Dagur - 27.04.1960, Blaðsíða 8

........ RÓSBERG G. SNÆDAL: .....
Þess skal getið, sern gert er - vel
Stór tíðindi hafa gerzt hér í
bæ og eru að gerast þessa dag-
ana, — góð tiðindi, meira að
segja. íslandsklukka Laxness er
komin á svið í gamla „Gúttó“,
fyrir atbeina og áræði Leikfé-
lags Akureyrar, sem hefur svo
oft áður drýgt miklar dáðir á
þeim fjölum — og gerir enn.
íslandsklukkan er tvímæla-
laust það erfiðasta leikhúsverk
íslenzkt, sem til mála gat kom-
ið að sýna hér. Fyrir þann
dugnað vil eg með þessum fáu
orðum þakka L. A. og öllum
þeim, sem þar eiga hlut að máli,
og leggja á sig ósegjanlegt erf-
iði til að kynna samborgurun-
um þetta margslungna og eftir-
minnilega listaverk. Og eg segi
óhikað, að bæði leikstjórinn og
leikararnir yfirleitt, valda hlut-
verkum sínum og eru vandan-
um vaxnir.
Það má auðvitað auðveldlega
finna að ýmsu og kjósa hitt og
þetta, en allt um það koma
þarna svo max-gir góðir og at-
hyglisverðir kraftar fram, að
það jafnar metin — og miklu
meira. Mér finnst t. d. að Akur-
eyringar geti verið mjög stoltir
af sínum Jóni Hreggviðssyni í
höndum og huga Júlíusar Odds-
sonar. Hann vinnur ótvíræðan
sigur í erfiðu hlutverki. Leikur
hans e.r sannfærandi, skemmti-
legur og lýtalaus, svo hæfa
myndi stærri sviðum og hærra
húsi.
Sú Snæfríður, sem Brynhild-
ur Steingx'ímsdóttir kynnir okk-
ui', gæti að vísu verið glæsilegri
og meiri „sól“ í 1. þætti; en húa
vinnui' stöðugt á til leiksloka.
Hún leikur af auðsærri tilfinn-
ingu og skilningi á hlutverkinu.
Sem sagt gott.
Af öðrum hinum þekktari
leikurum, gerir Jóhaiin Og-
mundsson júngkæranum í
Bræðratungu góð skil, að mér
finnst, og get eg ekki í fljótu
bi'agði fundið neitt að túlkun
hans. Hins vegar finnst mér það
Frá 1, mai-nefndiniM
1. maí-nefnd verkalýðsfélag-
anna hvetur alla til að
kaupa og bera merki dags-
ins.
1. maí-nefndin vill minna
samborgarana á að flagga
1. maí og setja með því bá-
tíðissvip á bæinn.
1. maí-nefndin hvetur alla
til að sækja útifundinn 1.
maí og sækja vel samkom-
ur verkalýðsfélaganna.
1. maí-nefndin minnir á
barnasamkomurnar í Sam-
komuhúsi bæjarins og Al-
þýðuhúsinu. Góð skemmt-
un, bæði fyrir börn og full-
orðna.
1. maí-nefndin óskar eftir
ungum stúlkum eða stálp-
uðum börnum til að selja
merki dagsins, rnætið í
Verkalýðshúsinu kL 10 í
h. 1. maí.
til stórrar óþurftar, að Jóhann
skuli fá annað og óskylt hlut-
verk síðar í leiknum. Þar kemst
upp um sti'ákinn Tuma. Sama
er að segja um Jónínu Þor-
steinsdóttur, sem skilar „móður
Jóns Hreggviðssonar" með ágæt
um, en þekkist síðar í leiknum
undir öðru og verra gerfi.
Þeir Jón Kristinsson, sem
dómkirkj uprestur, Jón Ingi-
marsson sem nafni Marteinsson
og Kristján Kristjánsson, bæði
sem vai’ðmaður við tjald dauða-
dæmdi'a og „etasráð“ í Kaupin-
hafn, eru allir menn fyrir sín-
um dyrum og góðir fyrir sinn
hatt, Kristján þó betri —
beztur.
Nýliðinn, Sæmundur Ander-
sen, skapar skemmtilega „týpu“
sem bókaormurinn Jón Grind-
víkingur. Þótt leikur hans sé
enn ekki fast mótaður né nægi-
lega öruggur, gleymist manni
hann ek-ki. ,
Og að síðustu kem eg svo að
lögmanni Eydalín, Jóni Þor-
steinssyni. Leikur hans kom
mér mest á óvart af öllu á þess-
ari sýningu. Mér finnst það stór
furða hve Jón kemst vel frá
þessu, tiltölulega erfiða hlut-
verki. Pei'sónan er í senn virðu-
leg og örugg, sterk, en þó mann-
leg. Eg sakna þess, að Jón hefur
ekki komið fyrr á sviðið í
„Gúttq“.
Margt fleira vildi eg sagt
hafa um Klukkuna, en þar sem
blöðin eru þegar búin að segja
sitt orð um hana, læt eg þetta
nægja að sinni. En eitt að síð-
ustu: Leikfélag Akureyrar hef-
ur með sýningu þessari lyft
gx-ettistaki, og Akureyringar og
Noi'ðlendingar mega ekki lítils-
virða það afrek með tómlæti og
ti'egðu, — það er verst fyx’ir þá
sjálfa.
ASKORUN
til útvarpsráðs
Á sameiginlegum fundi 1.
maí-nefndar á Akureyri, sem
haldinn var á sunnudaginn, var
eftii-farandi ályktun samþykkt
einróma:
„Sameiginlegur fundur í 1.
maí-nefnd allra verkalýðsfélag-
anna á Akureyri, haldinn
sunnudaginn 24. apríl 1960,
skorar á háttvirt útvarpsráð að
veita Alþýðusambandi íslands
ríflega hlutdeild í dagskrá út-
varpsins 1. maí næstk.
Fundui'inn vill taka það fram,
að hann telur þann hátt, sem
hafður var á dagskrá útvarpsins
hinn 1. maí í fyrra og afstöðu
meii'ihluta útvai'psi'áðs þá,
beina móðgun við heildarsam-
tök verkalýðsins, og vonar
fastlega að sagan endurtaki sig
ekki nú.“
11111 ■ 11 ■ 1111111 ■ 11111 ii 11111111111
Vænar ær
Öxarfirði 18. apríl 1960. —
Veðrátta dásamleg. Snjólaust
að kalla í sveitum.
Sauðfé hefur fóðrast vel, þótt
bændur yfirleitt hafi engan
fóðurbæti gefið fyrr en um síð-
ustu mánaðamót, og það má
þakka góðum heyjum frá sl.
sumri.
Ærnar hjá félögum í Sauð-
fjárræktarfélagi Öxfirðinga hafa
nú verið vegnar í síðasta sinn á
þessum vetri. Þyngsta ærin vóg
104 kg. Eigandi Halldór bóndi
Sigvaldason á Gilhaga. Ærin er
7 vetra gömul, dóttir Gilju, sem
um nokkurra ára bil hefur skar-
að mjög fram úr hvað afurða-
getu snertir og vænleik.
Sauðfjárræktarfélögin auka
mjög áhuga fyrir búgreininni.
Gaman væri að heyra, ef ein-
hver vissi um þyngri á eða ær
á þessum vetri. — R. S.
Ungir sjómenn í Akureyrarhöfn.
(Ljósmynd: E. D.). \
1. maí 1960
Ávarp frá 1. maí-nefnd verkalýðsfél. á Akureyri
Við, sem skipum 1. maí-nefnd
verkalýðsfélaganna hér í bæ,
viljum beina eftirfarandi orðum
til almennings, í tilefni dagsins:
Öll vei'kalýðsfélögin í bænum
standa sameinuð og samstillt að
undirbúningi og framkvæmd
hátíðahaldanna 1. maí.
Allir innan samtakanna eru
Daguk
kemur næst út laugardaginn
HVERJIR HAFA LIFAÐ UM EFNI FRAM?
Allar efnahagsaðgerðir ríkisstjórnarinnar
grundvallast á þeirri kenningu, (þó ekki fyrr
en eftir kosningar), að þjóðin hafi lifað um
efni fram. Um þetta atriði deila þó hagfræðing-
ar, en í þeim deilum hefur því m. a. verið hald-
ið fram, að léttara sé nú fyrir þjóðina að greiða
vexti og afborganir af erlendum skuldum, þótt
þær séu nokkuð miklar, en var fyrir áratug eða
svo, þótt skuldirnar væru þá minni, svo mjög
hafa atvinnutæki landsmanna aukizt, svo og
þjóðartekjurnar hin síðustu árin, og m. a. vegna
nefndra lána.
Enginn þarf að harma hið mikla framfara-
t-ímabil undanfarinna ára, heldur gleðjast yfir
uppbyggingunni, þótt hún hafi kostað nokkurt
lánsfé. En það er sitt hvað að „eyða“ fjármun-
um eða nota lánsfé til nauðsynlegra fram-
kvæmda. Nýting auðlinda á landi og við
strendur landsins, svo sem aukning báta- og
skipastóls, virkjun fallvatna og ræktun lands-
ins, er ekkert minna en höfuðskilyrði fyrir
batnandi lífskjörum og hefur reynslan sannað
þetta alveg áþreifanlega. Það er í sannleika
hart, að nokkur skuli, þvert ofan í staðreyndir,
halda fram hinu gagnstæða.
Þrátt fyrir þetta skal engin fjöður dregin yfir
það, að ýmsir einstaklingar hafa lifað óhófslífi
— „lifað um efni fram“. — Rikisstjórnin segir,
að „þjóðin hafi lifað um efni fram.“ Hér er
spurt: Hverjir eru það, sem lifað hafa um efni
fram, svo að ástæða sé til þess að ráðast jafn
harkalega að lífskjörum manna með beinu
lagaboði, svo sem raun ber vitni?
Hafa verkamenn með 4 þús. króna mánaðar-
laun lifað um efni fram?
Hefur verzlunar- og skrifstofufólk, sem hef-
ur svipuð eða lítið eitt hærri laun, lifað um
efni fram?
Hefur iðnverkafólk lifað um efni fram?
Hafa bændur lifað um efni fram?
Þessum spurningum verður hiklaust að svara
neitandi. En hverjir eru þá „hinir seku“? Jú, þá
er að finna, og það mjög fjölmenna, meðal
braskara, marglaunaðra manna og annarra há-
tekjumanna.
En blessuð ríkisstjórnin átti bara aíls ekki
við þessa menn, þegar hún lagði það til grund-
vallar hinum illræmdu efnahagsaðgerðum, að
„þjóðin hefði lifað um efni fram.“ Þessum ríku
mörinum veitir hún sérstök hlunnindi: Hlífir
manni með 150 þús. króna hreinar árstekjur
við kr. 16.500.00 í tekjuskatti og útsvari á
móti kr. 700.00 hjá manni með 60 þús. kr. árs-
tekjur. Hvort tveggja miðað við sömu fjöl-
skyldustærð.
Rikisstjórnin hlífir þeim ríku og tekjuháu á
kostnað almennings og það verður hennar,
banabiti.
aðilar að þeim, og bera því fé-
lagslega og persónulega ábyrgð
í sambandi við daginn.
Það er eindregin áskorun
okkar til félagsmanna, og ann-
arra þeirra, sem eiga samstöðu
með alþýðusamtökunum, að
þeir sýni það með þátttöku í
útifundinum, kröfugöngunni og
skemmtunum dagsins, að þeir
vilji gera 1. maí glæsilegan há-
tíðis- og baráttudag akureyrskr-
ar alþýðu.
Og þó að hátíðahöldin eigi
fyrst og fremst að sýna samhug
og styrk félagssamtaka okkar
þennan dag, má hitt ekki
gleymast, að 1. maí er fjáröfl-
unardagur Fulltrúaráðs verka-
lýðsfélaganna á Akureyri, og
getur, ef vel er unnið, fært
okkur feti nær þeim þráða
áfanga, að glæsilegt og fullkom-
ið alþýðuhús rísi af grunni hér
í bænum.
Þá viljum við leggja áherzlu
á það, að 1. maí er baráttudag-
ur alþýðunnar. Utifundurinn
og kröfugangan er eins konar
liðskönnun. Þar á að koma
skýrt fram styrkleiki og máttur
samtakanna, vilji þeirra í nútíð
og framtíð og kröfur bornar
fram undir merkjum félaganna,
með fólkið — fjöldann — að
brjóstvörn og bakhjalli.
Nú eru að ýmsu leyti erfiðir
tímar og horfur uggvænlegar.
Ríkisvaldið hefur gripið til að-
gerða, sem hafa í för með sér
(Framhald á 2. síðu.)
i ■ ■ 11 iiiiiiiiii*
! í kvöld I
Aðalfundur Bændafélags Ey-
firðinga hefst kl. 9 e. h. að Hó-
tel KEA í kvöld, mið vikudag.