Dagur - 24.05.1962, Síða 8

8
Togaraútgeráin imiii blómgast, ef
í tilefni af aðaifundi útgerð Yiðtal við Gísla Koináðsson, framkvæmdastj. (Jtgerðarfél. Akiireyringa
arfétags Akureyringa h.f., sem
skýrt er frá annars staðar í blað-
inu, átti Dagur viðtal við Gisla
Konráðsson, framkvæmdastjóra,
um Ú.A. og starfsemi þess und-
anfarin ár.
Talið barst fyrst að upphafi
togaraútgerðarinnar í bænum.
Hvað viltu segja okkur um
stofnun Útgerðarfélags Akur-
cyringa h.f. og stækkun togara-
flotans á vegum þess?
Félagið var stofnað 26. maí
1945 af 54 einstaklingum. Hluta-
féð var þá 800 þúsund krónur.
Nú eru hluthafar 714 og hlutafé
kr. 3.594.000.00. Af því á Akur-
eyrarbær 2 milljónir. Fyrsta
skip félagsins, Kaldbakur, kom
til Akureyrar i mai 1947. Síðar
komu, Svalbakur, í júní 1949,
og Harðbakur í desember 1950.
Allt voru þetta ný skip. Þá var
Sléttbakur keyptur í september
1953 og síðast Hrxmbakur (Norð
lendingur) í júlí 1960. Tveir
þeir síðarnefndu voru notaðir,
annar byggður 1947 og hinn
1948.
Hvað um liraðfrystihús félags-
ins, fiskverkunarstöð og aðra
starfsemi í landi?
Þegar á árinu 1947 var kom-
ið upp verkstæði til hnýtingar á
botnvörpunetjum, og hefur það
starfað síðan. Framan af var
áherzla lögð á siglingar og sölur
erlendis. En árið 1950 var byggð
saltfiskverkunarstöð og stækk-
uð 1954. Skreiðarframleiðsla
hófst 1953. Á aðalfundi 1954
var samþykkt að byggja hrað-
frystihúsið og hófust fram-
kvæmdir vorið 1955. Frystihús-
ið tók til starfa haustið 1957.
Telja má, að vinnslugeta þess
(frystiafköst), sé 25—30 tonn af
flökum á 12 klst. Frystitækin
eru 16, íslenzkt smiði. Við eig-
um þrjár karfaflökunarvélar og
eina smáfiskflökunarvél.
Hve mikil hefur framleiðsla
frystihússins og fiskverkunar-
stöðvarinnar verið undan-
farin ár?
Á árunum 1958 til 1961 hefur
framleiðsla á fiski verið sem
næst því, sem hár fer á eftir, tal-
ið í tonnum:
1958
1959
1960
1961
Hvert hefur aflamagn skip-
anna verið frá ári til árs? Og
hvernig er samanhurður við
aflamagn togara annars staðar?
Meðalafli togaranna hefur ver
ið sem hér segir:
Árið 1958: 4876 tonn
Árið 1959: 3804 tonn
Árið 1960: 2987 tonn
Árið 1961: 2423 tonn
Afli Akureyrartogaranna hefur
verið vel sambærilegur við aðra
útgerðarstaði og á sl. ári var
meðalafli þeirra pr. úthaldsdag
þannig, talinn í tonnum:
Kaldbakur 6.5, Svalbakur 9.2,
Harðbakur 9.1, Sléttbakur 8.7
og Norðlendingur 7.0, eða að
meðaltali 8.1 tonn, en meðal-
tal á íslenzka togaraflotanum
var, samkv. upplýsingum Fiski-
félags íslands, 7.6 tonn.
Hve margt fólk vinnur hjá
félaginu á sjó og landi?
Á undanförnum 4 árum hefur
starfsmannafjöldi verið um það
bil eins og hér segir:
Fastráðið starfsfólk í landi ca.
25. Áhafnir togara ca. 30 á
hverjum, eða alls um 150. Tala
verkafólks í landi er mjög breyti-
Æ *
Gísli Konráðsson.
leg eftir því,hve mikil fiskvinnsla
er, en hefur oft verið ca. 200—
250.
Kaupgreiðslur?
Kaupgreiðslur að meðtöldum
lífeyrissjóðsframlögum voru:
1958 kr. 23.7 millj.
1959 kr. 22.9 millj.
1960 kr. 26.8 millj.
1961 kr. 28.1 millj.
Hér er þó ekki talin keypt
vinna viðgerðarverkstæða né
heldur keyptur akstúr, sem
hvort tveggja nemur háum upp-
hæðum.
Hve mörgu fólki má ætla, að
þessi vinna veiti framfæri?
Ekki er óvarlegt að áætla, að
um 1500—2000 manns hafi haft
framfæri af vinnu hjá félaginu á
undanförnum árum.
Er aðstaða til togaraútgerðar
hér, sambærileg við útgerðarað-
stöðuna við Faxaflóa?
Því hefur mjög verið haldið
fram, áður fyrr og jafnvel enn í
dag, að togaraútgerð eigi ekki
rétt á sér út um land, m. a. á
Akureyri. Þetta er löngu afsann-
Freðfiskur Skreið Óv. saltf. Verk. saltf. lega,
3911 333 48 311 fyrir
3496 326 36 21 arnir
2745 319 73 190
1673 330 398 85 króna
að með togaraútgerðinni hér, og
með fullkomnum skilyrðum til
slipptöku og viðgerða, er eins
gott að gera hér út togara og
hvar sem er annars staðar á ís-
landi.
Hvað viltu segja um útgerð
minni skipa en togara?
Ef starfsemi útgerðarinnar á
að byggjast á vinnslu i landi,
einkum frystingu, sem ég tel, að
við verðum að leggja áherzlu á
hér 'á Akureyri, þar sem við eig-
um mjög gott frystihús og fisk-
vex-kunaraðstöðu að öðru leyti,
þá tel ég, að það væri á margan
hátt hyggilegt, að gera út minni
skíp með. Yfir sumartímann
verða skipin að landa nokkuð
ört, eftir fárra daga útiveru, ef
fiskurinn á að vera gott hráefni,
og þá er alveg nægilegt að hafa
skip, sem bera minni farm en
togararnir.
Undanfarin sumur hefur verið
reytingsafli hér norðan við land-
ið, sem við höfum bezta aðstöðu
til að nýta, svo að togarar ann-
ars staðar hafa a. m. k. ekki haft
betri afkomu en togarar okkar
þann tíma. Þá koma minni tog-
skip að fullt svo góðum notum.
Við veiðar annars staðar, t. d.
út af Vestfjörðum og fyrir sunn-
an land tel ég hina stóru togara
líklegri til árangurs.
Hafa togararnir og frystihús-
ið möguleika til að sinna öðrum
hlutverkum með sæmilegum ár-
angri?
Eg geri varla ráð fyrir, að tog-
ararnir geti stundað síldveiðar
við Norðurland með góðum
árangri. — Bæjarútgerð Reykja-
víkur hefur nú einn togara á
síldveiðum fyrir sunnan, og
mun af því fást nokkur reynsla.
Möguleikar eru á, fyrir frysti-
hiisið, að taka að sér síldar-
frystingu, t. d. á smásíld og á
Norðurlandssíld framan af
sumri, á meðan hún er ekki of
feit. Athugandi væri, að koma
upp t. d. niðurlagningu á síld og
framleiðslu á sjólaxi í sambandi
við frystihúsið. — Slík starf-
semi gæti hjálpað til að fylla
upp „auða tímann", og þá er
frekar hægt að halda sama
starfsfólki, sem búið er að fá æf-
ingu.
I hvaða ásigkomulagi eru
eignir félagsins á sjó og landi?
Ástand eigna félagsins í landi
eru í góðu lagi. Skipin eru farin
að ganga nokkuð úr sér. Það
þarf að klassa þau fjórða hvert
ár, og það hefur verið gert. Við
teljum öll þessi skip enn þá verð
mæt atvinnutæki og ósennilegt
að hægt sé að fá önnur svona
stórvirk veiðitæki fyrir það
verð, sem togararnir standa í nú.
Bókfært verð togaranna 5 er nú
21 milljón króna, en ef verð
allra eigna félagsins á sjó og
landi væri fært upp hlutfalls-
svo að eignir stæðu
skuldum, stæðu togar-
nú í 9.7 milljónum
að meðaltali. Frystihúsið,
með vélum og áhöldum, sem nú
er bókfært á 8 milljónir kr.,
stæði þá í nál. 20.7 milljónum
króna, sem er lágt, miðað við
frystihús, byggt nú. Nýtt skiþ,
t. d. á borð við Harðbak, ætti
nú að kosta um 33 milljónir
króna, miðað við togarana, sem
síðast voru keyptir fyrir sunnan
og vestan, og er þá tekið tillit
til stærðarmunar, en Harðbakur
er 732 rúml. og nýju togararnir
upp undir 1000 rúml. Klössun á
Svalbak í fyrra, kostaði rúm-
lega 2 milljónir króna.
Að hve miklu leyti hefur Ak-
ureyri lagt til áhafnir á skipin?
Það má segja, að megin hluti
áhafnanna, hafi undanfarið verið
af Akureyri. í öndverðu voru
vanir menn fengnir að sunnan,
en smám saman hafa Akureyr-
ingar vanizt þessum störfum.
Allir skipstjórarnir, sem nú eru
á Akureyrartogurunum, hafa
unnið sig þar upp í núverandi
störf.
Hvað um framtíð karfaveið-
anna?
Um það er engu hægt að spá.
En við eigum þrjár karfaflökun-

arvélar, sem keyptar voru á með
an karfinn aflaðist og vonandi
fá þær verkefni á ný.
Hvað segirðu um ísfiskmark-
inn erlendis?
Ef félagið ræki ekki annað en
togaraútgerð, væri tvímælalaust
fjárhagslega hagstætt fyrir það,
að láta skipin sigla. En þar sem
það rekur einnig fiskvinnslu,
horfir málið öðruvísi við. Hins
vegar verða siglingar með fisk
að eiga sér stað vegna skipshafn
anna, því að fyrir þær munar
það miklu í tekjum, að siglt sé.
Hvað viltu segja um veiðar á
fjarlægum miðum, samanborið
við heimamiðin?
Eins og sakir standa, veit ég
(Framhald á bls. 7)
iiiiiiiiiii|í«iiiiMiniiiti«iíiMrMÍiiiiiii.iiiiiiiiiiiiiiiiiiiii "i
Yfirlýsing í Morgunbl. 19. jan. 1934, und- |
irrituð af formanni Sjálfstæðisflokksins
„Því hefur ekki verið haldið nægilega á loft í blöð- I
urn Sjálfstæðisflokksins, að það eru fleiri en félög i
Sjálfstæðismanna hér í bænum, sem standa að C-list- i
anum og styðja hann. Listinn nýtur einnig stuðnings |
félagsskaparins „Þjóðernishreyfing íslendinga“. Aðal- i
ráð þess félagsskapar birti yfirlýsingu um stuðning i
þennan um það leyti, sem G-listinn var tilbúinn, og i
hefur síðan beitt sér öfluglega fyrir að afla listanum i
fylgis í sinn lió]). Sama heíur félag yngri manna, sem i
þátt tekur í þessari hreyfingu, gert og sömuleiðis blöð |
Þjóðernishreyfingarinnar, Islenzk endurreisn og Þórs- i
hamar. Tel ég mér og okkur öllum Sjálfstæðismönn- i
um ljúft og skylt að þakka stuðning þennan.“
C-listinn, sem rætt er um í yfirlýsingunni, var í jan. i
1934 fiamboðslisti Sjálfstæðisflokksins í bæjarstjórnar- |
kosningum í Reykjavík. Bjarni Benediktsson var þá í i
framboði í fyrsta sinn — í 2. sæti listans. i
Hver var „Þjóðernishreyfing íslendinga44 \
r Z
1934 - og blöðin „Islenzk endurreisn44 i
og „Þórshamar“? |
Stefna „hreyfingarinnar“ og blaðanna tveggja kem- i
ur fram í því sem hér fer á eftir: |
„íslenzk endurreisn“ 10. ágúst 1933: i
„Og jafnlengi mun þýzka þjóðin fagna og gleðjast \
yfir því, að á hörmungar- og neyðartímum rís upp i
maður, sem flytur þjóðinni boðskap um sameinaða og \
sterka þýzka þjóð. Um ókomnar aldir mun nafn hans Í
liljóma fagnandi af vörurn þýzkra manna. i
Adolf Hitler hefur skráð nafn sitt við hliðina á i
fremstu mönnum hins germanska kynstofns. Hann i
flutti þjóð sinni trúna á sannleikann, á sinn eigin \
mátt og megin.“ \
Nokkru síðar segir í „íslenzkri endurreisn" á þessa i
leið: * 1
„Adolf Hitler er sá maður, sem þjóðin trúir fyrir i
málum sínum, maðurinn, sem fátækir og ríkir, ungir i
og gamlir treysta og blessa.“ i
Þórshamar, janúar 1934: i
„Hér birtist myndin af þessum merka manni, sem \
hefur leitt þýzku þjóðina út úr ógöngum kommún- i
isma og marxisma. I eitt ár hefur Hitler verið kanzl- i
ari Þýzkalands og unnið slíkt þrekvirki, að ekki þekkj- i
ast þess dæmi. Bráðlega kemur út á íslenzku lyrsta i
bókin um Hitler. Lesið hana og kynnizt viðreisnar- =
starfi mesta núlifandi stjórnmálamanns.“
1 Þýzkalandi var sem sé „viðreisn“ árið 1934.

er listi Framsðknarmanna