Dagur - 19.06.1958, Blaðsíða 5

Fimmtudaginn 19. júní 1958
DAGDR
5
Aðalfundur Sambands ísl. samvinnufél.
Hinir gamalkunnu samvinnufrömuðir Jón í Felli og Jónas frá Hriflu
í ræðustól að Bifröst. — (Ljósmynd: E. D.).
Afmœliskveðja
til unglingsins sextuga,
vinar míns,
Jóns Benediktssonar,
prentara.
1 5. fúní 195 8
Sólíáð er mjöllin hrein í hlíðum fjalla,
hraðfærum garpi miðar vel á skíðum.
Sviptærar laugar seiða rómi þýðum,
sundmannsins huga löngum til sín kálla.
Æskunnar sál er íslands næsti dagur,
íturleik hennar framsýnn hefir unnið,
áhugans bjarta eldi glaður hrunnið,
„íþróttamár er logavarði fagur.
Sextugur, vinur, sagður ertu í dag,
sí-ungur þó og verkamaður góður,
Ijóðelskur, ritsnjall, dáir dýran brag,
dulheimum kunnur og í mörgu fróður.
Listamanns sál þér lánað hefir Guð.
Lifðu svo heill við prent og vélasuð.
SÆMUNDUR G. JÓHANNESSON.
^ "is
r
- KYRIN (Framhald af 5. síðu.)
(Framhald af 1. síðu.)
Erlendur Einarsson sagði í
skýrslu sinni, að Sambandið hefði
aldrei gert kröfu um háa álagn-
ingu, en hefði þvert á móti á
liðnum árum sýnt í verki, hve lág
álagning gæti verið og þannig
stutt verðlagseftirlitið. Þess
vegna færu samvinnufélögin
fram á, að álagning væri hófleg
og réttlát, en ekki óraunhæf,
eins og nú er.Erlendur bentiá, að
ólagning norsku kaupfélaganna
hæi'i miklu hærri en hér á landi,
enda þótt tilkostnaður væri þar
lægri.
Sambandið hélt mjög að sér
höndum síðastliðið ár og réðist
ekki í neinar meiri háttar fram-
kvæmdir vegna fjárskorts. Sagði
forstjóri, að landsmenn yrðu að
minnka fjárfestinguna ef koma
ætti efnahagsmálum þjóðarinnar
í gott horf, þar til sparnaður gæti
staðið undir aukinni fjárfestingu
á nýjan leik. Hann kvað verð-
bólguna og fjárfestingarkapp-
hlaupið náskylt hvað öðru.
Erlendur Einarsson gerði ýtar-
lega grein fyrir rekstri Sam-
bandsins í hinum ýmsu deildum,
heildarvelta þess nam 790 mill-
jónum króna. Innlend framleiðsla
á vegum samvinnufélaganna
jókst á árinu og nam um 400
anilljónum.
Síðdegis fluttu framkvæmda-
stjórar skýrslur um starfsemi
hinna ýmsu deilda. Helgi Þor-
steinsson ræddi um innflutnings-
deild og verðlagsmálin, Valgarð
J. Ólafsson um útflutningsdeild,
Hjörtur Hjartar um skipadeild,
Hjalti Pálsson um véladeild og
Harry Frederiksen um iðnaðar-
deild.
Það kom fram, að spádómar um
ofsagróða af olíuflutningaskipinu
Hamrafelli hefðu reynst tilhæfu-
lausir. Að vísu hefði orðið nokk-
ur ágóði af skipinu síðastliðið ár,
en það hefði meira en étið þann
ágóða upp á þessu ári og væri nú
fyrirsjáanlegur mikill reksturs-
halli á skipinu. Þá létu þeir í ljós
trú á því, að horfur á olíuskipa-
markaðinum mundu lagast, enda
þótt framtíðin sé mjög óráðin.
Sambandið greiddi á árinu 3,4
milljónir króna í opinber gjöld.
Stingur það nokkuð í stúf við
óróður andstæðinganna um skatt
fríðindi. Forstöðumenn SÍS telja
rétt að rifa nokkuð seglin í fram-
kvæmdum á meðan mestir erfið-
leikar steðja að, m. a. af skorti á
rekstursfé. Þeir telja nauðsyn
bera til að fjárfesting og eyðsla
minnki hjá landsfólkinu yfirleitt,
þótt um stöðvun þurfi ekki að
vera að ræða.
Skýrslur hinna ýmsu
deilda SÍS
Útflutningsdeild.
Valgarð J. Ólafsson flutti
skýrslu Útflutningsdeildar, sem
nú er ákveðið að skipta í tvennt.
Verður þá önnur fyrir landbúnað
en hin fyrir sjávarútveg. Sala og
afskipanir á freðfiski gekk mjög
vel, svo að aðeins 8% framleiðsl-
unnar voru í birgðum um ára-
mótin. — Skreiðarútflutningur
minnkaði, en ó rót sína að rekja
til þess að nokkrir óháðir fram-
leiðendur gengu í Samlag skreið-
arframleiðenda. — Fiskimjölsút-
flutningur varð mikill. Lýsis-
markaðurinn féll verulega. —
Ullai'verð fór lækkandi. Tveir
þriðju hlutar gæruframleiðsl-
unnar voru fluttir út fyrir ára-
mót. Tregða var ó sölu nokkurs
hluta gæruframleiðslunnar. Á
innanlandssöl voru ekki veruleg-
ar breytingar frá fyrra ári. Sala
nautgripakjöts og hrossakjöts
jókst verulega á árinu.
Innflutningsdeild.
Helgi Þorsteinsson flutti skýrslu
Innflutningsdeildarinnar. Sam-
kvæmt henni höfðu ýmsar mat-
og fóðurvörur verið fluttar inn
að meira magni en áður. Heild-
arsala varð nær 244 milljónir og
sýnir það bezt hvílíkt starf liggur
að baki þessarar deildar. Greið-
lega gekk að fá vörur fyrri hluta
ársins, en afgreiðslutími frá
vöruskiptalöndunum varð þó
mjög langur. Rekstursfjárskortui'
dró mikið úr því, að úrval vara
væri eins mikið og æskilegt er í
hinum ýmsu deildum.
Véladeild.
Hjalti Pálsson flutti skýrslu
sinnar deildar, og er viðtal við
hann annars staðar í blaðinu í
dag og vísast til þess að þeirri
hlið er að landbúnaðarvélunum
snýr. Heildarsala deildarinnar
varð um 54 millj. króna.
Skipadcild.
Hjörtur Hjartar gerði grein
fyrir rekstri Skipadeildarinnar.
Heildarniðurstaða er vonum
betri vegna hagstæðra farm-
gjalda fyrstu mánuði ársins. —
Verkföll siglingamanna ollu mikl
um truflunnum. Samtals lágu
skipin 217 daga aðgerðarlaus, þar
af 29 daga í hásetaverkfalli og
188 daga vegna yfirmannaverk-
falls. Sigld vegalengd hjá eigin
skipum var rúml. 200 þús. mílur
og sameignarskipin sigldu um 100
þús. mílur, eða samtals yfir 300
þús. mílur. Heildarinnflutnings-
magnið óx vegna Hamrafells sér-
staklega og varð 384 þús. lestir.
Iðnaðardeild.
Harry Frederiksen skýrði störf
Iðndeildar. Engar stórar fram-
kvæmdir voru á árinu. Heildar-
sala - verksmiðjanna varð 66,5
milljónir króna, eða um 7,8 millj.
meira en árið áður. Verksmiðj-
urnar greiddu á 19. milljón kr. í
vinnulaun.
Fræðsludeild.
Benedikt Gröndal flutti erindi
um lýðræði samvinnufélaganna
og í skýrslu deildarinnar er að
finna mikil fræðslustörf. Enn-
fremur um Samvinnuskólann að
Bifröst, Tímaritið Samvinnuna,
Bréfaskólann, bókaútgáfu og
fleira. Og enn eru tryggignafé-
lögin ótalin, lífeyrissjóður, sam-
vinnusparisjóður o. m. fl.
Olíufélagið h.f.
Olíufélagið hafði um 45% af
heildarinnflutningi á olíum og
benzíni til landsins. Samtals tæp
ar 137 þús. lestir. Benzínsölustað-
ir eru 230 á landinu öllu og
geymarými fyrir 1,7 millj. lítra.
Síðari dagur
Síðari fundardaginn flutti Jdn-
as Haralz hagfræðingur erindi
um efnahagsmálin og vakti það
óskipta athygli fundarmanna. —
Ennfremur flutti Jónas Jónsson
frá Hriflu hvatningarorð til sam-
vinnumanna. Hvatti þá til djarf-
legra átaka í athafnalífi og and-
legri viðreisn þjóðarinnar. Enn-
fremur minnti hann á, að sam-
vinnumenn þyrftu að reisa Hall-
grími Kristinssyni veglegt minn-
ismerki.
í umræðunum komu fram og
voru samþykktar tvær tillögur.
Önnur þess efnis, að fundurinn
átaldi hve naumur gjaldeyrir
hefur verið veittur til kaupa á
varahlutum í landbúnaðarvélar
og skoraði á ríkisstjórn og banka
að sjá svo um, að jafnan verði fá-
anlegur nægilegur gjaldeyrir til
varahlutakaupa fyrir lok febrúar
ár hvert. Hin tillagan var þess
efnis, að fundurinn taldi nauð-
synlegt, að komið yrði á gæða-
mati á ferskfiski og fól fram-
kvæmdastjórum SÍS að vinna að
framgangi þess máls.
í fundarlok sátu fulltrúar og
gestir mjög myndarlegt hóf. Þar
skemmti Árni Jónsson með söng,
hljómsveit lék, ræður voru flutt-
ar og kvæði kveðin. — E. D.
„En. . . . kýrin?“
„Kýrin? Eg held, að hún geri
nú ekki mikið af sér, blessunin."
„Þú heldur þó ekki, að eg ætli
að fara að ganga í gegnum allan
bæinn með þessari hlægilegu
skepnu? Vinkonur mínar munu
hlæja að mér, og eg fæ aldrei
frið framar fyrir strákunum á
götunni.“
„Jæja þá,“ sagði Petja eftir
nokkra íhugun, „við leigjum
okkur þá vagn. Eg á enn eftir
þrjátíu kópek.“
„En hvað um kúna?“
„Hana bindum við aftan í.“
Nastja blóðroðnaði af reiði.
„Má eg spyrja, heldurðu, að þú
getir leyft þér hvað sem er við
mig? Þú gætir svo sem fundið
upp á því að láta mig fara ríð-
andi heim á þessu kvikindi
þínu!“
„Þú heldur víst, að þú sért
fyndin,“ sagði Petja hæðnislega.
„Eg er bara steinhissa á þér.
Pabbi þinn á fjórar kýr, og svo
ert þú hrædd við þetta eina
grey.“
„Eg held þú getir skilið hana
eftir hérna í garðinum til morg-
uns. Heldurðu, að þessi belju-
stritla sé dýrgripur, sem einhver
fari að stela? Hamingjan góða!“
Petja yppti öxlum, gremjuleg-
ur á svip. „Nú, ef þér lízt ekki á
kúna mína, þá. ...“
„Ætlarðu þá ekki að fylgja mér
heim?“
„Hvað á eg að gera af kúnni?
Ekki get eg stungið henni í vas-
ann!“
„Nú, það er þá þannig! En mér
er svo sem alveg sama. Eg get vel
farið ein heim, en þú skalt ekkert
vera að ómaka þig til mín á
morgun.“
„Eins og þér þóknast,“ sagði
Petja móðgaður. „Þá kem eg
heldur ekki hinn daginn, og' eg
get ósköp vel hætt alveg að
koma framvegis, ef....“
„Ágætt! Nú hefurðu líka fengið
félagsskap við þitt hæfi!“
Hún gerði Petja orðlausan
með þessum sárbeittu napuryi'ð-
um, en svo hélt vesalings stúlkan
burt og gekk álút; henni fannst
hamingjan að eilífu glötuð.
(Framhald.)