Dagur - 21.05.1958, Blaðsíða 4

4
D A G U R
Miðvikudaginn 21. ínaí 1958
Efnahagsmálin
EYSTEINN JÓNSSON, fjármálaráðherra, sagði
í þingræðu sl. föstudag, að hinar nýju efnahags-
málatillögur, sem fælust í frumvarpinu um út-
flutningssjóð, miðuðu að því að draga úr mis-
ræminu í uppbótakerfinu og stuðluðu að því að
gera öllum gceinum framleiðslunnar kleift að
njóta útflutningsuppbóta.
Ráðherrann benti á það í ræðu sinni, að mis-
munandi uppbætur verkuðu þannig, er til lengdar
léti, að þær útflutningsgi-einar, sem engra eða
óverulegra uppbóta nytu, hlytu að dragast aftur
úr hinum, sem nytu mestra styrkja og hefði það
því í för með sér ósamræmi, sem gæti sligað með
öllu þær atvinnugreinar, sem ekki nytu sömu
kjara um uppbætur. Kemur þannig að lokum,
sagði ráðherrann, að allur atvinnurekstur verður
lögbannaður, annar en sá, sem hefur hæstu upp-
bæturnar. Ur þessu hættulega misræmi er frum-
varpinu ætlað að draga. í þessu er fólgin ein aðal-
nýjungin í málinu frá því, sem áður hefur verið.
Með þessu koma fram nýir möguleikar fyrir
margar atvinnugreinar í landinu, sem hafa stór-
kostleg'a staðið höllum fæti undanfarið.
Útflutningssjóði eru nú ætluð aukin verkefni,
samkv. frumv. ríkisstjórnarinnar, frá því sem áð-
ur var, þar sem nú er gert ráð fyrir, að úr sjóðn-
um verði greiddar svokallaðar yfirfærslubætur
til þeirra aðilja, sem afla gjaldeyris af öðru en
vöruútflutningi, og munu m. a. flugfélögin njóta
góðs af þessu ákvæði, og þá er gert ráð fyrir, að
útflutningssjóður standi straum af niðurgreiðslum
á vöruverði innanlands, en áður fóru slíkar nið-
urgreiðslur fram beint úr ríkissjóði.
Verður vísitölukerfið endurskoðað?
í greinargerð fyrir frumvarpi ríkisstjórnarinnar
um útflutningssjóð segir m. a.: Vegna þess að
breytingar á vísitölu framfærslukostnaðar hafa
áhrif á nær allt kaupgjald í landinu og verðlag á
öllum innlendum landbúnaðarafurðum, hefur
jafnvel hin minnsta breyting á vísitölunni mjög
víðtæk áhrif á allt efnahagskerfið og getur bakað
útflutningsatvinnuvegunum útgjöld, sem þeir fá
ekki risið undir, nema gerðar séu sérstakar ráð-
stafanir til þess að auka tekjur þeirra. Á hinn
bóginn er varla hægt að komast hjá því, að slíkar
ráðstafanir hafi aftur áhrif á vísitöluna. í sam-
bandi við lausn efnahagsvandamálanna er því
nauðsynlegt að taka sjálft vísitölukerfið til athug-
unar, þ. e. þá skipan, að allt kaupgjald og afurða-
verð breytist sjálfkrafa með breytingum á fram-
færsluvísitölu. Ríkisstjórninni er ljóst, að slíkt
mál verður að leysa í nánu samstarfi við stétta-
samtökin í landinu og mun beita sér fyrir sam-
starfi við þau um þetta efni. Munu þessi mál
verða tekin til nánari athugunar, þegar þessi
samtök halda þing sín síðari hluta árs.
Ilvað vill Sjálfstæðisflokkurinn?
Núverandi stjórnarandstaða er orðin fræg fyrir
þann endemismálflutning að gagnrýna og rífa
niður tillögur ríkisstjórnarinnar í efnahagsmálum,
án þcss að benda á nokkra aðra leið út ur vand-
anum. Þess vegna er spurt um allt land: Hvers
vegna benda Sjálfstæðismenn ekki á tillögur til
úrbóta, ef þeir þykjast þess umkomnir að gagn-
rýna það, sem stjórnin leggur til?
Vilja Sjálfstæðismenn gengis-
lækkun? Vilja Sjálfstæðismenn
hærri uppbætur, eða vilja þeir
kannske minni uppbætur, eða
vilja þeir, að ekkert sé gert? Það
er lengi búið að spyrja þess-
ara spurninga, en þeim hefur enn
ekki verið svarað.
Eftirfarandi tafla gefur yfirlit um
greiðslur útflutningssjóðs og tekju-
öflun til þeirra
Millj kr.
Hækkun útflutningsbóta frá því, sem nú er, og tekju-
þörf til að standa straum af þeim bótum, sem nú eru
greiddar . . . . . . . . . . . . . . 382.7
Þar frá dregst hækkun rekstrarvöru og fyrninga, er út-
flutningsatvinnuvegir greiða sjálfir, þegar rekstrar-
vörur og tæki eru flutt inn .. . . .. . . 202.1
Hrein tekjuþörf vegna bóta til útfl.atvinnuveganna . . 180.6
(Þar af vegna hækkunar kaupgjalds 50,6 millj. kr. og
51,8 millj. kr. vegna jöfnunar á milli útflutningsgreina
og verðfalls síldarafurða).
Niðurgreiðslur, sem útflutningssjóður greiðir samkvæmt
frumvarpinu . . . . . . . . . . . . 131.0
Tillag útflutningssjóðs til ríkissj. samkv. frumvarpinu 20.0
Frá dregst hluti ríkissjóðs af tekjum útflutningssjóðs
samkvæmt núgildandi lögum . . . . . . .. 90.0
Hrein tekjuþörf vegna niðurgreiðslna og till. til ríkissj. 61.0
Tekjuþörf alls 241.6
Teknanna væri aflað sem hér segir:
Hækkun á yfirfærslugjaldi og innflutningsgjaldi af inn-
flutningi að frádregnum gjöldum af rekstrarvöru og
framleiðsluvörum útflutningsins . . .. . . 162.1
Hækkun á yfirfærslugjaldi af öðru en innflutningi um-
fram yfirfærslubætur . . . . .. .. .. ' 39.0
Hækkun á aukatekjum útílutningssjóðs .. .. . . 40.5
Tekjuöflun alls 241.6
Þurfirðu að selja bíl.
Viljirðu kaupa bíl
Til sölu:
Ford Anglia, lítið keyrður.
Ford Fairlain, módel ’55, og
ýmsar aðrar tegundir fólks-
bifreiða. Ennfremur nokkr-
ir vörubílar.
Vil skipta á fólksbifreið og
jeppa.
BIFREIÐASALAN
Bjarkarstíg 3, Akureyri,
Sími 1685 frá k!. 19-20, en á
öðrurn tímum dagsins til við-
tals á B. S. A.
Baldur Svanlaugsson
Sængurveradamask
fnrkr. 25.00 mtr.
Tvibreitt léreft
kr. 15.75 mtr.
Sportbuxur
köflóttar og einlitar
Sportblússur
(Calypso)
B ó m u l larpeysur
frá kr. 54.50
Golflreyjur
og heilar peysur úr ull
ANNA & FREYJA
Fokheld íbúð
í tveggja hæða húsi, efri
hæð, 106 m2, 5 herbergi,
eldhús og bað, þvottahús á
fyrstu hæð, geymsla og mið-
stöð í kjallara, til sölu og
tilbúin til afhendingar í
haust. Þeir, sem hefðu hug
á þessu, leggi nafn og heim-
ilisfang inn á afgr. Dags
fyrir föstudagskvöld, merkt
Fokhelt.
1 NÝKOMIÐ:
V I Sundbolir
<■ ■? verð kr. 105.60
l Baniaundirföt
4* f skyrta og buxur,
verð kr. 24.25
t ? Hálf stíf millipils
t ? og buxur
t verð kr. 66.30.
<?
t r
? i’/; ? ? Verzl. Asbyrgi h.f.
Q__
t ? t ínnkaupatöskur
<3 t Svartar töskur
Y ?
t ? VerzL Asbyrgi h.f.
Æskan og áfengið
í nýútkomnu hefti Heimili og skóla birtist rit-
gerð sú, sem hlaut fyrstu verðlaun S ritgerðasam-
keppni Bindindisfél. ísl. kennara á síðastliðnum
vetri. Höfundurinn er Akureyringur, nýfluttur til
Keflavíkur, Jóna Edith Burgess. Ritstjórinn hefur
góðfúslega leyft birtingu hennar hér:
Bindindissemi okkar unglinganna er víst nokkuð
ábótavant, nú á dögum. Fyrir þrem áratugum,
hefði það vafalaust þótt óheyrileg fjai'stæða, sem
nú er algengt, að unglingar innan tvítugs hefðu
áfengi um hönd. í dag er það að verða almenn
tízka, og virðist fara ört í vöxt.
Og unglingarnir í dag fara ekki í felur með neitt.
Þeir neyta áfengis fyrir opnum tjöldum, og láta sig
engu skipta skelfingu lostna eldri kynslóð, sem nýr
saman höndum í ráðaleysi. Sumir þessara unglinga
drekka áfengi af því að þeim finnst það bera vott
um hugdirfsku eða heimsmennsku, aðrir bara til
þess að fylgjast með félögunum, og þeir eru senni-
lega fleiri. Hver kennir öðrum, þetta er nýr, spenn-
andi leikur, sem gefur dálitla tilbreytni í líf, sem
okkur finnst flestum heldur viðburðasnautt.
Svo flýtir eldri kynslóðin sér af stað með bönn
sín og ræðuhöld. Hún ályktar sem svo: Ungling-
arnir þora ekki að drekka, ef við bönnum það. Þeir
þora ekki að gera það, sem við útmálum fyrij- þeim
í Ijósi hættu og voða. Þess vegna er bezta ráðið að
banna þeim, tala alvarlega við þá, og halda uppi
stöðugum áróðri gegn þessari spillingu.
Eldri kynslóðin hugsar nefnilega rökrétt og
skynsamlega.
En við unglingarnir erum bara hvorki rökrétt né
skynsamlega set tsaman. Við erum ómótuð, óút-
reiknanleg og óviss um okkur sjálf. í okkur leika
lausum hala ótal persónuleikar, sem við erum ekki
enn búin að ná valdi yfir. Við erum veiklynd og ör-
geðja og vitum aldrei, hvað við eigum að taka okk-
ur fyrir hendur, eða gera af okkur. Allt ofstæki og
prédikanir eru hlutir, sem við forðumst eins og
heitan eldinn, af því að það ruglar okkur og gerir
okkur enn óvissari og efafyllri. Staðfesta okkar er
lítil, og af því að við eigum ekki þann hæfileika
þeirra fullorðnu, að geta hugsað fram í tímann,
látum við undan flestum freistingum, sem okkur
mæta. í okkar hópi er rólyndi og kæruleysi, eða
það sem fullorðna fólkið kallar slæpingshátt og
landeyðuskap, metið meira en samvizkusemin og
skylduræknin, þótt við eigum dálítið af því tagi
líka, undir niðri. Þetta yfirborð af kæruleysi og
kuldalegri ró, er okkur ákaflega mikils virði, því
að það er það eina, sem við höfum til að halda okk-
ur við og verja okkur með, þegar okkur finnst full-
orðna fólkið aldrei geta séð okkur í friði, og heim-
urinn hafa útskúfað okkur. Við getum lokað okkur
inni í því, og glott framan í heiminn, meðan við
grátum af reiði og vonbrigðum hið innra.
Við vitum vel, að það er bezt fyrir okkur að láta
áfengið eiga sig. Við vitum að það er sönn stað-
reynd, að það getur eyðilagt heilsu okkar, sljóvgað
heilann, gert okkúr að andlegum og líkamlegum
ræflum, og allt hitt, sem þeir fullorðnu eru að
þylja yfir okkur.
En við eigum ekki viljann eða öryggið til að
standast freistinguna. Auk þess gæti það virzt vera
einhver undanlátssemi við fullorðna fólkið að
ganga í bindindi, og við eigum talsvert í fórum
okkar af þrjózku, og hvötinni, sem allar kynslóðir
hafa einu sinni átt, til þess að rísa upp á móti þeim
eldri, taka af; þeim stjórnina og breyta heiminum
eftir okkar eigin höfði. Eldra fólkið vill hafa okkur
í bindinndi, já, ágætt, e nvið viljum bara ekki láta
það ráða öllu og stjórna. Hið slæma fordæmi, sem
það gefur okkur, skiptir heldur ekki eins miklu
máli og margir halda.
Það, sem skiptir mestu máli, er skoðun okkar
sjálfra.
Það þarf að skapazt almenningsálit gegn óreglu
okkar. Ekki almenningsálit þeirra eldri. Það höf-
um við fengið inn í stórum og smáum skömmtum,
í tíma og ótíma.
Nei, almenningsálit okkar sjálfra. Við þurfum aíl
(Framhald á 7. bls.).