Dagur - 23.08.1961, Síða 5

.....................-.—...
Daguk
SÁLIN VARÐ
EFTIR
HVER er ekki stoltur af bráðþroska og
gjörvilegum sonum sínum og dætrum,
hvort sem miðað er við einstaklinga eða
heildina? Og víst ber að fagna því að
lífskjörin hafa breytzt á þann veg síð-
ustu áratugina, sem hið myndarlega
æskufólk og sýnilegur þroski þess vitn-
ar svo ljóslega um. Samfélagið hefur
einnig séð þessu fólki fyrir meiri mennt-
un og almennari en áður þekktist og var-
ið til þess miklum fjármuum. Hlý og
björt hús, hreinlæti, gnægð matar, stutt-
ur vinnudagur og nokkur peningaráð
voru eftirsóttustu veraldargæði þess
fólks, sem bjó í rökum og hálfdimmum
moldarkofum við þröngan kost, svo sem
flestir íslendingar gerðu fyrir hálfri öld.
Þessi veraldargæði hafa þeir öðlazt
vegna frábærrar atorku þeirra, sem nú
eru í röðum hinna eldri manna. En börn
um þeirra, æsku landsins nú í dag, hinu
snemmvaxna og fríða fólki liefur farið
líkt og Indíánunum, sem fóru of hratt
yfir og urðu viðskila við sál sína.
Kennarar, prestar, æskulýðsleiðtogar
og foreldrar urðu vitni að því um verzl-
unarmannahelgina í sumar í Vaglaskógi,
Atlavík, Laugarvatni og víðar að sið-
ferðisþroski hundráð drengja og telpna,
sem unnu fermingarheit sitt síðastliðin
vor var skör Iægra en dýranna. í Vagla-
skógi var hátíð skógræktarmanna úr
tveim sýslum. Þar gerðu tvö ungmenni
tilraun til að fyrifara sér í ölæði. Drukkn
ir sjómenn svívirtu 15 ára telpu í skóg-
inum, og skildu hana eftir dauðadrukkna
og klæðlausa. Unglingar á fermingaraldri
og litlu eldri lágu í faðmlögum við ak-
vegina og inni á þeim, ófermdir strákar
buðu sterka drykki af stút og telpur,
sem báru fermingarkyrtilinn í vor, buðu
sig þeim sem hafa vildu. I dansskála, þar
sem helmingi fleira fólki var seldur að-
gangur en flest mátti þar vera, fóru „hin
grófustu ástaratlot fram“, samkvæmt
frásögn kennimanns. Samkomunni stjórn
uðu m. a. menn, sem á vetrum predika
bindindi í skólum, í íþróttafélögum og
víðar og hafa fengið tugmilljónir króna
af opinberu fé til „skógræktar- og menn
ingarmála“.
Ofdrykkja og saurlifnaður unglinga
víða um land á hátíðisdegi verzlunar-
manna á sér djúpar rætur. Hversu langt
sem þær verða raktar virðist liggja Ijóst
fyrir, að hin nýja fóstra allra barna á ís-
landi, skólarnir, verða að breyta veru-
Iega um starfsaðferðir og leggja meiri
áherzlu á siðmenningu en verið hefur
nú um sinn. Og það er óhafandi með
öllu að fyrirtæki ríkisins fái leyfi til svo
herfilegrar misnotkunar á aðstöðu sinni,
scm raun varð á í Vaglaskógi og frægt
er að endemum. Skógræktarfélög tveggja
sýslna, með skógræktarstjóra í broddi
fylkingar, hafa sett smánarblett á störf
sín, og óhreinkað Vaglaskóg.
Blaðið hefur birt ummæli þekktra
borgara um svallið í Vaglaskógi. Skóg-
ræktarmenn þegja, en mxmu telja sinn
hag betri en áður til að vinna að menn-'
ingarmálum. Lögreglan er einnig fáorð
um þessa hluti og er rétt að beina til
hennar þeirri spurningu, hverjir gefi eða
selji þeim hundruðum unglinga sterka
drykki, sem gerði þá frávita í Vagla-
skógi? Og hver verða viðbrögð foreldra,
kennara og prcsta til að koma í veg fyrir
það að sálin verði eftir? □
V.___________________________V
111111111111111111 miiiiiimiiiiiimii m iii Miiiimiiiiiin n
JÓNAS JÓNSSON FRÁ HRIFLU:
immmmm
immmmmmim
iimimmm
,JiR EKKI DAVÍÐ DAUÐUR?”
Þegar síðasta Ijóðabók Davíðs
Stefánssonar kom út sagði fjör-
ugur, fimmtugur, ungmenna-
félagi við einn af kunnustu
blaðamönnum við eitt af stór-
blöðum Reykjavíkur: „Ætlar
þú ekki að skrifa um bók
Davíðs?“ Blaðamaðurinn svar-
aði: „Er ekki Davíð dauður?“
Málinu var svo háttað að gamli
ungmennafélaginn var hrifinn
af Davíð og vildi að hróður
hans yrði gerður sem mestur.
Blaðamaðurinn var rúmlega
þrítugur með öll lærdómspróf
í góðu lagi. Hann stundaði
atomkveðskap. Ljóð hans voru
af hinni almennu óumbreytan-
legu gerð. Annars var maður-
inn vel liðtækur á þeim vett-
vangi.
Telja má fullvíst að blaðamað
urinn hafi vitað að Davíð
Stefánsson er heill og hraustur
og að hann hefur í 40 ár verið
viðurkennt þjóðskáld og bezta
ljóðskáld í fylkingu samtíðar-
manna. í því efni hafa fallið al-
þjóðardómur og samkeppnis-
sigrar um Ijóðagerð 1930 og
1961. Atommaðurinn þykist vita
sínu viti. Hann telur þá ljóða-
stefnu, sem drottnað hefur hér
á landi frá að Bjarni Thoraren-
sen orti Eldgamla ísafold í
byrjun 19. aldar og þar til
Davíð kvað háskólaljóð sín fyr-
ir nokkrum dögum steindauðan
fallegan forngrip líkt og Val-
þjófsstaðahurðina. Það er tákn-
rænt að við keppnina um há-
skóladrápuna nýgerðu koma
aðeins þrjú skáld til álita, allt
aldamótamenn. Enginn atom-
maður reyndi að bera fram sína
vöru við þetta hátíðlega tæki-
færi af þeirri einföldu ástæðu
að enginn þeirra er skáld. Hver
einasti íslendingur getur raðað
orðum til birtingar eins og fær
ustu atompiltar og allur þorri
greindari manna mundi gera
það betur en þeir. Það er rétt
að ný tízka hefur rutt sér til
rúms hér á landi í þessum efn-
um eftir að síðara stríðinu lauk.
Áður komu ung skáld með ný
form í ljóðagerð en hreyfðu
ekki við hinum þjóðlega og list
ræna grundvelli. Hannes Haf-
stein, Gestur Pálsson og Einar
Hjörleifsson hófu nýja skálda-
stefnu. Fingraför þeirra í bók-
menntum vorum voru að
nokkru önnur en þjóðin hafði
vanizt í verkum Gröndals,
Steingríms og Matthíasar. Eng-
in brotalöm var finnanleg á
bókmenntahöll íslendinga eftir
tilkomu hinna nýju skálda. í
verkum þeirra gætti meðfæddr
ar snilldar, þekkingar og hug-
sjónaelds, eins og hjá fyrirrenn
urum þeirra. í hálfa aðra öld
hafa ný skáld og rithöfundar
auðgað bókmenntir þjóðarinnar
með frumverkum en jafnframt
borið einlæga virðingu fyrir
snilldarverkum bókmenntanna
frá öld Egils Skallagrímssonar
til snjallra samtíðarmanna.
Á árunum 1941—1961 hefur
orðið alger bylting í listþróun
íslendinga. Menn hafa nokkur
mismunandi heiti á hinu nýja
fyrirbæri. Það er kallað atom-
list, klessulist og afkáralist.
Þeir, sem iðka hin nýju vinnu-
brögð þurfa ekki að vera gædd-
ir góðum skapandi gáfum. Þeir
mega ekki beita þekkingu, góð-
um smekk eða hugsjónaorku.
Duglegur atvinnurekandi gaf
íslenzkum verkamönnum rúm-
lega 100 málverk eftir íslenzka
höfunda. Fjórði hluti þeirra
voru listaverk, þriðjungurinn
rusl og það sem á milli var ann-
ars eða þriðja flokks vara.
Fyrir áróður í Degi var í
fyrrasumar gerð tilraun á Ak-
ureyri um að hafa þar sumar-
langt málverkasýningu, eins
konar útibú frá safni landsins
Jónas Jónsson frá Hriflu.
í Reykjavík, en fyrir yfirdrottn
un afkáraliða í stjórn þessara
mála í Reykjavík var meira en
helmingur þessara mynda rusl,
sem enginn gestur vildi kynn-
ast. Féll þessi tilraun niður um
sinn.
Djarfyrði atomskáldsins reyk
víska um að Davíð væri dauð-
ur, mætti verða táknrænt í ís-
lenzkri listsögu. Það er að
myndast dautt tímabil í list-
málum íslendinga. Menn með
litlar gáfur, litla þekkingu og
afvegaleiddan smekk, taka sér
fyrir hendur að gera afkáraljóð,
mála afkáramyndir og afkára
höggmyndir. Þvílíkt furðu-
ástand getur varað um nokkra
stund þar til þjóðarandinn vakn
ar eftir draumlausan svefn.
Sams konar millibilsástand er
alþekkt úr listsögu Hollend-
inga. Eftir aldalangan blóma-
tíma, sem lauk með kraftaverk-
um Rembrandts lagðist hol-
lenzk list í vesældardróma.
Þeir sem sinntu málaralist á
þessum tíma skorti andlegan
þrótt og sköpunargáfu. Hol-
lenzk list svaf um áratugaskeið
sannarlegum Þyrnirósarsvefni,
en að lokum rann upp hollenzk
ur listdagur öðru sinni.
íslendingar geta vel þolað
andlegan harðindatíma í bók-
menntum og listrænum efnum.
Við höfum allar fornbókmennt-
irnar, Hallgrím Pétursson,
Stefán Olafsson, Jón á Bægisá
og hin mörgu, glæsilegu skáld
frá Bjarna amtmanni til Davíðs
Stefánssonar, Tómasar Guð-
mundssonar og Halldórs Lax-
ness og þeirra mörgu samherja.
í málaralist er til auður frá
dögum Sigurðar Guðmundsson-
ar, sem varð að vísu hungur-
morða 1874, en hafði þá rutt
myndlistarbrautina með mikilli
snilld. Með aldamótunum kom
til sögunnar ný hetjukynslóð,
Þórarinn, Einar Jónsson, Ás-
grímur, Ríkharður, Kjarval,
Jón Stefánsson og Blöndal. Þar
lýkur fyrstu kynslóð. Þá hefst
önnur kynslóð með eyfirzkri
konu, Kristínu Jónsdóttur og
lýkur með öðrum Eyfirðingi,
Orlygi, syni Sigurðar skóla-
meistara. Eftir það hófst atom-
tíminn, en svo vel er að þjóð-
inni búið af þeim 30 mönnum,
sem hafa málað og mótað ágæt
ar myndir á æviskeiði tveggja
kynslóða, að íslendingar geta í
þeim efnum þolað bæði þorr-
ann og góuna.
í húsagerðarmenntinni hafa
íslendingar eignazt tvo mikla
brautryðjendur, Rögnvald Ólafs
son og Guðjón Samúelsson. Ak-
ureyri er giftubarn að eiga fjöl
margar byggingar í almanna-
þágu með listamerki annars
þessara meistara. Síðan hafa
komið til starfs hér á landi
yngri byggingamenn með tækni
menntun úr mörgum erlend-
um skólum. Þar er hver hönd-
in móti annarri, ekki gerðar
tilraunir að skapa samræmi á
milli íslenzkrar náttúru og nýrr
ar húsatækni. Hins vegar hafa
með húsagei-ð síðustu ára bor-
izt til landsins mörg nýmæli í
innri gerð íbúða einstakra
manna. Kynni íslendinga við
Ameríku og fjárflutningur til
húsagerðar vestan um haf
valda miklu um það, að ný-
byggð Gyðinga í ísrael og húsa
smíðar íslendinga frá síðari ár-
um hafa flutt þessar tvær smá-
þjóðir í fremstu röð nútíma-
manna um híbýlaþægindi. En
mitt í öllum þægindunum skort
ir hið þjóðlega svipmót á heim-
ilin, jafnt í innri og ytri gerð.
Síðan 1941 hefur íslenzka
þjóðin orðið fyrir svipaðri höf-
uðbreytingu og þeirri, sem
Móse kynntist þegar hann sá
þjóð sína í veizlufagnaði, yfir-
skreytta og dansandi, þegar
hann kom með mikilsverða gjöf
ofan af fjallinu. Dansinn er
nokkurn veginn hinn sami en
þó öllu fjörugri með okkar þjóð.
Fjármál ríkis, banka og atvinnu
fyrirtækja eru beinlínis furðu-
leg á íslandi, ekki sízt hrun
krónunnar undir handleiðslu
allra stjórnmálaflokka. Þetta
hrun er einkum fordæmanlegt
í sambandi við innflutning fiár
magns frá stórþjóð til smáþjóð-
ar. Aðsteðjandi skortur fjár-
magns í landinu gerir óhjá-
kvæmilegt að athuga hvernig
svo mikil auðæfi geta skapað
svo milda fátækt.
Á undangengnum öldum hef-
ur oft syrt í álinn í fjármálum
íslendinga. Venjulega hafa beir
þá farið líkt að og Bjartur í
Sumarhúsum í stórhríðinni.
Þeir hafa gripið til ljóða og
(Framhald á bls. 7)
5
I Hallarímur Júllusson Munkabverá
Ingibjörg Benedikfsdóflir
frá Hvassafelli
—— MINNING ———
HANN ANDAÐIST að heimili
sínu 11. júní s.l. eftir langa van
heilsu. Hallgrímur Júlíusson
var fæddur að Munkaþverá 7.
september 1894, og voru foreldr
ar hans vinsæl og vel metin
hjón: Júlíus Hallgrímsson,
bóndi þar, og kona hans Kristín
Jónsdóttir. En þau voru bæði
komin af ágætum og gáfuðum
kynstofnum hér við Eyjafjörð
og áttu skammt til lærðra og
listrænna manna að telja. Jónas
Hallgrímsson var ömmubróðir
Júlíusar, en móðir hans var
Margrét, dóttir séra Einars
Thorlaciusar, prests í Saurbæ.
Foreldrar Kristínar voru Jón
Jónsson bóndi og söðlasmiður á
Munkaþverá, sonur Jóns hrepp
stjóra og alþingismanns þar
Jónssonar, og seinni kona hans:
Þórey Guðlaugsdóttir frá Svín-
árnesi Sveinssonar.
Ekki var þó Hallgrímur til
bókar settur nema hvað hann
mun hafa verið í unglingaskóla,
sem Steingrímur Arason hafði
um tíma á Jódísarstöðum, enda
missti hann ungur föður sinn og
var fremur heilsuveill á ung-
lingsárum. En snemma hneigð-
ist hugur hans til tónlistarnáms,
og nam hann fyrst orgelleik hjá
Magnúsi Einarssyni organista á
Akureyri, en síðar hjá Sigur-
geiri Jónssyni söngkennara.
Tók hann við organleikarastarfi
við Munkaþverárkirkju kring-
um 1920 og rækti það starf af
mikilli alúð um 28 ára skeið,
unz hann varð að segja því af
sér vegna heilsubrests 1948.
Hinn 2. nóvember 1926 kvænt
ist hann eftirlifandi konu sinni
Sesselju Jóhannesdóttur, ágætri
konu, og reistu þau sér árið
1931 nýbýli í túninu á Munka-
þverá, sem nefnt hefur verið
Einarsstaðir, en aldrei hefur
það nafn fengið staðfestingu
stjórnarvalda. Var hjónaband
HÉR norður á Sauðárkróki búa
aldraðir foreldrar, sem eiga
tvær dætur, Elínborgu og
Önnu, — báðar lamaðar. Hin
eldri þeirra, sem nú er 34 ára,
fékk lömunarveiki 4 ára gömul
og lamaðist á höfði, hægra
handlegg og fæti. Hún hefur
því aldrei getað numið neinn
lærdóm, hægri höndin er henni
óvirk og hún á erfitt um gang.
Hin yngri, sem nú er 26 ára,
fékk lömunarveiki á 1. ári og
hefur því aldrei getað í fæturna
stigið. Hins vegar hefur hún ver
ið mjög dugleg við nám og
handavinnu, þó ekki geti hún
skrifað eða saumað nema með
vinstri hendi.
Nú er starfsþrek aldraðra for
eldra mjög tekið að þverra.
Síðastliðið ár hafa þau bæði ver
ið tímum saman frá verki og
undir læknishendi. Sú spurn-
ing hlýtur því að leita æði fast
á þá, sem til þekkja, hvað sé
framundan hjá þessu fólki og
sérstaklega systrunum tveimur,
sem öllum, er þeim hafa kynnzt,
þykir vænt um. Samfélagið hef-
ur mikla ábyrgð gagnvart þeim,
og þær njóta vissulega þess
stuðnings, sem lög mæla fyrir
um í formi trygginga o. þ. h., en
það hlýtur að hrökkva skammt,
þegar starfsfúsar hendur for-
eldranna geta ekki lengur lagt
sitt lið.
Það er því hugmynd okkar,
sem undir þetta ritum að leita
til landsmanna allra með beiðni
um fjárhagslegan stuðning
handa stúlkunum báðum. Það
þeirra hið ástúðlegasta og eign-
uðust þau tvö börn: Einar Júl-
íus og Önnu Kristínu, sem
lengst hafa dvalið með foreldr-
um sínum. En all-löngu áður
en Hallgrímur kvæntist, eignað
ist hann eina dóttur, Láru, sem
gift er Valdimar Thórarensen
á Akureyri.
Um það leyti sem Hallgrímur
réðst til nýbýlastofnunar skali
yfir atvinnukreppa um allan
heim með miklu verðfalli á land
búnaðarvörum, og má nærri
geta hversu geysilega örðugt þá
hefur verið að halda í horfinu
og standa straum af slíkum
framkvæmdum. Því að ekki var
nóg að byggja íbúðarhúsið. Einn
ig þurfti að byggja útihús og
peningshús og ráðast í miklar
nýræktir. En með feykilegri at-
orku klauf Hallgrímur þetta
allt án þess að kikna og áttu þó
margir fullt í fangi á þessum ár
um með að flosna ekki upp af
jörðum sínum. Það hjálpaði hon
um, að hann var bæði verklag-
inn og hagur til hvers, sem
vinna þurfti. Til dæmis reisti
hann byggingar sínar að mestu
leyti sjálfur, og smíðaði allt,
sem til þurfti, enda léku honum
slíkir hlutir í höndum. Hann
var líka vel skurðhagur og
þannig listfengur með mörgum
hætti.. Svo mikill ákafamaður
var hann til vinnu, að oft unni
hann sér naumast svefns eða
matar, enda var hann lengst af
einyrki framan af ævi. Og þar
sem hann var aldrei sterkbyggð
ur líkamlega má vera, að vinnu
kapp hans hafi átt þátt í því,
hversu snemma heilsan bilaði.
Á yngri árum var Hallgrímur
glaðlyndur maður ög vann mik-
ið með ungmennafélaginu í
sókninni, og ævinlega var hann
boðinn og búinn að hjálpa til
með samkomur, sem haldnar
voru á Munkaþverá, hvort held
er ekki nauðsynlegt að lýsa
þeirri þörf, sem knýr á. Hún
er öllum hugsandi mönnum svo
augljós.
Við minnumst konu einnar,
sem gaf dálitla fjárhæð til mál-
efnis, sem þessu er mjög skylt
og mælti þá þessi orð:
„Þessir peningar eru frá mér
og manninum mínum. Þetta er
að vísu ekki há fjárhæð, en
okkur langar til að gefa þetta
sem örlítinn þakklætisvott fyrir
það, að við eigum hraust og á
allan hátt heilbrigð börn.“
Við þykjumst þess fullvissir,
að allir á íslandi, sem eins er
ástatt fyrir, vilji taka undir
með þessari konu og láta eitt-
hvað af hendi rakna til lömuðu
systranna á Sauðárkróki, — og
ekki aðeins foreldrarnir, held-
ur við öll, sem eigum svo margt
að þakka þeim, sem gaf okkur
lífið og allar gjafir þess.
Blöðin munu veita gjöfum
móttöku. Sömuleiðis treystum
við sóknarprestum landsins til
þess að gera það og koma þeim
til einhvers okkar, en við mun-
um að sjálfsögðu einnig taka
við slíku milliliðalaust.
Þörfin er margvísleg, og
minnumst þess, að kornið fyllir
mælinn.
Ingvar Gýgjar Jónsson,
Gýgjarhóli, Skagafirði.
Kristmundur Bjarnason,
Sjávarborg, Skagafirði.
Þórir Stephensen,
Sauðárkróki.
ur þurfti að æfa söng eða leik.
Naut þar og iðulega ágætrar að-
stoðar konu hans, sem samrýmd
var honum í þessu sem öðru.
Organleikarastarf sitt rækti
hann með frábærri samvizku-
semi, alúð og smekkvísi og vildi
aldrei vamm sitt vita í því
embætti fremur en öðru, sem
honum var á hendur falið. V.ar
þó geysilega örðugt að fást við
kirkjusönginn áður en kirkju-
kórar voru stofnaðir, og aldrei
að vita, hvaða fólk fást kynni til
söngsins hverju sinni. Lagði
hann sig fram um að fá fólk til
að æfa með sér sálmalögin, en á
ýmsu lék með söngkraftana áð-
ur en fast skipulag komst á
þetta mál.
Að eðlisfari var Hallgrímur
fremur hlédrægur og ógefinn
fyrir að skipta sér af annarra
högum, en eins og margir menn,
sem hafa listrænt upplag var
hann mjög tilfinninganæmur og
stundaði það lítt að troða sér
fram. Án efa hafði hann frábært.
söngeyra og unun mikla af tón-
list, enda notaði hann hverja
stund, er hann hafði aflögu frá
hversdagsstörfum, við hljóðfær
ið meðan heilsa entist. Fenginn
var hann stundum til að leika
undir fyrir söngflokka.
Með þakklæti minnist ég
margra ára samstarfs okkar
Hallgríms við guðsþjónustur að
Munkaþverá. Hann var mjög
öruggur organisti, og ljúf-
mennska hans, alúð og sam-
vinnuþýðleiki brást aldrei. Eft-
ir að hann lét af starfi sínu við
kirkjuna, undi hann sér enn við
hljóðfærið, meðan hann hafði
snefil af heilsu, en þegar hann
treysti sér ekki til þess framar,
var tónlistin í útvarpinu hans
huggun. Svo kom tími, þegar
hann orkaði naumast að gefa
henni svo sem nokkurn gaum.
Þá lá hann og starði annars hug
ar út í bláinn, eins og hann væri
að hlusta á sönglist úr annarri
veröld. Mér kom í hug vísubrot
frá löngu liðinni tíð, lítið breytt:
Löng var leiðin og gatan var
þröng,
einatt heyrði hann klukkna-
hljóð og fagran söng.
Ég er sannfærður um, að eng
um verður heimkoman ljúfari
og unaðslegri en þeim, sem á
krossgöngu sinni hafa stöðug-
lega heyrt „klukknahljóð og
fagran söng“ eilífðarinnar. Þessi
heillandi seiður vex og verður
að voldugri hljómkviðu, þegar
efnismúrarnir hrynja, himnarn-
ir opnast, og friður Guðs, scm
er æðri öllum skilningi, streym-
ir inn í hjörtun.
Benjamín Kristjánsson.
•11111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111*
| Skyttur þurfa próf i
SAMEIGNARBÆNDUR hrein
dýrahjarðar í Voss-héraði
vinna nú að því, að herða á
kröfum sínum um skotfimi
þeirra, sem taka þátt í hrein-
dýraveiðum á haustin. Reynsl-
an hefur sýnt, að allmörg dýr
komast undan illa særð og slös-
uð, sökum vankunnáttu skot-
manna í meðferð skotvopna. Er
nú krafizt raunverulegra skot-
prófa, og ekki aðeins á föst
skotmörk (skífu). Er talið, að
það sé eina ráðið til að útiloka
skot-glópa á hreindýraslóðum!
Þessu hefur einnig verið hreyft
hér heima, og þyrfti að herða
enn betur á þeim hnútum á
okkar vettvangi! □
Frá Prestafundinum
Helztu ályktanir fundarins
voru þessar:
1. „Aðalfundur Prestafélags
Hólastiftis lýsir ánægju sinni
yfir endurbótum þeim, sem nú
fara fram á Hóladómkirkju und
ir umsjón og að fyrirlagi þjóð-
minjavarðar.
Jafnframt býður félagið starf
andi Hólanefnd samvinnu um
væntanleg hátíðahöld í tilefni
200 ára afmælis kirkjunnar
1963.“
2. „Aðalfundur Prestafélag
Hólastiftis leyfir sér að beina
þeirri áskorun til biskups, að
Prestastefna íslands verði hald-
in að Hólum sumarið 1963.“
3. „Aðalfundur Prestafélags
Hólastiftis skorar á kirkjustjórn
ina að hraða sem mest endur-
skoðun allrar hinnar kirkjulegu
löggjafar."
4. „Aðalfundur Prestafélags
Hólastiftis lýsir ánægju sinni
yfir útkomu „Tíðinda“, tímarits
félagsins, og þakkar vígslu-
biskupi starf hans og fram-
kvæmd í því máli.
Jafnframt felur fundurinn
stjórn félagsins að athuga mögu
leika þess, að næsta hefti tíma-
ritsins komi út á 200 ára af-
mæli Hóladómkirkju 1963.“
5. „Aðalfundur Prestafélags
Hólastiftis ítrekar kröftuglega
fyrri samþykktir sínar um full-
komna endurreisn Hólastóls."
Fundurinn minntist tveggja
manna, nýlátinna, sem báðir
hafa komið mjög við sögu kirkj
unnar mörg undanfarin ár,
Gústavs A. Jónassonar, ráðu-
neytisstjóra, og Valdimars V.
Snævarr, fyrrum skólastjóra,
sálmaskáldsins.
Kveðjur bárust frá öllum
biskupunum syðra, herra Sig-
urbirni Einarssyni, dr. Ásmundi
Guðmundssyni og dr. Bjarna
Jónssyni.
Stjórn Prestafélagsins skipa
eins og áður hinir fimm prófast
ar stiftisins, og er vígslubiskup
formaður.
fund félags síns á Hólum um
næstliðna helgi. Fjölmenni var
á fundi þessum og þótti hann
hafa tekizt mjög vel. Einkum
var rómuð athöfnin í Hóladóm-
kirkju á sunnudag, en þar pré-
dikaði heiðursgestur fundarins,
síra Sigurður Einarsson, skáld
í Holti, og minntist sérstaklega
hlutverks Hóla í langri þjóðar-
sögu og hinnar miklu helgi
staðarins.
Inngangserindi síra Stefáns
V. Snævarr á Völlum, um skyld
ur presta varðandi framkvæmd
ýmissa helgiathafna, var mjög
fróðlegt og skemmtilegt og birt-
ist að líkindum almenningi inn-
an skamms. Erindi síra Finn-
boga L. Kristjássonar um frum
kristnina var fræðilegs efnis og
aðallega ætlað prestunum ein-
um, en margt gestanna hlýddi
á það einnig, og var lokið á
miklu lofsorði.
Um aðrar helgistundir en
SÓLBJARTAN vordag árið
1891, stóð brúðkaup í Hvassa-
felli í Eyjafirði. Brúðhjónin
voru Ingibjörg Benediktsdóttir
heimasæti í Hvassafelli og
Daniel Sigfússon frá Núpufelli.
Voru þau gefin saman á Möðru
völlum en eftir vígsluna riðu
brúðhjónin og veizlugestir, sem
voru margir, að Hvassafelli og
var þar haldin veizla á heimili
brúðarinnar að fornum íslenzk-
um sið.
Skemmti fólkið sér alla hina
björtu vornótt við mat og
drykk, söng, ræðuhöld og dans.
Vinur brúðhjónanna, Bene-
dikt Einarsson á Hálsi, sem þá
var bezti hagyrðingur sveitar-
innar, orti brúðkaupskvæði,
sem hann flutti. — Tæpum átta
árum síðar orti sami maður dán
arljón eftir þenna vin sinn lát-
inn.
Ingibjöi'g Benediktsdóttir var
fædd að Hvassafelli 6. júlí 1869.
Foreldrar hennar voru heiðurs-
hjónin Sigriður Tómasdóttir og
Benedikt Jóhannesson. Bene-
dikt hafði alizt upp í fátækt í
stórum systkinahóp, en með
dugnaði og framsýni komizt í
Lárus Arnórsson á Miklabæ og
síra Orn Friðriksson á Skútu-
stöðum, en orgelleik annaðist
Friðbjörn Traustason, kennari
á Hólum og organisti dómkirkj-
unnar. Síra Pétur Sigurgeirsson
á Akureyri sýndi skuggamynd-
ir frá lútherska heimsþinginu
síðasta í Bandaríkjunum, en
síra Friðrik A. Friðriksson, pró
fastur á Húsavík rakti ferða-
minningar, hvorttveggja við
góðar undirtektir.
Fundarmenn sátu á laugar-
dagskvöld boð prófastshjón-
anna, síra Björns Björnssonar
og frú Emmu Hansen, á hinu
vistlega heimili þeirra, en ann-
ars voru þeir báða dagana með
gestum sínum í boði nýja skóla
stjórans á Hólum, Gunnars
Bjarnasonar, og konu hans, frú
Svövu Halldórsdóttur, og höfðu
dvöl í skólahúsinu. Var frábær
gestrisni og alúð þeirra hjóna
mjög til þess, að gera þessa
daga ánægjulega. □
röð fremstu bænda. Hann var
hjálpfús og ráðhollur sveitung-
um sínum.
Daniel Sigfússon var fæddur
1859, sonur Rósu Danielsdóttur
og Sigfúsar Einarssoar Thorla-
cius prests í Saurbæ. Þau hjón
höfðu búið við sæmd í Núpu-
felli 40 ár. Létu þau nú jörð og
bú í hendur syni sínum, Daniel,
sem var talinn með efnilegustu
ungum mönnum sveitarinnar.
Það stóðu því bjartar vonir til
ungu hjónanna, enda brugðust
þær ekki, þau fáu ár sem Daniel
lifði.
Bú þeirra blómgaðist vel og
þau reyndust á allan hátt fær
um að halda uppi þeim heiðri,
sem heimilið hafði um langa tíð
notið. En skyndilega dró ský
fyrir sólu. Sumarið 1898 kenndi
Daniel vanheilsu, sem ágerðist
og andaðist hann snemma á ár-
inu 1S99.
Þau hjón höfðu eignazt fjög-
ur börn, tvö dóu kprnung en
tvö eru enn á lífi. Sigríður, sem
var elzt, fór til Ameríku og gift
ist þar Einari Haraldssyni frá
Einarsstöðum í Reykjadal, sem
dáinn er fyrir nokkrum árum.
Þau eignuðust tvo syni, sem nú
eru uppkomnir.
Benedikt var yngstur systkin
anna og hefur hann alla tíð ver-
ið með móður sinni.
Eftir dauða manns síns, flutti
Ingibjörg aftur að Hvassafelli
með börn sín, til móður sinnar
og stjúpa Jóns Davíðssonar.
Árið 1902 giftist hún í annað
sinn Jóhannesi Olafssyni frá
Ánastöðum. Jóhannes var
greindur maður og góður bú-
höldur. Þau bjuggu lengst í
Melgerði ágætu búi, en árið
1930 brugðu þau búi og fluttu
til Akureyrar. Þar keyptu þau
húsið nr. 52 við Aðalstræti og
bjuggu þar til dauðadags. Jó-
hannes er dáinn fyrir nokkrum
árum. Dóttir þeirra er Rósa
Kristín gift Halldóri Jakobs-
syni og búa þau í Aðalstræti 52.
Einnig ólu þau hjón upp
Elísabetu Jóhannsdóttur frá
Möðruvöllum, sem þá hafði
misst föður sinn og reyndust
henni sem beztu foreldrar.
Ingibjörg Benediktsdóttir var
greind kona, yfirlætislaus og
skapstillt. Hún kunni vel að
gera greinarmun á fánýtu glysi
og verðmætum lífsins, enda al-
in upp á þeim tíma er fornar
dyggðir voru í heiðri hafðar.
Á sinni löngu ævi hafði hún
mætt sorgum, sem hún tók með
styrk trúarinnar og stillingu
hugarfarsins. Ævi hennar virt-
ist líða, sem straumlygn elfa að
strönd dauðans. — Mörg síð-
ustu árin lifði hún áhyggju-
lausu lífi hjá börnum sínura,
sem sýndu henni ást og um-
hyggju til hinztu stundar.
Hún andaðist á Fjórðungs-
sjúkrahúsinu á Akureyri 1. júlí
1961 og vantaði þá fimm daga
upp á 92 ár. R. E.
Preslafundurinn aS Hólum
ll w.g'j ~ ■—r7 1
EINS og sagt var frá í fréttum, messuna sáu prestarnir, síra
héldu norðlenzkir prestar aðal-