Dagur - 26.11.1958, Blaðsíða 4

4
D A G U R
Miðvikudaginn 26. nóv. 1958
DAGUR
Ritstjóri:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingastjóri:
Þorkell Björnsson
Skrifstofa í Hafnarstræti 90 — Sími 1166
Argangurinn kostar kr. 75.00
Blaðið kentur út á miðvikudögum og
laugardögunt, þegar efni standa til
Gjalddagi er 1. júlí
Prentverk Odds Björnssonar h.f.

Þegar íhaldið vísar til vegar
TUTTUGASTA OG SJÖTTA ÞING Alþýðu-
sambands íslands hófst í Reykjavík í gær. Á því
verða um 350 fulltrúar frá verkalýðsfélögunum í
landinu. Ekki er því að leyna, að nokkurrar eftir-
væntingar gætir í sambandi við þessa samkomu.
Tillögur ríkisst j órnarinnar í efnahagsmálum
verða að sjálfsögðu bornar undir verkalýðshreyf-
inguna, eins og önnur þau félagasamtök, sem
styðja stjórn landsins. Framsóknarmenn munu
hafa forystu í að varða veginn og marka stefnuna
með glöggum tillögum í efnahagsmálum. Það gæti
vissulega oltið á samþykktum ASÍ, hvort þessi
ríkisstjórn situr áfram við völd.
Afgreiðslu mála á þessu Alþýðusambandsþingi
verður veitt meiri athygli en oftast áður og
stjórnarandstæðingarnir eru þar síður en svo
undantekning. Þeir vinna eftir beztu getu sinni
að því, að villa um fyrir mönnum og torvelda
þannig rökréttar niðurstöður þingsins.
Morgunblaðið á ofurlítið erfitt um leiðsögnina í
efnahagsmálunum, því að það fordæmir alveg
uppbótarleiðina, og sagði um það mál fyrir síðustu
helgi, að hún, þ. e. uppbótarleiðin, „verkaði á at-
vinnuvegina eins deyfilyf á sjúkling.“ En Morg-
unblaðið telur niðurfærsluleiðina einnig' hina frá-
leitustu. Morgunblaðið viðurkennir ekki einu
sinni, að rekstur atvinnuveganna hafi verið
tryggður með lögum um Útflutningssjóðinn o. fl.
En hvað vilja þá þeir stjórnarandstæðingar, sem
stýra penna Morgunblaðsins? Rétta svarið 'er
auðvitað það, að Sjálfstæðisflokkurinn styður
ekkert mál núverandi ríkisstjórnar og er alltaf á
móti því, sem gert er, og hefur enga aðra stefnu í
landsmálum. Það er því til of mikils ætlazt, að
hann geti vísað veginn. — Um þetta sagði „Tím-
inn“ nýlega:
„Eitt sinn var Æri-Tobbi í smiðju og lúði járn,
þegar ferðafólk kom til hans og spurði hann hvar
vað væri yfir á, er rann hjá bæ hans og var í
miklum vexti.
Æri-Tobbi svaraði þeim, er hafði orð fyrir
ferðafólkinu, með því einu að hann kvað við raust
vísu þessa:
Veit eg víst hvar vaðið er,
vil þó ekki segja þér.
Fram af eyraroddanum,
undan svarta bakkanum.
Ferðafólkið lagði í ána „fram af eyraroddanum"
— og fórst allt.
Forustumenn Sjálfstæðisflokksins hafa síðan
þeir lentu í stjórnarandstöðu sífellt verið að kveða
vísu Æra-Tobba. Engin önnur leiðsögn hefur frá
þeim heyrzt.
Ef stjórnarandstaðan veit „hvar vaðið er“, þá er
henni skylt að vísa á það. Að segja rangt til veg-
ar, svo að slysi valdi, hefur jafnan þótt glæpur á
íslandi. Að segja rangt til vaðs í stjórnmálum
vitandi vits er stjórnmálaglæpur, þótt stjórnar-
andstaða geri það. Hún á að leiðrétta — eða að
reyna að leiðrétta — stjórnarstefnu, hvenær, sem
hún getur, en trufla hana ekki að öðrum kosti.
Sjálfstæðisflokkurinn virðist annað hvort ekki
vita skyldur sínar í þessum efnum eða skorta sið-
ferðisþrek til að rækja þær.
Þegar efnahagsmálin voru til
afgreiðslu á síðasta Alþingi,
benti Sjálfstæðisflokkurinn ekki
á nein önnur úrræði en stjórnar-
liðið bar fram. Sennilega hefur
hann ekki komið auga á annað
fært vað, og skal hann alls ekki
vittur fyrir það.
Hins vegar hefur hann með
cllu móti reynt að ófrægja það
vað og torvelda förina á því vaði.
Reynt að stofna til slysa með því
að æsa til verkfalla í því augna-
miði að þannig hrekti niður á
móts við „svarta bakkann11.
í landhelgismálinu var fram-
koma forsprakka Sjálfstæðis-
flokksins þannig, að full ástæða
er til að ætla, að hann eigi mikla
sök á því, að Bretar réðust með
hervaldi til veiða í hinni nýju, ís-
lenzku landhelgi. Eftir skrifum
Morgunblaðsins sl. sumar var
eðlilegt að Bretar álitu, að ís-
lendingar væru ekki einhuga um
útfærslu landhelginnar, og teldu
sennilegt, að íslendingar létu
undan og hopuðu, ef hörku væri
beitt. Morgunblaðið bauð Bret-
um heim.
Úr þessu fær flokksforustan
með engu móti bætt, þótt hún
sneri við blaðinu, þegar hún sá
sitt óvænna gagnvart einhug al-
mennings. Oþjóðhollusta Morg-
unblaðsskrifanna verður ekki
aftur tekin og afleiðingar hennar.
Að því er landhelgismálið
snertir mun saga íslands geyma
glöggar myndir af traðki forsjár-
manna Sjálfstæðisflokksins á
„eyraroddanum, undan svarta
bakkanum“.“
Scttur sýslumaður í
blaöamannafötum.
SIGURÐUR M. HELGASON,
settur sýslumaður og bæjarfógeti
á Akureyri, brá sér nýlega úr
embættisskrúða sínum, klæddist
blaðamannafötum og skrifaði
greinarkorn í Alþýðumanninn á
Akureyri. Er hann boðinn vel-
kominn í hóp þeirra manna, sem
skrifa í Akureyrarblöðin, því að
ekki veitir af fjölbreytninni.
Störf sýslumanna eru vanda-
söm og krefjast manndóms,
drenglyndis og þekkingar. Ekki
skulu brigður bornar á góðan
vilja og hæfileika yfirvaldsins og
þakkar blaðið ágæt kynni af því.
En þar sem hann nú kveður upp
dóma yfir blaðamönnum á blaða-
mannavettvangi og fer um þá
allhörðum orðum, verður ekki
komist hjá að svara á sama vett-
vangi. Svo erfitt og mikilvægt
sem sýslumannsstarfið er, er
blaðamannastarfið þó engan veg-
inn vandalaust, enda. hnýtur
settur sýslumaður á nokkrum
stöðum.
Tilefni sýslumannsins til ham-
skiptanna eru greinar í blöðum
um heimsókn hans að Freyvangi,
sem orðnar eru allfrægar. Um
koniu sýslumanns á nefndan stað
sagði Dagur aðeins þetta:
„Það bar við á samkomu þess-
ari, eftir að húsinu var lokað, að
gest bar að garði. Vildi hann fá
að líta inn, en var tilkynnt að
búið væri að loka. Litlu síðar
var hann þó kominn inn fyrir
dyrnar á aðalsamkomusalnum. —
Dyravörðurinn tók hannmjúkum
höndum, því að gesturinn mun
hafa sýnzt alls ólíklegur til að
berja menn eða brjóta stóla, og
lét hann út. í þeirri svipan mun
einhver hafa borið kennsl á
manninn og gert uppskátt að
þetta væri sýslumaðurinn.
Reyndist þetta rétt vera, að
þar var settur sýslumaður og
bæjarfógeti, Sig. M. Helgason,
óeinkennisklæddur. Var honum
síðan leyfð innganga án tregðu,
þegar þetta varð upplýst, svo og
það erindi hans, að sjá með eigin
augum, hvernig umhorfs væri á
dansleik í nágrenni bæjarins.11
Hins vegar sagði Alþýðublaðið,
flokksblað setts sýslumanns, frá
þessum atburði á allt annan veg,
sagði til dæmis að sýslumaður
hefði komist inn í húsið bakdyra-
megin eftir misheppnaðar til-
raunir við aðaldyrnar, hann hefði
síðan verið „tekinn hryggspennu
tökum, hafinn á loft og fleygt
út.“ Það hefði ekki verið fyrr en
sýslumaðurinn „lá í svaðinu11
fyrir utan, að einhver bar kehnsl
á, að þar var yfirvaldið á Akur-
eyri. Geta menn nú borið frásögn
þessara blaða saman.
Settur sýslumaður tekur sér nú
penna í hönd og setur sig í spor
umvandarans. Hann fer hörðum
orðum um blaðamennskuna og
leggur fréttaflutning Dags og
Alþýðublaðsins að jöfnu. Hans
fyrsta hrösun á ritvellinum er
hlutdrægni.
í öðru lagi gengur hann alveg
fram hjá því, að skýra frá at-
burðinum, eins og hann var og
afgreiðir það atriði með því að
segja, að um hreina skröksögu sé
að ræða. Árekstur hans við dyra-
verðina er þó það atriði, og það
eina atriði, sem hann er við-
kvæmur fyrir, og er tilefni þess,
að sýslumaður brá sér í blaða-
mannafötin.
í þriðja lagi gleymist honum
að segja lesendum sínum frá
samkomunni að Freyvangi, og
hvernig hinar nýju reglur gáfust.
Það skipti þó öllu máli. Sýnir það
bezt að sýslumaður er hörund-
sárari fyrir sjálfum sér en um
árangur síns ágæta erindis.
í fjórða lagi virðist sýslumaður
þeirrar skoðunar, að blaðamenn-
irnir telji að reglur að Freyvangi
hafi verið nógu strangar fyrir og
því verið auðfengnir til að birta
frétt, er veikti aðhald á sam-
komum. (Hér skal því skotið inn
í, að orðalag sýslumanns er hér
fremur óljóst.) — Hér fer sýslu-
maður með rangt mál og því
miður gerir hann það vísvitandi,
að því er þetta blað snertir. Dag-
ur hefur harðlega átalið of-
drykkju, og ætti sýslumanni
þótt hann lesi kannski ekki
blöðin vandlega, að vera kunn-
ugt um, að embætti hans gaf ný-
lega vottorð í ^umfangsmiklu
roáli, tilkomnu fyrir grein Dags
um drykkjuskap frá í sumar. —
Þegar þetta er athugað, er furðu-
legt að settur sýslumaður á Ak-
ureyri skuli bera sér slíkt í
munn. Hann ætti að vita það
manna bezt, við hverja hann á að
sakast í því efni. Síðast í um-
ræddri grein setts sýslumanns
veltir hann því fyrir sér, hvernig
„slíkar sögur myndast11 og á hann
enn við árekstur sinn við dyra-
verðina. Um þetta segir hann
meðal annars svo, orðrétt: „T. d.
gæti verið, að einhvern eða ein-
hverja dreymdi eitthvað slíkt,
annað hvort í vöku eða svefni, og
um slíkt er náttúrlega ekkert
sérstakt að segja, því að vitað er,
að hugrenningar manna bæði í
vöku og svefni. geta verið lævi
blandnar.11 Síðan segir sýslumað-
ur, að ef þróunin verði á þá leið,
að slíkar draumsjónir ónafn-
(Framhald á 7. bls.)
ÞANKAR OG ÞYÐINGAR
Svart og sápa.
Við erum vön því að fara í gönguferð, Marteinn
og eg. Þá röbbum við um ýmislegt smávegis, sem
komið hefur fyrir
þann dag. Margt af
því sýnist mjög
stórt í augum barns
ins. Við horfum á
síðustu sumarblóm
in og froskana
skvampa í pollun-
um í sólskininu. —
Við rannsökum allt
gaumgæfilega áður
en við höldum
áfram göngunni.
í gær leiddumst við rólega eftir stígnum, er eg
fann, að litla höndin krepptist fast utan um mína.
„Mamma,“ hvíslaði Marteinn, „hann er svartur!11
Eg leit í áttina og sá þá, að ungur og ljómandi
laglegur negri kom labbandi á móti okkur. Eg ætl-
aði einmitt að fara að segja honum að glápa nú
ekki of mikið á hann, þegar Marteinn reif sig laus-
an og hljóp til svertingjans, stillti sér upp fyrir
framan hann, og það var rétt eins og hann væri
æfður stjórnmálamaður; hann faldi óhreinar hend-
urnar aftan við bak.
„Þú hefur gleymt að þvo þér,“ hrópaði hann.
„Heldurðu, að mamma þín hátti þig í hvítt rúm
svona útlítandi? Þú ættir að flýta þér inn í búð og
kaupa sápu!“
Negrinn hló.
Svo héldum við áfram göngunni, og Marteinn
skýrði þessi hlaup sín bara með orðunum: „Maður-
inn hafði gleymt að þvo sér.“
Við ræddum þetta mál ekki frekar, en þessi ein-
földu viðbrögð barnsins gáfu mér umhugsunarefni.
Ef einhvern tíma fyndist nú meðal eða tæki, sem
gæti gert svart að hvítu, eins konar allsherjar-
?vottaefni fyrir hörundsdökka, — skyldi þá ekki
vera hægt að skola burt öllum hinum óhreinu
kynþáttavandamálum? Terne. (Þýtt úr Politiken.)
-----------------------o------
Öruggara.
„Já,“ sagði kúrekinn. „Við ætlum að taka okkur
ferð á hendur yfir eyðimörkina, félagi minn og eg,
og hann ætlar að hafa með sér 4 potta af viskíi sem
móteitur gegn slöngubiti.11
„Ætlar þú ekki að hafa neitt með þér?“ spurði
einn áheyrenda.
„Jú,“ sagði kúrekinn. „Tvær slöngur.11
---------------------o------
Sálarfræði.
Frægur, bandarískur sálfræðingur dró sig í hlé
frá störfum í fyrra, keypti sér búgarð óg gerðist
bóndi sér til dundurs.
í hvert sinn og hann sáði korni í plógförin, þá
kom grúi af krákum fljúgantli og át allt sæðið.
Þetta endaði svo með því, að sálfræðingurinn lét
stórlætið sigla sinn sjó, fór til bónda í nágrenninu
og spurði hann ráða.
Bóndinn fór með honum út á akurinn, gekk þar
um og hreyfði hendurnar eins og hann væri að sá,
en hann sáði engu. Krákuhóparnir steyptu sér nið-
ur í plógförin, görguðu af vonbrigðum og flugu
svo brott.
Bóndinn kom nokkra daga í röð og endurtók
þessa sýndarmennsku, og loks hættu krákurnar
alveg að koma. Þá var sáð.
Sálfræðingurinn þakkaði bóndanum kærlega
fyrir hjálpina, en bóndinn lét lítið yfir og sagði:
„Nú, ég notaði bara þessa allra einföldustu teg-
und af sálfræði við krákurnar, annað var það ekki.
Kannist þcr nokkuð við sálfræði?11
------o------
Keppnin.
Einn gestanna við brúðkaupið sneri sér að manni
nokkrum, sem var mjög vel klæddur, og spurði:
„Afsakið, en eruð þér brúðguminn?11
„Nei,“ kvað maðurinn og stundi við, „eg er ekki
brúðguminn. Eg var „sleginn út“ í síðustu undan-
>P—W iwuf Inmni MP -I