Dagur - 25.03.1959, Blaðsíða 4

4
D A G U R
Miðvikudaginn 25. marz 1959
Sfirlístoía í Hainínsiræti !)0 — sínsi U<)6
KITSTjORI:
E R L 5 N (, l.í R I) A V í l) S S (> N
AuglvMiu'astjóií:
j Ó N SAM V E I S S t> N
'Árj>angiirinn kosiar kr. 7',.00
ISIaiAiA kcnim ui .i niiAvikiKlnguin og
laugarrliigiiiu, (icgar cíui stand.i lil
• Cjaliltlagi vr I. júli
PRENTVERK ODDS 15JÖKNSSONAR H.F.
Hvert steínir?
Jóliann Skaftason sýslumaður skrifaði nýlega
mjög eftirtektarverða grein í Tímann um kjör-
dæmamálið. Vegna þrengsla er ekki hægt að birta
hana í heilu lagi nú. Hins vegar leyfir blaðið sér
að birta nokkra þætti úr henni. Hann segir meðal
annars:
„Þegar landinu var skipt í fjórðunga, sættu
Húnvetningar sig ekki við að sækja til Hegranes-
þings og Þingeyingar sættu sig ekki við að sækja
til Vaðlaþings. Urðu vorþingin því fjögur á
Norðurlandi og hélt þá hver sýsla sinni heirna-
stjórn.... Hvert hérað liélt sínum fulltrúa, en
valdsmenn konungsins komu í stað goðanna. Þeg-
ar Alþingi var endurreist, var talið sjálfsagt, að
hver sýsla fengi sinn fulltrúa á þinginu. .. . Nú-
verandi kjördæmi eru yfirleitt ekki stærri en það,
að þingmönnunum eða manninum er í lófa lagið,
að kynnast vel öllu héraðinu og ástæðum manna
þar... . Hið nana samband við þingmanninn hef-
ur átt drjúgan þátt í því, að auðvelda fólki lífs-
baráttuna úti í hinum dreifðu byggðum landsins,
gert því mögulegt að viðhalda landshyggðinni. Nú
er stefnt að því, með breytingu á kjördæmaskip-
uninni, að svifía dreifbýlið þeim stuðningi, sem
hvílir á þessum nánu kynnum og umboði þing-
mannsins fyrir tiltölulega takmarkað svæði. Hér-
uðin sjálf verða að hindra þetta gerræði.
Við verðum að gera okkur Ijóst, hvert stefnir.
Takmarkið er, að brjóta á hak aftur sjálfstjórn og
áhrif dreifbýlisins og leggja öll völd í hendur
áróðursmanna kaupstaðanna. Takizt þeim að ná
öllum völdum í sínar heudur hækka raddir um,
að leggja niður landbúnað á íslandi, því að hann
borgi sig ekki. í sveitunum eigi aðeins að vera
sumarskemmtistaðir og sportveiði, staðir fyrir
borgarbúa og samgöngur eigi fyrst og fremst að
miðast við þeirra hugsmuni.... Með þessum rök-
stuðningi er lagt til, að takmarka sem mest alla
opinbera þjónustu og framkvæmdir úti á landi.“
f greinarlok segir Jóhann Skaftason:
„Hinar væntanlegu tillögur ríkisstjórnarinnar,
um breytingu á kjördæmunum, benda í þá átt, að
sunnlenzka þéttbýlið sé nú mjög farið að vita af
valdi sínu og ætli að neyta mannafla til að knýja
fram vilja sinn. Það er nú að komast, gagnvart
dreifbýlinu, í svipaða aðstöðu sem Danmörk var í
gagnvart íslandi, meðan sambúðin hélzt miHi
þeirra landa. Þar mun hafa gætt nokkuð mikið
stórmennsknsjónarmiðsins hjá hinni fjölmennari
þjóðinni. Hún taldi sig sjálfkjörna til að ráða yfir
smælingjanum. Enn eru málin eigi fulluppgerð
við Dani og ennþá eigum við, scm lítil þjóð, í vök
að verjast gagnvart stórri og merkri þjóð, sem
erfitt á með að skilja sjálfstæðisþrá og sjálfsbjarg-
arþörf okkar. Stóri bróðir okkar á Suðurnesjum
ætti nú að varast að ganga í spor þess aðila, sem
okkur þótti þrengja mest kosti okkar á liðnum
öldum. Innan þjóðfélagsins verðum við að sýna
sama réttlæti sein við ætlumst til að aðrar þjóðir
auðsýni okkur í viðskiptum þjóðanna, og sem [iær
hafa gert með því að taka okkur fáa og smáa í
sitt stóra samfélag. Fáir munu hafa, þegar allt
kemur til alls, ánægju eða gagn af því að láta kné
fylgja kviði, þótt keppinauturinn þyki liggja vel
Útlit er fyrir, að árás verði
gerð á fornhelg landsréttindi
dreifbýíisins. Þá rekur að því, að
íbúar þess verða að sýna hvort
þeir eru menn til að snúa bökuni
sainan og verja sem hræður rétt
sinn, livar í flokki sem þeir
standa. Hér er ekki um venjulegt
pólitískt mál að ræða, heldur um
tilveru landsbyggðarinnar og
framhald nauðsynlegra réttinda
hennar innan þjóðfélagsins-And-
staðan gegn breytingu kjördæm-
anna er hreint landvarnarmál
drcifbýlisins.
En hvernig sem úrslitin verða,
þá ætti þetta væntanlega frum-
varp að kenna dreifbýlinu holla
reglu. Það ætti að vekja menn til
umhugsunar um það, að byggð-
inni út um land verður því aðeins
bjargað, að menn standi á öllum
sviðum saman til viðhalds og
varnar hagsmunamálmn dreif-
býlisins, þar á meðal að sjá um,
að Iivert hérað njóti fyrst cg
íremst sjálfí sinna aúölinda, en
þeim verði ekki beint út úr hér-
aðinu öðrum héruðum til upp-
bj'ggingar á kostnað lieimasveit-
arinnar.
Verði dreifbýlið svift sínum
fornu kjördæmum, verður það að
taka, allt í sameiningu, til nýrrar
athugunar aðstöðu sína innan
þjóðfélagsins.
Nú er mál til komið, að öll
þjóðin skilji það, að íbuar dreif-
býiisins líta ekki svo á, að þeir
séu í biðklefa til suðurgöngu,
lieldur byggi þcir héruðin með
þeim fasta ásetningi að búa þar
áfram og bxia þar í haginn fyrir
komandi kynslóðir og sanna öll-
um heiminum, að íslendingar séu
þess verðugir að ráða yfir landi
sínu og vera þátttakendur í sam-
starfi bandalags allra þjóða.“
Fermingarbörn í Ákureyrarkirkju
2, páskadag kl. 10 fyrir hádegi
Drengir:
Baldvin ólafsson, Lundargötu 13.
Benedikt Leósson, Aðalstrati 14.
Bjarni Njálsson, Víðivöllum 2-
Börkur Aðalst. Guðmundsson, Strg. 9.
Brynjólfur J. Tryggvason, Hrafn. 26.
Geirmundur Kristjánsson, Aðalstr. 36.
Guðm. Ingvi Arason, Aðalstr. 19.
Guðm. l’áll Jóhannesson, Eyrarveg 33.
Guðmundur Hólm, Gróðrarstöðinni.
Guðm. Karl Sigurðsson, Hmstr. 26.
Gylfi Jónsson, Hmstr. 13.
Halldór S. Antonsson, Eiðsvállag. 5.
Hannes Gunnarsson, Hafnarstræti 6.
Hreinn Karlesson, Lundargötu G.
Jóhann Áí. Jóhannsson, Spítalaveg 11.
JÓhanncs Ö. Vigfússon, Hafnarstr. 97.
Jón Guðlaugsson. Möðruvallástr. 4.
Júntus Björgvinssón, Ægisgötu 11.
Karl óli Kristmundsson, /Lgisgötu 31.
Leifur Thorarensén, Gleráreyrum 6.
Oddur Sigurðsson, Þingyallastr. 18.
Sigtryggur E. Benediktsson, Skipag. 5.
Snæbjörn Kristjánsson, Hmstr. 44.
Stefán Bjarnason, Byggðaveg 111.
Stefán H. Gunnlaugsson, Eyrarveg 21.
Stcinþór B. Stefánsson, Eyrarveg 5.
Þorvaldur Þorvaldsson, Gilsbakkav. 9.
Örn Ingi S. Gíslason, Engimýri 10.
NÝKOMIN falleg
ullarkjólaefni
MARGIR LITIR
SAUMASTOFA
GEFJUNAR
Rdðhústorgi 7.
Til fenningargjafa:
HVÍTIR JAKKAR
Verð frá kr. 325.00-
465.00.
V hálsmáls-peysur
(þykkar) margir litir.
VERZL. DRÍFA
SÍMI 1521
Nýjasta nýtt
í GOLFTREYJUM
og heilum PEYSUM,
tekið upp í dag.
Margir litir.
Ileppileg fermingar-
gjöf■
VERZL. DRÍFA
SÍMI 1521
Stúlkur:
Björg Þórðardóttir, Eyrarveg 19.
Elín Anna Kröyer, Hmst. 9.
Gréta Kristín Ingólfsdóttir, Hmst. 44.
Guðbjprg Tómasdóttir, Hafnarstr. 21.
Guðrún Árnadóttir, Oddeyrarg. 34.
Guðrún ófeigsdóttir, Rauðamýri 8.
Hjördís Ólöf Sigfúsdóttir, Ránarg. 21.
Jakobína Þ. Kjartansdóttir, Spítalav. 9.
Jóninna Karlsdóttir, Oddagöm 13.
Kristín Kristjánsdótlir, Þingvstr. 20.
Sigríður Arnþðrsdóttir, Bjarmastíg 11.
Stefanía E. Gunnarsdóttir, Lækjar. 22.
Steinunn Þóra Bragadóttir, Hlíðarg. 9.
Valgerður M. Bjarnardóttir, Gilsljv. 9.
- HRINGSJÁ I
Framhald af 2. siðu. x
ur aldrei verið lagaður fyrir
íslenzka staðhætti! Þó er hitt %
hálfu verra, og fuílkpmið sið-
leysi, enda ihaldinu einu ætl- j>
andi, þegar stærsti stjórn- 4
málaflokkur þjóðarinnar, T
einnig af flokkssjónarmiðum, %
tekur í einu og öllu upp stefnu %
hins deyjandi flokks og gerist %
helzti merkisberi þeirrar ¥
stefnu, sem nú ber liæst í ¥
áróðri flokkanna og þeir kalla f
réttlætismál.
>$y$><$><$>^><$>^><$^>^^$^$>^><^$><$^’
TIL SÖLU
BEDFORD-BIFREIÐ,
3—4/ tonna. Enn fremur
liestahrífa og útvarpstæki
fyrir batterí.
Kristinn Jómsson,
Möðrufelli.
Angora-treflar
margir litir.
Nýkomnir.
VERZL. DRÍFA
SÍMI 1521
NÝKOMNAR
Ullarjersey-peysur,
flegnar, kr. 149.00.
háar í háls, kr. 146.00.
VERZL. DRÍFA
SÍMI 1521
Inílúenza.
Þ:tð er inflúenza á Siglufirði. Ef hún skyldi berast
hingað til Akureyrar, er skynsamlegast að taka hana
alvarlega. Varasemi skaðar ekki.
í mánaðargömlu brezku dagblaði les ég, að í síðustu
viku janúarmánaðar hafi dáið 55 menn af völdum in-
flúenzu í Bretlandi, en 33 næstu viku á undan. Gcfur
blaðið fólki ýmis ráð 6g biður það að fara vel með sig.
Á síðustu öldum hafa þrjár bylgjur inflúenzu skoll-
ið á mannkyninu og drepið fjölda manns. Sú fyrsta var
1890, og um þá veiki eða uppsprettu hennar er lítið
vitað. Sú næsta var 1918, og sú pest drap um 20 mill-
jónir manna. Hin síðasta kom 1957, Asíuinflúenzan
svo neínda. Af henni komu tvær bylgjur og vonandi
kemur ekki sú þriðja.
Spádómar.
Samkvæmt Jiýzka blaðinu „Heim und Welt“ spáir
Jnýzkur spámaður, Tucker að nafni, }>ví, að Margrét
hin brezka, drottningarsystir, muni gifta sig í septem-
ber næstkomandi. Ekki getur hann þess, hverjum.
Spámaður Jsessi segist hafa ýmislegt sér til ágætis.
Hann hafi m. a. sagt fyrir um forsetakosningu Eisen-
howers hálfu öðru ári áður. Einnig segist hann hafa
varað konu við bílslysi fimm árum áður en jiað varð.
Konan trúði ekki spánni, en svo sendi hún spámann-
inum mynd af bílræflinum úr sjúkrahúsinu.
Ráðagerðlr.
Nýlega hafa tveir vísindamenn, annar bandarískur,
hinn rússneskur, komið með tillögu um að jökullinn
á Norðurpólnum verði braeddur með kjarnorku. Með
því hyggjast j>eir gera gagn Síberíuströndum og Alaska.
Mönnum dettur ýmislegt í liug, og engu gætum við
um það ráöið, }>ó að einhverjum stójijóðunum dytti
í liug að ráðast í slíkar framkvæmdir. Engu að síður
myndi af j>essu hljótast miklar breytingar á lífi í sjó
og veðurfari. Vonandi verður slíkt ekki gert án þess að
Sameinuðu þjóðirnar hafi hönd í bagga með því.
I
Frá Júgóslavíu.
Merkileg þjóð Júgóslavar. Þar eru kommúnistar,
sem ganga uppréttir en ekki á fjórum fótum.
Eitt sinn fóru nokkrir sanntrúaðir íslenzkir komm-
únistar til Júgóslavíu og unnu áð vegagerð í „aljjýðu-
lýðveldinu". Þetta var áður en Tító var útskúfað fyrir
það, að voga sér að óhlýðnast fyrirskipunum írá
Moskvu. Vafalaust er þetta nothæfur og góður vegar-
spotti. En vesalings landar vorir! Þeir vissu ekki, hvað
þeir gerðu. Kommúnistar, sem ekki lilýða fyrirskipun-
um frá Moskvu, eru ekki neins verðir. Það vita þeir
nú, og j>eir vilja ekkert um vegagerð tala, sem veginn
lögðu forðum.
Hingað eiga að koma júgóslavneskir flóttamenn.
Sjálfsagt er, að við gerum J>að sem við getum, til þess
að veita hæli ógæfusömu fólki. Við höfum mikil not
fyrir fólk, fleira fólk.
Varaforseti Júgóslavíu, Kardelj, mun koma í opin-
bera heimsókn til Norðurlanda í vor. ITann mun koma
til Danmerkur 26. maí, til Noregs 7. júní og til Sví-
jrjóðar þann 12.
Skyldi Emil bjóða honum hingað?
Hatturinn.
Eiginkona nokkur vestanhafs á úr vöndu að ráða.
Um daginn sá hún, að maður hennar var að pukra
með miða, sem hann setti svo lengst niður í skúffu.
Ef hann hefði kastaö miðanum í ruslakörfuna, þá
hefði hún ekkert forvitnazt, en nú spurði hún: „Ha,
hvaða miði var þetta?“
„Þetta var svo sem ekkert," svaraði maðurinn kæru-
leysislega.
Auðvitað varð hún friðlaus. — Eiginmaðurinn var
ekki fyrr kominn út úr húsinu en konan var komin
í skúffuna. Á miðanum stóð:
„Ég slial Itaupa þennan hatt, sem þú ert alltaf að
nauða um, ef pú getur stillt þig um að lesa það, sem
slendur á þessum miða.“
Hvernig á konan að fá liattinn án }>ess að koma
upp um sig?
Það er kannske satt, að Adam liafi ekki haft mikið
bein í nefinu, en rifbeinin hans hafa ekki verið neitt
rusl.