Dagur - 18.05.1955, Síða 4

4
D AGUR
Miðvikudaginn 18. maí 1955
DAGUR
Ritstjóri: HAUKUR SNORRASON.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Erlingur Davíðsson.
i>krifsU>fa í Hafnarstræti 90. — Sími 1166.
Árgangur kostar kr. 60.00.
Blaðið kemur út á hverium miðvikudegi.
Gjalddagi er 1. júlí.
PRENTVERK ODDS BJÖRNSSONAR H.F.
Þriðja leiðin í íslenzkum
stjórnmálum
EITT af morgum einkcnniiegum fyrirbærum í
slcn/kum samtímastjórnmálum er fylgi nokkurra
rorgaralegra sinnaðra manna við sósíalskan flokk
if þeirri ástæðu, að þeir eru óánægðir með þátttöku
slands í varnarbandalagi vestrænna þjóða. Þau
mdur gerðust á einni nóttu að kalla, að rnenn. sem
im árabil ltöfðu fvlgt horgaralegu flokkunum að
nálum, létu innrita sig í liina sósíalisku fylkingu
et>na þess, að þeir vildu ckki una þáverandi ástandi
i Keflavíkurflugvelli. Þannig bættist Þjóðvarnar-
lokknum, sem i ugplrafi lýsti sig fylgjandi sósíalisk-
\m kennisetningum í grundvallaratriðum, nokkur
iðskostur, og á honum flaut Jiann inn á þing.
>essi sinnaskipti eru þannig vaxin, að þatt ættu
issulega ekki að verða til þess að auka trú manna
liæfileikum þessa fólks til leiðsögu i þjóðmálum.
>art eru viðhorfin til grundvallaratriða mannlegra
amskipta, sem deila húgsandi miinnum í stjórn-
nálaflokka. Þeir, sem einhverja skoðun hafa á þcim
i unt á annað borð, geta ekki verið frjálslyndir
lorgarar í dag, en áhangendur sóst'alismans á morg-
m og skýrt breytinguna með viðhorfi til málefnis,
ern mótað er af ástandi líðandi stundar. Þeir, sem
rannig leika tveimur skjöldum. eiga enga kjölfestu,
íeldur sigla þeir léttan ofan á bárttm samtímavið-
mrðanna og hrekjast með þeim, eftir því hvernig
indurinn blæs.
njóðfélag, sem á marga slíka umskiptinga, er sann-
,riega illa á vegi statt. Öll sönn framþróun byggist
t trúmennsku við lrugsjónir og á ]>rautseigri bar-
.ttu til að ná þvf taknrarki, sem í dag virðist vera
jarlægt. Þeir, sem gefast upp á miðri vegferð eða
dnupa út undan sér af litlum tilefnum, verða aklrei
ncrkilegir máttarviðir hins endurbætta þjóðfélags.
iiAUNAR er alveg vafalaust, að miklu fleiri kjós-
ndur en nokkrir áhangendur Þjóðvarnarflokksins
■rn áttavilltir í stjórnmálunum um þessar mundir
ödlvíst rná telja, að margt af því fólki, sem í dag
<vs hina sósíaliskti flokkana báða, sé í rattn og sann
eika andvígt ríkisdýrkun og einstaklingsfyrirlitningu
.osíalismans. Þessir kjósendur njóta þess, að aðrir
andsmenn hafa til þessa lorðað því, að alvöld emb
ættismannaklíka ríkisvaldsins fengi færi á því að
,skipuleggja“ allt daglegt líf þjóðarinnar. Þeir fá
>ess vegna óáreittir að búa við frelsi og mannrétt
ndi hins borgaralega þjóðfélags, þó að þeir ljái
ósíalisku flokkunum atkvæði vegna viðhorfa til
dægurmála. Þetta fólk hefur lent i fallgryfju með
ntmiin þjóðvarnarmönnum. Það gerir sér litla eða
■nga grein fyrir því, hvernig það þjóðfélag, sem það
•ill skapa, á í rauninni að líta út.
VF SAMA toganum er það líka spunnið, þegar
jöltji fólks, sem í raun og sannleika vill reyna að
■ittna að réttlátum þjóðfélagsháttum, fyllir flokkinn,
ent auðmenn og braskarar stjórna. Að vísu er því
óspart haldið fram í blöðum og á mannfundum
ið þar sé „flokkur allra stétta“, sem hafi heill þcirra
allra að leiðarsteini. Aðeins vondir andstæðingar
bendli hann við auðmenn og braskara. En hvar í
lokki er þá sú manntegund? Er hið íslenzka þjóð
: élag svo gjörólíkt þjóðféliigum nágrannaríkjanna,
ið hér fimiist ekki slíkt fólk? Annars staðar er þetta
óik að hitta i íhaldsílokkunum. Þar berst það fyrir
>ví að viðhalda forréttindaðastöðu sinni og mögtt
eikuin til auðsöfnunar. Mikil má trú þeirra manna
■era, sem halda, að auðmenn og braskarar séu svo
ilteknir af kristilegum hugsunarhætti, að þcir fórni
íagsmunum sínum á altari „allra stétta" og striti
,'ið það daginn iangan að I>æta hag þeirra. Ef menn
eyna til að krylja hina pólitísku stárfsemi í land
nu til mergjar, þá hljóta þeir að koma auga á þann
tugJjósa sannleika, að kjarni auðmannaflokksins er
únn sami liér og alls staðar annars staðar. Starfsað
crðirnar eru að vísu breytilegar. Dulmálningin er
itundunr haglega gerð. En takmarkið er ætíð hið
>ama, að viðhalda valdaaðstöðu og fórréttindum
óiuna fáu, sem hafa hin raunverulegu völd.
ÞÆR þúsundir kjósenda, sem
hvorki vilja stuðla að framkvæmd
sósíalisma né ócðlilegum vÖWum
auðmanna og braskara, eiga sam-
leið með Framsóknarflokknum. —
Stefna hans er priðja leiðin í
stjórnmálunum. Hún. virðir frelsi
einstaklingsins og tryggir aðstöðu.
háhs. til þess að skapa sér lífsham-
ingju í bróðurlegri sainviimu við
aðra. Hún bægir frá hættunni.af
sósíaliskú embættismannavaldi og
valdatöku bráskaranna. Hún er
■léiðin til þess réttlætis í þjóðfélags-
legum sámskiptum, sem flestir
landsmenn þrá í raun og veru, en
bera . ekki gæfu til að efla vegna
þess, að saudstofmar dægurmál-
atina byrgja þeim sýn til tinda
þeirra hugsjónamála, .sem..él.n eiga
að deila mönnunum í flokka.
Lóan og snjórinn.
í HRÍÐARVEÐRINU á sunnu-
daginn voru lóurnar heima x hús-
görðum bæjarmanna, á stjái á göt-
unum, í kirkjustöllunum og mat-
jurtagörðunum. Horfinn var hinn
glaðværi dýrðartónn úr söng
þeirra, hljómurinn minnti á sorg
og neyð. Ollum, sem sáu, rarin til
rifja neyð lóuhópanna. Frostið og
snjórinn á þessum árstíma veldur
margs konar erfiðleikum og tjóni,
en sárast held eg mann taki til
fuglanna, sem hingað koma stinnan
úr löndum og lenda hér í frostum
og vetrarhríðum. Þeir bera líka
margir beinin hér, þegar slík tíð-
indi gerast í náttúrunnar ríki.
Landið snævi þakið
Á MÁNUDAGINN leit inn til
blaðsins Gunnar Hafdal skáld og
bóndi í Sörlatungu. Þegar hann var
að leggja af stað í kaupstaðarferð-
ina um morguninn var 10 stiga
frost á hlaðinu hjá honum. Og
kalla mátti, sagði hann, að hvergi
sæi á dökkvan díl hér norðaxi við
bæinn. Vestur í dölunum voru
lóuhóparnir heim á túnum ög við
bæi eins og á köldum haustdegi,
og báru sig illa. Þegar Gunnar kom
á fætur á mánudagsmorguninr; og
leit út, varð honum ljóð á munni,
en það er á þessa leið:
íslenzku vorin.
Seiðhöll er reist,
og sveitfesti leyst.
Menn stíga margvísleg sporin
Á atóm er treyst. -—
Og allt hefir breytzt,
allt, nema íslenzku vorin,
frostköldu fannavorin.
Þannjg var það og er það enn.
Gunnar hefur þar rétt að mæla.
Frostköldu fannavorin eru erfið-
asta raunin, sem náttúran leggur á
okkur. Oll kunnátta mannsins dug-
ar ekki til að forða gróðri frá tjóni
né dýrum frá neyð. Margar sorgar-
sögur gerast á hverju því vori,
sem færir okkur stórhríðar um
miðjan maí. En við megum ekki
gleyma þeim vorunum, sem eru
sólrík og mild. Þau eru líka til. Og
bráðum birtir upp með sunnanblæ,
og þá verður gaman að lifa á Norð-
urlandi.
Á fjöllum í Dymbilviku.
í SUNNANBLAÐI er sagt frá
jöklaferð háskólastúdenta í Dymb-
ilvikunni. Fóru 5 piltar austur
undir Eyjafjöll og ætluðu að ganga
á Eyjafjallajökul. Mislynd veðr-
átta varnaði því, að sú áætlun
tækist, en piltarnir héldu á Fimm-
vörðuháls og dvöldu þar í skála
Fjallamanna um páskana í 1000
metra hæð yfir sjó. Þaðan gengu
þeir á Sólheimajökul. Og fleiri
ferðir fóru þeir á fjöll þessa daga.
En því er frá þessu sagt hér, að
þessir ungu menn eru Akureyring-
ar, eða a. m. k. 4 af 5. En þeir eru:
Jóhann Lárus Jónasson, Magnús
Hallgrímsson, Haukur Árnason og
Eiríkur Sveinsson. Fimmti næður
er Leifur Jónsson. Akureyringar
hafa ekki mikinn orðstír sem
skíða- og fjallamenn nú á seinni
árum. E. t. v. er það óverðskuld-
að. Þessir piltar hafa numið skíða-
íþrótt og fjallgöngur hér nyrðra.
og er gaman að frétta af heima-
mönnum, sem klífa fjöll og jökla
Sunnlendinga þegar leyfi gefst frá
skyldustörfum. Á þessum síðustu
tímum má kalla það nokkra undan-
tekningu.
ERLEND TÍÐINDI
(Framhald af 2. síðu).
brotthvarf erlends hers af þýzkri
grund, og ákvörðun landamerkj-
anna að austan til frambúðar,.
verða ekki ákvörðuð endanlega á
fjórveldafundi á þessu sumri.
Þýzkalandsvandamálið hlýtux að
verða lengi í deiglunni og þróast
smátt og smátt til viðunandi lausn-
ar. Það verður ekki levst með
diplómatískum viðræðum né á
æðstumananfundum á fáum dög-
um. Að þessu athuguðu, er nauð-
synlegt, að Vesturveldin hafi á
takteinum tillögur um fi'amtíð
Þýzkalands, sem stefna í átt til
sameiningar, en viðurkenna um
leið, að hvorki sameiningin né
brotthvarf herjanna, getur crðið
veruleiki fyrr en hið mikla vanda-
mál austurlandamæranna er leyst
til frambúðar.
Barnaskólanum í Sólgarði í
Saurbæjarhreppi var slitið 11.
maí síðastliðinn. — Um helgina
næstu áður héldu skólabörnin
samkomu er var vel sótt og vel
tekið. Sáu þau sjálf um skemmti-
atriði og sýndu leikþætti og komu
einnig upp skrautsýningu. Hálfs-
mánaðar námskeiði í fimleikum
og þjóðdönsum er nýlokið í Sól-
garði. — Kennari var Björn
Daníelsson úr Svarfaðardal. Þátt-
taka var mikil og almenn ánægja
með námskeið þetta. — Sniór féll
ekki að heitið gæti í Saurbæjar-
hreppi nú í norðangarðinum síð-
asta.
Leikfélag Akurevrar frumsýnir
franska gamanleikinn „Skóli fyrir
skattgreiðendur“ n. k. fimmtu-
dagskvöld 19. maí kl. 8. Næstu
sýningar laugardags- og sunnu-
dagskvöld. Eftir það verðui sýnt
flest kvöld uns sýningum er lokið,
Aðgöngumiðasími 1639 milli kl.
1 og 2 daglega. — Aðgöngumiðar
afgreiddir í afgreiðslu Morgun-
blaðsins kl. 4.30—6 leikdagatia og
í leikhúsinu milli kl. 7 og 8.
Sýning. Um næstu helgi verður
haldin sýning á munum þeim. sem
búnir hafa verið til á námskeiðum
Æskulýðsheimilis templara í Varð
borg frá því er það tók til starfa.
Fer sýningin fram í st. sal Varð-
borgar. Verða þarna sýnd sýnis-
horn frá öllum verklegu námskeið-
unum er farið hafa fram í Varð-
borg og er það m. a.: bast- og tág-
armunir, útskornar veggbillur,
útvarpstæki, svifflugur, mynda-
styttur og veggmyndir úr gipsi o.
fl. Aðgangur verður ókeypis fyrir
alla. Nánar verður auglýst síðar
hvenær sýningin verður opneð.
Leiðrétting. Áður er sagt frá
einkunnum nokkurra Hólasveina.
Sagt var að Indriði Ketilsson frá
Ytra-Fjalli hefði fengið 9,75 í að-
aleinkunn. Hann hlaut 9,59 og
leiðréttist þetta hér með.
Um að þora að kaupa sér
nógu stóra skó
EIN AF blaðakonum ameríska blaðsins New York
Herald Tribune, varð til þess nú fyrir skemmstu, að
vekja mikla gremju í Frakklandi með því að segja í
blaði sínu, að enda þótt franskar konur séu í hópi
fegurstu kvenna heims, hafi þær stærstu fætur, sem
sjáist á strætum og torgum.
í tilefni af þessu
tekur Kaupmanna-
hafnarblað svo til
orða, að það sé aug-
ljóst, að þessi blaða-
kona hafi aldrei kom-
ið til Norðurlanda. —
Telur blaðið það vafa-
laust, að konur á
Norðurlöndum hafi heimsmet í fótastærð. Hitt sé svo
annað mál, hvort þær vilji viðurkenna það.
i
SJALFSBLEKKINGIN.
I framhaldi af þessu hefur blaðið rætt við unga
afgreiðslustúlku í stórri skóverzlun í Kaupmanna-
höfn. Segir hún, að þar komi á degi hverjum fjöl-
margar konur til að kaupa skó, sem ekki hafi í raun
og veru hugmynd um, hvaða skónúmer þær þurfa.
Þær biðja um þá stærð, sem þeim hentaði fyrir
mörgum árum, og taka það óstinnt upp ef þeim er
sagt, að þær muni þurfa 1 til lVz númeri stærra en
þær gefa upp.
i
DÁLÍTIL BRELLA.
En til þess að halda í þessa viðskiptamenn og
þóknast þeim í hvívetna, grípur afgreiðslufólkið til
dálítillar brellu. Eftir að hafa létið máta skó með
þeirri stærð, sem konurnar nefna, er þeim sagt, að
þetta skólag henti þeim ekki, og síðan eru reyndir
skór í réttri stærð, eða a. m. k. einu númeri stærri.
En það heitir bara „annað skólag“‘.Enda þótt ekkert
sé auðveldara en snúa sólanum upp og lesa númerið,
sem þar er skráð, segist þessi afgreiðslutúlka aldrei
hafa fyrirhitt neinn viðskiptamann, sem hafi komið
aftur með skóna og kvartað um að hafa fengið skakkt
númer. — Hins vegar
kvaðst hún muna eina
frú, að hafði sagt, er
hún mátaði, að skórinn
væri sér alveg mátuleg-
ur og færi vel, en hefði
jafnskjótt uppgötvað að
númerið var stærra en
hún hafði nefnt að sér
hentaði. Hún heimtaði því að fá minna númer, og
tróð sér í þá skó, þótt augljóst væri, að þeir væru í
raun og veru allt of litlir.
- l
I
FEGURÐARDISIR NOTA NUMER 40.
Þessi afgreiðslustúlka segir, að kunnar fegurðar-
dísir, þar á meðal þekktustu „manequiner" í Kaup-
mannahöfn, noti númer 40 af skóm. Engin þeirra telur
og fótstærðin geri sér neitt til og þær hafa vit á því,að
velja sér skó við hæfi, sem þær geta staðið réttar á
og borið sig vel á, einmitt af því að þeim líður vel í
þeim.
I ;
FÓTSTÆRRI EN AMERÍSKAR KONUR.
Þejta danska blað heldur því fram, að enginn efi
sé á því, að evrópskar konur, og þá ekki sízt danskar,
sem mikið þurfa að ganga, séu fótstærri en amerískar
konur, sem varla hreyfa sig nema í bíl. Danskur
blaðamaður, sem athugaði þetta í skóbúð í New
York, fékk þær upplýsingar, að þar seldust að kalla
aldrei stærri kvenskór en númer 39%, enda hafði
búðin ekki úrval af skóm í þeirri stærð.
FÓLKIÐ ER AÐ STÆKKA.
En til huggunar fyrir konur á Norðurlöndum má
Framhald á 7. síðu).