Dagur


Dagur - 06.07.1955, Qupperneq 5

Dagur - 06.07.1955, Qupperneq 5
Miðvikudaginn 6. júlí 1955 D AGUR Ymis tíðindi úr nágrannabyggðum Landþurrkun í Bárðar- dal - tvö nýbýli í byggingu Bárðardal 30. júní. Þessa dagana er unnið með skurðgröfu Vélasjóðs að Mýri í Bárðardal. Heldur hún síðan áfram norður dalinn, eftir því sem verk- efni falla til, en þau virðast æði mikil en misjöfn á bæjum. Jarðýta vinnur í Bárðardal, jöfnum hönd- um að jarðabótum og vegagerð. Fé hefur verið smalað til rúnings og verður það síðan rekið á afréttir. Tvö nýbýli er verið að byggja í dalnum, annað að Stóruvölluin en hitt að Halldórsstöðum. I Bárðar- dal er landrými mikið víðast hvar, og gott undir bú, enda munu fleiri hafa í hyggju nýbýlastofnun þar. A nokkrum stöðum eru byggð úti- hús, sérstaklega hlöður. Eru þær allar byggðar með tilliti til súg- þurrkunar. Töluvert ber á kali í túnum og sprettan hefur verið hægfara, þangað til nú. Sláttur er að hefjast. Unnið er af kappi við nýju brúna yfir Skjálfandafljót, hjá Stóru-Völlum. Hófst sú vinna fyr- ir hálfum mánuði. Yfirverkfræð- ingur er Snæbjörn Jónasson, og yf- irsmiður Jónas Snæbjörnsson. Framkvæmdir í Húna- í> mgi Blönduósi 4. júlí. Spretta er orðin í góðu meðal- lagi og heyskapur almennt hafinn. Þeir fyrstu byrjuðu í fyrra hluta síðustu viku. Nýtt sláturhús er í smíðum á Blönduósi. Miðast það við það að hægt verði að veita móttöku um 1200 fjár á dag til slátrunar. — Frystihúsið er líka verið að er.dur- bæta og stækka, svo að fullr.ægt geti geymsluþörf kjötsins að mestu eða öllu leyti. Verður rúm fyrir 20 þús. skrokka. Þessar byggingafram- kvæmdir eru á vegum Kaupfélags Austur-Húnvetninga. Unnið er við höfnina og er verið að steypa undir steinker, sem dreg- ið verður frá Skagaströnd og sökkt við hafnargarðinn, einhvern næstu daga. Þá er verið að stækka og endur- bæta vatnsveitukerfi staðarins. 5 jarðýtur og 2 skurðgröfur vinna hjá Búnaðarsambandinu. -—- Eru öli eldri flög fullunnin og búið að sá i þau og nýbrct hafið með hinum afkastamikiu vélum. Uiidirbúningur að síld- armóttöku stendur sem hæst á Raufarhöfn Raufarhöfn 4. júl'. Unnið er af kappi að undirbún- ingi síldarmóttöku. Menn halda enn í vonina um síld. Tunnufarmur kom með Tungufossi á föstudaginn og mun aftur koma fljótlega með meira og ennfremur Selfoss. Allir hafa meira en nóg að gera og smiði vantar. Gullbrúðkaup áttu 1. júlí hjónin Halldóra Þorgrímsdóttir og Jðsep Kristjánsson á Ormalóni i Þistil- firði. Þau hjónin hafa búið í hálfa öld á Ormalóni og var þessa af- mælis veglega minnst að heimili þeirra. Kom þangað fjölmenni og færðu afmælisbörnunum gjafir og þágu rausnarlegar veitingar. Messaði á 3 kirkjum s. 1. sunnudag Fosshóll 4. júl'. Heyskapur er a)mennt byrjaður og spretta er orðin sæmileg. Lítið, sem ekkert er þó búið að hirða ennþá af töðunni. Ferming fór fram að Ljósavatni á sunnudaginn var og voru fermd 2 börn. Séra Stefán Lárusson mess- aði þann dag á 3 kirkjum eystra, Ljósavatni, Þóroddsstað og Lund- arbrekku. Handfæraveiðar hafnar á f jarlægum miðum Hrísey 4. iúlí. Bátar eru nú að hætta tneð línu. Hefur lítið fiskast á hana að und- anförnu, en undirbúningur hafinn að handfæraveiðum. Einn bátur hefur þegar stundað þær með góð- um árangri og sótt veiði sína sunn- an við Langanes og lagt upp á Þórshöfn. Vinna er nokkur við fisk- þurrkun. Spretta er góð og sláttur byrjaður. Minka leitað við Laxá - Félagsheimili vígt um helgina kemur Reynihlíð. Refaveiðum er nú lokið í bráð- ina. Alls hafa unnist 54 dýr, full- orðin dýr og hyolpar. Sláttur er sums staðar byrjaður og spretta að verða sæmileg. Karlson minkabani kom til Mý- vatnssveitar fyrir skömmu og vann þar eitt minkagreni á svipuðum slóðum og hann varð dýranna var í vetur. Hélt hann síðan niður með Laxá og ætlar að leita meðfram henni, allt til sjávar. Inflúenzufar- aldurinn er í rénun, en þó ekki lok- ið. Eru margir nokkuð lengi að ná sér. Hið nýja félagsheimili að Skútustöðum verður vígt á laugar- daginn kemur og hefst athöfnin kl. 2 e. h., svo sem auglýst hefur verið. Hefur öllum Mývetnignum verið boðið til þessa mannfagnaðar, heimamönnum og burtfluttum mönnum og konutn og mökum þeirra. Ferðamannastraumurinn er að vaxa og nú er mývargurinn í „sum- arfríi“, svo að hann angrar ekki ferðamenn á þessum tíma. Mývarg- urinn er skæður í júni og svo aftur í ágúst, en tekur sér „sumarfrí" yfir júlimánuð. Silungsveiði hefur verið fremur treg að undanförnu. FORÐ PREFECT í ágætu lagi til sölu. — Upplýsingar gefur. Finnbogi S. Jónasson, K. E. Á. Herbergi til leigu í miðbænum. Simi 1638. A-180 Kaiser 1953 til sölu. — Til greina kærnu skipti á eldra módeli. Mag n ús Srue björsson, B. S. O. Heimasími 1326. 1000 metra flugbraut í Flatey Flatey á Skjálfanda. Nýlega var unnið að sáningu grasfræs í flugvöllinn nýja. Flugbrautin er 1000 metra löng og aðstaða góð. Er því vonast eftir að þessi nýji grasflugvöllur reynist vel í framtíðinni. Flateyingar telja samgönguerfiðleikana við eyna tefja mjög fyrir eðlilegri þróun at- vinnuveganna og að þeirra vegna fýsi færri að hafa þar búsetu en ella. Hálfsmánaðarlegar ferðii eru frá Flatey til Húsavíkur. Er til þess notaður 5 tonna bátur. Með flug- vellinum opnast möguleikar til bættra samgangna. Um 100 manns búa í Flatey, en þar af eru margir, sem vinna meira og minna annars staðar. Afkoma fólksins mun fyllilega vera sam- bærileg því sem annars staðar tíðkast. Handfærafiskur hefur ver- ið góður þar undanfarið. En Flateyingar stunda manna mest hrognkelsaveiðar og hafa af því drjúgar tekjur. Rauðmaginn er saltaður og reyktur og hefur selzt vel og grásleppuhrognin söltuð til útflutnings. En þeirri veiði er nú lokið í ár. Jarðýta og dráttarvél, er fluttar voru út í Flatey í fyrrasumar, vegna flugvallargerðarinnar, hafa einnig verið notaðar við iarð- vinnslu. Er dráttarvélin enn ytra og hafa jarðræktarmenn hið mesta gagn af henni og auka nú ræktar- lönd sín til muna. Þrettán Flateyingar komu hing- að til Akureyrar, til að vera við- staddir hátíðahöldin hér 17. iúní. Voru þeir svo heppnir að fá sjóferð hingað með hvalveiðibát Páls Pálssonar. Létu þeir hið bezta yfir hátíðahöldunum á Akureyri. Húiivetnskar konur á skemmtiferð Kaupfélag Austur-Húnvetninga bauð félagskonum af Blönduósi og úr nærliggjandi sveitum í skemmtiferð um síðustu helgi Var farið suður í Borgarfjörð og Snæ- fellsnes. Fararstjórar voru þeir Jón Baldurs kaupfélagsstjóri og Þorsteinn Jónsson. Ferðin stóð í 2 daga og var gist að Bifröst í Borg- arfirði. Veður var ágætt og nutu konurnar ferðarinnar hins bezta. 56 konur tóku þátt í ferð þessari. Nýlátnir eru á Blönduósi elztu mennirnir, þeir Pálmi Þóroddsson, fyrrverandi prestur að Hofsósi, 92 ára að aldri, og Guðmundur Hjálm- arsson, fyrrum bóndi og verkamað- ur á Blönduósi, 94 ára gamall. EYFIRZK SAGA 0G ORNEFNI: KáEfskinn - Garnir - Sólarfjall Eftir Ingólf Davíðsson magister Flestir kannast við kvæði Da- víðs um Hrærek konung frá Heið- mörk. Olafur Noregskonungur sendi hann til íslands og var hon- um fengin vist í litlum bæ á Kálf- skinni. Mun Hrærekur eini kon- ungurinn, sem hvílir í íslenzkri mold. Mörgum þykir Kálfskinns- nafnið einkennilegt og hafa leitað ýmsra skýringa. Fleiri bæir eru að visu kenndir við kálf, t. d. Kálfs- staðir (og skinn, t. d. Skinnastaðir og. Fótaskinn). Djúpt lækjargil er rétt við Kálf- skinn og brött brekka niður að læknum. Hafa sumir getið sér til að Kálfs-kinn væri hið rétta nafn. En sterkar líkur benda til annars. Bæjarnafnið Kálfskinn (Kalv- skinnet) er líka til í Þrændalögum í Noregi. I einni bók Hamsuns er getið um bæ, sem standi, ásamt fleirum á Kálfskinni (paa Kalv- skinnet). Kálfskinnsbæirnir á Ar- skógsströnd hafa lengi verið tveir, Ytra- og Syðra-Kálfskinn. Gæti vel í fyrstu hafa verið átt við bæj- arhverfi eða torfu, sbr. Auðbrekku- torfan í Hörgárdal. Sérstakt lands- lag kemur einnig til greina. Kálf- skinn liggur á hæðarbungu, sem teygist fram úr Kötlufjalli niður á flatt mýrlendið. Fram úr aðal- bungunni liggja smá álmur eða skæklar og Skógarhólar eru fram- hald hennar. Bungan með útskot- unum er „Kállskinni8“ og á því standa bæirnir. Þegar „Kálfskinn- ið“ var skógi vaxið hefur það stungið mjög í stúf við umhverfið — fjallið fyrir ofan og flata mýra- flákana fyrir neðan. Landnáms- menn hafa flutt með sér fjölmörg örnefni úr Noregi og mun Kálf- skinn vera eitt þeirra, og þannig standa á fornum merg. „Kálfanöfn" eru einnig til í Dan- mörku. A Sjálandi er vatn sem Furesö heitir, frægt af kvæðinu „Svíf þú fugl“; þ. e. „Flyv Fugl flyv over Furesöen Vave“. Hluti af vatninu heitir Kálfur (Store Kalv) og takmarkast með nesi frá aðalvatninu. „Kálfar“ geta haft fleiri merkingar. „Þarna kemur jeppi með kálf,“ heyrði eg sagt nýlega; var þar átt við jeppakerru. Um Sildarmannagarð í Grafarvogi segir að garður mikill hafi verið byggður út í voginn frá báðum löndum, en líklega hafður kplfur í miðju, þar er grjótið í hrúgum með skörðum í milli. Yzt á Árskógsströnd er hið eii;.“ kennilega örnefni Carnir. Garnir eru djúpt gil, sem klýfur yzta hlut ann frá meginhlíðinni ofan vifi Hámundarstaði. Þvergil út úr „að algörninni“ heitir Lokugörn, er, hinir klettóttu, fráklofnu hlutar bera nöfnin Carnarhaus og Loku garnarhaus, en Garnalækur rennu’ í gilinu. Lægðin „Tarm“ úti á Jót landi virðist vera hliðstætt öj nefni. . .Sólarfjall hefur að fornu heitif á Árskógsströnd, allt frá dögun Helga magra. Helgi bjó að Há mundarstöðum hinn fyrsta vetui , En þar er „snæsamt mjög“, eins og Guðmundur ríki sagði um Svarfað ardal. Hefur Helga brugðið við af koma frá hinu sígræna Irlandi. Un vorið gekk Helgi upp á Sólarfjal og sá að rauðara miklu var inn ti . fjarðarins og flutti þangað byggf sína. En hvar er hið forna Sólar fjall? Líklega fjallið ofan vifi Krossa inn og upp af Hámundai stöðum. Það er næsta fjallið og þaðan er útsýn góð af Krossa hnjúkum. Fjallið er oft mjög fallega sólroðio á morgnana. Marg an voi'morgun er það eins og gull roðið af sólinni, svo að hið fornt nafn er sannarlega réttnefni. Ætt.i að taka hið fagra nafn, Sólarfjah, upp að nýju. SJOTUGUR: Gimnar £rá Brettings- stöðum Gunnar Tryggvason, Fjólugött. 16, Akureyri, varð sjötugur 30 júní síðastliðinn. Hann er kemidut við Brettingsstaði á Flateyjardaí, Þar er hann alinn upp en er fædd ur að Heiðarhúsum. Tryggvi bjó alla sína búskapartíð að Brettings stöðum ásamt konu sinni, Emeld Sigurðardóttur, og ólu þar upp hii. mannvænlegustu börn, svo sen. kunnugt er. Hann bætti jörðina og byggði upp hús, og hugsaði sér þar æfina alla. En Flateyjardalur ei allur í eyði kominn, og varfi Tryggvi Gunnarsson og mótbýlis- menn hans á Brettingsstöðiun síð astir að yfirgefa þessa afskekktr og harðbýlu sveit. Var það haustit' 1953. Hafði þá verið setið meöai sætt var. Ekki ber Gunnar á sér neji merki einangrunar eða erfiðra lifs kjara. Var hann og er enn þrek menni í sjón og raun, glaðlynduí og margfróður, og hinn vinsælast. maður, enda hinn ágætasti drengui íslenzk-sænsk orðabók. Eftir Gunnar Lejström, Jón Magnússon og Sven B. F. Jansson. Koopera- tiva Förbundets Bokfor- lag. — Umboð á Islandi: Bókaútgáfan Norðri. Árið 1943 kom út í Stokkhólmi fyrsta íslenzk-sænska orðabókin og var það merkur áfangi í sögu sænsk-íslenzkra samskipta. Það kom á daginn, að fleiri höfðu áhuga fyrir slíkri bók en ætlað var í fyrstu, því að þremur árum síðar var bókin uppseld og ófáanleg. Snemma á þessu ári kom evo út önnur útgáfa þessa verks, og er bókin nú aukin og endurbætt. Hef- ur Sven B. F. Jansson annast hina nýju útgáfu og notið til þess að- stoðar ýmissa kunnáttumanna, m. a. hefur Helgi P. Briem sendiherra veitt aðstoð og leiðbeiningar. Til útgáfunnar kom styrkur frá sænska ríkinu og frá Sambandi sænskra samvinnufélaga. Er bókin ágætlega út gefin, pappír ágætur og prentun íallega og smekklega gerð. Hér er ekki tækifæri til þess aí ^ meta þetta verk. Þessum línum ei aðeins ætlað að vekja athygli les | enda á því, að þessi orðabók er m fáanleg í þessari auknu og enaui bættu útgáfu. Hún er góður fengu; fyrir þá, sem sænsku nema gagnleg handbók fyrir alla þá, ei sænsku skilja. I Sviþjóð stuðla. hún að íslenzkunámi. Höfundarnii sænska ríkið og bókaforlag K. F hafa lagt fram raunhæfan skerf ti. aukinna kynna og norrænnar san- vinnu. j

x

Dagur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.