVERGUR.
komulag við samninganefnd Iðju
um nýtt samningsfrumvarp í öll-
um atriðum nema um orlofið.
Hélt samninganefnd Iðju því
fram, að þegar á árinu 1953 hefði
komizt á bindandi samningur um
15 daga orlof, sem hækka skvldi í
18 daga eftir 12 ára starf og í 21
dag eftir 20 ára starf. Þessum
skilningi var mótmælt af hálfu
verksmiðjanna með vísun til
þeirra raka, sem að framan hafa
verið talin. Áskildu fyrirsvars-
menn Iðju sér rétt til þess að bera
þennan ágreining undir úrskurð
Félagsdóms og höfðu talsmenn
verksmiðjanna að sjálfsögðu ekk-
ert við það að athuga. Varð ekki
annað séð en að báðir aðilar væru
reiðubúnir að ganga frá nýjum
samningi, þó með þeim fyrirvara
af hálfu Iðju, að ákvæði samn-
ingsins um orlofið breyttust, ef
úrskurður Félagsdóms félli félag
inu í vil. Töldu fyrirsvarsmenn
verksmiðjanna slíkan fyrirvara
ekki þurfa að standa í vegi fyrir
samningsgerðinni.
Ákvæðin um orlof eru þannig í
samningsfrumvarpinu, að verk
smiðjufólkið hafi 15 daga orlof, er
hækki í 18 daga eftir 20 ára starf.
Er þessi hækkun orlofs í 18 daga
eftir 20 ára starf umfram það, sem
þekkist í nokkrum öðrum samn
ingi verksmiðjufólks nokkurs
staðar á landinu.
Þá eru og í samningi' SÍS og
KEA við Iðju ákvæði um sjúkra-
tryggingar, sem hvergi þekkjast í
öðrum samningum verksmiðju
fólks og starfsfólkið hefur talið
sér mjög mikils virðj. Ennfremur
er ýmsum starfsmönnum verk-
smiðjanna, sem hafa með höndum
vandasöm, erfið eða óhreinleg
störf, greitt hærra kaup en þekk
ist í öðrum samningum verk
smiðjufólks hér á landi.
Virðist því skjóta heldur skökku
við, er Þjóðviljinn, með fréttarit
ara sinn á Akureyri að heimildar
manni, reynir að stimpla SÍS og
KEA sem einhverja verkalýðs
böðla, sem reyni að þröngva upp
á verksmiðjufólkið nýjum samn
ingi, sem feli í sér verulega
kjaraskerðingu fyrir það.
Reykjavík, 9. ágúst 1954.
Vinnumálasamband
samvinnufélaganna.
Kviknar í íbúðarhúsinu að
Möðruvöllum í Eyjafirði
»TOT«8 • D’-fi » B'*il o s’S'S«B«* B
Slökkvilið frá Akureyri
slökkti, áður en stórskaði
var orðinn
Snemma á sunnudagsmorgun
inn var varð þess vart, að eldur
var laus á efri hæð íbúðarhússins
að Möðruvöllum í Eyjafirði
fremra. Var slökkviliðinu á Ak-
ureyri þegar gert aðvart, og kom
það svo fljótt á vettvang sem
auðið var. Tókst að ráða niður
lögum eldsins, áður en stórslys
var skeð, en talsverðar skemmdir
munu hafa orðið á hæðinni, bæði
af eldi og vatni. Hins vegar mun
húsið að öðru leyti og innan-
stokksmunir á neðri hæðinni hafa
sloppið frá tjóni að mestu, enda
þótt búið væri að flytja búslóð
ina af þeirri hæð, áður en séð var
fyrir um endalok viðskiptanna
Athugasemd frá símastjóranum
á Akureyri
í 35. tbl. Dags kvartar aðkomu-
maður yfir símaafgreiðslu frá
Akureyri til Austfjarða og kveðst
ekki hafa getað fengið nema
hraðsamtal þangað. Það mun rétt
vera, að áminnztur ferðamaður
hafi ekki getað fengið almennt
símtal við Austfirði þá dagsstund,
sem hann var hér á Akureyri, en
orsök þess er, að þann 16. júlí
slitnaði símasambandið milli
Suðurlands og Austfjarða af
völdum Skeiðarár og komst þar
ekki samband á aftur fyrr en 6. þ.
mán. Á meðan á biluninni stóð,
varð því öll afgreiðsla frá Aust-
fjörðum við aðra landshluta að
fara um Akureyri, en þó að síma-
afgreiðslan gangi jafnan greitt og
vel héðan til Austfjarða, var ekki
hægt að bæta á stórauknum við-
skiptum þangað, án þess að sím-
talapantanir hlæðust upp, víðs
vegar að, og af þeim sökum fjölg-
aði hraðsímtölum.
Eftir að símasamband komst á
aftur yfir Skeiðarársand, féllu
símaviðskipti í sinn fyrri farveg
til Austfjarða, og hraðsímtöl
hurfu um leið héðan og austur.
Þó að símabilanir verði af óvið-
ráðanlegum orsökum, sem valda
truflunum á venjulegum síma-
samböndum og við það skapist
aukin notkun hraðsímtala, tel eg
ódrengilegt að væna starfsmenn
Landssímans um „að halda uppi
okurstarfsemi að sið Hörmang-
ara“, því að fyrir því er enginn
fótur, og má því í léttu rúmi
liggja sleggjudómur einhvers
ferðalangSj sem hér kann að eiga
leið um.
Gurinar Schram.
Ofangreind athugasemd síma-
stjórans á Akureyri kann að vera
fullgild, það sem hún nær, en
breytir í engu þeirri staðreynd,
sem er í okkar augum aðalatriði
málsins og ekki hefur verið vé-
fengd: að ekkert almennt samtal
og aðeins eitt hraðsamtal beið á
línunni, þegar gestinum var tjáð,
að hraðsamtöl ein yrðu tekin þar
til afgreiðslu. Enda þótt allar
símalínur í veröldinni hefðu ver-
ið rofnar, nema þessi eina, virðist
hreinn óþarfi að synja samtölum
fyrir venjulegt gjald, meðan eng-
in þröng er á línunni, en sjálfsagt
á hinn bóginn að grípa til annarra
úrræða, öldungis eins og venju-
lega, þegar „símapantanir hlæð-
ust upp víðs vegar að“, eins og
símstjórinn orðar þetta um slíkt
ástand almennt, enda mundi þá
enginn á það deila. En svo sýnist
við eldinn að öðru leyti. Talið er,
að þarna hefði verr farið en raun
varð á, ef bóndinn á Möðruvöll-
um, Jóhann Valdimarsson, hefði
ekki tekið það fangaráð að halda
dyrum og gluggum á efri hæðinni
lokuðum, svo sem framast var
kostur, eftir að eldsins varð vart,
svo að loftstraumurinn að utan
náði ekki að æsa eldinn eins og
oft vill verða, þegar bruna ber að
höndum.
ekki hafa verið að þessu sinni, því
að annars hefði hann vafalaust
getið þess og leiðrétt það atriði,
sem hér skipti mestu máli.
Ummælin um vinnubrögð þau
og afgreiðsluaðferðir, sem ís-
lenzkum ríkisstofnunum hættir
svo mjög til að viðhafa í skiptum
sínum við almenning, voru ekki
frá gestinum runnin, heldur rit-
stjórn blaðsins, og er Dagur
reiðubúinn að rökstyðja þau
nánar við tækifæri, t. d. ef síma-
stjórinn kynni að óska slíkra um-
ræðna, þ. á. m. með tilvitnunum í
gjaldskrá Landssímans, fram-
kvæmd hennar í einstökum atrið-
um (t. d. flutningsgjald símanúm-
era) og innheimtuaðferðir.
Það skal skýrt tekið fram —
þótt það ætti raunar að sýnast
óþarfi — að með gagnrýni þess-
ari var og er alls ekki sveigt að
starfsfólki Landssímans hér á
staðnum, hvorki æðri né lægri,
enda væri það ástæðulaust og
ómaklegt. Strax í pistli þeim, sem
símstjórinn hefur nú gert að um-
ræðuefni, var það og skýrt tekið
fram, að síminn muni „vafalítið
haga vinnubrögðum sínum að
þessu leyti eftir fyrirmælum frá
æðri stöðum", eins og það var
orðað og ekki hefur enn verið vé-
fengt.
Ritstj.
Fvrsta flotaheirasókn
•>
r
Dana til Islands eftir
stríðið
Yfirmaður danska sjóliðsins,
Vedel aðmíráll, sigldi í fyrri viku
frá Akureyri til Reykjavíkur til
þess að taka þátt í heimsókninni.
Samkvæmt fréttaskeytum, er
Degi hafa borizt frá danska
sendiráðinu í Reykjavík, er ný-
lokið fyrstu heimsókn danska
flotans hingað til lands eftir
styrjöldina. Danska freigátan
„Esbern Snare" kom til Reykja-
víkur 8. þ. m. og dvaldi þar til 12.
ágúst ,en sigldi þá heim á leið,
með stuttri viðstöðu í Þórshöfn.
Auk venjulegra kurteisisheim-
sókna opinberra embættismanna
og virðingarmanna á báða bóga,
bauð ríkisstjórnin íslenzka áhöfn
skipsins í hringferð frá Reykja-
vík um Þingvelli, Sogið bg svo
sem leið liggur aftur til höfuð-
staðarins. Skemmtu sjóliðarnir
sér ágætlega, og öll viðskipti
þeirra og íslendinga, meðan á
heimsókn þessari stóð, voru hin
beztu og vinsamlegustu.
Yfirmaður danskra sjóvarna,
Vedel aðmíráll, kom héðan frá
Akureyri með hersnekkjunni
„Teisten“ ,til þess að taka þátt í
heimsókninni ,en hingað kom að-
mírállinn á skipi sínu úr eftirlits-
för við strendur Austur-Græn-
lands. Var eftir komu hans til
Reykjavíkur aðmírálsflaggið dreg
ið að hún á „Esbern Snare“, og
sigldi Vedel aðmíráll á freigát-
unni heim til Danmerkur.