Dagur - 03.10.1959, Blaðsíða 7

Laugardaginn 3. október 1959
D A G U R
7
Þ j óðsagnasaf narinn
Rithöfundurinn og teiknarinn
bandaríski, Hugh Troy, sem
einnig er alþekktur fyrir gabb og
hrekki, var höfu'ðsmaður í flug-
her lands síns í síðari heimsstyrj-
öldinni. Hann var sendur til
Suðurhafseyja með 20. sprengju-
flugvélasveitinni, er baráttan við
Japandi stóð se mhæst. Yfirmað-
ur flugsveitarinnar var Curtis
LeMay, hershöfðingi. Saga þessi
gerist á eyjunni Saipan, á meðan
loftárásir Japana voru hvað.
xnestar.
Dag nokkurn fékk hershöfð- I
inginn tilkynningu um, að þjóð-
sagnathafnari vaeri á leið til eyj-
arinnar frá Washington, á veg-
um stjórnarinnar. Hann kæmi til
þess að safna þjóðsögum meðal
innfæddra á eynni, og það bæri
að greiða fyrir honum og aðstoða
hann eftir megni.
Hershöfðinginn varð ekkert
hrifinn ,er hann frétti um þennan
tilvonandi gest, því að honum
fannst annað meira áríðandi um
að bugsa. En hann þekkti Troy
og sagði honum að taka þennan
fjárans þjóðsagnasnáp undir sinn
verndarvæng og helzt losna við
hann sem fyrst. Troy bjó í tjaldi
ásamt þrem öðrum foringjum úr
uppiýsingaþjónustunni, og nú
fóru þeir að ráða ráðum sínum.
Troy þekkti.ýmsa eyjarskeggja
og þar á. nreðal lítirm strák, sem
hét Emmanúel. Jaþanir höfðu
drepið báðair- foreldra hans, og
drengurinn dvaldi hjá afa sínum
gamla. Emmanúel hafði iært
ensku í bandaríska barnaskólan-
um, en han\kumíifauðvitað líka
tungumál \ eýjaj^Keggja. Hann
var mesp ’greindarstrákur, og
það var<!h«egt að fá hann til hvers
sem várjfyrir. súkkulaði og „has-
arblöð“f. Troy höfuðsmaður gerði
samning við Emmanúel.
Nú kom þjóðsagnaritarinn og
læddi við Troy um starf sitt og
þarfir. HafilV sSgðist hafa'heyrt,
að viskí væri bétra eri allúr'ann-
ar gjaldeyrir þarna á eynni og
sá, sem ætti birgðir af þeim
ágæta vökva, gæti fengið hvað
sem hann vildi. Hann hefði þess
vegna tekið með sér viskíkassa,
ágæta tegund, og væri við því
búinn að greiða með einni flösku
fyrir hverja þá ,.ekta“ þjóðsögu,
sem Troy gæti útvegað honum.
I»að kom vatn í munninn á
Hugh Troy, og hann tók að segja
gestinum frá drengnum Emm-
anúel, sem hann kvað kunna all-
ar helztu þjóðsögur eyjarskeggja,
en það væri bara verst, að strák-
ur talaði ekki ensku. Þjóðsagna-
íitari hafði ráð við því. Hann
sagði, að það skipti ekki máli,
C-TOX
fúavarnarefni
E Y GGING A V ÖRUDEILD
því að hanri hefði með sér túlk,
sem skildi mál hinna innfæddu.
Nú kom hernaðaráætlunin til
framkvæmda.
Japönsku sprengjuflugvélarnar
voru yfir eynni á hverju kvöldi,
og á meðan höfðu Troy og fylag-
ar hans ekkert við bundið. Þeir
lágu inni í tjaldi sínu 2—3 klst.
eða þar til árásinni var lokið, og
þennan tíma notuðu þeir til þess
að semja „þjóðsögurnar frá
Saipan“. Troý háfði sjálfur samið
ýmsar barnabækur heima í
Bandaríkjunum, og hann var vel
að sér í ævintýrum og þjóðsögum
heimsbókmenntanna. Hann hafði
lesið Grimmsævintýri, Dæmisög-
ur Esóps, bæk-uj-H. C. Andersens
o. fl. o. fl., og úr þessum efnivið
bjuggu þeir til þjóðsögurnar. Er
þeir höfðu samið eina nothæfa,
þá fór Troy á afvikinn stað með
Emmanúel og las hana nokkrum
sinnum fyrir hann á ensku. Að
því loknu héldu þeir svo þrír af
stað í heimsókn til afans garnla,
Troy, þjóðsagnaritarinn og túlk-
urinn. Emmanúel var sóttur, og
hann lék hlutverk sitt með ágæt-
um og fékk 5 súkkulaði pakka og
5 „hasarblöð“ fyrir hverja sögu.
Hann sat við fætur afa síns, sneri
sér að honum og sagði honum
söguna á sínu eigin máli. Túlk-
urinn sat skammt frá og skrifaði
niður jafnóðum, en að baki hon-
um stóðu Troy og þjóðsagna-
fræðingurinn frá Washington,
sem var bæði hrifinn og spennt-
ur. í .hvert sinn og strákur hafði
lokið frásögn sinni, rumdi í
gamla manninum og hann muldr
aði eitthvað. Svo var ákveðinn
tími næsta dag, er Emmanúel
skyldi segja þeim aðra þjóðsögu.
Strax og heim var komið til
herbúðanna, fór túlkurinn að
þýða, og þá komst þjóðsagna-
fræðingurinn til sjöunda himins.
Hvílíkar þjóðsögur, maður! Stór-
mei'kilegár þjbðsögur, stórkost-
legt rannsókparefni fyrir vísind-
in! Það virtist jafnvel vera
skyldleiki með þessum sögum og
ýmsum amerískum og evrópsk-
um þjóðsögum. Dásamlegur fjár-
sjóður fyrir þjóðsagnaræðinga!
Einn daginn spurði Troy túlk-
inn, hvað það væri, sem gamli
maðurinn segði alltaf, er Emm-
anúel væri þagnaður. Hinn graf-
alvarlegi túlkur sagði, að það
væri nú eiginlega ekki gott að
þýða það orðrétt, en hann segði:
„Hrossaskítur, hrossatað.“ Túlk-
urinn hafði auðsýnilega ekki þýtt
þessa „replikku“ úr leiknum fyr-
ir húsbónda sinn.
Emmanúel sagði þjóðsögur á
hverjum degi, þangað til Troy og
félagar hans höfðu tæmt viskí-
kassann, og strákur var þá því
nær orðinn mettur á súkkulaði
og myndablöðum. Þá flaug þjóð-
sagnasafnarinn til Washington,
mjúög hrifinn og glaður. Hann
hafði aldrei áður höndlað annan
eins fjársjóð.
Kcmst þjóðsagnasafnarinn
nokkurn tíma að hinu sanna?
Hugh Troy veit það ekki. Hann
hefur aldrei kemið sér að því að
spyrja.
^llllllllllIIIIIIIIIIIIIIIiaCIIIIIIIIIIIIIIIIKIIIIIIHIIIIIIIIKIIII*
BORGARBfÓ
SÍ MI 1 500 E
| Aðgöngumiðasala opin frá 7—9 í
Um helgina: |
i Kl. 5 laugardag og 3 og 5 i
i sunnudag: 1
I Listamemi og
I fyrirsætur
jAðalhlutverk:
Jerry Lewis,
Dean Martin.
Kvöldsýningar:
BRÆÐURNIR
í með JAMES STEWART o. fl. \
Og ef til vill i
} Káti förusveinninn |
| Söngvamynd, sem hrifið i
| hefur marga. i
• iiaiiiiiinn jiii ii 111111111111111111 iii iii iii iiiiiiiiiiiiiimiv
£iiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiln%
1 NÝJA-BÍÓ
Sími 1285.
| Aðgöngumiðasala opin frá 7—9 j
Um helgina: j
Stúlkan í rauðu |
| rólunni
j Byggð á sönnum atburðum úr j
= lífi Evelyn Nesbit, sem um I
j aldamótin var fræg söngkona j
j á Broadway, en átti síðar eftir j
E að verða aðalpersónan í þeim i
j harmleik, sem mesta athygli j
í vakti þar á sínum tíma. i
jAðalhlutverk:
I Ray Milland,
Joan CoIIins.
I Farmiði til Parísar I
j- Bráðskemmtileg, ný, frönsk j
| gamanmynd um ástir og i
misskilning.
'" •IIIIIIIMII111111111111IIIlllIIIIIIIIII11111111111111111111IIIll>
Skórnir, sem tala
; hekkja lescndur Dags nokkurn
Ijeimilislöður, sem grípijr. i .þlþðiij
ilm léið óg Tianii kemur ‘úr Vinii-
unni, situr niðujrsokkinn við lestur,
og heyrir ekki þótt yrt sé á hann?
Það cru býsna ntargir menn til af
þessu taginu, og jretta eru allra
beztu menn! En eiginkonurnar ertt
ekki alltai jafn hrilnar al þessum
lestri, Jjví að maðurinn heyrir ekki,
þegar hún er að tala við hann.
í trýlegu döttsku kvennablaði
segir frá eiginkonu nokkurri. Mað-
ur hennar var koniinn á kal í leslur
strax-og lieitn kom, og eítir það
Jjýddi ckkert við liann að tala.
Þetta hefnr verið mesta skyn-
serndarkona, Jjví að hún nöldraði
ekki né skammaðist, heldur tók
hún að sauma inniskó á karl sinn,
á meðan hann las. Neðan á sólann
á öðrum skónum saumaði hún „Já”,
en á hinn sólaiin „Néi”. Svo gáf
ltún honuni skóna og bað hann að
lyfta réttunr fæli, Jregar hann þyrlti
að svara sér, cn væri hann eitthvað
í vafa um svarið, gæti hann dillað
báðum íótunum. Hið danska blað
segir, að Jjetta hali haft hin prýði-
legustu áhrif.
Bráttarvélakerra
TIL SÖLU.
Uppl. í síma 1464.
Kirkjan. Messað í Akureyrar-
kirkju n.k. sunnudag kl. 2 e. h.
Sálmar nr.: 23 — 131 — 136 —
320 og 675. — P. S.
Sjónarhæð. Sunnudagaskólinn
byrjar sunnudaginn 4. okt. kl. 1
e. h. Oll börn velkomin.
Frá rakarastofum bæjarins. —
Viðskiptavinir, athugið! Rakara-
stofunum verður lokað kl. 1 á
laugardögum í vetur.
Áttræður. Árni Jónasson, Ár-
gerði í Glerárhverfi, er áttræður
í dag.
Bókavika Eddu 1959
Mörg undanarin ár hefur
Bókaverzlunin Edda hér í bæ
hat svokallaða bókaviku, oftast
að haustinu til, og þá jafnan
verið á boðstólum mikill jöldi
ódýrra bóka og auk þess margt
fágætt, sem fengur hefur verið í
fyrir bókasafnara. Bókavikan í
ár hófst í morgun, laugardag, og
mun standa yfir í nokkra daga.
Er opið daglega til kl. 10 á
kvöldin, og einnig á sunnud. rá
kl. 4. — Bókavikan er í Hafnar-
stræti 19.
Grænlendingar léku sér
að sprengiefni
Hinir grænlenzku íbúar Kulu-
sukeyjarinnar við Austur-Grænland
hafa í meira en áratug verið að
leika sér að sprengieíni.
Fyrir meira en tíu árum skildi
Bandaríkjaher eltir um 5 smálestir
af sprengikúlum í húsi nokkru á
Kulusuk og girti í kring nteð gadda-
vír. Grænlendingarnir báru litla
virðingu fyrir girðingunni; og Jjeim
leist vel á kúlurnar. Á undanförfl-
um árum hafa Jitir verið að berja
og saga sundur sprengikúlurnar sér
til gamans, og er guðs mildi, að
ekki hefur orðið slys af.
Er ckinsk yfirvöld liöfðu fregnir
af Jjessti, sendu Jjau beiðni til
Bandaríkjamanna um að Ijarlægja
pjögnuð- ])etinan,,„og konm tvær
þyrlur Irá bandarískuin ísbrjót tim
daginn. Flugtt þær með ])að sem
eítir var af „leikfiingunum”, á haf
út og köstuðu í sjóinn.
Á síðasta fundi Ólympíunefnd-
ar, 24. þ. m., var samþykkt að
senda 3 skíðamenn til keppni á
VIII. vetrarleikunum í Squaw
Balley 18.—28. febrúar næstk.
Jafnframt samþykkti nefndin að
senda einn fararstjóra með
flokknum og að bjóða formanni
Skíðasambandsitrs, Hermanni
Stefánnsyni, menntaskólakennara
á Akureyri, að verða fararstjóri
flokksins.
Áður hefur Ólympíunefnd
boðað þátttöku íslands í frjálsum
íþróttum og sundi á XVII.
Ólympíuleikunum í Róm 25.
ágúst til 11. sept. á næsta ári. Um
fjölda þátttakenda íslands þar er
að sjálfsögðu enn allt óákveðið.
Nýlega hafa eftirtaldir aðilar
tekið sæti í Ólympíunefnd til
viðbótar, sem fulltrúar sérsam-
banda:
Frá Frjálsíþróttasambandi ís-
Hjúskapur. Nýlega hafa gengið í
hjónaband Margrét Jónsdóttir,
skáldkona, Rvík, og Magnús Pét-
ursson, kennari, Akureyri.
Sextugur. Oddur Jónsson,
skósmiður, Brekkugötu 13, Ak-
ureyri, er sextugur í dag.
Drengir 14 ára og eldri, sem
hug hafa á því að æfa róður nú í
haust, tali við Gísla Lórenzson.
Rróðrarklúbbur ÆFAK.
- Skólarnir settir
Framhald af S. siðu.
hefur áður verið getið hér í blað-
inu.
Skólastjórinn, Hannes J.
Magnússon flutti ræðu og séra
Kristján Róbertsson bæn við
þetta tækifæri.
Oddeyrarskólinn.
Oddeyrarskólinn var settur 1.
október síðastl. Eiríkur Sigurðs-
son, skólastjóri, flutti skólasetn-
ingarræðu og ræddi einkum um
skólaþroska og mátt viljans í
skólastarfinu. í skólanum verða í
vetur um 280 börn í 11 deildum,
og eru mikil þrengsli í skólan-
um, enda aðeins fyrsta áfanga
byggingarinnar lokið. Nýr kenn-
ari við skólann er frú Hólmfríð-
ur Ólafsdóttir, sem kom í stað
Guðmundar Ólassonar. 7 fastir
kennarar eru við skólann með
skólastjóra og tveir stundakenn-
arar. Skólinn var málaður að
innan í sumar, og er því þó ekki
lokið.
Bæjarstjórn hefur samþykkt
að hefja viðbótarbyggingu við
skólann, þegar fjárfestingarleyfi
og ríkisstyrkur eru fyrir hendi.
Verður það ný álma vestur úr
skólanum. Full þörf er á því, að
sú bygging geti hafizt næsta vor.
Bílastæði undir Tivoli
Danir ráðgera nú að gera helli
mikinn undir T-ivoli ,í Höfn . og
nota hann , fyrir bílastseði. Er
áætlað. að 300 bílar komist þar
fyrir og verkið kosti um 5 millj.
króna.
lands: Brynjólfur Ingvarsson,
stjórnarráðsfulltrúi.
Frá Sundsambandi íslands:
Ingvi R. Baldvinsson, iþrótta-
kennari.
Frá Knattspyrnusambandi ís-
lands: Ragnar Lárusson, fulltrúi.
Frá Skíðasambandi íslands:
Ragnar Þorsteinsson, gjaldkeri.
Skotasögur
Hvers vegna Iileypurðu svona,
Mac? ,
— Eg þarf að komast í póst-
húsið fyrir kl. 6.
— Er það áríðandi sending?
— Nei, það er búið blekið í
sjálíblekungnuni mínum.
Skoti sagði við son sinn: Jæja,
nú ertu búinn að gifta þig. Get-
urðu þá ekki greitt sjálfur síð-
ustu afborganirnar fyrir barna-
vagninn þinn?
Þrír íslendingar á Vetrarleikana