Dagur - 20.10.1954, Blaðsíða 2

2
D AGUR
Miðvikudaginn 20. október 1954;
- Dalvík er vaxandi bær
(framhald af 1. síðu).
fiskverkunarhús, sem hafa mikla
möguleika til að salta og þurrka
fisk. Ennfremur rekur kaupfé-
lagið síldar- og beinamiölsverk-
smiðju. Sú staífsemi hefur verið
hin þarfasta, því að unnar hafa
verið verðmáetar vörúr úr úr-
gangsefnum fisksins.
Margir eiga trillubáta á Dalvík
og hafa haft af þeim drjúgar tekj-
ur. Stærri bátarnir erú famir að
stunda vetrarvertíðir sunnan-
lands. Aðeins einn af þeim sfund-
ar nú róðra frá Dalvík.
Milli sveitar og þorps í Dalvík-
urhreppi, er erfitt að draga hrein-
ar línur. Fjölmargir Dalvíkingar
stunda jöfnum höndum sjósókn
og búskap. Aðrir eiga eitthvað af
skepnum og túnbletti, og stunda
búskapinn sem tómstundavinnu.
En fram að þessu hefur ræktunin
og búféð í Dalvík fært mörgum
manninum góða björg í bú, og svo
mun verða enn um sinn.
Verzlunin vex.
Verzlunin hefur vaxið jafnt og
þétt á undanförnum árum. KEA
hefur þar forystuna. Hefur það
byggt myndarlegt verzlunarhús,
sem enn er í smíðum. Þar hefur
hreppsfélagið og skrifstofur sínar.
Ný kirkja.
í sumar var unr.ið að smíði
nýrrar kirkju. Er hún komin
undir þak. Þessi nýja kirkja
stendúr. ofanvert við þorpið, mið-
svæðis, á fögrum stað og utan við
skipulagssvæði þess. Yfirsmiður-
inn er Jón Stefánsson.
Vatnsveitan.
Hreppsfélagið er að endurbæta
og auka vatnskerfi þorpsins.
Stofnæðin er tekin á nýjum stað
og eru framkvæmdir þessar mið-
aðar við vaxandi byggð.
Skólahúsið stækkað.
Gamla skólahúsið á Dalvík, sem
orðið er um 20 ára gamalt, full-
nægir á engán háít kröfúm tím-
ans. Hafin er viðbótarbygging við
skólahúsið. Er hún tveggja hæða
og tengd gamía húsinu.
Rafmagn skapar ný skiíyrði.
Dalvíkingar munu fá rafmágn
mjög fljótlega, frá Laxárvirkjun-
inni. Hefur í sumar verið unnið
við undirbúning þess. Þarf ekki
áð e'fa, að méð þvi skapast ný og
betri skilyrði til margs konar
framkvæmda en áður háfa verið
fyrir hendi.
Framkvæmdir eru einnig á
sviði landbúnaðarins. Ræktunin
vex og nýtt land er tekið til rækt-
unar. Skurðgrafa er enn að verki
og bíða hennar mikil verkefni.
Á Böggvisstaðasandi hinum
forna, stendur nú Dalvikurþorp,
sem nýji hreppurinn dregur nafn
sitt af. Fyrrum höfðu margir dug-
miklir bændur útræði frá „Sand-
inum“. Þá var þar engin höfn og
ekkert skjól. Þar var ekki heigl-
um hent að kljást við, Ægi. Þar
er nú vaxin upp stétt harðdug-
legra sjómanna, sem þó heldur
tryggð við moldina, eins og for-
feðurnir, en hafa nú önnur og
betri skilyrði til sjósóknar, m. a.
vegna hafnarbótanna, sem greini-
lega sjást á meðfyígjandi mynd.
Meðan Dalvrk byggist þrótt-
mikið fólk Og athafnasamt, eins
og nú, múW þorpið og hreþpurinn
halda áfram áð vaxa.

Morgunbíaðið segir frá því í
feitletraðri forsíðúgrein á laúgár-
dáginn, að lög um skattfrelSi
sparifjár muni hafa héillavænlég
áhrif. Bætir blaðið síðán við: „En
eíns og kunnúgt er, höfðu Sjálf-
stæðismenn forýstu úm skatf
frelái sþarifjárins. Var það eink
um Jón Páimason, þingmaðúT
Áúsfúr-Húnveíhinga, sem beitfi
sér fyrir því máli.“
Morgunblaðið veit vaflaust
það rétta í þessu máli, þótt það
kæri hig ekkert um að halda því
á lofti. Er því rétt að hressa ofur-
lítið upp á minni þess.
Það var Karl Kristjánsson, þing-
maður Suður-Þingeyinga, sem
fyrstur flutti frumvarp á Alþingi
um skattfrelsi sparifjár. Það
frumvarp lagði hann fram á Al-
þingi 5. nóv. 1951.
Þetta frumvarp var um að und-
anþiggja skatti sparifé í bönkum,
sparisjóðum og löglegum innláns
deildum félaga, svo og vexti af
þessu fé, ef þeir legðust við höf-
uðstólinn.
Jón Pálmason flutti seinna
sama þingi frumvarp um Stofn-
lánasjóð landbúnaðarins. f einni
grein þess frumvarps segir að
stofnlánadeildin skuli taka
móti sparisjóðsinnlögum og inn-
leggjendur séu „ekki skyldir til
þess að telja þessi sparisjóðsinn
lög fram til skatts eða neinnar
gjaldaálagningar og stjórn bank-
ans bannað að gefa upp nöfn inn-
leggjenda eða upphæð innleggs-
fjár.“
Þetta var tillaga J. P. — ef til-
lögu skyldi kalla — um skatt'
frelsi sparifjár. Hún kemur fram
eins og áður segir, á eftir frum
varpi K. K. — og er raunar ein
faldlega tillaga um felustað eða
„rottuholur" fyrir sparifé.
Ári seinna — 12. des. 1952 —
flytja þeir svo Jón Pálmason og
Helgi Jónasson, þingm. Rangæ
inga, frumvarp um skattfrelsi
sparifjár. En þá var Karl Krist-
jánsson farinn að vinna að fram-
gangi málsins í skattamálanefnd
ríkisins, og eftir tillögum þeirrar
nefndar samþykkti Alþingi skatt-
frelsi sparifjárins.
Ve trarmann
vanrar nú þegar í nágrenni
Akureyrar.
Afgr. vísar á.
Margf smáff
á sama stað
Tvnmi, svartúr og hvítur,
Siíkifvinni. Hörtvinni,
Satimná:íar, StO]>]runálar,
Stfamnianálar,
Sati rtjavélanálar.
! ídráftarnálaf,
\ Í>rístffenáár nálár,
RiiIIupýlsunálar,
Heklunálar, SmelÍur,
Krökapöf, Léreftstöluf,
Skrauthnappar og tölrtf,
fákka- og téstisföíuf,
Sloppa- ög skýrfUföíur,
; j ÚIpu- og. ffakkatölur,
Káputölur, iVfálbönd,
Fingufbjárgif, F'fene,-
Ttíuprjóriár, sv. óg hv.,
Nælur, Fatakrít,
Hfteppslösiíki,
Bandprjónar,
Hringprjónar, Rennilásar,
Gardínuhringir,
Teygja, sv. og hv.,
Sokkabandateygja,
Hlírabönd, Skábönd,
Bendlar, Pilsstrengur,
Stímur, Slitbönd,
Pífur, Lissur,
Heklugarn, Stoppugarn,
Hárspennur, Hámet,
Hárgreiður, Hárgafflar,
Ermablöð, Axlapúðar
og margt íleira.
BRAUNSVERZLUN
i
- Slökkvilið Ák. fær ný tæki
SKAFTPOTTAR
verÖ aðeins kr. 4.75.
VÖRUHÚSIÐ H.F.
Þurrkuð epli
í lausri vigt.
Gráfíkjur
ný uppskera.
ilSveskjur
Kr. 16.00 kg.
Rúsínur ljósar
steinl. Kr. 10.00 kg.
Rúsínur tlökkar
steinl. Kr. 13.00 kg.
ilRúsínur dökkar
m. steinum. Kr. 13.80 kg.
Döðlur í pk.
Kúrennur í pk.
Blandaðir ávextir
Kr. 25.00 kg.

VÖRUHÚSIÐ H.F.
(Framhald af 8. síðu).
hinn nýi brunabíll bæjarins, sem
frétta- og blaðamönnum var boð-
ið að skoða sl. laugardag.
Ásgeir Valdimarsson slökkvi-
liðsstjóri skýrði aðdraganda þess
að þetta nýja slökkvitæki var
endanlega keypt, með tilheyrandi
útbúnaði og nokkur ný tæki til
viðbótar.
Hinn nýi brunabíll er full-
komnasti brunabíll landsins, sam-
kvæmt umsögn Guðmundar
Karlssonar úr Reykjavík, sem
hér hefur verið um skeið og
kennt meðferð hans, og kunnur
er fyrir störf sín við brunavarnir.
Bifreiðin er IV2 tonn með afl-
mikla benzínvél (145 hestöfl). —
Dælan, sem keypt var sér, er af
svokallaðri S H 500 gerð. Er hún
samansett af 3 dælum, sem hægt
er að tengja saman á fleiri vegu.
Er þannig hægt, með því að hlið-
tengja þær, að láta þær skila 500
gallonum af vatni á hverri mín-
útu, við lítinn þrýsting. Séu þær
aftur á móti raðtengdar, gefa þær
ógurlegan þrýsting en minna
vatnsmagn.
Dælur með 1000 pd. þrýstingi.
Ef dælur þessar allar eru rað-
tengdar, er komin háþrýstidæla
Með 700 pd. þrýstingi, skilar há-
þrýstidælan 125 gallonum á mín.
Sé þrýstingurinn aukinn til hins
ýtrasta á hann að geta orðið allt
að 1000 pundum.
Við hinn háa þrýsting undrast
vatnið og verður að gufumekki.
Sé þessi aðferð notuð í herbergt,
sem kviknað hefur í, er gufu-
mekki háþrýstidælunnar beint,
ekki í eldinn, heldur ofan við
hann og innan stundar kafnar
eldurinn og dökkur brunareykur-
inn er áður gaus út úr herberg-
inu, hverfur, en ljós vatnsgufa
gefui' til kynna að eldurinn sé yf-
irunninn. Gufan hefur bókstaf-
lega kæft eldinn, án þess að mikið
vatnsmagn hafi verið notað. Er
það einnig mikilsvert atriði, þar
sem dýrmætar vörur eða innbú
eru annars vegar. Ekki verður
farið út í hina fræðilegu hluti
þessarar nýju tækni. Hitt má
benda á ,að blaðamönnum var
boðið að sjá með eigin augum
hinar skjótu og kröftugu verkanir
hins nýja brunabíls.
Brennt var úti á Eyrum hjól-
börðum, sem benzíni var hellt yf-
ir. Logaði glatt, svo sem nærri
má geta. Venjulegum bruna
slöngum með nægu vatnivarbeint
að þessum eldi, en án árangurs
Var nú nýja tækið prófað og
reyndist auðvelt með því að
slökkva hið æsta bál.
Reykjavíkurbær eignaðist fyrsta
brunabílinn af þessari gerð árið
1946. Var það jafnframt fyrsti
brunabíll þessarar tegundar í á 1 f
unni. Síðan hafa þessi brunaliðs-
tæki tekið framförum.
málsins hafa verið í góðum hönd-
Fallmottan og fleiri tæki.
Slökkvistöðinni hafa einnig
bætzt önnur ný tæki. Má þar fyrst
og fremst nefna fallmottuna. Hún
er notuð til að bjarga fólki úr
brennandi húsum. 8—12 manns
geta auðveldlega tekið á móti
manni, er lætur sig falla af efstu
hæð hárra húsa. Með gamla lag-
inu varð höggið, sem kom við það
að maður féll á segldúk eða þess
háttar mjög óþægilegt, þar sem
menn, er seglinu héldu, kipptust
saman, um leið og maðurinn féll
í það og viðnámið varð ekki
öruggt. Þessi nýja fallmotta er
aftur á móti þannig útbúin, að
átakið kemur beint.
Þá hefur slökkviliðið eignast 2
reykgrímur. Voru að vísu til
grímur, en af ófullkomnari gerð.
Með þessum nýju grímum fylgir
lítill geymir, með andrúmslöfti, er
gerir slökkviliðsmanninum fært
að vera í þykku reyk- og súrefn-
islausu lofti 15—20 mín. Getur
þetta haft hina mestu þýðingu við
björgunarstörfin. Mælar eru á
tækjum þessum og stillir, svo að
viðkomandi getur ætlað sér af og
vitað með vissu hvað honum er
óhætt að vera lengi í banvænu
lofti.
Þá hefur slökkvistöðin eignast
brunastiga úr aluminium. Vegur
hann ekki nema 21 kg., en er þó
rúmlega 9 metrar að lengd. Einn-
ig er hann þrisvár sinnum sterk-
ari en brunastigar þeir er fyrir
eru. Einnig þakstiga úr sama efni.
Auknar eldvarnir.
Fullkomin slökkvitæki í hönd-
um ötulla manna, sem vei'k sitt
kunna, veita bæjarbúum og öðr-
um, er þess kunna að njóta, mikið
og ómetanlegt öryggi. Því má ef-
laust fagna þessum síðasta áfanga
í brunavömum bæjarins.
Vegfarendur allir skulu minntir
á að sýna þann þegnskap, að víkja
tafarlaust og hindra ekki bruna-
bílana, er þeir gefa merki með
ljósum og sírenum.
Yfirbyggður á BSA-verkstæði.
Brunabíllinn var yfirbyggður nesl
og samansettur á BSA-verkstæði,
undir ’ 'átjóra>!Öraga.' Svanlaugs-
sonar, en Sveinn Tóinásson vann
einnig að verkinu. Virðist sú hlið
Tólf hjúkrunarkonur
Ijúka námi
Um síðustu mánaðamót voru
brautskráðar 12 hjúkrunarkonur
frá Hjúkrunarkvennaskóla ísl.
Hjúkrunarkonurnar eru þessar:
Bjarnheiður Sigmundsdóttir
frá Hafnarfirði, Elínbjörg Hulda
Eggertsdóttir frá Reykjavík, Erla
Pálsdóttir frá Hnífsdal, Gyða
Thorsteinsson frá Blönduósi, Jó-
hanna Ragna Þórgunnur Stefáns-
dóttir frá Keflavík, Sigríður
Theódóra Guðmundsdóttir frá
Reykjavík, Sigríður Ragnheiður
Ólafsdóttir frá Hafnarfirði, Sig-
urveig Georgsdótitr frá Reykja-
vík, Sólcy Jónsdóttir frá Skógar-
Eyjafirði, Þórunn Elísabet
Ingólfsdóttir frá Víðihóli, Hóls-
fjöllum, Þuríður Aðalsteinsdóttir
frá Laugavöllum, Reykjadal, S.-
Þingeyjarsýslu.