Dagur - 24.02.1960, Blaðsíða 4

4
DAGUR
Miðvikudaginn 24. febrúar 1960

Skrifsirilíi i Halníir.sli'ætt •)(> — Sími 1166
RITSTJÓRl:
E R L f N G l? R I) A V í I) S S O N
Auglýsingasljóii:
J Ó N S A M V E l. S S O N
Ai'gangiirinn kusiar kr. 75.IH)
lllaóió ktarrtir tit á miíVvikutlðgunt og
Isiugai'dögiim, btgar t'íni siantla (il
Ojabklagi tr 1. jiilí
I’RENTVF.RK (H)I)S UJ()RNSSONAR H.F.
Ekkert umboð
EFNAHAGSMÁLAFRUMVARP ríkLs-
stjómarinnar er nú orðið að lögum. Með
fullri virðingu fyrir þeirri staðreynd, að eft-
ir eins ars stjórn Alþýðuflokks og Sjálfstæð-
isflokks, var efnahagsmálum þjóðarinnar
svo illa komið, að breytinga var þörf, fela
hin nýju lög allt annað í sér en núverandi
stjórnarflokkar boðuðu fyrir síðustu alþing-
iskosningar. Um þessa stefnu var ekki kosið,
hiin var þá leyndarmál núverandi stjómar-
flokka og ekki lögð fyrir háttvirta kjósendur
til umsagnar. Ríkisstjórnin hefur þess vegna
engan siðferðilegan rétt til þess að gjör-
breyta stefnunni, þvert gegn margítrekuðum
yfirlýsingum sínum, á svo gjörræðisfullan
og djúptækan liátt, sem nú er fram komið.
Að þessu leyti er því stjórnin umboðslaus til
þeirra ráðstafana, sem nú eru gerðar og hún
fiefui' svikizt aftan að kjósendum sínum.
„Fastagesti“ svarað.
„FASTAGESTUR“ á pistil um
Alþýðuhúsið í Fokdreifum síð-
asta Dags. Segir hann þar lof og
last á húsinu, starfsemi þess og
þjónustu. Heilbrigð og rökstudd
gagnrýni á alltaf rétt á sér, en því
miður ber lítið á henni í áður-
nefndum pistli. Höfundurinn
hvikar hvergi frá öfgunum, hann
virðist sem sé hafa fallið fyrir
þeirri freistingu að 'gera að meg-
inefni að vera fyndinn og „slá í
gegn“. Það fyrsta, sem hann finn-
ur að er hljómsveitin. Hún leiki
sífellt sömu lögin og þar ofan í
kaupið tómt rock, stemma megi
klukkuna eftir lögunum sem leik-
in eru.
Alþýðuhúsið getur kallast eina
samkomuhúsið á Akureyri, sem
að staðaldri er opið almenningi.
Það hlýtur þess vegna að geta tal-
izt eðlilegt, að þeir sem þar eru
„fastagestir" séu farnir að kann-
ast við prógramm hljómsveitar-
innar. Því miður er skemmtanalíf-
ið hér ekki r.ógu almennt til þess
að menn geti haft hljóðfæraleik
að aðalstarfi að vetrinum. Af því
leiðir, að minni tími er til æfinga
en æskilegt væri. Vil eg þó halda
því fram, að umrædd hljómsveit
leiki að staðaldri ekki minna „ný-
meti“ en hljómsveitir þær sunn-
lenzkar, sem eg hef hlustað á. —
„Fastagestur“ heldur því fram, að
ekki fyrirfinnist jazz eða „latin
American" músík á prógrammi
hljómsveitarinnar, heldur aðeins
rock. Sannleikurinn er hins vegar
sá, að einungis tæpur helmingur
prógrammsins er rock. En því
miður er rock vinsælasti hluti
prógrammsins, og það sem oftast
er beðið um, og meðan svo er,
verður ekki komizt hjá því, að
leika rocklög.
„Fastagestur" kvartar undan
aðbúnaði á snyrtingum, en hrædd-
ur er eg um, að umgengni gesta
þyrfti þar fremur betrunar við.
Heitt vatn var til staðar á snyrt-
ingum karla, en loka varð fyrir
það vegna þess, að ómögulegt
reyndist að fá menn til að skrúfa
fyrir að notkun lokinni. Eyddist
oft allt vatn af hitunarkerfi húss-
ins af þeim orsökum.
Og að lokum þetta: Nokkur
þekking á aðstæðum sakár ekki,
þegar gagnrýna skal opinberlega
menn eða málefni. Það er „Fasta-
gestur“ vinsamlegast beðinn um
að athuga næst þegar hann gerir
sig að dómara í málum sem hann
þykist hafa vit á. Hljóðfæraleik-
NA RÍKU ER RÉTTU
Oft hefur verið með réttu af því
státað, að í okkar þjóðfélagi væri
flestu gáfuðu og duglegu fólki
kleift að ganga hinn bratta og erf-
iða veg langskólanáms og hvers
um, er sérmenntun lífsskilyrði og
enn verður að sækja hana að
nokkru út fyrir landssteinana.
En nú á að þrengja liag hinna
fátækari námsmanna, sem nám
ÞANKÁR OG ÞÝÐINGAR
Arnulf Overland, hið fræga norska skáld, var hand-
tekinn af Þjóðverjum 1941 og sendur til Grinifang-
elsisins.
Dag nokkurn var öllum föngunum stillt í eina röð,
og tilkynnt var, að sá af þeim, sem væri garðyrkju-
maður, skyldi stíga fram úr röðinni. Enginn hreyfði
sig.
— Er þá enginn garðyrkjumaður meðal ykkar?
öskraði þýzki foringinn. Enginn fanganna mælti orð.
En allt í einu heyrðist hin rólega rödd Överlands:
— Væri ekki hægt að handtaka garðyrkjumann?
Dag nokkurn 1941 sat Överland inni á Leikhús-
kafíihúsinu í Ósló með kunningja sínum, rithöfundin-
um Finn Bö. Þeir ræddu um svikarana norsku og
hvað gera skyldi við þá, er Þjóðverjar væru farnir úr
landinu.
-— Hver tillaga þín í málinu? spurði Bö.
Óverland hugsaði sig um sem snöggvast og sagði
svo:
— Niðri við Skarpsno er víst eitthvað, sem kallað
er rotnunartanki eða rotþró. Hvernig væri að koma
þeim þar fyrir og láta vatnið úr klóökkunum þvo þá
hreina?
Arnulf Överland hefur tekið mikinn þátt í mál-
stríðinu í Noregi. í fyrirlestri, sem hann hélt í Dan-
mörku vorið 1956, lýsti hann baráttunni á heimavíg-
stöðvunum þannig:
— Við höfum þrjú mál í Noregi: „Rigsmál, lands.
mál og slagsmál.“
Lincoln forseti gagnrýndi mjög ýmsar ákvarðanir
eins hershöfðingjans síns. Að lokum missti hershöfð-
inginn stjórn á skapi smu og sagði:
— Forsetinn álítur auðsjáanlega, að eg sé full-
kominn hálfviti.
— Nei, það held eg nú ekki, sagði Lincoln, og.
Nú væri fásinna, að fordæma hvert atriði
hinna nýjn laga, þótt þau, sem heild, brjóti
I meginatriði kosningaloforða stjórnarflokk-
anna og ])á miklu framfarastefnu, sem farin
; hefur verið hér á landi undanfarna áratugi
1 og með þeim árangri, sem hvarvetna blasir
i við í alhliða framförum til sjós og lands og
! vaxandi velmegun fólksins.
Hin niiklu framfara- og velgengnisár und-
i anfarið, brjóta í bága við íhaldsstefnu allra
tíma, en hafa meðal annars mótast af félags-
i hyggju, jöfnun lífskjara og víðtækri aðstoð
i ríkisvaldsins til alhliða uppbyggingar og
j miklum átökum til nýtingar auðlinda, svo
; sem rafvæðingin og stóriðnaður í sambandi
j við hana ber vott um, og hér er nefnt sem
j dæmi.
Á meðan þróunin var örust skipti ís-
I lenzka íhaldið um ham og þóttist vera frjáls-
; lyndur umbótaflokkur og þakkaði sér fram-
í farirnar. Fyrir kosningar lofuðu íhald og
’ kratar bættum lífskjörum almenningi til
j handa, og stöðvun verðbólgunnar án þess að
leggja á nýja skatta, ennfremur stöðugum
framförum, mikilli atvinnu, auknu frelsi á
öllum sviðum og þetta mun eg gefa þér,
sögðu þessir flokkar við háttvirta kjósendur,
ef þú greiðir mér atkvæði. Nú, að kostiing-
j um loknum er grímunni kastað, og loforðin
í gerð ómerlc með algerðri stefnubreytingu.
1 Verðbólgan er aukin, nýjar álögur lagðar á
; almenning, dregið tir verklegum fram-
j kvæmdum og þar með atvinnu, vextir hækk-
aðir úr hófi fram og ekkert samráð haft við
í aðra stjórnmálaflokka eða fjöldasámtök og
1 hverri tillögu til lágfæringar vísað á bug af
j miklu stærilæti.
Vinnubrögð stjórnarinnar er móðgun við
þann heiðarleik, sem enn er eftir á hinum
pólitíska vettvangi, ]>ví að auvitað er hverj-
um stjórnmálaflokki skylt að boða stefnu
sína í kosningabaráttu og vinna henni fylgi,
í stað þess að halda henni leyndri og lofa allt
öðru en ætlað var að efna svo sem nú er fram
komið.
konar sérmenntunar, án tillits til
ættgöfgi eða ríkidæmi nánustu
skyldmenna.
Einnig þessu á að breyta.
Það hefur verið mikil gæfa fyrir
þjóðina, að hæfileikarnir hafa
fengið að njóta sín á þennan hátt.
Á öld byltingar í tæknilegum efn-
SAGT TIL VEGAR
„Sagt til vegar“ heitir lítið
barnablað, eða réttara sagt minn-
isblað, sem gefið er út af barna-
starfinu á Dalvík, og Valdimar V.
Snævarr, fyrrv .skólastjóra — En
eins og kunnugt er meðal Dalvík-
inga hefur hann undanfarin ár
stjórnað samkomuhaldi fyrir börn
með aðstoð kvenfélagsins þar.
Blaðið hefst á minnisorðum úr
Heilagri Ritningu, þá kemur ljóð
eða sálmur og síðan hugleiðing
fyrir börnin um eitthvað atriði
trúarinnar — og smásaga.
Blaðið er fjölritað og prýðilegt
að efni og frágangi. Get eg ímynd-
að mér að börnin, sem þessa blaðs
njóta, leggi kapp á að halda því
saman og varðveita, en það er
þeim áreiðanlega mikils virði.
Barnastarfið á Dalvík er kirkj-
unni þar mikill stuðningur, og
bornunum til blessunar. Valdimar
á þakkir skyldar fyrir þessa út-
gáfustarfsemi, sem þó er ekki
nema lítið brot af öllu því, sem
hann vinnur fyrir æskuna með
ljóðum sínum og fræðslu í trúar-
efnum. Hygg eg, að eg mæli fyrir
munn margra foreldra á Dalvík, er
eg þakka Valdimar Snævarr hið
frjálsa safnaðarstarf, sem eg veit
að er honum kærkomið og mikið
áhugamál. P. S.. .
stunda erlendis. Vegna hinna
harkalegu ráðstafana ríkisstjórnar-
innar í efnahagsmálum, er útlit
fyrir, að mjög margir námsmenn
erlendis verði að hætta námi.
Árs yfirfærsla til námsmanna í
Austurríki, Danmörku, Noregi og
Hollandi hefur numið 20 þús. kr.
Sú upphæð mun nú hækka upp í
35 þús. kr. I Þýzkalandi og Sovét-
ríkjunum hefur yfirfærslan numið
24 þús., en mun, eftir gengisbreyt-
inguna hækka í nær 43 þús. I Sví-
þjóð og Bretlandi hækkar yfir-
færslan um tæpar 20 þús. kr. og í
Bandarkjunum mun meira.
Álögurnar á íslenzkt námsfólk
erlendis, samkvæmt nýja eína-
hagsmálafrumvarpinu, eru því
mjög tilfinnanlegar og óréttlátar
úr hófi fram, en nokkuð mismun-
andi eftir dvalarkostnaði x hinum
ýmsu löndum.
Ríkisstjórnin virðist ekki ætla
að bæta námsmönnum þetta upp
nema að litlu leyti. Hér er stefnt
að því, að þrengja svo kost hinna
fátækari námsmanna, að „réttur-
inn“ til náms á erlendum vett-
vangi, sé aðeins fyrir þá ríku.
N. K. L. jók vöruveltu
Norska samvinnusambandið (N.
K. L.) jók vöruveltu sína á síðast-
liðnu ári um 30 millj. norskra
króna, úr 327 millj. 1958 í 357
millj. 1959 og samsvarar það 9%
aukningu.
Auþningin skiptist þannig á
vöruflokka: Nýlenduvörur 4,4%,
sjávar- og landbúnaðarafurðir
10%, járnvörur 13,4%, rafmagns-
vörur 26,5% og vefnaðarvörur
16,7%. — Mest jókst heildarsalan
í Osló, 11,5%.
bætti svo við eftir dálitla þögn:
— En mér getur auðvitað skjátlazt.
Hinn frægi enski dýramálari, E. H. Landseer
(1S02—1873) var oft úti í sveit að mála. Eitt sinn
sá hann í haganum mjög myndarlegan bola og fór
strax að mála hann. Bóndanum þótti heiður að því,
að boli hans skyldi lenda á lérefti frægs málara, og:
fylgdi því starfinu af áhuga.
Næsta sumar kom Landseer til hins sama staðar,
og þá sagði hann bónda, að hann hefði selt málverkið;
af bola á 600 sterlingspund.
— Guð minn góður! hrópaði bóndinn klökkur.
Mikill dæmalaus bölvaður hálfviti get eg verið! Eg.
lét hann fara fyrir minna en hundrað!
Eitt helzta boðorð biblíunnar er það, að maður
eigi að elska náungann eins og sjálían sig. Þetta hef-
ur mér alltaf tekizt, því að sjálfan mig hef eg aldrei
þolað! — Hans Brix.
Bruun Juul Fog Sjálandsbiskup (d. 1896) var
nafntogaður fyrir það, hve gleyminn hann var og ut-
an við sig.
Sagt er, að um morguninn eftir brúðkaupsnóttina
hafi hann risið upp við dogg og horft skelfingar- og
undrunaraugum á stúlkuna í rúminu.
— Hamingjan góða! Hvernig í ósköpunum stend-
ur á því, að þér eruð komnar hingað, ungfrú
Múnter?
Abraham Lincoln gekk einu sinni á götu í Spring-
field og leiddi stráka sína tvo, sem báðir hágrétu.
— Nei, herra Lincoln, sagði kunningi einn, sem
mætti þeim, hvað gengur að blessuðum drengjunum?
— Nákvæmlega það sama og gengur að öllum
heiminum, svaraði Lincoln. Eg á þrjár hnetur, og
hvor um sig vill fá tvær.
Þegar flækingurinn er orðinn ríkur, fær hann
I nafnið ferðamaður.