Dagur - 19.04.1961, Síða 8

8
| Ferðaféla
HINN 8. apríl 1936 kom saman
til fundar á Akureyri um 40
manna hópur, til þess að stofna
með sér félagsskap, er hlaut
nafnið Fei’ðafélag Akureyrar.
Ferðafélag íslands, sem heim
ilisfast er í Reykjavík, hafði
þá starfað um 9 ára skeið og
höfðu flestir þessara manna ver
ið þar félagsbundnir, með því
að kaupa árbók F. í.
Aðalhvatamenn að stofnun F.
A. voru þeir Steindór Steindórs
son, yfirkennari, Ólafur Jónsson
ráðunautur og Björn Björnsson
frá Múla, kaupmaður, sem ver-
ið hafði umboðsmaður F. í. á
Akureyri undanfarin ár.
í fyrstu stjórn F. A. voru
kosnir þeir Steindór Steindórs-
son, formaður, Ólafur Jónsson,
varaformaður, Þormóður Sveins
son, ritari, Gunnbjörn Egilsson,
gjaldkeri og Björn Björnsson
útsölumaður árbókar.
Lög þessa upprennandi félags
voru í meginatriðum sniðin eft-
ir lögum F. í., enda F. A. skoðað
sem deild úr því, samkvæmt
lagafyrirmælum og heimild.
í lögum F. í. segir m. a., að
megintilgangur félagsins sé eft-
irfarandi: Að stuðla að ferðalög
um á íslandi og greiða fyrir
þeim, að vekja áhuga lands-
manna á ferðalögum um landið,
einkum þá landshluta, sem lítt
eru kunnir almenningi, en eru
fagrir og sérkennilegir, að gefa
út ferðalýsingar, gera uppdrætti
og leiðarvísa, að beita sér fyrir
vegabótum í óbyggðum og bygg
ingu sæluhúsa. Og ennfremur,
að félagsmenn geti ferðazt ódýrt
um landið, eftir því sem kostur
er á.
Hlutverk ferðafélaganna.
Stofnendur F. í. voi'u yfirleitt
vanir og kunnugir ferðamenn,
sem vissu hvað landið hafði upp
á að bjóða þeim, er aðstöðu
höfðu til að kynnast því, utan
hinna troðnu leiða sveitanna,
sem þó voru ekki nærri öllum
almenningi kunnar, nema hið
næsta sér, vegna skorts á skráð
i um lýsingum og farkosti til hóp
, ferða.
Þegar hinir fornu fjallvegir
lögðust af um aldamótin síðustu,
þvarr óðum þekking manna á
landinu hið efra. Það urðu aðal-
lega fjárleitai-menn er vissu
hvernig umhorfs var þar. Þeir
kynntust hinu sviptigna yfir-
, bragði öræfanna, órofa víðáttu
og voldugri kyrrð, sem verkaði
á sjón og sál og heillaði þá, svo
þá fýsti „aftur að fara í göng-
ur“, unga sem aldna, er einu
sinni höfðu kynnzt því.
Það var höfuðhlutverk for-
ystumanna ferðafélaganna að
svipta af hulunni, er hvíldi í hug
um manna yfir hálendi landsins,
og opna almenningi leið til ör-
æfanna. Óhætt er að fullyrða,
að vel hafi tekizt. Nú vita allir,
hvað öræfin hafa að bjóða þeim,
Steindór Steindórsson
formaður 1938—1942.
iiiiiii......iiiii............
iiiiiiiiiiiiiiiniii
11 ■ 11111ii111 ii»
Akureyrar 25 ára
Núverandi stjóm Ferðafélags Akureyrar. Talið frá vinstri: Sitj-
andi: Karl Hjaltason, meðstjórnandi, Kári Sigurjónsson, formaður,
Karl Magnússon, ritari. — Standandi: Tryggvi Þorsteinsson, vara-
formaður og Jón Sigurgeirsson, gjaldkeri.
er tækifæri hafa til að dvelja
í „faðmi fjallanna“ um stundar-
sakir.
Ferðafélag íslands var fyrsti
félagsskapur sinnar tegundar
hér á landi. Það hafði því enga
reynslu til að byggja á. En það
kom brátt í ljós, að starfsemin
var vel séð af miklum fjölda
manna, enda ferðahneigðin þjóð
inni í blóð borin.
Árbók sú, er F. í. hefur gefið
út frá byrjun, hefur aukið vin-
sældir þess. Er þar um stór-
merkt ritsafn að ræða, sem
margir færustu menn þjóðar-
innar á þessu sviði, hafa lagt
hönd á. Víst má telja, að vegna
þessa rits sé fjöldi manna nú
miklu fróðari um landið, en var
fyrir 30 árum, jafnvel þótt þeir
hafi hvergi farið.
Ferðalög á vegum F. í. virðast
hafa farið hægt af stað, enda
vegakerfi landsins fyrirferðar-
minna og bifreiðakostur ófull-
komnari en nú er. Er það fyrst
árið 1933, að verulegur skriður
kemst þar á.
Reynsla sú, er Ferðafélag Is-
lands hafði aflað sér, var að
sjálfsögðu látin Akureyringum
í té, er Ferðafélag Akureyrar
var stofnað, og var stefnan og
starfsemin mörkuð í samræmi
við það.
Á fyrstu 10 árum félagsins
voru farnar um 100 ferðir, þar
af 22 sumarið 1939. Næstu sum-
ur þar á eftir fækkaði þeim
nokkuð af ýmsum ástæðum,
meðal annai's vegna vegagerðar
suður úr Eyjafii'ði, sem hófst
haustið 1939, jafnframt var, og
er í-aunar enn, skoi'tur á hent-
ugum bifi'eiðum til fjallaferða.
Einnig var farið að bera á því,
að stofnað væri til eigin hóp-
ferða ýmissa félagasamtaka, og
mun óhætt að ætla, að þar hafi
gætt áhrifa frá vakningu þeil'i'i,
sem félagið kom af stað með
fei'ðum sínum og ritum.
Á þessum árum voru farnar
nokki’ar rannsóknarferðir í
Herðubi'eiðai'lindii’, Öskju og
inn á hálendið upp af Eyjafirði
og var Ólafur Jónsson aðalhvata
maður að þeim fyrrnefndu, en
á aðalfundi 1938 vakti Þorsteinn
Þoi'steinsson máls á vegagei'ð
suður úr Eyjafirði og var stjórn
og fei'ðanefnd falið að sjá um
athugun og framkvæmdir. Fulln
aðai'i'annsókn fór reyndar aldi'ei
fx'am, en þar sem fyi'ir lágu, þá
um haustið, allmörg loforð um
gjafavinnu, fjái'framlög og akst-
ur, var ákveðið að hefja verkið
og voru á næstu árum farnar 60
vinnuferðir og unnin um 800
dagsverk. Sumarið 1944 var
vegagerðin komin það áleiðis,
að bifreiðir komust suður
Vatnahjalla og alla leið suður
á vatnaskil.
Bygging sæluhúsa í óbyggð-
um hefur verið mjög á dagskrá
félagsins síðan 1937. Fyrstu árin
var þó lítið um framkvæmdir í
þeim efnum, mikið til af völd-
um heimsstyrjaldarinnar. Þó
var komið upp hermannaskála í
Arnarstaðatungum, skammt
suður af Eyjafirði, á þeim árum
er vegagerðin stóð þar yfir. Sá
skáli var síðar seldur.
Jafnframt því, sem vegagerð
á Vatnahjalla var haldið áfram
í styrjaldarlokin, var ákveðið á
aðalfundi 1946, að byggja lítið,
en vandað, sæluhús að Lauga-
felli og undirbúa byggingu öllu
stærra sæluhúss í Herðubreiðar
lindum. Húsið að Laugafelli var
byggt 1948, ein hæð með háu
risi og geta gist þar allt að 40
manns í einu. Bygging hússins
í Herðubreiðarlindum dróst
hins vegar allmikið og var það
ekki tilbúið fyrr en 1960. Hlaut
það nafnið „Þorsteinsskáli" í
virðingarskyni við Þorstein Þor
steinsson, sem var einn allra öt-
ulasti starfsmaður félagsins, þar
til hann lézt árið 1954. Enn hef-
ur ekki verið ráðizt í að byggja
hús í Öskju, en líklegt þykir, að
það verði næsta stórátak félags-
ins.
Árið 1945 keypti félagið setu-
liðsbifreið, sem það átti í 10 ár
og hafði mikið hagræði af.
Vegurinn um Vatnahjalla
reyndist félaginu mikil von-
brigði, en síðustu árin heRjr ver
ið rannsakað vegarstæði upp úr
Sölvadal, var unnið þar s.l. sum
ar fyrir 30.000.00 kr. framlag úr
fjallvegasjóði auk sjálfboða-
vinnu. Var svo komið þeirri veg
argerð í haust, að bifreiðir gátu
ekið upp og niður fjallið. Við
þessa vegargerð hafa verið
fremstir í flokki, auk stjórnar
og nokkurra áhuga-félaga F. A.,
bræðurnir Angantýr og Þorlák-
ur Hjálmarssynir frá Villinga-
dal svo og ýmsir aðrir Fram-Ey
firðingar. Líklegt þykir, að
þarna verði um auðveldari leið
að ræða en Vatnahjaili var.
Auk skemmtiferða hefur fé-
lagið, eins og áður er sagt, stað
ið fyrir fjölmörgum vinnu- og
rannsóknarferðum og skipta því
ferðalög á vegum félagsins á
þessu aldarfjórðungs tímabili
mörgum hundruðum.
Því má skjóta hér inn í, að
vegna kynna framámanna í
Ferðafélagi Akureyrar af öræf-
unum norður af Vatnajökli, og
líklegustu ökuleiðum þar, hafi
björgun áhafnarinnar af flugvél
inni Geysi, sem fórst á Vatna-
jökli haustið 1950, óefað verið
auðveldari en ella, en sá björg-
unarleiðangur var farinn frá Ak
ureyri, eins og menn eflaust rek
ur minni til.
Árið 1951 voru teknar upp
kvöldferðir í nágrenni Akureyr
ar og var þeim haldið áfram í
nokkur ár og voru vinsælar.
1954 höfðu allar sýslur landsins
verið heimsóttar, nema ísafjarð
arsýsla og Austur-Skaftafells-
sýsla, en á síðastliðnu sumri var
farin ferð til Hornafjarðar og á
sumri komandi er ráðgerð ferð
til Vestfjarða.
Auk starfseminnar í kringum
ferðalögin hefur félagið haldið
fjölmargar fræðslu- og skemmti
samkomur fyrir félagsmenn og
almenning, hafa þær verið vel
sóttar og hlotið verðskuldaða at
hygli.
Utsýnisskífunni á Akureyri
gekkst félagið fyrir að koma
upp árið 1949 og var gengið frá
henni að fullu sumarið eftir. Sú
framkvæmd var studd með
framlagi frá Akureyrarbæ.
Félagið hefur enn fremur gef
ið út ritið Ferðir. Hafa þar verið
birtar margar ferða-, staða- og
leiðarlýsingar, hugvekjur um
ýmislegt innan ramma félags-
ins, árlegar skýrslur um starf-
semina auk ljóða og mynda. Rit
ið hefur verið mjög vinsælt og
eru fyrstu árgangar þess með
öllu uppseldir. Ferðir kemur út
í tuttugasta sinn einhvern
næstu daga.
Á aðalfundi félagsins 1957 var
kosin stjórn sú er enn situr, þar
eð hún hefur alltaf verið endur-
kosin. Þessi stjórn hefur reynzt
félaginu heilladrjúg og verið
starfi sínu prýðilega vaxin.
_Einkum hefur formaður hennar,
Kári Sigurjónsson, prentari, ver
• ið, að öðrum ólöstuðum, sívak-
andi og sístarfandi að öllu því,
er að félaginu hefur lotið og
það haft afskipti af.
Fjárhagsafkoma félagsins er
góð. Skuldlaus eign um síðustu
áramót voru talin um 125.000.00
kr. Þar af húsin tvö metin á
70.000.00 kr. og ýmsir munir,
bækur og áhold á 15.000.00 kr.
Félagsmenn munu nú vera
541.
Um 130 manns sóttu afmælis-
hófið.
Eins og frá var sagt í síðasta
blaði, minntist Ferðafélagið 25
ára afmælisins með veglegu og
fjörugu hófi hinn 8. þ. m. Sátu
það um 130 manns, þar af nokkr
ir boðsgestir.
Björn Þórðarson, formaður af
mælisnefndar, stjórnaði því með
miklum myndarbrag. Minntist
hann í upphafi fagnaðarins lát-
inna forustumanna félagsins,
einkum þeirra Árna Jóhanns-
sonar og Þorsteins Þorsteins-
sonar. Vottuðu veizlugestir
þeim virðingu sína með því að
rísa úr sætum.
Undir kaffiborði voru fluttar
ræður. Formaður félagsins,
Kári Sigurjónsson, stiklaði á
því stærsta úr 25 ára sögu þess.
Ármann Dalmannsson sagði frá
tveimur leiðöngrum, sem félag-
ið hafði staðið fyrir á fyrstu ár-
um sínum. Tryggvi Þorsteins-
son ræddi framtíðarverkefni fé
lagsins. Steindór Steindórsson
bar fram þakkir og óskaði hinu
síunga afmælisbarni árs og vax
andi þroska, Var ræðum öllum
vel fagnað. □
Sæluhúsið að Laugafelli, sem tekið var í notkun árið 1948.
anu jonaiinsson
formaður 1943—1945.
Sigurjón Rist
formaður 1946—1947.
Kristinn Jónsson
formaður 1952—1956.
Bjorn Þoroarson
formaður 1948—1951.