Dagur - 02.10.1957, Page 2

2
D AGUR
Miðvikudagiiin 2. október 1957
UM DAGINN
r r r
Litið í Politikens Ugeblad. - Vikan 15.-21. sept.
OG YEGINN
FRÉTTIR í STUTTU MÁLI
Fegm’ðin er arðvænleg.
Sýningar og fegurðarsamkeppni
einstaklinganna er að færast í
vöxt hjá mannskepnunni sjálfri á
síðustu mánuðum og vikum.
Fegurðarsamkeppni kvenna
hneykslaði margan góðan mann-
inn, svo að jafnvel hinir orðvör-
ustu í prestastétt gátu ekki orða
bundist. En hvað sem um þá ný-
lunau mátti segja með réttu og
röngu, sigraði þessi nýja grein og
er orðinn fastur, árlegur liður og
mjög eftirsótt skemmtiatriði í
höfuðborginni. Fegurðardrottn-
ingin fær gull og græna skóga,
auk nafnbótarinnar, ferðalög til
fjarlægra og sólríkra landa og
aðstöðu til að keppa um enn
meiri frama, þar sem kvenleg
fegurð er lögð til grundvállar. —
Okkar fegurðardrottningar hafa
fallið í ,,meiraprófinu“, þótt of
fótstórar, krangalega vaxnar í
'samanburði við aðrar fegurðar-
dísir. Fallegar eru þær nú samt
eins og allur fjöldi íslenzkra
kvenna og kvenleg fegurð hefur
enn sem fyrr hið alkunna og
geipimikla aðdráttarafl og því
vel fallin til fjáröflunar.
Nú í haust var hin karlmann-
lega fegurð sett á svið, einnig í
höfuðstaðnum, til styrktar slysa-
vörnum í landinu.
Var góðum verðlaunum heitið,
auk nafnbótar. Aðsókn var mjög
mikil og fjölmenntu sérstaklega
ógiftar eldri konur og stúlkur á
„stertaldrinum11.
Flest blöðin fylltust lieilagri
vandlætingu, sérstaklega Morg-
unijlaðið, sem hvergi lét hjá líða
að minna á hrúta- og nautgripa-
sýningar í sömu andrá og fegurð-
arsýningu karlmanna. Birti það
stóra mynd af nauti en litla af
sigurvegara keppninnar, hlið við
hlið, þegar úrslit voru kunn.
Fegurðarkeppnir kvenna og
karla eru of líkar til að hægt sé
að lofa aði’a en lasta hina. Þótt
í viðtali, sem Sigurður Nordal
ótti nýlega við Aftenbladet í
Kaupmannahöfn, benti hann
Dönum á, að þeir skyldu hafa það
hugfast, er þeir heyrðu um fjár-
hagsörðugleika okkar íslendinga,
að við hefðum á undanförnum
áratugum eytt geysimiklu fé í
byggingu húsa og annarra óarð-
bærra hluta. Enginn efast um
sannleiksgildi orða þessara, en
allir vita líka, að húsbyggingar
eru nauðsynlegar í hverju þjóð-
félagþekki sízt þeim,. sem léleg
eiga húsin fyrir og eru í örum
vexti. Það er dýrt að reisa hús,
en um það tjáir ekki að tala ,liús
verðum við allir að fá yf'ir höfuð-
ið. En hitt er auðvitað skylda,
bæði einstaklings og þjóðfélags,
að hússbyggingar séu gerðar af
viti, í hófi en ekki óhófi, því að á
lúxusnum höfum við ekki efni.
Um þaö má líka deila, hvort þessi
kynslóð á að reisa hús svo járn-
bent og sterk, að; þau séu hrein-
ustu loftvarnabyrgi, óbreytanleg
og órífandi. Verða næstu kyn-
slóðir okkur þaldclátar fyrir það?
Og á þessi kynslóð að borga á
tiltölulega fáum árum húsin, sem
hún reisir fyrir margar kyn-
slóðir?
Ef við göngum hérna upp á
ytri brekkuna, þá blasa við okkur
fjölmörg einbýlishús í byggingu.
Þar vinna eigendur oft fram á
nótt og draga ekki af sér. Þeir
svartsýnismenn, sem oft tönnlast
á því, að Xslendingar séu orðnir
latir, og ekkert sé unnið lengur af
kappi hér á landi, ættu að líta á
handatiltektir þeirra mörgu, sem
nú brjótast í því að byggja sér
yfir höfuðið.
En það er annað, sem um má
deila. Hér í bæ er nú mest reist
af einbýlishúsum. Hefur bæjar-
félagið efni á, að svo sé fram
haldið sem hingað til? Allir er-
um við einstaklingshyggjumenn,
og engum skal lá það, að hann
vill búa einn í húsi, en verður
slíkt ekki of dýrt fyrir hvern ein-
stakan og þó einkum fyrir bæj -
arfélagið? Eru ekki stór sam-
býlishús framtíðarlausnin hér
sem annars staðar, og verða ekki
bæjaryfirvöldin að hafa hér for-
göngu um?
En svo er það eitt vandamál,
sem verður að ræða, fyrst farið
er að tala um húsbyggingar hér
í bæ, og það eru neðanjarðar-
'íbúðirnar.
Á undanförnum árum hefur
jverið reistur fjöldi húsa, ein hæð
og kjallari, og hefur kjailara-
hæðin verið grafin í jörðu niður,
stundum að hálfu, stundum enn
meira, og nema gluggarnir víða
við jörð. Eigendur margra þess-
ara húsa hafa viljað hafa báðar
hæðirnar ofanjarðar, því að það
hefði ekki orðið miklu dýrara, en
það hafa þeir ekki fengið fyrir
iþeim, sem ráðið hafa. fbúðir hafa
iverið innréttaðar í því nær öll-
um þessum kjöllurum, og nú er
svo komið, að mikill hluti Akur-
evringa býr í neðanjarðaríbúðum
í nýjum húsum. Þetta er líldega
einsdæmi í veröldinni, að inn-
réttaðar skuli vera neðanjarðar-
íbúðir í nýjum húsum á 20. öld —
með drjúgri aðstoð yfirvalda. Ef
Akureyringar vilja ekki verða að
viðundri um allar aldir, þá verð-
ur að fara að lyfta húsum þeim,
sem reist eru, upp á yfirborð
jarðar. X.
ekki sé málsháttui’inn „oft er
flagð undir fögru skinni“, tekinn
alltof hátíðlega, þá er hitt víst að
kvenleg og karlmannleg fegurð
segir lítið um fólkið sjálft, lítið
rneira en fallegur bókaikjölur
segir um innihald bókarinnar.
En nú er nýr þáttur tekinn í
þessum fegurðarkeppnum, sem
bendir til þess að fegurðin, a. m.
k. hin kvenlega fegurð, hafi orðið
fremur arðvænleeg. Samkomu-
hús í Reykjavík hefur nú auglýst
að það velji fegurðarkvendi
kvöldsins og vikunnar og síðan
vetrarins. Er ekki trútt um að
farin sé að verða heldur mikil
peningalykt af fallegu fólki.
Misrétti beitt.
Því er haldið fram, og ekki að
ástæðulausu, að Reykjavíkur-
blöðin haldi mjög fram málefnum
höfuðstaðarins og sjóndeildar-
hringur þeirra sé á ýmsan hátt
takmarkaður við þann stóra stað
Reykjavík.
Á þessu hefur orðið mikil
breyting í sumar í einu eíni: Að-
alblöðin hafa keppzt við og þrá-
stagast á ólánsömum unglingi
no'rðan frá Akureyri, 17 ára pilti,
sem er fangi syðra, og gert hon-
um hærra undir höfði en glæpa-
lýð höfuðstaðarins samanlögðum.
Er þó af nógu að taka þar og
engin vöntun á þjófum og mein-
særismönnum, skjalafölsurum,
opinberum rónum, eiturlyfja-
sölum, kynvillingum og álitleg-
um hópi glæpa- og vandræða-
manna í öðrum greinum. Er
næsta undarlegt að sjá hversu
sunnanblöðin leggja Akureyring-
inn í einelti, og eitt þeirra lét sér
ekki frásögnina eina nægja,
heldur birti mynd af honum, og
er slíkt ekki vanalegt nema um
fræga og helzt stórliættulega
glæpamenn sé að ræða. Síðasta
atvikið af þessu tagi mátti sjá i
sunnanblööunum fyrir helgina. —
Fangar sluppu frá Litla-Hrauni,
og er tæplega í frásögur færandi
í fangahúsum syðra, svo hriplek
sem þau eru og laus við þann
eiginleika að vera mannheld. —
Tilnefndur var aðeins „pilturinn
frá Akureyri".
Því fer víðs fjarri að mæla bót
verknaði þeim er þessi fangi eða
aðrir fangar hafa unnið sér til
óhelgi með. En hafa blöðin ekki
ofurlitlar skyldur gagnvart föng-
um, eins og öðrum, sem þau láta
sig varða? Geta þau með góðri
samvizku elt ólar við einn öðrum
fremur í óvirðingarskyni? Þeir
ólánsmenn, sem hið opinbera
geymir bak við lás og slá hegn-
ingarhúsanna þola það sízt betur
öðrum þjóðfélagsþegnum, að
þeim sé sýnt misrétti á jafn aug-
Ijósan hátt og gert hefur verið að
þessu sinni .
Danskir froskmenn hafa fundið
tvö víkingaskip á botni Hróars-
keldufjarðar. Talið er að þau
muni vera frá þvf kringum alda-
mótin 1100. Þau eru full af grjóti
og hefur verið sökkt í firðinum,
líklega til þess að hindra siglingu
óvinaskipa. Byrjað er að rann-
saka skipin og taka- úr þeim
grjótið, en síðan verður reýnt að
ná þeim upp. Eru fornfræðingar
mjög hrifnir af fundi þessum og
vonast til að hann verði mikil-
vægur fyrif rannsóknir á háttum
víldnga og skipum þeirra. Þegar
hafa froskmennirnir komið með
upp á yfirborðið útskorið skraut
frá skipshliðunum.
Enn á að reyna að bora eftir
olíu á Jótlandi. Undanfarin ár
hefur danskt-bandarískt félag
reynt að finna olíu á Suður-Jót-
landi, en ekki tekizt. Nú á að
gera tilraunir á öðrum stöðum
skagans og bora dýpra, allt niður
á 2700 m. dýpi, en svo djúpt hef-
ur ekki verið borað í fyrri skipt-
in. Kemur borinn til Danmerkur
um 20. nóv., og þá verður tekið
að bora á nýjan leilc.
Kommúnistablaðið „Land og
Folk“ er í mestu kröggum. Hefur
það verið smækkað mikið og
mörgum starfsmönnum verið sagt
upp atvinnu.
Fyrsta bókin í fyrirhuguðum
bókaflokki um hagnýt efni er nú
komin út á vegum Kvöldvökuút-
gáfunnar á Akureyri.
Fjallar bókin um skattframtöl
cg skattfrádrátt. Eins og kunnugt
er, eru skattframtöl ekki einungis
grundvöllur tekju- og eignar-
skatts, heldur einnig útsvara, en
útgjöld þessi eru veigimikill
þáttur í efnahagslegri afkomu
hvers heimilis. Hingað til hefur
aðeins fræðslu um þessi efni ver-
ið að finna í lögum og reglugerð-
um, sem almenningur hefur ekki
greiðan aðgang að. Allir sem ein-
liver kynni hafa af skattamálum
vita að mikið skortir á að mönn-
um sé ljóst hvaða útgjöld í dag-
legu lífi eru frádráttarbær frá
skatti. Af þessum ástæöum sézt
mönnum yfir að varðveita kvitt-
anir og önnur gögn viðkomandi
útgjöldum, sem frádráttarbær
eru, og hljóta af þeim ástæðum
hærri skatt en efni standa til.
Úr þessu verður ekki bætt,
nema með fræðslu. Kvöldvöku-
útgáfan hefur því látið taka sam-
an í bókarformi úrdrætti úr gild-
andi reglugerð um tekju- og
eignaskatt, jafnframt því að birta
sýnishorn af landbúnaðarframtali
og einstaklings, þannig að menn
gætu á sem auðveldastan hátt
Heimavistarhús fyrir blaða-
menn hefur verið reist í Árósum,
það fyrsta sinnar tegundar á
NorðuiTóndum. Verður það notað
í sambandi við norrænu blaða^
mannanámskeiðin, sem halda á
við háskólann í Árósum.
R'Iikið af fölskum döllaraseðlum
er nú í umferð í Danmörku, og
eru þeir svo vel gerðir, að kunn-
átt'umenn þarf til að þekkja þá
frá ófölsuðum. Hefur danska lög-
Teg'lan samráð við alþjóðalögregl-
una, ínterpol, um þetta mál, en
jhún liefur árangurslaust leitað
;peningafalsaranna síðan í fyrra,
að mikið af fölskum dbllaraseðl-
um komst í umferð í Ungverja-
landi.
'—i
Danska stjórnarráðið hefur veitt
16 ára lamaðri stúlku undanþágu
til þess að aka bíl. þjún má þó
ekki aka hraðar en 30 km. á klst.
Danir urðu fyrir miklum von-
brigðum með þýzku kosningarnar
um daginn. Danski minnihlutinn
í Suður-Slésvík fékk engan mann
kjörinn á ríkisþingið, og atkvæða
tala hans lækkaði því nær alls
staðar frá síðustu kosningum.
Tvær konur hafa verið ákærð-
ar fyrir að smygla gulli til Dan-
merkur frá Þýzkalandi fyrir um
3V2 millj. d. kr.
kynnt sér þessi mál, og gert sjálf-
ir framtalsskýrslur sínar ef þeii-
óska þess.
Útgefendur segja, að um gerð
bókarinnar hafi einkum tvennt
komið til greina. í fyrsta lagi a5
taka saman bók, þar sem raktar
væru ýtarlega allar þær reglur,
sem nú g'ilda um álagningu tekju.
og eignarskatts, þannig að bókin
væri hvort tveggja, handbók fyrir
skattgreiðendur og jafnframt leið
beiningar fyrir skattanefndir. —
Slík bók hefði orðið umfangs-
mikil og dýrari en svo, að líkur
væru á að hún næði almennri út-
breiðslu. í öðru lagi að taka sam-
an litla bók, þar sem einkum
væri lögð áherzla á þá hlið máls-
ins, sem að skattfrádrættinum
lýtur, en þó reynt í stuttu máli a5
koma inn á sem flest atriði, sem
mestu varða er venjuleg fram-
talsskýrsla er gerð. Það, sem réð
því að útgáfan valdi þessa leið,
var það sjónarmið, að bókin yrði
í senn ódýr og handhæg.
Verður nú reynslan að slcera
úr hvort bókin nær þeim tilgangi,
sem henni er ætlað, að aúðvelda
mönnum skattframtöl og spara
skattanefndum og skattstjórum
þá fyrirhöfn, sem tíðar fyrir-
spurnir . um einföldustu atriðl
valda þeim.

Þörf bók um skaffamál