Dagur - 19.06.1958, Blaðsíða 4

4
D A G U R
Fimmludaginn 19. júní 1958
DAGUR
Aðalritstjóri og ábyrðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Meðritstjóri:
INGVAR GÍSLASON
AugJýsingastjóri:
Þorkell Björnsson
Skrifstofa í Hafnarstræti 90 — Sími 1166
Árgangurint kostar kr. 75.00
Blaðiö kemur út á miðvikudögum
og laugardögum, þegar efni standa til
Gjalddagi er 1. júlí
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
LÍFSKJÖRIN
Á ALLRA SÍÐUSTU ÁRATUGUM hafa orðið
meiri framfarir á íslandi en víðast annars staðar
í heiminum. Hinar miklu framfarir eru nátengdar
sjálfstæðisbaráttu okkar og fullu frelsi. Nú er svo
komið að hér eru almennt betri lífskjör en í
nokkru öðru landi, að Bandaríkjunum einum
undanskildum. Þessu fögnum við í hvert sinn sem
við vottum forvígismönnum þjóðarinnar, með Jón
Sigurðsson í broddi fylkingar, virðingu okkar og
þökk. En þrátt fyrir góðan efnahag og ágæt lífs-
kjör eru það einmitt efnahagsmálin, sem valda
áhyggjum. Ekki eru nema tæpir tveir áratugir
síðan opinberar heimildir sögðu frá nær einu
þúsundi atvinnuleysingja og kröppum kjörum
fjölda borgara í þessu landi. Þá gekk erfiðlega að
selja íslenzkar afurðir, erlendar skuldir voru
þungur baggi og atvinnutækin til lands og sjávar
mjög ófullkomin, miðað við það sem nú er. En
' þrátt fyrir þetta var bölsýni bægt til hliðar og al-
hliða uppbygging hafin af dæmalausum krafti.
Atvinnuleysið er horfið og lífskjörin orðin marg-
fallt betri. fslendingar búa í betri húsum en flest-
ar aðrar þjóðir. Þeir klæðast líka betri fötum,
veita sér meiri skemmtanir, sjötti hver maður er
í skóla, vísindi og listir blómgast, stóriðja er risin
upp í landinu. Fyrir nokkrum dögum var sements
verksðjan vígð, bændurnir bera innlendan köfn-
unarefnisáburð í ræktarlönd sín, fiskiðjuver risa
upp við sjávarsíðuna og grænu blettirnir við
bændabýlin stækka með hverju ári sem líður, ör-
fokasandar eru græddir upp, og er skemmst að
minnast þess að flugið hefur verið hagnýtt til
græðslustarfa í fyrsta sinn og þannig mætti lengi
telja. Allt er þetta fullkomið tilefni til hömlu-
lausrar gleði. Og þrátt fyrir allt skraf um efna-
hagsvandræði er það víst að efnahagslíf okkar ís-
lendinga stendur traustari fótum en nokkru sinni
áður í sögunni. Það eitt er að, að við höfum farið
aðeins of hratt í sókninni. Þar af hefur skapazt
hin mikla verðbólga, illræmt uppbótarkerfi og
fleiri leiðinda kvallar. En þeir, sem hæst tala um
hina miklu efnahagserfiðleika, og sízt verður fram
hjá þeim gengið, verða að taka þá algildu reglu
með í reikninginn, að einföld lausn efnahags-
vandamála er engin til, og efnahagsmál eru auð-
vitað alltaf dagsins mál í lífi hverrar þjóðar. Það
er eins víst og það, að kapphlaupið eftir meiri
lífsgæðum heldur áfram og er driffjöður allra
okkar framkvæmda og framfara. Stéttir örfa hver
aðra, stjórnmálaflokkar örfa framfarir af ofur-
kappi með stórum loforðum, sem síðan er reynt að
efna. Framfarir í atvinnuháttum hafa þó ekki ein-
ar lyft okkur áleiðis. Það hafa ytri aðstæður gert
að nokkru. Þessar ytri aðstæður, til dæmis í sam-
bandi við síðustu heimsstyrjöld, orkuðu þannig á
andrúmsloftið í viðskiptum og peningamálum, að
allir fundu að hér var um tímabundið ástand að
ræða og allir vildu sækja fram úr fyrirfarandi
stöðnun af fullum krafti og gerðu það. En jafn-
framt var sniðgengin sú gamla og sjálfsagða var-
úð, að engin þjóð eða einstaklingur getur til
lengdar lifað um efni fram. Takmörk eru fyrir
eyðslu og fjárfestingu og yfir þau var farið. En á
meðan ríki og bæir ganga á undan, bankarnir
auka útlán sín, stéttarfélögin keppa hvert við
annað um að bæta lífskjör síns fólks og stjórn-
málaflokkarnir bjóða í atkvæði manna, vex hætta
þess vanda, sem reikningsskilun-
um fylgir.
Enginn vafi leikur á því, að
síðustu aðgerðir í efnahagsmál-
um þjóðarinnar, sem mjög hafa
verið á dagskrá, eru mikilvæg
spor í rétta átt, að áliti hagfræð-
inga og annarra þeirra, sem
gleggst mega um vita. Andstaða
við þær hlýtur að falla dauð og
ómerk af þeim sökum, að ekki er
bent á önnur úrræði. Þeir, sem
hæst láta um hækkað vöruverð
og skerðing lífskjara í sambandi
við hin nýju lög um Utflutnings-
sjóð o. fl. ættu að hugleiða, að
ekki getur komið meira til skipta
en aflað er á þjóðarbúinu. Sjálf-
stæðisbarátta okkar, sem mjög er
umtöluð á fæðingardegi Jóns
■ Sigurðssonar, hlýtur næstu ár að
beinast meira að fjárhagshliðinni,
því að án efnalegs sjálfstæðis er
hinu unga lýðveldi háski búinn.
Arkadij Avertjenko:
- KÝRIN -
(Þetta er rússnesk smásaga,
þýdd úr dönsku. Þeim leiðist
ekki, sem les!)
Hátíð var í nánd, og af því til
efni var haldin mikil útiskemmt-
un í skemmtigarði bæjarins;
hann lá að fljótinu. Tvær hljóm-
sveitir léku, og það fór þarna
fram ýmiss konar keppni — svo
sem pokahlaup, eggjaboðhlaup o.
fl. o. fl. Auk þess var svo happ-
drætti með mörgum og ljómandi
góðum vinningum: Þeirra á með-
al var lifandi kýr, grammófónn
og hitunarvél úr pletti.
Skemmtunin tókst með af-
brigðum vel, og happdrættismið-
arnir runnu út.
Petja Plintusof skrifstofumað-
ur og vinkona hans, Nastja, en
hún gerði hina jarðnesku tilveru
hans bærilega, komu einmitt inn
í garðinn, er skemmtunin stóð
sem hæst.
Ymsir ungir menn reyndu sig í
pokahlaupi og voru sífellt á
hausnum í mélpokum, sem
reyrðir voru um mitti þeirra. —
Enn aðrir ungir íþróttagarpar
brunuðu áfram með bundið fyrir
augun og framrétta hönd, í
hverri þeir héldu á skeið með
eggi í. Það var skotið flugeldum,
og helmingur happdrættismið-
anna var þegar seldur.
Allt í einu þreif Nastja fast í
handlegg vinar síns og sagði:
„Við skulum reyna hamingjuna
í happdrættinu! Kannski við
vinnum eitthvað!“
Elsku vinurinn kom ekki með
neina mótbáru.
„Nastja,“ sagði hann, „allt, sem
þú vilt að eg geri, það geri eg.“
Hann gekk ákveðnum skrefum
að happdrættishjólinu; með rík-
isbubbasvip kastaði hann næst-
síðustu rúblunni sinni á borðið
og rétti stúlkunni sinni tvo sam-
anvafða seðla.
„Nú verður þú að velja á milli.
Þú átt annan og eg hinn.“
Nastja valdi annan miðann
eftir langt hik, breiddi úr honum
og sagði vonsvikin: „Núll!“ Hún
kastaði honum sárgröm eitthvað
frá sér, en í sama bili gall við
siguröskur í Petja: „Eg fékk
vinning!“
Hann horfði ástaraugum á
Nastja og bætti við:
„Ef það er spegill eða ilm-
vatnsglas, iþá færð þú það.“
Hann sneri sér að söluturnin-
um og spurði:
„Ungfrú! Númer fjórtán....
hvað hef eg unnið?“
„Fjórtán? Andartak.... Nei,
það er kýrin! Þér hafið fengið
kúna!“
Nú tóku allir að óska hinum
heppna til hamingju, og Petja
fann glöggt, að í lífi hvers manns
renna í rauninni upp ógleyman-
legar stundir, sem varpa bjarma
og ljómandi skini á grámuggu
hins hversdagslega lífs.
Áhrif auðæfa og aðdáunar eru
svo sterk, að jafnvel ásýnd vin-
konunnar bliknaði í augum
Petja, og sú ótugtarhugsun
flögraði um hug hans, að önnur
og fegurri stúlka en Nastj?
kynni að geta fært honum gleði
og gæfu.
„Segið mér,“ sagði Petja, er
öldur hinnar almennu hrifningar
og öfundar tók að lægja nokkuð,
„get eg tekið kúna með mér
strax?“
„Já, gjörið svo vel. En þér
viljið kannski selja hana? Við
erum fús til að taka hana aftur
og greiða fyrir hana 25 rúblur.“
Petja hló hæðnishlátri.
„Einmitt það, já! Þið auglýsið,
að kýrin sé 150 rúblna virði, og
svo bjóðið þið 25! Nei, nei, ekki
aldeilis. Nú tek eg kúna mína og
fer með hana, það geri eg.“
Hann tók annarri hendi í
bandið, sem bundið var um horn
kýrinnar, en hinni um handlegg
Nastja — og svo sagði hann,
Ijómandi á svip og skjálfraddað-
ur af hamingju:
„Komdu, Nastja. Við skulum
fara heim. Hér höfum við ekkert
meir að gera.“
Nastja, sem kunni ekki vel við
sig í félagsskap þessa þunglynd-
islega jórturdýrs, sagði lágt:
„Þú ætlar þó ekki að taka hana
með þér sjálfur?“
„Nú, því ekki það? Þetta er
bara venjuleg kýr. Hvern ætti eg
svo sem að biðja fyrir hana
hérna?“
Petja var maður gjörsamlega
húmorlaus, og því datt honum
alls ekki í hug, að nokkuð gæti
verið spaugilegt við þrenninguna,
sem hélt áleiðis út úr garðinum,
hann sjálfan, Natsja og kúna; þau
héldu hópinn.
Nei, því var öðru nær. Hann
gekk sem í draumi á vit auðæfa
og ævintýra, og myndNastjavai'ð
stöðugt daufari fyrir sjónum
hans.
Nastja hnyklaði brýrnar, leit
rannsakandi augum á Petja, og
neðri vörin tók að skjálfa.
„Petja.... ætlarðu ekki að
fylgja mér heim?“
(Framhald á 5. síðu.)
Matjurtabókin
Garðyrkjufélag íslands hefur gefið út Matjurta-
bókina að nýju, aukna og endurbætta. Ritstjóri
hennar er Ingólfui' Davíðsson grasafræðingur. —
Hver einasta húsmóðir, sem ráð hefur á garðholu,
fagnar hverjum fróðleik um matjurtarækt. Van-
þekking í einföldustu atriðum garðræktarinnar yf-
irleitt, og ekki sízt matjurtaræktunarinnar, stendur
eðlilegri útbreiðslu ræktunarinnar fyrir þpifum, og
um leið aukinnar neyzlu hinna hollu fæðutegunda.
Garðyrkjan er þó orðin verulegur þáttur í at-
vinnulífinu, en ekki nægilega almenn. Af hverjum
100 fermetrum lands er hægt að fá ótrúlega mikla
uppskeru mai'gs konar garðávaxta og spara með
því útgjöld heimilisins. Auk þess er fátt eins ljúf-
fengt og hollt og grænmetið beint úr garðinum. —
Enn er svo ótalið hverja þýðingu öll ræktun hefur
fyrir þá, sem taka höndum saman við sólina og
gróðurmagn moldarinnar, auk hinnar hagfræðilegu
niðurstöðu. Á fslandi vaxa matjurtirnar allan sól-
arhringinn vegna hinna nóttlausu daga og líklega
er hvergi í heiminum hægt að fá grænmeti svo
þrungið bætiefnum og hér.
Matjurtabókin er eins konar handbók ræktunar-
manna og hún hefur líka verið notuð sem kennslu-
bók í skólum. Þess vegna verður henni eflaust vel
tekið.
Þeir, sem skrifa í þessa bók eru: Ragnar Ásgeirs-
son um undirstöðuatriði jarðræktar og illgresiseyð-
ingu, Einar I. Siggeirsson skrifar um áburðinn og
garðræktina, Óli Valur Hansson um gróðurreiti og
ræktun gulróta, salats, jarðarberja o. fl., Ingimar
Sigurðsson ritar minnisblað fyrir þá, sem rækta
grænmeti, Júlíus Sigurjónsson um bætiefnin og
grænmetið og Ingólfur Davíðss. og Sturla Friðriks-
son skrifa um krásjurtir og kryddjurtir og berja-
rækt í görðum og Ingólfur Davíðsson skrifar um
plöntusjúkdóma, plöntulyf, gróðurhlífar og mold-
arpotta o. fl. Auk þess eru mjög margar myndir í
Matjurtabókinni og einnig hefur verið bætt við
nýjum köflum frá fyrri útgáfu, svo sem: Garð-
stæði, jarðvegur og áburðúr, vermireitir og ræktun
helztu jurta í þeim, kryddjurtir og berjarækt í
görðum.
Matjurtabókin er þörf bók og garðyrkjufélaginu
er útgáfa hennar til sóma.
Mikilvæg aðvörun til N. N.
Mig langar til að koma orðum til þín. Þau eru
fjarska áríðandi, meir fyrir þig en mig. Eg sendi
þau einkum þín vegna, af því að mér þykir vænt
um þig. Hvers vegna mér þykir vænt um þig, skal
eg segja þér seinna.
Þú tókst fyrir nokkru eitthvað, sem þú áttir ekki.
Þér fannst tækifærið ágætt, en þú gerðir þér ekki
ljóst, hvaða afleiðingar verknaður þinn mundi hafa,
einkum fyrir sjálfan þig. Þú tókst sæti úr bifreið,
sem notuð er fyrir barnaheimilið við Ástjörn. Skil-
aðu þessum sætum aftur. Starfsins vegna kemur
mér það vel. Það er líka langbezt fyrir sjálfan þig,
af þessum ástæðum:
1. Guð veit, hver þú ert. Hann segir í orði sínu,
að hann muni leiða í ljós, sem í myrkrunum er hul-
ið, dæma hið dulda hjá mönnunum og leiða sér-
hvert verk fyrir dóm.
2. Guð segir, að hann hafi látið bölvun út ganga
til þess að hún komi inn í hús þjófsins og stað-
næmist þar. Þessi ósýnilegi gestur er kominn til
þín, dvelur hjá þér og hvílir yfir framtíð þinni.
3. Þegar þú deyr, segir Guð, að þú erfir ekki
guðsríki. Þú gistir fyrir utan dýrð og sælu himins-
ins, ásamt öllum þjófum og ranglætismönnum, af
hvaða tagi sem þeir eru.
Þegar eg hef hugsað um þetta, hef eg kennt í
brjósti um þig. Mér þykir vænt um þig, af því að
Guð elskar þig, og sonur hans, Drottinn Jesús
Kristur, lagði lífið í sölurnar, til þess að Guð gæti
fyrirgefið þér. Það er hann fús til að gera, ef þú
hætitr við synd sína, skilar aftur hinu stolna og
biður hann síðan að miskunna þér og gera þig að
(Framhald á 7. síðu.)