Dagur - 25.03.1959, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 25. marz 1959
D A G U R
5
Ejamhald af 1. síða.
frasðingur að menntun og tók við
þessu þýðingarmikla starfi fyrir
tveimur árum. Fer samtal okkar
um byggingamálin hér á eftir:
Hvað ern margar íbúðir í smíð-
lun hér á Akureyri?
Um síðustu áramót munu þœr
hafa verið nær 200, mislangt á
veg komnar. Og í vetur hafa
menn keppzt um að fá lóðir, svo
að útlit er fyrir að enn verði
mikið byggt.
Hvar verður einkum byggt í
vor?
í Glerárhverfi, sunnu við nýja
Krossanesveginn. — Byggðin
virðist ætla að færast norður á
bóginn. — Auk íbúðarhúsanna
í norðanverðum bænum, eru
ákveðnar nokkrar stórbyggingar
á Gleráreyrum á næstunni. Má
þar nefna mjólkurstöð,. bygging-
arvöruverzlun, prentsmiðju o. fl.
Þá er rætt um að byggja tunnu-
verksmiðju á Oddeyri. Mest er
enn byggt úr steinsteypu og
hlöðnum steini eins og undanfar
ið, en aðeins örfá timburhús
leyfð.
Hverjar eru meginstefnur
byggingaiðnaðinum?
í stuttu máli má segja, að sú
stefna ryður sér mjög til rúms, að
byggja húsin í verksmiðjum,
ennfremur hluta í hús í fjölda-
framleiðslu, svo sem glugga,
hurðir, eldhúsinnréttingar o. fl.
(stöðlun).
Viltu segja lesendum eitthvað
frá byggingaráðstefnunni í Osló?
Já, þessar norrænu bygginga- | húsagerðar. Þá má nefna eternit-
ráðstefnur hafa verið haldnar
fimmtá hvert ár og til skiptis í
höfuðborgunum. Þar eru bygg-
ingasýningar, nýjungar í fram-
leiðslu hvers konar bj'ggingavara
sýndar og skiptzt á skoðunum.
Smáíbúðarhúsið var sérstakt
áhugaefni á ráðstefnunni og
sýnt heilt hverfi slíkra húsa,
norskra og sænskra. Þar gafst
kostur á að sjá hús reist á fimm
dögum og vera viðstaddur veizlu
höld í húsinu á fimmta degi. En
þá var það fullkomlega frá geng-
ið og hio smekklegasta. Að sjálf-
sögðu var það úr timbri og unnið
í verksmiðju, en reist á staðnum.
Ný byggingarefni?
Byggingafulltrúinn sýnir mér
sýnishorn af frauðsteini, mjög
léttu og snyrtilegu efni. Þetta er
búið til úr sementi, sandi og vatni
og aluminiumduft notað sem
íblöndun.
En þetta íblöndunarefni verkar
eins og lyftiduft í brauði. Steyp-
an hefast og verður holótt. Loftið
í þessu byggingarefni gefur mikla
einangrun. Þetta efni er mikið
notað erlendis og þykir að ýmsu
leyti mjög hentugt. Það er létt,
einangrar vel, gott að saga það og
negla í það og þar að auki virðist
ekki úr vegi, að framleiða þetta
hér á landi, þar sem við höfum
allt efnið við hendina nema
íblöndunarefnið. Þessi frauð-
steinn, sem er framleiddur í mis-
munandi stórum plötum, er mjög
sterkur og mikið notaður til
UM HÆKKANDI SÓL OG AÐRAR HÆKKANIR.
Langþráðan vott um vor ég finn,
er vakna af nætursvefni,
Ijómandi og hlý þá horfir inn
hækkandi sól, um glugga minn,
— margtuggið yrkisefni.
Er ljómaði sól á lofti hátt,
þeir Ijóðuðu mesta obba
um vorsins unað og undramátt,
bæði úrvals smiðir á bragarhátt
og arftakar Æra-Tobba.
Við yrkingum þeim ég amast sízt,
enda er það rcynt og sannað
hvert gagn af sólbrautar hækkun hlýzt,
og himneskt og blessað er það víst,
ef ekkert hækkaði annað.
En hraðara cn sólin hækka nú
hlutirnir oft og tíðum,
helzt til rífleg er hækkun sú,
og hvorki styrkir það von né trú,
því lækkar brúnin á lýðum.
Við sólstöður lækkar sól á ný
unz sést hiin naumast um jólin;
auðvelt reyndist að una því
ef alit, sem við neytum og klæðiunst í,
lækkaði líkt og sólin.
Bezt mundi efla okkar hag
með aukinni sæld og friði,
ef sólstöður væru sérhvern dag
með sumars mildasta veðurlag,
en sólhvörf á verðlags-sviði.
DVERGUR.
plöturnar, sem búnar eru til úr
sementi og asbestþráðum og svo
plastgluggana, sem ekki fúna eða
taka breytingum af hita og kulda.
Það væri æskilegt að skipta á tré,
sem nú er notað í gluggakarma
og gluggagrindur, og varanlegu
efni. Svo eru margs konar þil-
plötur á markaðinum, sem ekki
sjást hér. Mér finnst ekki ólík-
legt, segir Jón, að framleiðsla
frauðsteins og eternits mætti vel
takast hér heima, og að sjálf-
sögðu styður hin innlenda se-
mentsverksmiðja slíkan iðnað.
En hvaða nýungar eru í ein-
angrunarefnum?
Einna merkilegasta einangrun-
in er froðuplastið og hvernig það
er notað. Farið er að einangra
með því gömul hús, bæði timbur-
hús og steinhús. Því er þá
sprautað í holrúmin, borað gat á
veggina og holrúmin fyllt eins og
hver önnur ílát. Þess utan eru
framleiddar hvers konar ein-
angrunarplötur úr ýmiss konar
efni, svo sem kunnugt er.
Telurðu ekki þörf á því hér, að
endurbæta einangrun í húsum?
Á því er enginn vafi. Til dæmis
sa eg hvernig umhorfs var er
brotið var gat á útvegg á húsi
emu hér í bæ fyrir nokkrum
dögum. í stað þess að sjá mó-
moldina, sem notuð hafði verið
sem einangrun þegar húsið var
byggt, var holrúmið autt og tómt
nema neðst og þar var for. Þann-
ig mun víðar vera í húsum og
valda raka og óhóflegum upp-
hitunarkostnaði. Danir lána sér-
staklega til að einangra veggi
gamalla húsa og Norðmenn bjóða
sérstök lán til að setja þrefalt
gler í glugga íbúðarhúsa til að
lækka upphitunarkostnaðinn.
Hve mikill er byggingarkostn
aður íbúðahúsa áætlaður hér?
Byggingafulltrúinn svarar því
svo, að ekki megi reikna með
inni kostnaði í fullgerðu húsi
en 900—950 krónur á rúmmetra.
Einbýlishúsið kosti þá 4—500
þús. krónur fullfrágengið. Þrátt
fyrir verðlitla krónu sé þessi
upphæð svo há, að allt kapp verði
að leggja á lækkun byggingar-
kostnaðar. í því efni sé hin svo-
kallaða stöðlun líkleg til árangurs
og hafi Iðnaðarmálastofnun ís-
lands það mál til meðferðar.
Einnig komi til greina að vinna
að því, að byggja einfaldari hús.
Þá getur Jón þess, að öflug bygg-
ingafélög, sem byggi heil íbúða-
hverfi í einu og selji svo ein-
staklingunum eins og hverja aðra
verzlunarvöru eða fyrirfram eftir
pöntun á ákveðnum degi og
fyrir ákveðið verð, geti gerbreytt
byggingaiðnaðinum til liagsbóta
fyrir hina mörgu, sem eiga eftir
að eignast þak yfir höfuðið.
Blaðið þakkar svör Jóns
Ágústssonar byggingafulltrúa og
óskar þess að störf hans og ann-
arra þeirra, sem um bygginga-
mál fjalla, leiði til viðhlítandi
úrlausnar og létti eitthvað þann
kross, sem húsbyggjendum er á
, herðar lagður. — E, D.
FramliaJd af 1. siðn.
er hefji starf frá næstu áramótuin.
Telur Búnaðarþing aeskilegt, að eift
eða fleiri slík bú verði staðsett á
hverju búnaðarsambandssvæði.
A undanförnum árum hafa verið
stofnuð á Norðurlöndum bú, sem
hafa verið rekin í fullu samstarfi við
ráðunauta bænda þar. Þessi bú hafa
verið kölluð reynslubú.
Bændur þeir, sent reka þessi bú,
gera í samráði við viðkomandi ráðtt
naut áætlun um rekstur búsins, með
það fyrir augum að hagnýta sér
fyllstu vísindalega þekkingu, sem
fengizt hefur við tilraunastarfsemi
viðkomandi landa. Hefur búskaþn-
um verið breytt til samræmis við
rær áætlanir. Hafa þessir bændur
haldið fullkomna búreikninga og
skýrslur um allt, er varðar rekstur
búsins, og hafa átt forgangsrétt að
aðstoð og leiðbeiningar viðkomandi
ráðunauta í þessu sambandi. Enga
aðra aðstoð hafa þeir fengið fram
yfir aðra bændur. Reynslan hefur
verið sú, að rekstur margra þessara
búa hefur sýnt nriklu betri árangur
en þeirra, senr hafa verið rekin í ó-
breyttu fornii og orðið bændum í
þessum löndum til fyrirmyndar.
Astæða er til að ætla, að þetta
eigi við hér á landi líka.
Æskilegt er, að samstarf geti orð-
ið milli bænda, héraðsráðunauta I
viðkomandi búnaðarsambandssvæði
og Búnaðarfélags íslands. Rétt er,
að bændur þeir, sem taka þetta að
sér, njóti svipaðrar fyrirgreiðslu og
leiðbeininga af liendi ráðunauta
hér á landi, eins og gerist t. d. í
Noregi. Þá er og eðfilegt, að þeir
njóti styrks til að mæta sérstökum
kostnaði, er af þessu leiðir, t. d.
bókhaldi, skýrslugerð og töfum við
að sýna gestum buið.
Ályktun um vamir og tryggingu gegn
slysurn við akstur dráttarvéla.
Slys við akstur dráttarvéla eru að
verða svo tíð, að fullkomlega er nú
kominn tími til að athuga í alvöru,
hvaða leiðir séu líklegastar til að
fyrirbyggja þau. Reynslan sýnir, að
fullorðnum mönnum er eins liætt
og unglingum, og er því tilgangs-
lítið að setja bann við akstri ung-
linga, eins og um hefur verið rætt
á Alþingi, þótt ekki hafi það náð
þar fram að ganga.
Á Búnaðarþingi nú flutti Þórður
Runólfsson öryggismálastjóri erindi
um þetta mál og sýndi skugganrynd
ir af öryggisútbúnaði, sem þegar er
farið að framleiða í nágrannalönd-
unum, bæði hlffum yfir aflúttak frá
dráttarvélum, t. d. við driftengdar
snúningsvélar, og útbúnaði, er sett-
ur er ofan á vélarnar yfir ökumanns
sætið, til hlífðar ökumanni, ef vélin
veltur, svo og litlu farjregahúsi, til
notkunar Jrar sem þörf er talin á
fólksflutningi á dráttarvélum.
Benda líkur til, að járnbogar yfir
ökumannssæti verði hagkvæmastir
til að vernda ökumanninn, og getur
þá komið til athugunar, hvort hægt
væri á einfaldan hátt að setja hlífar
þar á, til notkunar í vondum veðr-
um.
I Jressu máli samþykkti Búnaðar-
Jring svohljóðandi ályktun:
„Búnaðarjring beinir Jreirri áskor
un til stjórnar Búnaðarfélags Is-
lands, að hún í samvinnu við ör-
yggismálastjóra láti fara fram at-
hugun á því, hvaða öryggisútbúnað-
ur á dráttarvélum muni henta bezt
til að draga úr eða fyrirbyggja
dauðaslys af þeirra völdum, er Jrær
velta.
í öðru lagi felur Jringið stjórn-
inni að vinna að Jjví að hafin verði
framleiðsla í stórum stíl á Jreim ör-
yggisútbúnaði, sem talinn verður
hentugastur og ódýrastur, en leysir
Jró bezt þann vanda, sem við er að
stríða í Jressu efni.
í Jrriðja lagi vill Búnaðarþing
vekja athýgli á [ni, að nær óþekkt
er, að dráttarvél valdi tjóni á Jtriðja
rpmgt
aðila, og sé Jiví réttlátt að stórlækka
iðgjöld af Jreirri ábyrgðartrvggingu,
sent nú er lögboðin. Meiri Jrörf
virðist vera á því að tryggja fyrir
Jjeim slysum, sem verða á vélunum
sjálfum.
Felur því Jringið stjórninni að at-
huga í samvinnu við tryggingaféjög-
in í landinu, hvort ekki sé unnt að
koma á lróptryggingum á stjórn-
endum dráttarvéla, t. d. með Jjví að
búnaðarfélög landsins myndi lieild-
ir um slíka tryggingú." G. H.
- Viðtal \ið Indriða
Framliald af 8. siðu.
skegg sitt, lítt vaxið, í ákafa. —
Þessi höfuðprýði, sem loksins fær
að vaxa, er ofurlítið villt sýnist
mér og hefur enn ekki tekið
ákveðna stefnu af sínum mynd-
arlega vaxtarstað.
Hvernig finnst þér að vera
blaðamaður?
Blaðamennskan er þýðingar-
mikið starf. Blöðin stækka og
flytja nú meira af almennu efni
en áður. Við það opnast leið til
þess að veita blöðunum þá reisn,
sem mörg stærri, erlend blöð
hafa þegar náð. Blaðamannsstarf-
ið er menntandi, því að ekki
verður komizt hjá að kynnast
flestum þáttum atvinnu- og
menningarlífsins á hverjum tíma.
Og blaðamennskan veitir manni
tækifæri til að kynnast öllum
stéttum þjóðfélagsins og fólki úti
um allt land. Mér finnst fólkið
líta töluvert öðrum augum á
blöðin nú en þegar eg byrjaði
blaðamennskuna. Það finnur, að
blöðin eru ekki eingöngu ætluð
fyrir fréttir af innbrotum, stór-
brunum og slysförum, heldur eru
þau hið nauðsynlegasta samband
milli fólksins í þjóðfélaginu á
flestum sviðum.
Og pólitíkin?
Yfirstandandi kjördæmabreyt-
ing er tvímælalaust það versta
sem okkur hefur hent nú í lengri
tíma, og eins og oft áður verða
slík heimskupör, frumhlaup og
undirbúningslaus þvæla að meg-
inatriðum, þótt önnur brýnni mál
þurfi að leysa án tafar. Að ætla
að breyta kjördæmaskipuninni
að geðþótta einhverrar flokka-
bræðslu í hvert sinn sem það er
henni í hag, er ekki annað en
fleygja stjórnarskránni í vindinn.
Landið er ekki fjölbýli heldur
ferkílómetrar og það verður að
hafa hliðsjón af þeim, vegna þess
að fólkið flyzt til en landið er
kyrrt. Þannig verður löggjöfin
hverju sinni að leita sér kjölfestu
í landinu sjálfu,- Hún verður
aldrei mótuð af skynsemi, ef
grundvallaratriði hennar eru lát-
in eltast við atkvæðasnatt hverf-
ulla stjórnmálaflokka. Reykjavík
og Suðurnes eru mikil athafna-
svæði og njóta þess ríflega í hlut-
falli við örinur héruð og bæi, en
það er ekki nauðsynlegt að gera
ísland að einhvers konar borgríki
þeirra vegná, þótt fylgi við
spekúlanta sé nokkurt í þessum
sjóplássum nú um stundir sakir,
segir Indriði G. Þorsteinsson að
lokum.
Blaðið þakkar viðtalið og óskar
Indriða góðrar ferðar — og sög-
unni hans góðra söguloka. E. D,