Dagur - 27.10.1954, Blaðsíða 9

Miðvikudaginn 27. október 1954
D A G U R
9
Laugaskóli settur
Laugaskóli í Reykjadal í Suð-
ur-Þingeyjarsýslu var settur í
þrítugasta sinn 12. október sl.
Hófst athöfnin með guðsþjón-
ustu í skólanum. Séra Sigurður
Guðmundsson prestur að Grenj-
aðarstað messaði. Nemendur og
kennarar sungu við messugerð-
ina, undir stjórn söngkennara
skófans, Páls H. Jónssonar.
Síðan setti skólastjórinn, Sig-
urður Kristjánsson, skólann með
ræðu.
Að þessu loknu var sezt að
sameiginlegri kaffidrykkju í há-
tíðasal skólans. Ræða var flutt,
lesið upp og sungið.
Um kvöldið bauð skólinn nem-
endum á kvikmyndasýningu í
leikfimihúsi sínu. Skólinn á
breiðfilmu-kvikmyndavéþ sem á
sínum tíma var gefin stofnuninni
af Helga Benediktssyni í Vest-
mannaeyjum og fóstursystur
hans, Kristbjörgu Þorbergsdótt-
ur.
Mikil aðsókn.
Mikil aðsókn er að Laugaskóla,
eins og jafnan fyrr. Sóttu 150 um
skólavist, en skólinn tekur ekki
nema rúmlega 100 nemendur og
er hann fullskipaður með 104
nemendur.
Smíðalíennari í 30 ár.
Smíðadeild skólans er fyrir
löngu viðurkennd og mikið eftir-
sótt. Aðstaða öll til sfníðakennslu
er hin ágætasta-^síðan Dverga-
steinn, en svo er.smíðaverkstæð-
ið kallað, var byggt..
Þórhallur BjöfnSson frá Ljósa-
vatni kennir enn smíðar að Laug-
um. Er hann eini kennarinn, sem
starfað hefur þar frá upphafi, eða
í þrjá áratugi. Undir handleiðslu
hans hefur skólaverkstæðið verið
talið til fyrirmyndar óg átt vax-
andi vinsældum að fagna, allt
fram á þennan dag.
Kennarar skólans.
Kennarar við skólann eru þeir
sömu og sl. vetur, og eru þeir,
auk skólastjórans, Sigurðar
Kristjánssonar, þessir: Þórhallur
Björnsson, Páll H. Jónsson, Anna
Stefánsdóttir, Ingi Tryggvason,
Oskar Ágústsson og Guðmundur
Gunnarsson. Bryti og tímakenn-
ari er Hlöðver Hlöðvisson cg
ráðskona Ingigerður Jónsdóttir.
Dvergasteinn fær raforku frá
Laxá.
Einhvern næstu daga verður
rafmagn frá Laxá leitt í skóla-
verkstæðið Dvergastein. Skólinn
á sína rafstöð sjálfur og er hún
enn í góðu lagi. Frá henni fá líka
nokkrir bæir í nágrenninu raf-
orku.
Rafvæ'ðing í Reykjadal.
Þrjú býli byggð.
Reykjadalur fær nú væntalega
rafmagn fljóllega frá Laxárvirkj-
uninni. Verð'ur það leitt fram í
Laugaból að austan og nýbýli
Inga Tryggvasonar að vestan.
Byggðin þéttist í Peykjadaln-
um. Verið er að bygg’já 3 nýbýli.
Eitt er byggt í landi Hóla, gegnt
Laugabóli. Er það býli Inga
Tryggvasonar kennara á Laugum.
Annað er byggt á Öndólfsstöðum.
Byggja það bræðurnir Stefán
Þengill og Árni Jónssynir bónda
á Öndólfsstöðum. Þriðja býlið er
að Glaumbæ. Það byggii- Jón
Jónsson frá Holtakoti. Ekki er
blaðinu kunnugt um nöfn hinna
nýju býla.
En þótt fólkinu fjölgi og byggð-
in þéttist í Reykjadal, er þar
mikið land ennþá, sem gott er að
rækta og heitar uppsprettur lítið
rannsakaðar. Virðast þar, eins og
víða í sveitum landsins, miklir
möguleikar, sem bíða fólksins,
sem una vill í hinum gróðursæla
og vinalega dal, með menntaset-
ur sýslunnar miðsveitis.
Ný fcrú hjá Ökrum.
í sumar var sett brú á Reykja-
dalsá við Akfa. Er það önnur
gamla brúin frá Laxá. Ver'ður,
þegar vegir eru að henni lagðir,
mikil samgöngubót a'ð henni fyr-
ir Reykdæli.
Húsmæðraskólínn að Laugum.
Húsmæðraskólinn að Laugum
í Reykjadal var settur 20. sept-
ember síðastl. Nemendurnir eru
úr öllum landsjórðungum. Verð-
ur skólinn íullskipaður, þegar all-
ar námsmeyjar eru mættar, en
hann tekur 36 nemendur.
Halldóra Sigurjónsdóttir er
forstöðukona sem fyrr og kenn-
arar þeir sömu og síðastliðinn
vetur: Kristín Jákobsdóttir,
Fanney Sigtrýggsdóttir og Jón-
ína Bjarnadóttir.
Áður en langt líður mun hús-
mæðraskólinn fá raforku frá
Laxárvirkun.
—o—
Tíðarfar hefur verið erfitt í
Reykjadal og munu kartöflur enn
víða óuppteknar og hey úti á
nokkrum stöðum, sérstaklega í
Laxárdalnum. Slátui'fé reyndist
með lélegasta móti.
Sparifjársöfmm skóla-
barna að hef jast
Landsbankinn afheridir í haust
hverju skólabarni í kaupstöðum
landsins, 10 króna ávísun, sem
verður vísir að innstæðu og
barnið getur síðaji bætt við, með
því áð kauþa sparimerkin. Þessa
dagana er verið að afhenda skóla-
börnunum ávísanirnar á bank-
ann. — Sparimerkjasalan hefst
síðár í vikunni.
Nýung þessari er hvarvetna vel
tekið, enda til þess gerð að auka
ráðdeildarsemi og sparnað
barna.
Anna & Freyja
Plastefni úr fiski
Norðmenn eru farnir að fram-
leiða plast úr eggjahvítuefni, sem
unnið er úr fiski. Hefur Studie-
selskapet for Norsk Industri haft
forgöngu um rannsókn á fram-
leiðsluaðferðinni, en fyrirtækið
Wm. A. Mohn & Sön A/S í
Bergen varð fyrst til þess að hefja
framleiðsluna.
Sú hugmynd að framleiða plast-
efni á þennan hátt er ekki ný af
nálinni, því að bandarískt fyrir-
tæki gerði fyrir allmörgum árum
tilraunir í því skyni, en þær báru
ekki fullnægjándi árangur. Upp-
haflega var fiskimjöl notað sem
hráefni, en framleiðsla úr því
þótti ekki nægilega góð. Hráefni
það, sem nú er notað er roð og
nýr fiskúrgangur, sem tilfellur
við framleiðslu á flökum. Úr
fimm tonnum af úrgangi fæst eitt
tonn af plastdufti. Framleiðslu
verð er samkeppnisfært og fram-
leiðslan sjálf fyllilega sambærileg
við önnur plastefni á heimsmark-
aðnum. Plastefni úr fiski er auð-
velt í úrvinnslu og fær við hana
djúpan og eðlilegan gljáa. Fyrir
okkur íslendinga verður fróðlegt
að fylgjast með framvindu þess-
arar framleiðslu.
ÞINGMAL-
Brúa
Gísli Guðmundsson hefur lagt
fram frv. um brúagjald af ben-
zíni. Aðalefni þess er á þessa leið:
„Greiða skal af benzíni sérstakt
innflutningsgjald, er nefnist brúa
gjald, 5 aura af hverjum lítra, og
tekur gjald þetta einnig til ben-
zínbirgða innflytjenda, sem til eru
í landinu, þá er lög þessi ganga í
gildi, og sömuleiðis til birgða ein-
stakra manna eða félaga, en und-
anþegnir gjaldinu skulu þó vera
300 lítrar hjá hverjum eiganda.
Brúagjald samkv. 1. gr. rennur
í brúasjóð sarnkv. 8. gr. laga nr.
68 1949, og skal því varið til að
endurbyggja stórbrýr, sem eru
orðnar svo ótraustar, að slysa-
hætta getur af stafað að dómi
vegamálastjórnarinnar.
Fyrstu tekjur brúasjóðs af
brúagjaldi samkv. þessum lögufn
skal varið til endurbyggingar
Jökulsárbrú í Öxarfirði.“
í greinargerð frv. segir svo:
„Hengibrúin á Jökulsá í Öxar-
firði er nú hálfrar aldar gömul,
byggð árið 1904. Hún er því jafn-
nnusparis
Blaðinu hefur borizt eftirfar-
andi grein frá. Samvinnuspari-
sjóðnum í Reykjavík:
í blaðiiiu „Ný tíðindi" frá 12.
október sl. er grein um Sam-
vinnusparisjóðinn, og í „Mánu-
dagsblaðinu“ frá 18. októbei sl.
birtist sama grein óbreytt. í
blaðagreinum þessum kemur
fram misskilningur urn nokkur
atriði varðandi sjóðinn. Biðjum
við yður þess vegna vinsamlegast
að birtá leiðréftingu frá oss í
blaði yðar.
í greininrii er birt 15. gr. sam-
þykkta Samvinnusparisjóðsins,
sem er um greiðslur sjóðsins á
innstæðufé. Þar segir, að sjóðs-
stjórninni sé heimilt að krefjast
viku fyrirvara við uppsögn á 500
—1500 kr. upphæðum og tveggja
mánaða frests við hærri upp-
hæðir. Um þetta segir í greininni:
„Ekki er vitað, að bankar hafi
svo strangar reglur og ótrúlegt er
að aðrir sparisjóðir leyfi sér að
fela sjóðsstjórnurium svo mikið
vald yfir innistæðufé."
Og ennfremur:
„Og hvernig sem framkvæmdin
verður, þrátt fyriv hið stranga
orðalag, er þó ljóst, að slíkar
reglur væru ekki settar nema það
váki fyrir sjóðsstjórninni að geta
bundið fé þeirra, sem fé eignast í
sjóðnum, á mjög strangan og
þröngan hátt, ef stjórninni býður
svo við að horía.“
Það er alger misskilningur, sem
fram kemur í greinirini, að svo
strangar réglur gildi ekki í bönk-
um landsins og sparisjóðir hafi
ekld „leyft sér“ að féla spari-
sjóðsstjórunum svo mikið vald.
Þvert á móti er þetta ákvæði al-
gerlega sniðið eftir þeim venjum,
sem gilda hjá bönkum og spari-
sjóoum í landinu, og var við
samningu á réglugerð Samvinnu-
sparisjóðsins mjög stuðzt við
reglugerð Sparisjóðs Reýkjavíkur
cg nágrennis.
Sparisjóðir eru eðlilega nokkru
strangari í þessum efnum en bank
arnir, og höfum vér athugað
reglugerðii' fjölmargra sparisjóða
án þess að finna neinn, sem ekki
hefur þessar reglur. Þess eru
dæmi um hina minni sjóði, að
þeir krefjist viku fyrirvara við
uppsögn á 100—500 kr. greiðsl-
um og tveggja mánaða á hærri
lupphæðum. Er hér um að ræða
tiltölulega nýjar reglugerðir.
Um bankana er það að segja, að
sjálfur Landsbankinn hefur þá
reglu, að heimta má viku fyrir-
vara við uppsögn á 1000—3000 kr.
upphæðum og tveggja mánaða
fyrirvara um hærri upphæðir.
Sömu reglur gilda hjá Búnaðar-
bankanum og Útvegsbankinn
krefst tveggja mánaða fyrirvara
við uppsögn á upphæðum yfir
3000 kr.
Loks er rétt að benda á það, að
samkvæmt lögum þurfti reglu-
gerð hins nýja sparisjóðs að fá
staðfestingu viðskiptamálaráð-
herra, sem nú er Ingólfui' Jóns-
son, og er það að sjálfsögðu hlut-'
verk hans að hindra, að nokkur
óeðlileg ákvæði eða hömlur séu
í reglugerðinni. Má því hiklaust
telja staðfestingu ráðherrans við-
urkeriningu á því, að reglugerðin
sé eðlileg og í alla staði lögum
samkvæm.
Af þessu er augljóst, að það er
gersamlega tilefnislaus fullyrðing,
sem fram kemur í áðurnefndri
blaðagrein, að fyrir sjóðsstjóm-
inni vaki að geta bundið fé
manna á strangan eða þröngan
bátt. Er þetta ómakleg tilraun til
að draga úr trausti manna á
sjóðnum.
Um greiðslufyrirkomulag á
launum til starfsmanna SÍS,
Samvinnut.rygginga og Olíufélags
ins h.f., viljum vér aðeins segja,
að þetta kerfi var kynnt starfs-
fólkinu, áður en það kom til
framkvæmda, og hefur ríkt mikil
ánægja með það.
Með þökk fyrir birtiriguua,
'f. h. Samvinnusparisjóðsins.
Ásg. Magnússon.
af benzíni
aldra innlendrar stjórnar á ís*
landi. Þegar í upphafi var brúii'
mjög óstöðug, þegar um hana var
farið, og sýndist ekki óeðlilegt að
gera ráð fyrir, að umferðin hafi
af þeim sökum reynt meira á
hana en ella hefði verið. Þegar
þessi brú var byggð, voru bifreið-
ar ekki komnar í notkun hér á
landi, enda naumast um vegi að
ræða, er akfærir væru bifreiðum
í þarin tíð. Sú umferð, sem gert
var ráð fyrir, er gerð og styrk-
leiki brúarinnar var ákveðinn,
var því fýr'st og fremst umferð
gangandi manna eða ríðandi,
klyfjahesta og hestvagna. En nú
hafa um 25 ára skeið bifreiðar
farið um brúna, og var sú umferð
mjög mikil, meðan áætlunarbif-
reiðar milli Norður- og Austur-
lands fóru um Reykjaheiði.
Eftir að gamla Ölfusárbrúin
hrundi (1944) eða jafnvel fyrr,
voru gerðar ráðstafanir til að
koma í veg fyrir, að bifreiðar
færu um Jökulsárbrú með þung-
fermi. Þrátt fyrir það er sú hætta
alltaf yfirvofandi, að brúin bili
skyndilega eins og Ölfusárbrúin,
en þeir, sem þá væru á henni
staddir, mundu vart kunna frá
tíðindum að segja, því að áin er
vatnsmikil og straumhörð á þess-
um slóðum.' — Kostnaður við
endurbyggingu mun áætlaður um
2V2 millj. kr.
Það er m. a. til marks um nú-
verandi ástand Jökulsárbrúar, og
hve veikbyggð hún er, að undir-
lag hennar svignar undan þung-
um bifreiðum, jafnvel þótt tómar
séu, en brúin og handrið hennar
ganga svo til, einkum í hvassviðr-
um, að dæmi eru til, að bifreiðar
hafi stöðvazt á brúnni af þeim
sökurn, jafnvel svo að klukku-
stundum skiptir, og þurft að sæta
lagi til að mjaka sér áfram yfir
brúna. Og ekki þarf nema umferð
gangandi manna til að valda titr-
ingi á brúnni.
Þótt hér hafi aðeins verið rætt
um Jökulsárbrú í Öxarfirði og af
henni stafi án efa mest slysahætta
eins og nú standa sakir, eru þó
fleiri gamlar stórbrýr hér á landi
orðnar mjög ótraustar, og þarf að
endurbyggja þær áður en langt
um líður. Má þar t. d. nefna brúna
á Lagarfljóti.
Rétt er að vekja athygli á því,
að slysahættan af Jökulsárbrú og
öðrum, sem ótraustar kurina að
vera, er ekkert sérmál þeirra
byggðarlaga, sem þar eru næst.
Fjöldi fólks og bifreiða víðs vegar
að af landinu á leið um þessa
staði, einkum á sumrum. Þess er
því að vænta, að allir þeir, er bif-
reiðai' eiga ög nota eða slíkum
samgöngutækjum stjórna, geti
orðið einhuga um, að ekki hlýði
að standa gegn því, að lagt sé lít—
ils háttar aukagjald á bifreiða-
benzfn til að koma í veg fyrir
óhöpp, sém flestum mundu verða
minnisstæð,. ef illa tælcist til, áð-
ur en hér verður bót á ráðin.“
Frv. samhljóða þessu var flutt
á síðasta Alþingi.