Dagur - 06.06.1956, Side 5

Miðvikudaginn 6. júní 1956
DAGUR
5
„Þarfasti Þjónninn" í nýju hlufverki
- Á enn sterkar ræíur í
landsmanna
hugum
áhugi lyrir hinni fornu íþrótt, sem
keund er við hesta og reiðmenn.
Menn eru farnir að skilja að hest-
urinn getur þjónað nýju hlutverki
og þeim fer fjolgandi er notfæra
sér þá gleði, sem góður hestur veit-
Nýir tímar.
Nú eru vegir lagðir, ár brúaðar
og vélknúin tæki geysast fram og
aftur, um landið þvert og endilangt.
Vélaöldin, með tilheyrandi hraða og
gauragangi, hefur haldið innreið
sína og aldrei þykir nógu geyst farið
jafnvel ekki þótt leiðir séu v;
ofar skýjum og reiðskjótinn vængj-
aður.
Megum ekki gleyma.
Var þá nokkur furða þótt hestur
inn okkar yrði að draga sig í hlé?
Við gleymdum að íslenzki hesturinn
er sá eini í heiminum, sem kann
að tölta með dúnmjúkum og fjaður
mögnuðum hreyfingum, svo að
knapinn rótast ekki í söðlinum og
liann er sá eini, sem getur legið á
Fálki uppfyllir margar kröfur um draumahestinn.
Á sama tíma og síðasti dráttarhesturinn hverfur af götum
bæjarins og margir bændur eru hættir að veita sér þann mun-
að að eiga hest, fjölgar hrossum í löndum Akureyrarbæjar
og þeim mönnurn fjölgar árlega, sem „taka hest sinn og
hnakk“, þegar önn dagsins er lokið, og eiga unaðsstundir
með hinum göfugu skepnum.
Skáldum hugstætt
yrkiefni.
Saga íslenzka hestsins er stór-
merkileg í þjóðlífi okkar, allt frá
íyrstu tíð íslandsbyggðar. Þá var
hesturinn eina farartækið á land-
inu. Hann bar höfðingja og fylgd-
arlið þeirra til þings og annarra
móta, yfir ár og vegleysur, og bar
og dró allar nauðsynjavörur lands-
manna. Hann var þarfasti þjóninn
í strjálbýlu og veglausu landi. Skáld
helguðu honum drápur og dýrt
kveðin Ijóð, sem lil'að hafa á vör-
um allra landsmanna, fram á þenn-
an dag.
slíkunr skeiðsprettum, að nteðal
stökkhestar verða eftir. Og við er-
um á góðri leið með að gleyma því
að nokkuð sé dásanilegt í lífinu,
sem ekki er knúið vélaafli.
Þarfasti þjóninn í nýju
hlutverki.
Á síðari árum hefur þó vaknað
ir.
Fyrstu skrefin auðveldust.
Hrossaræktarfélög og landsam-
band hestamanna vinna ötullega að
því að viðhalda hinum beztu og
eftirsóknarverðustu eiginleikúm
reiðhestsins og tveir tamningaskól-
ar starfa í landinu og gera mikið
gagn. Annar hér á Akureyri og vek-
ur athygli, liinn að Hvanneyri, og
niá ætla að þar séu bæði tamdir
menn og hestar. En um kynbóta-
stofninn má íullyrða að ótrúleg-
um árangri ætti að vera auðvelt
íhaldið og samvinnufélögin
Sjálfstæðisflokkurinn gegn-
ir svipuðu hlutverki á þjóðar-
líkamanum og blóðsugurnar.
Hans veraldlega velferð bygg-
ist á því, að hann hafi ávallt
nóg, og honum hefur tekizt
að hreiðra þar um sig, sem
auðveldast er um fæðuöflun.
Þetta er honum þó engan veg-
inn nægilegt, því að hann þarf
mikið á sig að leggja til að
sýnast ekki vera það sent hann
raunverulega er.
5 >- *•- * *■ •
Sjálfstæðismenn þurfa líka
að hugsa fyrir morgundegin-
urn og leita nýrra fanga. Þeir
læðast eins og lús með saum í
kring um. samvinnufélög lands
ins, rógbera þau og svívirða á
allan hátt, eftir ]>ví sem vit
þeirra nær til, og koma aftur
og aftur fram á ritvöllinn og í
ræðustólana.
Lengi vel komu þeir í öll-
um herklæðum og með brugð-
inn brand. Nú hafa þeir um
skeið tekið upp aðra aðferð,
jegar sú fyrri varð þeim háð-
ungin ein. Þeir koma nú í
líki hræsnarans. Þeir bjóða
vináttu sína Og áegjast alltaf
hafa verið vinir, og sumir
trúa.
Síðustu blöð íhaldsins á
Akureyri hafa flutt þennan
vinarboðskap. Honum hefur
verið svarað á viðeigandi hátt.
En hvér er svo þessi boð-
skapur?
Hann er sá, að samvinnu-
félögin eigi að losa sig 'uiídan
oki Framsóknarflokksins" og
verða frjáls og öllum óháð, þá
rnuni upp renna dýrðartímar.
Þetta útleggst: Samvinnu-
félögin þurfa að vera varnar-
laus, svo að íhaldið geti matað
krókinn og náð kverkataki á
þessum samtökum almenn-
ings.
Ihaldið segir: Samvinnu-
félögin eiga ekki að vera póli-
tísk, þau þurfa enga forsvars-
menn á opinberum vettvangi
þjóðmálanna. Með öðrum
orðum, þau mega ekki eiga
neina forsvarsmenn á Alþingi
eða í ríkisstjórn Islands, ekki
í bönkum gjaldeyris- eða
innflutningsnefndum o. s. frv.
Á öllum þessum stöðunt rná
troða á rétti þeirra.
Landsfundarsamþykkt Sjálf-
stæðisílokksins ber líka þetta
með sér. Þar segir: „Lands-
fundurinn lítur á samvinnu-
félögin sem nytsaman og nauð
synlegan félagsskap, sem eigi
og verði að standa utan við
pólitískar flokkaþrætur, þar
eð innan þeirra eru menn úr
öllum stjórnmálaflokkum."
Falleg orð þeirra, er flátt
hyggja.
En hvers vegna telur Frarn-
sóknarflokkurinn sér skylt að
verja rétt samvinnufélaganna?
Einfaldlega af því, að það er á
stefnuskrá flokksins að leysa
beri ýxnis þjóðfélagsvandamál
á grundvelli samvinnunnar.
Yfirlýsing „landsfundarins“
er ]xví blekkingin ein, og öll
skrif Sjálfstæðisflokksins, sem
hníga í sömu átt, eru það
einnig, þótt þau séu öllu ó-
geðslegri og klaufalegri, sér-
staklega í blaði íhaldsins á
Akureyri.
HVENÆR SKAL BÚAST TIL FERÐA?
Óðum leysir fönn af fjöllum,
fer að grænka um ver og drög,
hefjast brátt, úr áttum öllum,
inn til jökla, ferðalög.
Þar er gott á kyrrum kvöldum,
komnir langt um grýttan veg,
að halla sér til svefns í t jöldum,
sú er hvíldin unaðsleg.
Er menn stríðið árlangt heyja
innandyra hér í bæ,
þeim er ekkert um að fleyja
orlofsdögum hreint á glæ.-----
En hvað mun Ferðafélag baga?
— Fyrirgefið að ég spyr —
Betur gekk í gamla daga,
gafst þá hverjum óskabyr.
Reynið nú að rumskast, strákar,
að rísa úr stónni ei kostar fórn,
bíða í hlaði bílar, fákar,
— það brestur aðeins fararstjórn.
Dvergur.
að ná, þegar í byrjun, jafn óræktuð
og fjölskrúðug sem hestaeign okkar
En að hverju er þá stefnt í
hrossaræktinni?
Theodór Arinbjarnason, hrossa-
ræktarráðunautur taldi eðliskosti
hestanna okkar svo margþætta að
ekki þyri'ti að sérrækta dráttarhesta
og reiðhesta. Um þetta voru skiptar
skoðanir þá. Núverandi hrossarækt-
arráðunautur, Gunnar Bjarnason
hafði önnur sjónarmið, en þau
hefðu líklega betur átt við á dög-
unt Tlieodórs, þegar liesturinn var
þá helzta dráttaraflið við bústörf
bændanna. Nú er þetta breytt. þótt
hestar séu nokkuð notaðir við lram-
leiðslusúirf, hafa vélarnar tekið við
öllu því erliðasta, svo nú sýnist ekki
vera nauðsyn á þungbyggðum,
sterkum og stórum hestum. Og ekki
þarf að efa, að um langan aldur
muni finnast dauðtryggir, værukær-
ir og taugasterkir hestar, sem börn
spenna lyrir ntjólkurvagn og lxesta-
hrífu.
Draumahesturinn.
Allir, sem eitthvað þekkja til
Iiesta og einhvern tíma hafa komið
(Framhald á 7. síðuý'
ILO nefnd gefur skýrslu um
þvingunarvinnu
Notuð sem liegning fyrir stjórnmálaleg afbrot
og sem vinnuafl
Þvingunarvinna er enn þá stað-
reynd í mörgum löndum, segir í
skýrslu sérnefndar, sem Alþjóða-
vinnumálaskrifstofan (ILO) skip-
aði til að rannsaka þetta mál.
Nefndarálitið var einróma og seg-
ir m. a. í því, að fagna beri, að
mikið hafi dregið úr þvingunar-
vinnu í heiminum hin síðari ár, en
því miður eigi hún sér stað enn þá.
Þrír menn áttu sæti í néfndinni:
Svisslendingurinn Paul Ruegger,
fyrrverandi forseti alþjóðastjórnar
Rauða krossins, var formaður
nefndarinnar, en meðnefndarmenn
hans voru þeir Cesar Charlone,
fyrrv. utanríkisráðherra Uruguay
og T. P. P. Groonetilleke, dómari
frá Ceylon.
í nefndarálitinu segir, að sam-
kvæmt þeim gögnum, er nefndin
hafi rannsakað, sé ekki vafi á, að
] þvingunarvinna tíðkist í heimin-
tíkisframkvæmda
um í dag með tvennu móti. Sums
staðar er um að ræða hegningu
fyrir stjórnmálaleg afbrot eða eins
konar betrunaruppeldi, eða þá
sem „eðlileg" aðferð til að fram-
kvæma stórfelldar ríkisáætlanir.
Fyrir utan þessar beinu þvingun-
arvinnuaðferðir, segir í álitinu, er
í sumum löndum hægt að koma á
þvingunarvinnu til að framkvæma
verklegar aðgerðir ríkisins með
því að gefa út einfaldar reglu-
gerðir.
Nefndin tekur fram, að álit
hennar byggist á gögnum um á-
standið í þessum efnum í 12 lönd-
um og sem kærur hafa borizt um.
:— Þegar 1953 skipaði ILO nefnd
til að rannsaka kærur um þving-
unarvinnu í eftirfarandi 10 lönd-
um: Sovétríkjunum, Tjekkósló-
vakíu, Póllandi, Austur-Þýzka-
(Framhald á 7. síðu.) (