Dagur - 25.06.1958, Blaðsíða 4

4
DAGUR
Miðvikudaginn 25. júní 1958
DAGUR
ASalritstjóri og ábyrðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Meðfitstjóri:
INGVAR GÍSLASON
Auglýsingastjóri:
Þorkell Björnsson
Skrifstofa í Hafnarstræti 90 — Sími 1166
Árgangurim kostar kr. 75.00
Blaðið kemur út á miðvikudögum
og laugardögum, þegar efni standa til
Gjalddagi er 1. júlí
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
Hér hafa sól og mold langan
vinnudag
f HINNI STÓRMERKU og skeleggu ræðu
Hermanns Jónassonar forsætisráðherra, er hann
flutti þjóðinni 17. júní sl., sagði hann m. a.:
„Þeir, sem þekkja sögu þjóðarinnar, vita, að
hvað eftir annað hefur líf hennar hangið á svo
veikum þræði, að ef það var þrekraun að komast
hingað á smáfleytum yfir úfið haf, þá var það
jafnvel kraftaverk, að þessi þjóð fór ekki sömu
ieiðina og hið íslenzka þjóðarbrot í Grænlandi,
sem hvarf — dó út.
Ef til vill var ástæðan til þess, að við lifðum
af, í skyldleika við skapgerð manns af norrænum
ættstofni, sem einn úr fjölmennum hópi lifði af
fangabúðarvist. Hann var spurður um ástæðuna
og svaraði með sinni þekktu hægð og látleysi:
„Kannske hefur ástæðan verið sú, að eg brotnaði
aldrei andlega, — og var ákveðinn í að eg skyldi
]ifa.“ ....
Ef einhver þjóð á einhvern blett á þessari
jörð, þá eigum við íslendingar þetta land. —
Og. við Islendingar viljuin dveljast í þessu
landi, þráttt fyrir það þótt sumarið sé stund-
um tregt til að koma til okkar, þrátt fyrir
reynslu aldanna og þótt hafísinn sé stundum
á næstu grösum. Þrátt fyrir allt þetta crum
við fslendingar sannfærðir um, að landið
okkar er fagurt og gott, þótt það agi oss
strangt.
Satt er það, að sumir íslendingar hafa örvænt á
myrkum tímum og margir útlendingar hafa dæmt
landið óbyggilegt. Svo gerði Hrafna-.Flóki forð-
um. Skipherra sá, er hingað kom á ensku herskipi
í sambandi við komu Jörundar hundadagakon-
ungs hingað, gaf ensku ríkisstjórninni skýrslu
þess efnis, að það borgaði sig ekki að taka landið
herskildi, þar væri naumast hægt að lifa, þjóðin
yrði því Bretlandi til byrði. En ef Bretar vildu
taka landið síðar, væri það auðvelt með minnsta
herskipi sem Bretar ættu....
.... En útlendingunum, sem renna augum yfir
kalda jöklana, nakin fjöllin, grátt hraunið og
grjótholt, sést yfir það, að hér eru allstór gróður-
svæði með grózkuríkri og mildri mold, þar sem
lífsgrösin gróa og vaxa svo fljótt, að undrum sæt-
ir. Kunnáttumenn vita, að þetta stafar af því, að á
íslandi hafa sólin og móðufrmoldin miklu lengri
vinnudag en í suðlægum löndum....
.... Því miður varð það ekki Holland eitt, sem
taldi sér hag í því að sækja á íslandsmið, og nú
er þessi veiði hin síðari ár sótt svo fast af stórum
fiskiflotum margra þjóða og með svo fullkomn-
um tækjum, að vísindamenn, innlendir og er-
lendir, hafa sannað, að fiskistofninn við strendur
landsins er að eyðast. Við getum og bent á, að
mestur hluti eða um 95% af því, sem við þurfum
að kaupa frá öðrum löndum, er keypt fyrir fisk-
afurðir. Við getum sannað með þessu og vitnis-
burðum gleggstu manna erlendra, að naumast er
lífvænlegt' fyrir fyrir þjóðina nema hún njóti allra
gæða, sem landinu tilheyra, þar á meðal vernd-
aðra fiskismiða. Hvernig geta sumar stórþjóðir
tekið sér 12 mílna landhelgi? Hvers vegna fá
aðrar þjóðir að slá eign sinni á hafsbotninn allt að
200 mílur frá ströndum út, og hvers vegna á smá-
þjóð þá ekki fiskinn, sem syndir
fyrir ofan hafsbotninn, þótt hann
sé veiddur með því ag skafa hann
með botnvörpu? Og hvers vegna
skyldu einmitt þær stórþjóðir,
sem léleg fiskimið eiga eða hálf-
eydd vegna eigin afveiði halda
fast við 3 mílur?
Við íslendingar getum ekki
borið virðingu fyrir þessari
tegund af réttlæti. Landið er
naumast byggilegt, sagði hinn
spaki Englendingur. Það er
rétt, að við eigum enga akra,
engar ávaxtalendur, engar
málmnámur, engar kolanámur,
engar olíulindir o. m. fl. og
okkur hefur ekki enn hug-
kvæmt að gera þá kröfu, að
aðrar þjóðir létu þær af hendi
við okkur, námurnar, sem við
eigum, eru hinn grasi græni
eða græðanlegi hluti landsins
og fiskimiðin. Úr þessum nám-
um viljum við fá að vinna í
friði þau verðmæti, sem við not
um til að kaupa þær vörur,
sem við getum ekki framleitt
en aðrar þjóiðr framleiða með
góðum árangri og hagnaði. —
Þetta álítum við heilbrigða og
réttláta verkaskiptingu milli
þjóða.
Eg ætla ekki að lengja mál
mitt með því að elta ólar við ýmis
erlend falsrök, sem beitt er gegn
málstað íslands. Eitt slagorðið er
um „frelsi á hafinu“, sem ekkert
kemur þessu máli við, því að ís-
lendingar hafa aldrei rætt um
annað en útfærslu fiskveiðiland-
helginnar. — Annað er um svo-
kallaða „úthafstogara", sem ís-
lendingar ætli nú að ráðast á.
Það er nú endurtekið sí og æ.
Samkvæmt kenriingu sumra
þjóða, sem aðeins viðurkenna
þriggja mílna landhelgi, hétu vel
flestir firðir og stærri víkur á ís-
landi úthaf, svo sem Breiðafjörð-
ur, Húnaflói, Þistilfjörður i. fl.,
að maður tali nú ekki um Faxa-
flóa. Eg veit, að margir íslend-
ingar fyllast réttmætri gremju
vegna aftsöðu nábúa okkar. En
við skulum ekki láta hana hlaupa
með okkur í gönur. Hún er sjald-
an sigurvænleg. Með einbeitni,
rökum og óbifanlegrai festu mim
okkur auðriast að ná settu marki.
Réttlætið fer stundum hægt, en
það er lífseigt.
Sumir tala um samninga, sem
við erum bundnir við Atlants-
hafsbandalagið. Vitanlega kem
ur ekki annað til mála en að
við höldum alla samninga
meðan þeir eru haldnir við
okkur. Hér á landi hefur það
alltaf verið talið skylt hverjum
góðum dreng að standa við orð
sín. Og engin breyting hefur
orðið á hefðbundinni virðingu
þjóðarinnar fyrir gerðum
samningum.
Hitt er annað mál, að við
. teljum okkur geta ætlazt til
þcss af nábúum okkar að þeir
skilji, að þótt verndun lífs í
styrjöld og frelsis fyrir þá, sem
kunna að lifa, sé mikils virði,
þá er það naumast minna virði,
að viðurkennt sé, að við eigum
þau verðmæti, sem landinu til-
heyra með réttu og við sann-
anlega þurfum til þess að geta
lifað í landinu þann tíma, sem
ekki er heimsstyrjöld. Það ætti
varla að undra neina þjóð, þótt
íslendingar líti almennt svo á.
Að lokum þetta. Við skulum
ekki láta deilur við aðrar þjóðir
leiða hugann frá innlendu vanda-
málunum — efnahagsmálunum.
Þótt við fáum réttláta viður-
kenningu á því, að við eigum
það, sem okkur ber, hrekkur það
ekki til, ef við erum ekki menn
til að skipa efnahagsmálum okk-
ar eins og sjálfstæðri þjóð sæm-
ir. — Fáir bera virðingu fyi'ir
þeirri þjóð, sem ekki er þess um-
komin, og fátt mundi veikja
meira málstað okkar út á við.
Við skulurri því gæta þess, þegar
við fordæmum erlendar kröfur,
að gera ekki sjálfir svo óbil-
gjarnar kröfur til hins íslenzka
þjóðfélags að efnahagskerfi þess
riði til falls.
Lítil þjóð vinnur naumast
mál gegn stórþjóðum, þótt rétt-
látt sé, nema hún standi sjálf
sterk sem heild. Það skulum
við nú mmia öllu öðru framar.
Orðsending fil sóknarnefnda
Þeir kirkjuhaldarar prófastsdæmisins, sem hafa ekki enn
sent kirkjureikninga ársins 1957, eru vinsamlega beðnir
að gera það nú þegar.
Þá er, að gefnu tilefni, vakin athygli sóknarnefnda og
safnaðarfulltrúa á kosningu til kirkjuþings, en atkvæði
þurfa að hafa borizt kjörstjórninni fyrir lok júlímán.
Prófasturinn í Eyjafjarðarprófastsdæmi,
Möðruvöllum í Hörgárdal, 24. júní 1958.
SIGURÐUR STEFÁNSSON.
Kaupfélag á Vesturlandi
vill ráða 2 ungar búðarstúlkur, helzt til ársins, en sum-
arráðning kemur til greina. — Uppl. gefur Vinnumiðl-
unarskrifstöfa Akureyrar, simi 1169.
ÍBÚÐ ÓSKAST
Lítil íbúð óskast til leigu, sem fyrst. Kaup koma einnig
til greina. — Upplýsingar i sima 2156.
GÓÐ RÁÐ
Poki á saumavélina.
Festið plastpoka á saumavélina, hægra megin
undir hjólinu, þannig að hann flækist ekki fyrir.
Pokann má nota til þess að setja taubúta og annað,
sem afgangs verður af efni, í hann. Það sparar ykk-
ur að tína upp af gólfinu eftir að verkinu er lokið.
Svo að eggið springi ekki.
Til þess að koma í veg fyrir, að egg springi, er
gott ráð að stinga lítið gat á annan enda þess með
stoppnál og setja það síðan út í sjóðandi vatnið.
Afmæliskringla með glassúr.
Það er ekki auðvelt að skera nýja afmæliskringlu.
Þá er bezta ráðið að klippa hana með skærum, enda
særir það glassúrinn minnst og skurðurinn verður
jafnari.
Hópferð á liestum til Þingvalla
Eins og skýrt hefur.verið frá í fréttum verður
landsmót hestamanna háð í Skógarhólum við Þing-
velli nú í sumar dagana 17. til 20. júlí. Þar verður
sýning á kynbótahrossum og góðhestum, ennfrem-
ur kappreiðar og boðreiðar.
Hestamannafélagið Léttir hér á Akureyri hyggst
efna til hópferðar á hestum til Þingvalla að þessu
tilefni og væntir sem allrar mestrar þátttöku Ak-
ureyringa og Eyfirðinga í slíkri för. Einnig er gert
ráð fyrir hópferð í bíl ef næg þátttaka fæst.
Þeir, sem hyggjast fara á hestum suður, þurfa að
vera búnir að tilkynna þátttöku eigi síðar en
sunnudaginn 6. júlí. Æskilegt er að þeir, sem
hyggjast fara ferðina,tilkynni það til stjórnar félags
ins sem allra fyrst, til þess að hæþt sé að taka
ákvörðun um það, hvort félagið tekur þátt í hóp-
ferð inn á sýningarsvæðið og hvort það getur sent
sveit eða sveitir í boðreiðarnar.
Um nánari tilhögun þessarar ferðar verður fund-
ur meðal þátttakenda eftir að þeir hafa tilkynnt
þátttöku sína. Líklegt er talið að fara verði í byggð
vestur fyrir Blöndu, eh þaðan um Hveravelli, Kjöl
og Biskupstungnaafrétt suður. Til Þingvalla verður
hópurinn að vera kominn eigi síðar en um miðjan
dag fimmtudaginn 17. júlí. Vonast er til að hægt
verði að hafa samflot með Skagfirðingum eftir að
vestur er komið.
Á Þingvöllum er gert ráð fyrir að tilhögun
verði sem hér segir: Kynbótahross sýnd í fimm
flokkum. Stóðhestar, tamdir með afkvæmum,
tamdir, sýndir sem einstaklingar og bandvanir.
Hrj'ssur sýndar með afkvæmum og sem einstakl-
ingar. Góðhestasýning, þrír frá hverju félagi nema
7 frá Fák. Hafa hestar þegar verið valdir sem
kunnugt er. Forsýningar í hverju héraði, sem fara
fram um þessar mundir, eru vegna kynbótahrossa.
Boðreiðinni verður hagað á svipaðan hátt og boð-
hlaup. Er reiðin 800 m. og fjórir hestar í sveit með
200 m. sprett hver, en riðið er með boðhlaupskefli,
sem knapar láta ganga á milli sín að enduðum
hverjum spretti. Tvær sveitir keppa í senn og ræð-
ur tími úrslitum. Þá verður keppt í 400 m. stökki,
300 m. stökki og 250 m. skeiði.
Þess er að vænta, að Akureyringar og Eyfirðing-
ar sjái sér fært að fara sem allra flestir á hestum
suður yfir fjöll, og sýni þar með blómgandi félags-
líf í Létti og vaxandi mátt hestamennskunnar sem
íþróttar hér norðanlands. Vitað er að sjaldan hefur
á síðari árum verið til jafn mikið, úrval fagurra
gæðinga hér um slóðir og einmitt nú. Það er því
von og ósk stjórnar Léttis, að hlutur félagsins, og
þar með Eyfirðinga og Akureyringa megi vera sem
glæsilegastur á landsmóti hestamannafélagsins í
sumar. Það skal enn vinsamlega ítrekað, að menn
tilkynni þátttöku sína til stjórnar félagsins sem
allra fyrst.
(Fréttatilkynning frá Hestamannafélaginu Létti.)