Dagur - 23.12.1959, Blaðsíða 1

BLAÐ £

Fylgizt með því sem gerist hér í kringum okkur. Kaupið Dag. — Sími 1166.
i

XLII. árg.
Akureyri, miðvikudaginn 23. desember 1959
DAGUR
kemur næst út fimmtu-
daginn 7. janúar 1960.

73. tbl.
Litlu-jólin í Barnaskóla Akureyrar 1959. Börn og kennarar í aðalsal skólans. Lúðrasveit skólans leikur undir stjórn Jakobs Tryggvasonar. Allir syngja „Heims um ból'
Ný fluQvél Loftleiða komin
Greinargerð frá Osta- og smjörsölunni
Hlaut nafnið Leifur Eiríksson. Tekur 80 farþega
Á mánudaginn kom önnur hin
nýja flugvél Loftleiða til Reykja-
víkur. Áhöfnjin, var íslenzk og
flugstjórinn Kristínn Olsen.
Vélin er sú stærsta í íslenzka
„loftflotanum" og tekur 80 far-
þega, og er öll hin glaesilegasta.
Breyta má sætum vélarinnar og
f jölga þeim upp í 100.
Kaupverð var 14—15 millj. kr.
og þykir hagstætt. Með þessari
nýju og stóru millilandaflugvél
eykst sætafjöldi í vélum Loftleiða
upp í 200. Félagið átti 2 Sky-
master-flugvélar fyrir, sem hver
um sig hefur 60 sæti.
Hin nýja flugvél ber nafnið
Leifur Eiríksson.
Út af mummælum blaða og út-
varps í sambandi við dóm sjó-
og verzlunardóms Reykjavíkur,
sem upp var kveðinn 3. þ. m. í
máli ákæruvaldsins gegn stjórn-
armönnum Osta- og smjörsöl-
unnar s.f., óskum vér að gera
þessar athugasemdir:
I. Með nefndum dómi var stað-
fest, að fullkomlega er heimilt að
pakka öllu gæðasmjöri í sams
konar umbúðir, án þess að geta
um framleiðanda.
þessum þætti ákærunnar.“
II. Dómurinn hefur engin
ákvæði að geyma þess efnis, að
vöruhelitið „gæðasmjör“ sé al-
mennt ólögmætt, þannig að oss
beri að leggja það niður.
III. Dómurinn taldi hins vegar,
að niðurstöður rannsókna sýnis-
horna af smjöri, sem lagðar voru
fram í málinu, sýndu, að „veru-
leg brögð“ hefðu verið að því,
„að smjör er selt hefur verið sem
„gæðasmjör“, hefur ekki uppfyllt
þær kröfur, sem gera verður til
vöru, verðugrar þess heitis“, eins
og þetta er orðað í dómnum. Fyr-
ir þetta var hverjum stjórnar-
manna Osta- og smjörsölunnar
s.f. gert að greiða 1.000 króna
sekt.
Stjórnarmenn Osta- og smjör-
sölunnar s.f. hafa nú óskað eftir
því, að þessum dómi verði áfrýj-
að til Hæstaréttar, vegna þess að
þeir telja, að grundvöllur sá, sem
sektardómurinn er byggður á, •—-
þ. e. niðurstöður rannsókna At-
vinnudeildar Háskólans, — sé
mjög óábyggilegur. Hæstiréttur
mun væntanlega skera úr um
þetta atriði á sínum tíma, en
vegna blaðaskrifa þykir oss samt
ekki verða hjá því komizt, að
taka nú þegar þetta fram:
1. Jakob Vikse, mjólkurfræð-
ingur, sem stjórnað hefur mati
smjörs hjá oss, hefur skýrt frá
því fyrir dómi, að við mat þetta
hafi verið fylgt sömu reglum og
við mat á útflutningssmjöri í
Noregi, en þeim reglum hefur
einnig verið fylgt við smjörmat í
Danmörku, Svíþjóð og Finnlandi.
f málinu var lögð fram greinar-
gerð Jakobs Vikse um það, með
hverjum hætti smjörinu hafi ver
ið gefnar einkunnir þær, sem
liggja til grundvallar flokkun
þess eftir gæðum. Of langt mál
yrði að rekja þessa greinargerð
ítarlega hér, en þó skal bent á
eftirtalin atriði:
Smjörinu eru gefnar 3 eink-
unnir:
1. Fyrir útlit, pökkun o. fl.
2. Fyrir þéttleika eða gerð
(,,konsistens“).
3. Fyrir lykt og bragð.
Samtals eru notuð 40 gallaheiti
í sambandi við þessa 3 eiginleika
smjörsins, 14 um lið 1, 6 um lið
2, og 20 um lið 3, og verður því
einkunnagjöfin sveigjanlegust að
því er varðar þann lið (lykt og
bragð). Fyrir hvern nefndra
þriggja eiginleika fær smjörið
einkunn, venjulega 6—14, sem er
hámark. Síðan eru einkunnirnar
lagðar saman og aðaleinkunn
fundin með því að deila í útkom-
una með 3. Sé aðaleinkunnin 9,5
eða hærri, telzt smjörið 1. flokks,
en sé hún lægri, en þó ekki lægri
en 6, fer smjörið í 2. flokk.
Til þess að framkvæma svo
nákvæmt mat, sem nú hefur
verið lýst, þarf að sjálfsögðu sér-
fróða og vel þjálfaða menn. Um
atriði eins og lykt, bragð, útlit og
þéttleika smjörs getur leikmenn
að sjálfsögðu greint á, ekki hvað
sízt þó um bragð. Einn vill hafa
smjörið salt, annar dauft, einn
vill hafa það súrt, annar án súr-
keims, o. s. frv. Hins vegar hefur
Framhald d 5. siðu.
Berserkjasveppurinn er læknis-
dómur við áfján sjúkdómum
Jochum Eggertsson fann ber-
serkjasvepp vestan við Bjarkar-
lund sl. sumar. Guðmundur frá
Miðdal sendi honum þá skeyti:
„Sveppirnir eitraðir, má ekki
nota í mat.“ Jochum svaraði um
hæl með símskeyti. Þar segir, að
sveppirnir séu ekki eitraðir,
heldur hafi þeir lækningamátt
gegn 18 sjúkdómum: Mæðiveiki,
máttleysi, minnisleysi, nízku,
leti, fjármissi, fylliríi, tízku, fram
sókn, íhaldi, asnalegu brokki,
klámi, heimsku, kjaftæði,
kæruleysi, rokki, ormi og vall-
gangi. Svo bætir Jochum við, að
sveppirnir vaxi aðeins í Nesja-
mennskunnar nýja mæðiveiki-
hólfi, sýnilega sendir af forsjón-
inni í tilefni mæðiveikinnar til
mýkingar á sauðkindasöknuð og
horrolluharmi beitarhúsabróður-
kærleikans, svo að sauðkindasál-
ir slátri ekki sjálfum sér — stop
•— í misgirpum. Eg hef nú étið
sveppina í hundraðatali og finnst
þeir líkastir ungkálfakjöti eða
kjúklingakjöti, segir Jochum að
lokum.
svepptegund þessari, sem svo
mjög var á dagskrá í sumar í
fréttum blaðanna.
DAGUR
keinur næst út fimmtudag-
inn 7. janúar 1960.
Segir svo í dómnum um þetta
efni:
„Sá verknaður ákærðu, að
pakka öllu „gæðasmjöri" í sams
konar umbúðir, án þess að fram-
leiðanda sé getið, verður eigi tal-
inn varða við 1. gr. fyrrnefndra
laga, enda þykja umbúðir þessar
hvorki gefa villandi upplýsingar
um framleiðslustað vörunnar eða
tilbúning hennar. Almenn skylda
til að geta framleiðanda á vöru-
umhúðum er ekki lögboðin, og
skilyrði til sakfellingar með lög-
jöfnun frá ákvæðum 9. gr. laga
nr. 32/1933 bresta um tilvik það,
sem til úrlausnar er í máli þessu.
Ber því að sýkna ákærðu af
Merkum áfanga náð í rafvæðingunni
Fyrri vélasamstæða nýju virkjunarinnar
við Efra-Sog gefur 13.500 kw orku
Á laugardaginn var önnur
vélasamstæðan við Efra Sog
tengd Rafveitum ríkisins, og
bættist þar við 13.500 kw. orka.
Sogsvirkjunin öll framleiðir þá
73 þús. kw.
Kostnaðaráætlun hinna nýju
framkvæmda var um 192 millj.
Gert er ráð fyrir, að Sogið
verði fullvirkjað 1965 og að það
framleiði þá 96.000 kílówött. En
nýja virkjunin á að framleiða
27.000 kílów. orku, þegar báðar
vélasamstæðurnar hafa verið
teknar í notkun. Þessar virkjunar
framkvæmdir allar á þessum
stað, er gerðar hafa verið í
áföngum síðustu áratugi, eru
miklar og fagnaðarefni hjá fá-
mennri þjóð.
Hitt er þó enn meira fagnaðar-
efni að enn er eftir næg orka
óbeizluð í fallvötnum — eða yf-
ir 95%.
Hvort sú óhemju orka verður
nýtt í framtíðinni, fer eftir því,
hvort önnur öfl, svo sem kjarn-
orka, verður hagkvæmari orku-
gjafi.
Jökulsá í Axarfirði.
Margir leiða nú hugann að
Jökulsá í sambandi við næsta
stórátakið í rafvæðingarmálum.
Hún býr yfir óhemju orku og
hagkvæmum virkjunarskilyrðum.
Hins vegar er ekki grunlaust um,
að nokkurrar nærsýni gæti í yf'
irsýn höfuðborgarbúa, hvað raf
magnsmálin snertir.
Sannleikurinn er sá, að fransk-

ar og ítalskar húsmæður húð-
fletta og hreinsa berserkjasvepp-
ina, svo að þeir verði hæfir til
Dagnr óskar lesendum sínum gleÖilegra jóla
matar. Flestir muna fréttirnar af