Dagur - 15.06.1955, Blaðsíða 4

4
DAGUR
Miðvikudaginn 15. júní 1955-
DAGUR
Ritstjóri: HAUKUR SNORRASON.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Erlingur Davíðsson.
Skrifstofa í Hafnarstræti 90. — Sírni 1166.
Argangur kostar kr. 60.00.
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi.
Gjalddagi er 1. júli.
ella vegna þess, að á hinu leitinu
stendur Sjálfstæðisflokkurinn, sem
er voldugt afl í landmu í dag, og
heldur verndarhendi yfir aðstöðu
einstakra aðila til að safna óhófleg-
um auði á kostnað alls almennings.
:í vernd Sjálfstæðisflokksins fyrir
braskara og milliliði er gróðrarstía
ófriðarins í þjóðfélaginu og tor-
tryggninnar, sem herjar á launa-
stéttimar. Vonin um heilbrigt
ástand er klemmd í milli þessara
öfga. Fyrr en hún losnar þaðan, og
PRENTVERK ODDS BJÖRNSSONAR H.F.
Hvernig á að friða þjóðfélagið?
ÞESSA STUNDINA á að heita friður r þjóð-
félaginu. Síðustu verkföllunum tveimur — meðal
háseta á kaupskipum og rafvirkja — var aflétt fyrir
helgina. Ef við íslendingar hefðum reist striðsguð
inum hof, eins og Rómverjar hinir fornu, sem haft
væri opið, er ófriður væri uppi, en lokað er frið
samlegt mætti kalla í landi okkar, mundi því hægt
að halla hurð að stöfum þessa dagana. En vindar
hefðu blásið þar inn um opna gætt mikinn hluta
þessa árs. Fyrst, er Vestmannaeyingar bundu báta
sína við bryggjur í vertíðarbyrjun, þar næst, er
matsveinar á kaupskipum lögðu þeim vegna kaup-
kröfu, síðan vikurnar sex, sem stóra verkfallið stóð,
og loks þá daga, er hásetar og kyndarar á kaupskip-
um og rafvirkjar áttu í verkfalli í sl. viku. Naumast
hefði gefist tími til að loka dyrum í milli þessara
átaka. Það sem af er þessu misseri, hefðum við táeþ-
ast átt þess kost að sjá dyr Janusarhofs okkar lok-
aðar frekar en Rómverjar til forna. Ófriðareldar
loguðu jafnan einhvers staðar í hinu víðlenda ríki
þeirra. Hér í okkar litla þjóðfélagi eru kyntir eld-
ar sundurlyndis og ófriðar langtímum saman. Er
ekki að undra, þótt hugsandi mönnum hrjósi hugur
við ástandinu, og sú spurning sæki æ fastar á alla
þá, sem ekki vilja fljóta sofandi að feigðarósi,
hvernig takast megi að friða þjóðfélagið, og sam-
eina kraftana við uppbyggingarstörfin og varðveizlu
þeirra góðu lífskjara, sem þjóðin býr nú við.
i i •
? EN ÞÓTT DYRUM hofsins hafi verið lokað nú
um sinn, er því miður ekki svo frá gengið, að ein-
hverjum veitist ekki auðvelt að hrinda þeim upp á
gátt á nýjan leik. Enginn varanlegur friður hefur
verið saminn á vinnu- og framleiðslumarkaðinum,
Stéttir og starfshópar sækja fram, hver á sínum
reit, á hendur þjóðfélaginu í heild og krefjast aukins
skerfs þjóðarteknanna í sinn hlut. Og varnaðarorðin
um að hernaður þessi leiði til aukinnar fátæktar
allra en ekki vaxandi ríkidæmis, falla máttlaus til
jarðar. Hið gagnkvæma traust, sem ætti að ríkja í
milli launþega og atvinnurekenda og þegna og
stjórnarvalda, er of veikbyggt og vanmáttgut. Allt of
margir eru fullir tortryggni, þegar rætt er um launa-
mál, þjóðartekjur og heildarframleiðslu. Ymsir tala
' og á þá lund, að þegnskap skorti hjá fólki, og sann-
' girni í kröfum. Gjaman mætti sjást fleiri merki þess-
i ara eiginleika, en rangt er að afgreiða öll þessi mál
með slikum dómi. Málið er stærra en þetta. Heil
brigt stjórnarfar er undirstaða hins gagnkvæma
trausts. Ef fólkið veit, að heiðarlega er stjórnað, og
ekki skákað stærri hlut á disk neins aðila en sann-
gjarnt og eðlilegt er, bá er líka skapaður grundvöllur
til friðar í þjóðfélaginu, af því að fólkið mun ekki
bregðast skyldum sínum við landið og söguna, ef
það finnur að réttlátlega er að þvi vikið.
KOMMÚNISTAR hafa náð kverkataki á verka-
lýðshreyfingunni og tefla henni fram til skjóls fyrir
flokk sinn. Þetta er ógæfusamlegt fyrirbæri fyrir
verkalýðinn og þjóðfélagið í heild. Það stendur
vegi fyrir pólitískri ábyrgð verkalýðsins og hrindir
honum æ lengra á braut einhliða kaupkröfubaráttu,
sem reynist í alvöru lífsins háskasamleg atvinnulífi
og heilbrigðu þjóðfélagi. En þessi leikur kommún-
ista með verkalýðsfélögin er gerður auðveldari en
hin ábyrgu, lýðræðissinnuðu öfl fá
tækifæri til þess að hafa úrslita-
áhrif í þjóðfélaginu, er naumast að
vænta varanlegs bata. Meðan þjóð-
in áttar sig ekki á þeim sannleika,
riðar þjóðfélagsbygging okkar til
falls í átökum öfgamanna. Á slík-
um timum er heildinni mikil þörf
á því, að allir sannir lýðræðissinn-
ar snúi bökum saman. Þá er þörf
samstöðu meðal þeirra, sem á eðli-
legum tímum deila um dægur-
mál.

H5 H ®3§ H§Hif
Hví brosum vér ekki?
„v“ rabbar enn við Fegrunar-
félagið:
EG HEF drepið á það áður í
Fokdreifum, að sennilega muni það
vera „Fegrunarfélag Akureyrar"
sem eigi frumburðarréttinn að hinu
fagra „brosi Akureyrar": hinni lát-
lausu, en undrafögru fánaskreyt-
ingu kirkjutröppunnar við hátíðleg
tækifæri! Svo fagurt bros á enginn
islenzkur bær annar' — En hvers
vegna er bros þetta sparað, þegar
sízt skyldi.
Eg hef áður drepið á, er það
gleymdist algerlega á sumardaginn
fyrsta. — Og síðan kom hvíta-
sunna! Hátíð vorsins, og ein hinna
þriggja stórhátíða kirkjunnar: —
Næturbokunni létti, það tók að
birta í lofti fyrri hluta dags- og
sunnanvindurinn var hlýr og góður.
— Kirkjubrékkan var tekin að
grænka, —- en óhirt og afar skell-
ótt. — En' „brösi bæjarins" brá þar
ekki fyfir á þessum fagra hátíðar-
degi — frekar en á sumardaginn
fyrsta. — Það hefði þó bieytt
ótriilega yfir vanhirðu brekkunnar!
- Fánar voru allvíða á stöng,
hvítasunnudag, en alltof margar
kuldalega berar. — Hvenær ætlar
okkur Islendingum að lærast að
gleðjast sameiginlega og einlæg-
lega, — svo að segja ósjálfrátt? —
Og hitabylgja hvítasunnunnar leið
hjá — og nærri heil vika í viðbót,
áður en farið var að sinna kirkju-
brekkunni! — Og enn er þar farið
ósköp gætilega.
— Hverjir sofa hér á verðinum?
— Hvers vegna minnir og árr.innir
ekki Fegrunarfélagið samborgara
sína á skyldur þeirra við sjálfa sig,
unz þeir ranka við sér — og muna
óáminntir?
KIRKJUTRÖPPURNAR! Eg
minntist á Kirkjubrekkuna. Einnig
eru sjálfar kirkjutröppumar mjöé
vanhirtar og úr sér gengnar! Enda
aldrei nægilega traustar né full-
gerðar frá upphafi. — Hér er svo
alltof margt hálfgert og ólokið,
þótt hafið sé! — Þó er þetta
hvort tveggja, brekkan og kirkju-
tröppurnar, alveg einstæður stofn
að mikilli og glæsilegri bæjar-
prýðí! — Lengra er enn ekki
komið! —
Eg á eftir að rabba nánara við
Fegrunarfélagið um þessi mál. Því
að hér dylst þungamiðja allrar
fegrunar Bæjarins! — Og Fegrun-
fétaéið á að vera hin velvakandi
samvizka bæjarins v.m langan ald-
ur! Það má ekki sofna á verðinum!
— Auðvitað þarf ekki að minna á
17. júní! — Að gleyma honum
væri að gleyma sjálfum sér! — En
Fegrunarfélagið þarf einnig að
muna næstu mánaðamót í tæka
tíð! — Þá fjölmenna hingað þús-
undir af æsku íslands til fundar og
leiks á Landsmóti UMFÍ.
Þeim fjölmenna hóp á að vera
„bros Akureyrar“ ógleymanleét!
v.
Geðvont blaðtetur saknar
gamla tímans.
HÉR í BI.AÐINU var n/lega
sagt frá ýmsum endurbótum innan
dyra á Hótel KEA. Herbergi hafa
verið máluð, og aðalveitingasalur,
húsgögn endurbætt og ýmislegt
gert til prýði. Nú skyldi maður
ætla, að a. m. k. þeir, sem skrifa
opinberlega um ferðamannamál,
teldu slíkt lofsvert framtak. Og þá
fremstir í flokki þeir, sem gagn-
rýna útlit gististaða og umgengni
iar. En viti menn: Kaupmanna-
blaðið hér á staðnum finnur í
^essu tilefni til að birta enn einn
geðvonskupistil um þetta fyrir-
tæki samvinnumanna, og segir nú,
að endurbæturnar jafngildi játn-
ingu um að gistihúsið hafi verið
óhæft til að taka á móti ferða-
mönnum áður en þær fóru fram!
Hafa menn nokkurn tíman heyrt
annað eins? Aumingja blaðsnep-
illinn má aldrei heyra kaupfél, og
fyrirtæki þess nefnt, svo að skaps-
munirnir gangi ekki úr skorðum.
Ofan á þessi geðvonskulæti bætir
jað svo saknaðaroiðum um þá
góðu, gömlu tíma, er hér voru
nokkur gamaldags smáhótel, en
ekkert hótel KEA. Það var nú
munur, segir ísþ, og er „drjúg aft-
urför“ síðan. Það á með öffrum
orðum að sletta úr klauf á KEA,
sem rekur hér eina nýtízku hótel-
ið úti á Iandi, af því að ýmsic aðrir
aðilar hafa hætt hér hótelrekitri í
gömlum húSum á seinni árum! ■
Skyldi aðstandendum, Isl. ekki
finnast munur á, ef hér væri held-
ur ekkert hótel KEA? Hvar skyldt
Isl. þá ætla ferðamönnum að gista?
Kannske í „sjálístæðishúsinu",
sem eitt sinn var Hótel Akuieyri?
Hvers vegna er það ekki starfrækt
sem „nýtizku hótel“, er fullnægt
geti „kröfum tímans“?
Það er löngu viðurkennt, að Ak
ureyri er betur sett um gistiher
bergi, og aðstöðu ferðamanna en
aðrir staðir á landinu nú, vegna
framtaks kaupfélaé,sins. Þetta er
staðreynd, sem engin geðvonsku-
köst afturhaldsseggja geta breytt.
Góður markaður fyrir
nautgripakjöt
Frystihússtjóri KEA, Haukur
Olafsson, hefur komið að máli við
blaðið í tilefni af auglýsingu um
sumarslátrun stórgripa, sem ný-
lega birtist hér í blaðinu. Virðast
sumir bændur hafa misskilið hana.
Ætlunin var, sagði Haukur, að
vekja athygli bænda á því, að nú
í júní er sérlega góður markaður
fyrir nautakjöt, bæði hér og í
Reykjavík, og ástæða til að hvetja
bændur til að notfæra sér hann.
Er kemur fram í júlí tregðast sala,
og þá verður að frysta kjötið til
geymslu um ófyrirsjáanlegan tíma.
Samband isl. samvinnufélaga hef-
ur því viljað vekja athygli bænda
á hinum góða markaði nú í júní, og
hvetja þá til að draga ekki slátrun
nauta langt fram á sumar. Ætlun
KEA með fyrrnefndri auglýsingu
var að koma þessari vitneskju til
bænda, og er misskilningi um efni
hennár þar vonandi með rutt úr
vegi.
Þjónusta við húsmæður heima
og erlendis
EG DVALDI nýlega nokkra daga á heimili í Dan-
mörk, og var það ánægjulegt og á ýmsan hátt lær-
dómsríkt. Þótt samanburður sé ekki vinsæll, enda oft
óréttlátur, freistast maður til þess að bera saman þá
aðstöðu, sem maður sér annars staðar og þá, sem
maður býr við heima Ef slíkt er gert án fordóma,
getur það verið gagnlegt. Það víkkar sjóndeildar-
hringinn að kynnast lifi og háttum annarra. Af þvi má
jafnan læra nokkuð.
SNEMMA Á FÆTUR OG SNEMMA TÍL HVÍLU.
Eitt hið fyrsta, sem maður tekur eftir, er mismun-
urinn á fótaferða- og háttatima hér og þar. Almenn-
ingur gengur snemma til náða að öllum jafnaði, kl.
9—10, en kl. 7 eru menn líka komnir á fætur, og til-
búnir að taka til starfa. Ekki síður þeir, sem vinna
verzlunar- og skrifstofustörf en erfiðismenn.. Útvarp-
:ð hefur með dagskrá sinni áhrif á fótaferðatímann.
Það er ekki með almenna dagskrá fram eftir síð-
kvöldum, eins og hér tíðkast, heldur aðeins dans-
músík fyrir næturhrafna. En eldsnemma á morgnana
hefst almenn dagskrá, svo sem fréttir. Hér hvetur
hins vegar útvarpið til þess að menn risi seint úr
rekkju. Fréttir hefjast hér kl. 8.30, ættu að vera kl. 8
í siðasta lagi, og það alla daga vikunnar. Á sunnudög-
um sofa útvarpsmenn til klukkan hálf tíu, en i Dan-
mörk, og raunar i öllum öðrum löiidúm, er eg’ þekki
til, eru þeir jafnsnemma á ferli á helgum dqgum sem
virkum. Almenn dagskrá er hér og langt fram á síð-
kvöld, á stundum a. m. k.
ÞJÓNUSTAN VIÐ HÚSMÆÐURNAR.
Manni bregður í brún, að sjá þá þjónustu, sem
'verzlanir Iáta húsmæðrum í té. Mjólkin er flutt-heim
að dyrum, i lokuðum flöskum, og komin á sinn stáð
um 7 leytið á morgnana. Munu fáar þjóðir áðrar en
Islendingar hafa efni á því, að hafa mikinn hluta
þjóðarinnar í vinnu við að bera heim mjólk úr búð-
um. Talið er hagkvæmara að láta fáa starfsmenn og
vagna annast heimflutninginn til hinna mörgu. —
Vinnustundir fjöldans verða þjóðinni dýrmætari við
ónnur störf.
NIÐURSKORIN BRAUÐ OG HEIMSEND.
Þá bregður íslendingum í brún, er þeir kynnast
þeirri þjónustu, sem brauðgerðir láta heimilunum í
té. Niðurskornar brauðsneiðar í loftþéttum umbúðum,
eru sendar heim til húsmæðranna á morgnana. Hæfi-
lefur skammtur á dag, og aldrei nema nýtt brauð á
boðstólum. Brauðskurðurinn í heimahúsum er horf-
:nn. Heppilegra talið að láta vélar annast hann en
allar húsmæður landsins, sem geta notað tíminn til
annarra starfa. Slíkt fyrirkomulag á brajiðsölu mætti
vel hugsa sér hér hjá okkur, jafnvel þótt við þyrftum
að sækja brauðpakkana í brauðbúðirnar.
t
PÖNTUN MEÐ ÞVÍ AÐ SKRIFA MIÐA.
Sendimenn, sem koma með þennan varning
snemma á morgnana og láta í þar til gerð ílát við dyr
hvers manns, fylgjast líka með því, hvemig húsmóð-
irin vill breyta pöntun sinni frá degi til dags. Nægir
að skilja eftir miða í kassanum að kvöldi, og þá er
pöntunin afgreidd að morgni úr bílnum eða vagnin-
um. Þarf engar símahringingar eða aðra fyrirhöfn út
af því. Þetta gengur hljóðalaust fyrir sig, og kemur
svo á viku- eða mánaðarreikninginn.
Ýmislegt fleira mætti hér telja, sem athygli vekur.
Eg er ekki að halda því fram, að allt sé gott, sem
Danir gera á þessu sviði. En mér varð starsýnt á þá
þjónustu, sem heimilin njóta. Þar eigum við talsvert
eftir að læra.