Dagur - 19.09.1959, Blaðsíða 4

4
D A G U R
Laugardaginn 19. sept. 1959
SfcrifsUila i llafnarsiva'li 1*11 — Sími lllilj
KITSTJOKI:
ERLI X (; If tt I) A V í I) S S O X
Aui’lpiugastjóii:
J.Ó\ SAMf’TLSSON
\rj;angurinii kosiar kr. 75.IM)
KlaAii'í kt'iuiu út á niiiM ikmliigum «g
laugardiiguiu, þcgar efni stamla til
r.jalililagi ér I. júli
IMtUNTVrRK OI>l)S IIJÖRNSSONAR H.F.
Morgunblaðsdrengskapur
I MORGUNBLAÐIÐ segir • nýléga, að stefna
vinstri stjórnarinnar hafi verið ,,hallærisstefna“.
Eftir því á að hafa verið hallæri á íslandi á árun-
j um 1956—1958. Vera má, að einmitt á því tímabili
' hafi verið töluvert hart í ári í Morgunblaðshöll-
1 inni, en hér á Norðurlandi hafa menn ekki heyrt
þessa hallæris getið! Hér var atvinna með mesta
móti og jafnari en nokkru sinni áður og mikið um
hvers konar framkvæmdir, einkum í atvinnulíf-
I
inu, bæði til sjávar og sveita. Meðal annars af
’ þeim ástæðum var vinstri stjórnin vinsælli en
flestar aðrar ríkisstjórnir. Hin ákveðna og yfir-
lýsta stefna hennar í atvinnumálum í þeim lands-
hlutum, sem helzt þurftu hjálpar með, mæltist vel
: fyrir, af því að sú stefna var annað og meira en
orðin tóm.
I Nú virðist stjórn Alþýðuflokksins og Sjálfstæð-
’ isflokksins helzt hafa áhuga á því að kaupa togara
handa ríkum mönnum fyrir sunnan.. Það á víst
1 ekki að verða hallæri þar á næstunni. Hér um
slóðir hefði það þótt tilhlýðilegt að Morgun-
blaðsmenn hefðu veitt vinstri stjórninni starfsfrið
til að halda áfram þeirri uppbyggingu, sem hafin
var með hennar atbeina — í stað þess að taka
höndum saman við Einar Olgeirsson og hægri
' krata og koma efnahagskerfinu úr skorðum með
j þeirra tilstyrk.
í FRIR SKÖMMU ræddi Morgunblaðið mjög um
f drengskap í stjórnarsamstarfi og treysti á, að les-
* endum væri ekki „velgjuhætt". Árið 1953 var Ól-
! afur Thors studdur til stjórnarmyndunar. Þá var
| ákveðið á Alþingi, að ekki þyrfti leyfi til að
byggja ibúðir, sem ekki færu yfir 520 rúmmetra.
I Þetta var gert til að greiða fyrir því að nokkur
lausn fengist á húsnæðisskortinum, og þá einnig
gert ráð fyrir, að aðrar byggingar og síður
| nauðsynlegar biðu betri tíma. Þá var í smíðum
i verzlunar- og skrifstofuhús eitt í miðbænum í
| Reykjavík. Eigendur vildu fá að bæta tveimur
j hæðum ofan á húsið, en ekki þótti fært að veita
; leyfi til þess að svo stöddu. Hlutaðeigendur gerðu
j sér lítið fyrir og létu teikna þessar tvær hæðir,
| sem hóflegar smáíbúðir og gátu þá hafið bygg-
j inguna án leyfis. En á þessum hæðum var aldrei
! nein hæð innréttuð sem íbúð, heldur notaðar á
• annan hátt. Húsnæðislausir Reykvíkingar kölluðu
1 þetta smáíbúðahverfið. En öllu gamni fylgir nokk-
j ur alvara. Og málið var alvarlegt végna þess, að
1
i það var málgagn annars stjórnarflokksins, sjálft
I Morgunblaðið, sem að svindlinu stóð — auðvitað
I með fulltingi flokksins. Þannig höfðu ráðamenn
! Sjálfstæðisflokksins forgöngu um að brjóta niður
j þær reglur, sem þeir, ásamt samstarfsflokki sín-
! um, höfðu sjálfir sett og bar að halda verndar-
I hendi yfir. Þetta var Morgunblaðsdrengskapur. —
' Nú kvartar Morgunblaðið yfir því, og fer um það
mörgum fjálglegum orðum, að stjórnarsáitmálar
i haldist illa hér á landi.
I
; Morgunblaðið ætti að forðast umræður um
' drengskap á stjórnmálasviðinnu, á meðan það
' getur ekki þvegið af sér þá smánarbletti, að hafa
I reynt að spilla lánstrausti þjóðarinnar erlendis,
j marglýst því yfir, í tíð vinstri stjórnarinnar, hve
\ íslendingar væru tvístraðir í landhelgismálinu og'
að kommúnistar réðu þar mestu,
einnig gert til að spilla fyrir ár-
angri af útfærslu fiskveiðitak-
markanna og að egna Breta sér-
staklega, og að vera bert að því
að þjóna kaupkröíustefnu komm-
únista, sem stjórnarandstæðingur,
en lækka kaupgjald með lögum,
sem stjórnarflokkur núverandi
ríkisstjórnar.

11111111 iiiijiiiiiiiiimmiiiiii*
1KOSMNGASP JALLI
Þeir sviku Norðlendinga.
Þeir reyndust meiri flokks-
menn en Norðlendingar, þeir
Friðjón, Björn, Jónas og Magn-
úr, þegar' þeir sömdu um, að
Norðurlandskjördæmi eystra
fengi 6 þingmenn en ekki 7, eins
og réttlátt var samanborið við
aðra landshluta. Sérstaklega
hlaut Björn af þessu nokkurt
ámæli í umræðum í efri deild.
Talið var, að hann . hefði getað
fengið nægilegt fylgi í flokki sín-
um til að koma.þessari breytingu
fram, því að Alþýðubandalags-
menn virtust lengi vel hafa
óbundnar hendur varðandi þing-
mannafjölda.
Líftrygging Alþýðuflokksins.
Sumir segja, að Alþýðuflokkn-
um sé vorkunn, þó að hann ryfi
bandalagið við Framsóknarflokk-
inn og tæki upp kjördæmamálið
með Sjálfstæðisflokknum. Hann
hafi sem sé alltaf haft áhuga fyr-
ir tryggingamálum og þarna hafi
honum boðizt tækifæri til að
bæta við nýrri grein í tryggmg-
arnar: Líftryggingu á sjálfum
sér.
Aðrir segja, að þetta ,hafi verið.
óhyggilegt, því að líftrygging sem
svona er til stofnað hljóti að falla
í verði.
Listi Sjálfstæðisflokksins.
Hér í Norðurlandskjördæmi
eys.tra vekur listi Sjálfstæðis-
flokksins nokkra furðu, sem von
er. Það hefði Benedikt á Auðn-
um látið segja sér tvisvar, að
maður úr stjórn Kaupfélags Þing
eyinga léti skrá sig í sveit með
andstæðingum samvinnufélag-
anna. Hlýtur þar að hafa verið
hart að gengið.
Barði Friðriksson lögfræðing-
ur hefur þrisvar verið í framboði
í N.-Þingeyjarsýslu fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn, er ekki í þriðja
sæti listans, svo sem búizt var
við, og er raunar alls ekki á list-
anum. Frambjóðandi sjálfstæð-
isfh í S.-Þing. frá í vor er í 12.
sæti og Árni Jónsson núverandi
varaþingmaður Sjálfstæðisfl. i
Eyjafjarðarsýslu er í 9. sæti. Gísli
Jónsson kennari er í 4. sæti og
sýnist settur þar niður sem full-
trúi N.-Þingeyinga, sem ætla
mátti að fengju sætið, úr því að
3. sætið var frá tekið.
Tvö efstu sætin eru skipuð, svo
sem vænta mátti, og yrði Magnús
uppbótarmaður, ef listinn fengi
aðeins einn mann kjörinn.
„Yíir kaldan eyðisand. . . . “
Margir Sjálfstæðismenn eru
miður samvinnuþýðir, svo sem
kunnugt er. Þeim gengur mjög
erfiðlega að koma saman fram-
boðslistum í ýmsum kjördæmum
og hafa þegar rekið sig óþægilega
á agnúa hinnar nýju kjördæma-
skipunar.
Miklar viðsjár eru með mönn-
um í þeim flokki og fullur fjand-
skapur sums staðar, t. d. á Aust-
landi og Norðurlandskjördæmi
vestra.
Á Akureyri gerðust ýmis tíð-
indi í sambandi við framboð
flokksins hér í þessu kjördæmi.
Barða Friðrikssyni var t. d. al-
gerlega sparkað af listanum. —
Sagan segir, að sjálfur hafi hann
gengið af fundi er hann sá hvað
verða vildi og flaug til ReA’kja-
víkur. En vin sinn bað hann að
láta sig vita úrslitin. V’inurinn
sendi honum svohljóðandi skeyti
að fundi loknum: „Yfir kaldan
eyðisand... . “ og var það full
greinilegt.
Rafvæðingin.
Morgunblaðið raupar af því, að
fyrir þremur áratugum hafi sínir
menn viljað rafvæða landið. Al-
varan og áhugi Sjálfstæðisflokks
ins í rafvæðingarmálum er sá, að
á síðastliðnu vori stóð flokkurinn
að því að skera niður 10 ára
áætlunina um nálega 100 mill-
jónir króna, meðal annars með
því að fella niður fyrirhugaðar
orkuveitur frá Laxárvirkjun. —
Hér er sem oftar sitt hvað fram-
kvæmdir og lýðskrum.
ÞRÁTT FYRIR sól og hlýindi
hér nyrðra, má sjá þéss mörg
merki, að sumarið kveður fyrr en
varir.
Haustlitirnir eru þegar farnir
að segja til sín, dásamlega fagrir
og fjölbreyttir, þar sem gróður er
fjölbreyttur. Allur gróður býr sig
undir veturinn þessa mildu síð-
sumardaga, hann liggur eins og
flosteppi á frjósömum heiðalönd-
um, þar sem lagðprúðar hjarðir
hafa dvalið sumarlangt, en eru
nú að yfirgefa.
Göngur og réttir standa yfir
þessa daga og fara fram að forn-
um sið. Hestar og hundar duga
gangnamönnum bezt við fjárleit-
ir eins og verið hefur frá upp-
hafi.
Göngurnar eru ævinlega stór
atburður í sveitinni. Ferðalög um
fjöll og heiðar, með hest og hund
að föripiautum, er tilhlökkunar-
efni yngri sem eldri. Frá þeim
ferðum eigá'margir ógleymanleg-
ar minningar og hljóta mikla
reynslu, því að gangnamenn
þekkja vissulega fleira en sól og
fegurð afréttanna. Þar reynir
einnig oft á karlmennsku og rat-
vísi. En hvernig sem viðrar eru
göngurnar þó meiri snerting og
nánari við náttúru landsins en
önnur nauðsynleg störf byggð-
anna. Og ef til vill er seiðmagn
gangnanna að einhverju leyti
sprgttið af þörf mannsins fyrir
samband við landið og náttúru
þess.
Menntun kjarnorkusérfræðinga
Á námskeiði sem nýlega var haldið af Alþjóða-
kjarnorkustofnuninni (IAEA) og Vísinda- og
menningarstofnun S. Þ. (UNESCO) í frönsku
kjarnarannsóknastöðina í Saclay, var í'ætt um
menntun sérfræðinga á hinum fjölmörgu sviðum,
þar sem kjarnageislun er nú notuð — í læknisfræði,
landbúnaði, iðnaði o. s. frv. Fulltrúa á þessari ráð:-
stefnu áttu 40 ríki, þeirra á meðal öll þau ríki, sem
haft hafa forgöngu um kjarnorkurannsóknir.
Forstjóri rannsóknarstöðvarinnar í Saclay, Jean
Debiesse, átti fund við fréttamenn eftir námskeiðið
og lagði áherzlu á, að ríki eins og Frakkland, Bret-
land, Bandaríkin og Sovétríkin, stæðu öll and-
spænis sama vandamáli: hvernig á að haga mennt-
un sérfræðinga í grein, sem er annars vegar svo ný
af nálinni að varla eru fyrir hendi sérfræðingar til
að hafa á hendi kennsluna, og hins vegar í svo örri
þróun, að uðferðir sem eru góðar og gildar í dag,
eru úreltar á morgun? Hvernig eiga háskólar og
æðri menntastofnanir, sem þegar búa við fjárskort,
að bera kostnaðinn af þessari nýju og óhemju dýru
námsgrein? Á hvaða stigi námsins á sérhæfingm
að hefjast?
Vísindamennirnir, sem komu saman í Saclay,.
lögðu áherzlu á mikilvægi þess, að náin samvinna
væri milli háskóla og kjarnarannsóknarstöðva. Eigi
eitthvert ríki kjarnarannsóknastöð með einhverjum
mikilvægum tækjum, t. d. brennsluofnum, eiga þeir
einnig að notast í þágu menntastofnana, þar eð einn
slíkur tilraunaofn kostar upphæð, sem svarar til
350 milljóna ísl. króna, og slíkum fjármunum ráða
fáir háskólar yfir.
Þá var lögð á það rík áherzla, að þrátt fyrir
skortinn á sérfræðingum væri ekki hægt að reikna
með „skemmri skírn“ til að útvega á stuttum tíma
sem allra flesta sérfræðinga. Notkun kjamorkunn-
ar í þágu friðarins er geysivíðtækt svið, og mennt-
un þeirra sem að henni vinna verður að vera sér-
staklega staðgóð — bæði þeirra sem starfa við sjálfa
bræðsluofnana og hinna sem halda rannsóknunum
áfram og kanna ný svið. Af þessum sökum má sér-
hæfingin ekki hefjast of snemma á námsferlinum.
Með náinni samvinnu, bæði innanlands og ríkja á
milli, er hægt að spara bæði tíma og peninga. Ann-
ars vegar verður að vera samvinna milli háskóla og
kjarnarannsóknastöðva og hins vegar milli ríkja,
sem geta skipzt á námsmönnum og sérfræðingum.
Á námskeiðinu var einnig drepið á þá þróun, sem
útheimtir sérfrseðinga til að rannsaka og fara með
geislavirkt ryk, og eðlisfræðinga með læknismennt-
un til að rannsaka áhrif geislunar á mannslíkam-
ann. í síðarnefnda tilvikinu er um að ræða sér-
menntað fólk, sem geti uppgötvað, rannsakað og
haft fullt vald yfir geisluninni, áður en hún veldur
skaða.
Sjálfsbjörg hefur eigið hús í smíðum
Aðalfundur Sjálfsbjargar, félags fatlaðra á Akur-
eyri og nágrenni, var haldinn 9. þ. m. — Starf fé-
lagsins hefur gengið með ágætum þetta eina ár, sem
liðið er frá stofnun félagsins, og mikill stórhugur
ríkjandi hjá félögunum.
Á sl. vetri hélt félagið uppi nokkurri tómstunda-
starfsemi, föndri, fyrir félagana, og voru þar margir
góðir munir gerðir, og einnig hafði það með hönd-
um nokkra skemmtistarfsemi. Nú hefur það hafizt
handa um byggingu eigin húss fyrir starfsemina,
og er ætlunin að það verði fokhelt áður en vetur
gengúr í garð. Þegar húsið er komið upp gerbreyt-
ist öll aðstaða félagsins til hins betra og gera má
ráð fyrir stói'aúknu og fjölbreyttara starfi. Húsið,
sem reist er við Hvannavelli, er ldaðið úr vikur-
steini, ein hæð, 195 ferm., og mcguleikar eru til að
stækka það síðar. Sigtryggur Stefánsson, iðnfræð-
ingur, teiknaði húsið.
Stjórn Sjálfsbjargar á Akureyri skipa nú:
Adolf Ingimarsson, formaður, Sveinn Þorsteins-
son, gjaldkeri, Heiðrún Steingrímsdóttir, ritari,
Ástþrúður Sveinsdóttir og Kristín Konráðsdóttir
meðstjórnendur. Varaformaður er Þór Sigþórsson.
Með stjórninni starfa ýmsar nefndir að fram-
kvæmdum einstakra verkefna.
Framhald á 7. siðu.