Dagur - 22.05.1963, Blaðsíða 5

HJÖRTUR E. ÞÓRARINSSON:
Dagur I
Misskílningur Arnórs & Co.
EINS OG getið er um annars staðar í
blaðinu, kom það íram á fundi B-Iistans
á Húsavík, að einhverjir Þjóðvarnarmenn
og e. t. v. fleiri, hafa verið lialdnir þeim
misskilningi, að engar eða mjög litlar lík-
ur séu til að 4. maður listans, Hjörtur á
Tjörn, geti náð kosningu að þessu sinni.
M. a. virðast einliverjir hafa breitt það
út, að til þess þurfi 1200 atkvæða viðbót
frá síðustu kosningum. Slíkt er auðvitað
fjarstæða, því að ef fylgi Framsóknar-
flokksins eykst til muna, verður auðvitað
að gera ráð fyrir, að atkvæðatala ein-
hvers eða einhverra annarra flokka
lækki. En gott er, að upplýst er um mis-
skilning þennan, enda auðvelt og skylt að
leiðrétta hann.
Sá af núverandi þingmönnum kjördæm
isins, sem lægsta atkvæðatölu fékk, sam-
kvæmt hlutfallskosningareglunum, var
frambjóðandinn í 2. sæti á lista Sjálístæð
isflokksins (Magnús Jónsson), og ef 4.
maður á B-listanum nú ætti að ná kosn-
ingu, verður því að telja líklegast að
hann félli (en kæmist samt eflaust á þing
sem uppbótarmaður fyrir flokk sinn).
En til þess að 4. maður B-listans felldi
nú 2. mann D-listans, þyrfti 14 af atkvæða
tölu B-listans að verða hærri tala en Vi af
atkvæðatölu D-listans.
Þetta gæti gerzt á þann hátt, til dæm-
is, að Framsóknarflokkurinn fengi 4556
atkvæði og Sjálfstæðisflokkurinn 2255 at-
kvæði. Fjórði maður B-listans hefði þá
1139 atkvæði og annar maður D-Iistans
1127(4 atkvæði. Breytingm síðan haustið
1959 væri þá sú, að Framsóknarflokkur-
inn hefði bætt við sig 390 atkvæðum og
Sjálfstæðisflokkurinn tapað sömu at-
kvæðatölu (390).
Er ólíklegt, að Framsóknarflokkurinn
geti fengið þessa atkvæðatölu? Nei, það
er ekki ólíklegt. Vorið 1959 fékk hann
4696 atkvæði samtals í gömlu kjördæm-
unum (4) eða 140 atkvæðum fleira en hér
er um rætt. Nú er það almennt álit, að
íylgi flokksins sé vaxandi um land allt,
hve mikill sem sá vöxtur verður. í bæjar-
stjórnarkosningunum í fyrra vann hann
rúmlega 300 atkvæði, miðað við 1958, á
Akureyri einni. Á Húsavík jókst atkvæða
tala hans þá um 25%.
Eru þá líkur til, að Sjálfstæðisflokkur-
inn geti tapað 390 atkvæðum, miðað við
haustið 1959? Á það skal bent, að Sjálf-
stæðisflokkurinn tapaði í bæjarstjórnar-
kosningunum á Akureyri 1962 rúmlega
200 (207) atkvæðum miðað við 1958, og
sú almenna skoðun, að Framsóknarflokk-
urinn sé að auka fylgi sitt í landinu bygg-
ist á því, að fylgi stjórnarflokkanna muni
minnka. Samt er varla hægt að búast við
því, að þetta há atkvæðatala (390) færist
milli þessara tveggja flokka. En það fylgi,
sem vantar, eða sem því svarar, hefur
verið talið líklegt, að B-listinn gæti feng-
ið á annan hátt og þá ekki sízt frá stjórn-
arandstæðingum í Þjóðvarnarflokknum,
sem ekki hefur lista í kjöri. Á þeirra valdi
er trúlega, að tryggja einum stjómarand-
stæðingi í viðbót, Hirti á Tjörn, kosningu
En það getur líka verið á þeirra valdi,
að liindra þá kosningu með því að kasta
atkvæðum á Alþýðubandalagið, vegna
Amórs Sigurjónssonar. Um árangurinn
af því tiltæki veit enginn, svo að ekki sé
meira sagt. Það er ekki auðvelt að gizka
á hvort þau atkvæði, sem lionum kynni
að takast að fá, verða álirifalaus cða
koma á þing uppbótarkommúnista í stað-
inn fyrir Hjört á Tjörn. Útilokað er að
Amór nái kosningu. □
Bráff leoqur ilofinn á norðlenzku miSin
Rætt við Jón Árnason á Raufarliöfn ura
síldarsöltun og ýmislegt fleira
ÞÓTT síldarsaltendur séu hver
öðrum ólíkir um margt, stendur
oft af þeim nokkur gustur, eins
og öðrum athafnamönnum, er
mikil umsvif hafa. Jón Arnason,
fyrrum kaupfélagsstjóri á Rauf-
arhöfn, en nú einn af þeim, sem
mestri síldarsöltun stjórna á
sumrin, var hér nýlega á ferð-
inni. Blaðið átti þá við hann
nokkrar viðræður um síldveiðar,
síldarsöltun, síldarsölu o. fl.
Jón Árnason er 47 ára gamall,
fæddur á Ásmundarstöðum á
Sléttu og er Sléttungur í húð og
hár. Hann er maður glaður að
sjá og gamansamur í orðum,
mikill á velli og hlaðinn starfs-
orku. Svo er sagt, að eitt sinn
hafi hann verið formaður verka-
mannafélagsins á Raufarhöfn,
einhverntíma form. atvinnurek-
enda. Fyrrum var hann Alþýðu-
flokksmaður og studdi flokkinn á
meðan hann (þ. e .flokkurinn)
barðist fyrir bættum hag al-
mennings. En það er nú liðin
tið. Því hefur verið fleygt, að
margnefnur Jón geti sofið stand-
andi og einnig, að hann geti unn
ið nokkur dægur í einni lotu, án
þess að láta á sjá. Ef gengið er
út frá því, að Jón Árnason sé
afkastameiri og hugkvæm-
ari en algengt getur talizt,
má líta svo á, að þeim sem fást
við síld geti komið það einkar
vel, ef góður árangur á að nást,
því að síldin er hreint ekki eins
og fiskar eru flestir. Hana er
ekki hægt að reikna út og hún
fer ekki eftir neinum reglum —
er öllum lögum óháð —. Og hún
setur allt úr skorðum, bæði þeg-
ar hún veiðist og einnig þótt
hún veiðist ekki. Þessum ævin-
týrafiski verður að mætá með
hugviti, ekki síður en kunnáttu
á vettvangi veiðanna og hafa þau
viðbrögð við hagnýtingu hennar
í landi, sem ekki samrýmast
þeirri hefð, að vinna á daginn
og sofa um nætur.
Jón Árnason hefur á undan-
fömum árum beitt hugkvæmni
sinni og orku við nýtingu hins
silfraða fisks, og mjög í vaxandi
mæli.
Hvað verða margar söltunar-
stöðvar á Raufarhöfn í sumar?
Þær verða sjö talsins: Borgir
hf., Hafsilfur hf., Gunnar Hall-
dórsson hf., Óðinn hf., Óskars-
stöð hf., Skor og Norðursíld hf.
Og þú ert framkvæmdastjóri
Borga hf. á Raufarhöfn?
Já, og útibús Borga á Seyðis-
firði, ennfremur Hafsilfurs, sem
kaupfélagið á meiri hlutann í.
Svo hef ég Austurborg í Vopna-
firði að nokkru á mínum snær-
um.
Hvað var saltað mikið á Rauf-
arhöfn í sumar?
Um 80 þúsund tunnur, og það
er stór hluti af allri söltUn
Norðurlandssíldarinnar. Auk
þess tóku sildarverksmiðjurnar á
Raufarhöfn á móti 300 þúsund
málum síldar í bræðslu.
Og nú eru hafnarframkvæmdir
hafnar á Raufarhöfn?
Já, eins og Dagur hefur þegar
sagt frá, er byrjað miklum hafn-
arframkvæmdum, enda ekki van-
þörf á. Breytingin á að leysa
þann mikla vanda, að tvö fragt-
skip geti lestað þar í einu. Hrepp
urinn stendur fyrir þessum fram-
kvæmdum.
Hvað er margt fólk búseit á
Raufarhöfn?
Ibúatalan er hækkandi , bæði
vegna fjölgunar heima fyrir og
aðflutnings fólks frá öðrum stöð-
um. Heimilisfastir menn eru allt
að 500 manns. Yfir sumarið eru
til viðbótar 6—700 manns, er
þangað koma í atvinnuleit. Það
hefur margur maðurinn farið með
gott sumarkaup frá Raufarhöfn
undanfarin haust.
Hvenær hófust snurpunóiaveið-
arnar fyrir austan?
Það mun hafa verið rétt upp
úr aldamótunum síðustu. Fyrst
voru það bræðurnir Einarsson,
sem hófu þær veiðar. Norðmenn
voru þá rétt búnir að læra þá
aðferð hjá Ameríkönum. Norð-
menn reistu svo síldarverk-
smiðju á Raufarhöfn áratug síð-
ar eða svo. Þetta var lítil verk-
smiðja, sem íslenzka ríkið keypti
svo órið 1935 og byggði síðan
nýja. Síldarverksmiðjan hefur oft
ast skilað hagnaði og oft mikl-
um. En ennþá eru of lítil af-
köst, þar sem síldarverksmiðjan
hefur aldrei orðið nema 5 þús.
mála verksmiðja. Og þótt salta
megi 5—7 þús. tunnur á sólar-
hring að auki, sjá allir hve
skammt þetta nær þegar vel
veiðist.
En var ekki bætt við sítdar-
geymslu fyrir verksmiðjuna?
Jú, en hvergi nærri fullnægj-
andi. 36 þús. mála síldargeymir
geymdi síldina vel í sex vikur.
Samkvæmt þeirri reynslu þyrfti
að bregða við bæði hart og skjótt
og byggja fleiri slíka. Með rot-
varnarefnum má lengja mjög
mikið geymsluþol bræðslusíldar-
innar í hinum luktu stálgeymum,
ekki sízt með því að kæla þá vel
að utan með sjó.
Viltu nokkru spá um síldveið-
arnar i sumar, hér við Norður-
land?
Nei, auðvitað eru slíkir spá-
dómar út í hött. En einhvern
veginn liggur það í loftinu, að
síldarsaltendur séu fremur bjart-
sýnir og búi sig undir mikla sölt-
un. Vísindin ættu fremur að
segja fyrir um einhverja veiga-
mikla þætti síldveiðanna, en
láta það vera að mestu. Hins
vegar vita allir hverja þýðingu
síldarútvegurinn hefur fyrir þjóð
arbúskapinn, og að á miklu velt-
ur, hversu gengur að veiða síld-
ina, hvernig hún er nýtt og hvern
ig hún selst erlendis. Það er mik-
ið í húfi þegar síldin er annars
vegar. Mér virðist það liggja í
augum uppi, að ekkert sumar
hefði brugðizt, hvað síldveiðar
snertir, ef sú veiðitækni sem nú
er, hefði áður verið fyrir hendi.
Og auðvitað er hið grátlegasta
af því öllu saman, að ekki skuli
meira af Norðurlandssíldinni
vera verkað til manneldis en
raun ber vitni. Við höfum ekki
frétt um það, síldarsaltendur, að
erlendis væru víða á ferðinni
síldarsölumenn héðan að heim-
an. Þess hefði þó mátt vænta,
finnst mér. I sumar vantaði mik-
ið upp á, að nægilegt magn salt-
síldar væri til sölu hér á landi.
Sennilega hefur vantað 100 þús.
tunnur til að fullnægja hinni
bráðu eftirspurn að mestu. Eng-
in æt síldartunna var skilin eftir
að þessu sinni. Það var jafnvel
bitizt um þá síld, sem ekki var
allskostar fyrsta flokks.
Eru ekki einhverjar nýjungar
væntanlegar í meðlerð síldar-
innar?
Það er nú mjög til athugunar
að setja skelís í síldina nýveidda,
til að halda henni lengur ó-
skemmdri um borð. Gæti þetta
verið mjög þýðingarmikið, eink-
um fyrir stærri skipin. En það
er eins og flestir hiki við að
gera tilraunir, vegna kostnaðar-
ins. En ég veit, að útgerðarmenn
hafa áhuga fyrir þessu og von-
andi verður þess ekki langt að
bíða, að hafizt verði handa.
En vinnubrögðin í landi, þau —
virðast nær óbreytanlegl
Þau eru til skammar, segir Jón.
Við notumst við nákvæmlega
sömu vinnuaðferðir og gert var
fyrir 15 árum. Eiginlega má segja,
að þau hafi staðið í stað síð-
ustu 30 árin. Þetta er eitt af því
ótrúlega, en samt er það satt.
Eitt með öðru er t. d. salt-
burðurinn. Menn bera salt í föt-
um daginn út og daginn inn, á
meðan söltunin stendur yfir. Það
er ekki fjarri lagi, að á einni sölt-
unarstöð aðeins, séu 25 tonn af
salti borin á þennan hátt yfir
daginn. Þetta þættu einhvers
staðar gamaldags vinnubrögð og
eru það sannarlega. En engihn
hefur enn tekið sig til og reynt
að útrýma slíkum vinnubrögðum
með viðunandi vinnutækni.
Vélvæðingin á sjálfsagt eftir að
halda innreið sína á síldarplönin.
Hausskurðar- og slógdráttarvél-
ar er eflaust tæki framtíðarinn-
ar, ef markaðurinn fyrir saltsíld-
inda bregst ekki. Eins og nú
standa sakir, þykir það helzt að
þessum vélum, að sortera þarf
síldina í þær. En auðvitað verð-
ur það vandamál leyst.
(Framhald á blaðsíðu 2).
HIIIMIIIIIIIIIIMIMIMIIIIIIII1111

Svar til Arnórs Sigurjónssonar
VERKAMAÐURINN dagsettur
19. maí, (!) sem barst mér þann
17. sama mánaðar, er helgaður
mér bæði í bak og fyrir.
í grein á forsíðu er því haldið
fram, að Dagur sé að reyna að
telja mönnum trú um, að ég sé
ennþá Þjóðvarnarmaður og ætli
Framsóknarmenn að krækja sér
í nokkur Þjóðvarnaratkvæði
með þessari blekkingu. Síðan
er vitnað í Dag sjálfan frá 13.
febrúar þessu til afsönnunar, en
þar er frá því sagt, að ég sé í
Framsóknarfélagi Svarfdæla.
Um þetta er það eitt að segja,
að frásögn Dags 13. febrúar er
rétt, enda hefur hann aldrei
haldið öðru fram síðan og mun
Verkamanninum reynast erfitt
að benda á hvaða „ósannindum“
hann hefur „jaflað“ á í þessu
sambandi síðan.
Á baksíðu Verkamannsins er
svo grein eftir fulltrúa Reykj-
víkur á lista Alþýðubandalags-
ins, Arnór Sigurjónsson. Erindi
hans er að varaÞjóðvarnarmenn
í kjördæminu við að kjósa mig
á þing. Alþýðubandalagsmenn
eru nú eins og veiðimenn, sem
kastað hafa nót sinni á laglega
torfu, en vita ekki hvort kastið
muni heppnast, eða hvort bans-
ettar bröndurnar muni stinga
sér og tvistrast og ekkert koma
í ljós þegar byrjað verður að
háfa. Þeir taka þá til ráðs, sem
síldveiðimönnum hefur liklega
aldrei komið í hug—þeir fara
að tqlja um fyrir bráðinni til
að róa hana. Greinarnar í Verk-
amanninum eiga að vera þess-
háttar róunarlyf handa fyrver-
andi kjósendum Þjóðvarnar-
flokks fslands. Því að hefði
Sócíalistaflokkurinn ekki verið
sá, sem hann var (og er)
óbrigðull ísl. bandamaður og
málsvari kommunistarikjanna
hefði ekki verið fyrir hendi
neinn grundvöllur fyrir stofnun
Þjóðvarnarflokks. Ur því að
Arnór og Verkamaðurinn gera
sér svo títt um þjóðvarnarmenn
og hernámsandstæðinga, er bezt
að ræða þetta nánar. Þjóðvarn-
arflokkurinn var stofnaður til að
gera andstæðingum erlendrar
hersetu hér kleift að sameinast
í einum stjórnmálaflokki í bar-
áttunni gegn aðild íslands að
hernaðarsamtökum, án þess að
þurfa um leið að efla Sócíalista-
flokkinn, sem foringjar Þjóð-
varnar kölluði óskaandstæðing
hernámsflokkanna, vegna auglj-
ósra og opinberra tengsla hans
við ríki kommúnismans.
Er nokkur, sem fylgdist með
ferli Þjóðvarnarflokksins og las
blað hans, Frjálsa þjóð, svo
gleyminn, að muna ekki eftir
slagorðinu „Óskaandstæðingur
hernámsflokkanna11, svo oft sem
það var endurtekið? Þetta var
grundvallarhugtak, sem beinlin-
is réttlætti sjálfa stofnun flokks-
ins og tilveru. Þegar svona er
komið fyrir stjórnmálaflokki, þá
verður það að teljast nokkuð
mikil frekja að vilja einn fá að
ráða yfir atkvæðum fyrrverandi
áhangenda, og fá að verzla með
þau í heildsölu á hinum ótrygga
markaði, sem heitir Alþýðuband-
alag. Og ennþá meiri ósvífni er
það, þegar óviðkomandi aðilar
eins og Verkamaðurinn og Arn-
ór vilja hrifsa til sín verzlunar-
réttinn.
Þjóðvarnarflokkurinn fór vel
af stað, en þó ekki nógu vel.
Það verður að segjast eins og er,
að takmarkið náðist ekki í
fyrstu atrennu, það að sameina
sem flesta liersetuandstæðinga
undir merki flokksins. Meiri
hluti þeirra hélt tryggð við sína
gömlu flokka, við Sócíalista-
flokkinn, við Framsóknarflokk-
inn og við báða hina flokkana,
því í þeim öllum voru andstæð-
ingar hersetu fyrir, þótt misjafnt
væri. Síðan hefur takmarkið
alltaf verið að 'færast fjær, unz
nú er svo komið, að lengur er
ekki að því stefnt.
Með samningi sínum við
Alþýðubandalagið, sem er að
meginstofni til sócíialistaflokkur,
liefur Þjóðvarnarflokkur Islands
tekið stefnu burt frá mark-
inu og fyrirgert tilverurétti
sínum sem sjálfstæður stjórn-
málaflokkur. Ég lít svo á, að
saga flokksins sé öll. Það er
aðeins eftir að skrá lokaorðin.
Það er ekki tilhlýðilegt að
vera með ásakanir í garð miðstj.
Þjóðvarnarflokksins eða meir-
ihluta hennar.
Þjóðvarnarflokkurinn er búinn
að vera, það vita allir og engir
betur en menn-irnir í Þjóðvarnar
flokknum.
En andstaðan gegn hersetunni
er alls ekki slegin niður þótt
lítið kræli á henni um þessar
mundir. Mætti ég minna Verk-
amanninn og Arnór á, að
sumarið 1960 voru stofnuð á
Þingvöllum „Samtök hernáms-
andstæðinga." Hvers vegna?
Voru þó ekki til a.m.k. tveir
stjórnmálaflokkar, sem börðust
hiklaust gegn hersetunni?
Jú, vissulega ,en menn höfðu
smátt og smátt komist á þá
skoðun, að sigur í þessu máli
mundi seint eða aldrei vinnast
á vegum stjórnmálaflokka. Þess
vegna voru stofnuð þessi ópóli-
tísku landsamtök með þátttöku
fólks úr ýmsum stjórnmálaflokk-
um, kanski öllum.
Þar með var forganga í þessu
máli tekin úr höndum stjórn-
málaflokka. Ég tók sjálfur þátt
í þessari samtakastofnun, en
ekkert veit ég um þátttöku A. S.
Andstaða gegn hersetunni lifir
enn, og það verður að segjast
þótt Verkamanninum og Arnóri
þyki það hart, að hún lifir ekki
sízt með Framsóknarmönnum.
Það vitum við mæta vel, sem
ferðuðumst um fyrir svo sem
tveim árum, fyrir Samtök hern-
ámsandstæðinga, og söfnuðum
undirskriftum að áskorun til
ríkisstjórnarinnar um uppsögn
herverndarsáttmálans. Lagði
A. S. það á sig? Mér er'nær að
halda, að andstæðingar hersetu
séu ekki öllu færri innan Fram-
sóknarflokksins heldur en Sóc-
ialistaflokksins, og þeir eru að
því leyti virðingarverðari, að
þeir hafa tekið afstöðu sína
óháðir, en ékki eftir forskrift
flokksforystu, og enginn getur
grunað þá um annarleg sjón-
armið í þessu máli. Þá er það
heldur ekkert launungarmál, að
meðal samtaka hersetuandstæð-
inga hefur sú skoðun verið al-
menn, og um það talað opin-
skátt, að helzta sigurvon stefn-
unnar nú sé við það bundin, að
Framsóknarflokkurinn sem
heild gangi til fylgis við hana.
Af öllu þessu má draga nokkr
ar ályktanir.
Þegar Alþýðubandalagið nú
gerir tilraun til að einoka her-
setuandstöðuna, er það að vinna
gegn Samtökum hernámsand-
stæðinga.
Það er tilraun Sósíalistaflokks
ins að efla sig af atkvæðum her-
setuandstæðinga, þó að ópóli-
tísk barátta gegn hersetunni sé
þar með dæmd til dauða.
Hið gamla slagorð Þjóðvarnar,
„Óskaandstæðingur hernáms-
flokkanna“, er enn í gildi, en
nú heitir sá andstæðingur tveim
nöfnum, Sósíalistafl. og A.lþýðu-
bandalag. Þjóðvarnarfl. er nú
hluti af honum.
Arnór Sigurjónsson vill
hækka verðið í Framsókn, eins
og hann orðar það. Það hyggst
hann gera með því að halda frá
honum eftir getu hersetuand-
stæðingum, þar á meðal fyrr-
verandi kjósendum Þjóðvarnar-
fl. Er það ekki kynleg fjármála-
pólitík? Eða er hann að leika
sér að því að móðga þetta fólk?
Mér þykir gott að fá tækifæri
til að árétta það, að ég er ekki
Þjóðvarnarmaður lengur. Ég hef
ekki sagt, að ég væri það, og
það hefur Dagur ekki heldur
gert. Þeim kapítula er lokið. —
En afstaða mín til hersetu og
hernaðarsamtaka er þar fyrir ó-
breytt, því hef ég lýst yfir áður.
Og ekki settu Framsóknarmenn
á Norðurl. það fyrir sig nema
síður sé, er fulltrúar þeirra báðu
mig einróma að vera í framboði
fyrir þá við þessár kosningar.
En hverjir báðu Arnór Sigur-
jónsson að koma hingað norður
til að abbast upp á innanhéraðs-
menn?
Ég veit, að veiðiáhugi Sósíal-
ista er mikill og þeir telja sig
hafa kastað nótinni af mikilli
kunnáttu. En þó er ekki víst að
mikið komi í bátinn þegar byrj-
að verður að háfa.
Grunnt á því góða
hjá fuglunura
FYRIR nokkrum dögum var
meindýraeyðir bæjarins að
skjóta svartbak. Einn særðist
en féll ekki. Komu þá 3 villigæs-
ir og réðust á svartbakinn af
mikilli grimmd. Munu þær hafa
verið að hefna harma sinna. Má
með sanni segja að þar væri
grunnt á því góða, enda mun
svartbakurinn eiga sér fáa vini
meðal fuglanna. □
LITÍÐ I
BÆJARBLÖÐIN
AUKABLAÐ af íslendingi kom
út í gær og var að mesíu helgað
Degi og Framsóknarflokknum,
svo og nokkrum þingmönnum
og frambjóðendum þess flokks
bér í kjördæminu. Á forsíðunni
eru þrjár „pólitískar“ greinar
með feitum fyrirsögnum svo
sem vera ber á slíkum viðhafn-
arstað.
Fyrsta greinin er um það, að
Framsóknarílokkurinn vilji ó-
gilda brezka samninginn, þar
sem afsalað er einhliða rétti ís-
lands til útfærslu landhelginnar.
Urn þetta er líka „Ieiðarinn“ í
blaðinu. „Ógilda“ er ekki rétt
orð um þetta. En Framsóknar-
menn viija losa fsland undan
þessu samningsákvæði. Mynd
fylgir af Iandhelginni en ekki
af útlendu togurunum, sem
stjórnin veitti leyfi til að veiða
þar!
Onnur grein er um að hundur
hafi orðið fyrir bíl Framsóknar-
manna!
Þriðja greinin er skætingur
um tvo þingmenn kjördæmisins
fyrir að Hafa stutt málstað Ak-
ureyrar á Alþingi. Blaðið virð-
ist álíta, að „ihaldið“ hafi einka-
rétt hér, eins og danski „einok-
unarkaupmaðurinn“ hafði einu
sinni.
f fyrirsögn á 5. síðu ísl. segir
í aukablaði þessu, að „Múlavegi
verði lokið á næsta ári“. Vel er,
ef svo væri. En í framkvæmda-
áætlun ríkisstjórnarinnar, bls.
54—55, þar sem rætt er um
vegagerð á árunum 1963—1966,
er Múlavegur ekki nefndur. Þar
er talað um Keflavíkurveginn,
Ennisveg á Snæfellsnesi og
Strákaveg, en Múlavegar að
engu getið. Ritstjórinn ætti að
1 esa þetta plagg, áður en næsta
aukablað kemur út.
Þá mótmælir blaðið því harð-
lega að það, að vera „með fang-
ið fullt af stórhug“ sé sama og
að vera „með lífið í lúkunum“,
og vill leita úrskurðar dr. Jak-
obs Benediktssonar (ísl. orða-
bókarinnar) um þetta! Hætt er
við, að „íangið fullt af stórhug“
fyrirfinnist ekki í orðabókinni,
því að svo ankanaleg íslenzka
er varla skráð þar. Setningin
var endurprentuð úr íslendingi,
sem gott grín og útlögð eins og
efni stóðu til.
Þá eru í þessu aukablaði birt-
ar tilvitnanir í greinar eftir Gísla
Guðmundsson, sem birtust í
Degi 20. sept. 1961 og 16. maí
1963. Á öðrum staðnum er nokk
uð rætt um, að notkun erlends
fjármagns sé nauðsyn hér á
landi, en á hinum um, að ekki
megi gefa útlendum þjóðum
tækifæri til að byggja landið
með okkur fslendingum. Þetta
íinnst fslendingi ekki samrým-
ast! Hvers vegna? Getum við ís-
lendingar ekki hér eflir, sem
hingað til, notað okkur útlent
f jármagn án þess að opna landið
fyrir útlendingum? Auðvitað
getum við það og gerum von-
andi á komandi tímum.
Ýmislegt er spaugilegt í þessu
blaði íslendings. T. d. er þar birt
mynd af reikningi fyrir andvirði
árgangs af Degi og sá reikning-
ur sagður vera frá „samvinnu-
félagi“, sem beiti sér fyrir „póli-
tískan Iieyvagn“ Framsóknar-
flokksins. En eins og myndin
ber með sér, er á henni stimpill
blaðsins sjálfs og kvittunin er
undirrituð af afgreiðslumanni
Dags, Jóni SamúeJssyni. Straum
rof í heilabúi, eða hvað?
Og að lokum mætti spyrja eft-
ir lestur þessa aukablaðs af ís-
lendingi: Er það ekki orðið úr-
elt að kvarta um, að „kjörver'*
þeirra Sjálfstæðismanna geti
ekki fengið mjólk í samlaginu?
Spumingunni um Hjört á
(Framh. af bls. 1).
dögum áður en þingi var slitið,
var eingöngu heimild til að
stofna „undirbúningsdeild" á
Akureyri og ekkert annað varð-
andi skólahald þar.
Á meðan málið var í nefnd,
samþykkti bæjarráð Akureyrar
að fara þess á leit, að Tækni-
skóli íslands yrði staðsettur á
Akureyri og sendi bæjarstjór-
inn erindi um þetta til Alþingis.
Ingvar Gíslason og Gísli Guð-
mundsson lögðu þessa tillögu
bæjarráðs fram sem breytingar-
tillögu við frumvarpið. Jónasi
Rafnar, sem var í sömu þing-
deild og þeir, svo og hverjum
öðrum þingmanni hefði verið
velkomið að vera meðflytjandi
að þeirri tillögu, ef þeir hefðu
óskað þess. En hér varð að hafa
hraðan á. Þetta var „auglýsing-
in“, sem íslendingur talar um.
Úr því að tilefni er til þess
gefið, er bezt að segja eins og
það er, að þessi breytingartil-
laga I. G. og G. G. hafði þau á-
hrif af því hún lá formlega fyrir
og þar með að greiða atkv. um
hana á opnum fundi, að form.
menntamálanefndar, Benedikt
Gröndal, sjálfsagt í samráði við
menntamálaráðherra, gerði I. G.
og G. G. það tilboð utan fundar,
að sett yrðu inn í lögin þau á-
kvæði, sem nú eru þar, gegn því
að þeir tækju aftur breytingar-
tillögu sína, og á það féllust þeir
til samkomulags, og af því að
þeim þótti sem ekki myndi
lengra komizt. Til upprifjunar
skal á það minnt, að viðtalið
átti sér stað í anddyri flokksher
bergis Framsóknarflokksins.
Var þá, eftir þetta samkomulag,
flutt ný breytingartillaga (þsk.
697) af form. menntamálanefnd-
ar, í stað þeirrar tillögu um
heimild fyrir undirbúningsdeild,
sem nefndin hafði áður flutt.
Dagur hefur aldrei sagt, að
hér hafi verið um neitt „afrek“
Tjöm er því til að svara, að sá
sem kosinn er á þing í kjördæm-
inu er hvorki 1. né 2. varaþing-
maður. Varaþingmenn eru þeir,
sem ekki ná kosningu. En þeir,
sem ekki ná kosningu geta
stundum orðið alþingismenn
þótt einkennilegt megi teljast.
Dænii: Ef Magnús Jónsson (2.
rnaður á lista Sjálfstæðisflokks-
ins) félli 9. júní liér í kjördæm-
inu, myndi hann samt vera þing
maður áfram á næsta kjörtíma-
bili. Hann myndi fá uppbótar-
sæti hjá Sjálístæðisílokknum,
vegna kjörfylgis síns hér. Þann-
ig skiptir það litlu máli fyrir
Magnús, og þá, sem hans vilja
njóta á þingi, hvort hann nær
kosningu eða ekki. Munurinn
er aðeins sá, að titill hans á Al-
þingi myndi verða „Iandkjörinn
þingmaður“, en ekki „6. þing-
maður Norðurlandskjördæmis
eystra“. Ekki myndi hugur
Magnúsar neitt breytast til Norð
urlands við það eða Norðlend-
inga til hans. En sem liollur
maður kjördæminu, ætti Magn-
ús að vera því feginn að Hjörl-
(Framh. á bls. 7)
að ræða af hálfu I. G. og G. G.
En þeir voru á verði á réttum
tíma og gerðu skyldu sína, og
það bar þann árangur, sem kunn
ugt er. Það skal tekið fram, að
Karl Kristjánsson var ekki með-
flutningsmaður að tillögunni
vegna þess að hann átti sæti í
efri deild, en málið var til með-
ferðar í neðri deild 'og þar áttu
þeir I. G. og G. G. sæti.
Hér skal ekki að svo stöddu
vikið að þætti þingmanna Sjálf-
stæðisflokksins hér í þessu máli,
enda hafa þeir ekki opinberlega
lagt nöfn sín við fréttaburð ís-
lendings um málið.
Þeir I. G. og G. G. settu aldrei
neitt mál „í hættu“ með brt.
sinni, enda er hættutal íslend-
ings í þessu sambandi bæði ó-
skýrt og óskiljanlegt. Það var
auðvitað Alþingi en ekki
menntamálaráðherra, sem átti
að ráða afgreiðslu þessa máls. Q
STÖKUR 1
UM
HARALD GUÐMUNDSSON.
(Þingvísa.)
Merkilegur er maður sá,
magnar hann garð og brestur á.
En ef líður aðeins frá:
allt er kyrrt og sundin blá.
Karl Kristjánsson.
f ÁRSLOK 1962.
Á árinu, sem endar hér,
eg get hiklaust talið:
að verstu áföll veitíu mér
„viðreisnin“ og kalið.
Einar Karl Sigvaldason,
Fljótsbakka.
í HÓLMATUNGUM.
Lindir streyma laufga hlíð.
Litfríð geymast blóm um
klungur,
Eflaust heima ár og síð
endurdreymum Hólmatungur.
Einar Karl Sigvaldason,
Fljótsbakka,
Islendingur hleypur á sig