Dagur - 26.09.1964, Qupperneq 8

8
Fó!ksfjö’pnln er geigvænlegf heinrsvanílamá
Einkum vcgna offjölgunar í borgunum
SMÁTT OG STÓRT
í fréttabréfi frá Sameinuðu
þjóðunum segir svo:
HINN stríði fólksstraumur frá
sveitum til borga og bæja í van
þróuðum löndum getur haft
geigvænlegar afleiðingar eftir
10 eða 20 ár. í iðnaðarlöndunum
eru menn þegar farnir að líta
mjög alvarlegum augum á sam-
þjöppun manna, verksmiðja,
íbúðarhúsa og bíla í stórborgun-
um. Þrýstingur fólksfjölgunar-
innar eykst með degi hverjum.
Næst vandamáli heimsfriðarins
er skipulagning borga ef til vill
erfiðasta einstakt vandamál,
sem mannkynið á við að stríða
á seinni helmingi 20. aldar.
Hópur sérfræðinga frá Al-
þ j óðahe ilbrigðismálastof nuninn i
(WHO) hefur nýlega haldið
fyrstu ráðstefnu sína í Genf um
heilbrigðismálahliðina á skipu-
lagningu borga. Meðal efna sem
fjallað er um í þessu sambandi
má nefna vatnsskort, spillingu
andrúmsloftsins, slys — og á
hitabeltissvæðunum: ófullnægj-
andi heilbrigðiseftirlit, vannær-
ingu og smithættu.
Búizt er við að fjöldi jarðar-
búa hafi tvöfaldast kringum ár-
ið 2000. Það merkir, að hann
Kjö) á útsöfu
ÍSLENZK húsmóðir, búsett í
Álasundi í Noregi, hefur frá því
sagt, að nýlega hafi útsala verið
á norsku kindakjöti til að rýma
fyrir nýju. Þóttust menn þar
gera kjarakaup því kjötið kost-
aði aðeins 75 krónur (umreikn-
að í ísl. krónur) og var þá auð-
vitað selt á niðursettu verði. Þá
sagði húsmóðirin, að íslenzkt
saltkjöt fengist stöku sinnum
þar í borg en hyrfi jafnóðum.
ÁKVEÐIÐ hefur verið, að ríkið
og Háskólinn reisi í sameiningu
byggingu í Reykjavík, þar sem
í fyrsta lagi er gert ráð fyrir
húsrými handa Handritastofn-
un íslands, og í öðru lagi fyrir
ýmsa starfsemi Háskólans, svo
sem kennslustofur og lestrar-
sali, sem fyrst og fremst
eru ætlaðir stúdentum í íslenzk-
um fræðum. Gert er ráð fyrir
verður þá kominn upp í rúm-
lega 6000 milljónir. Eftir því
sem skynvæðingu í landbúnaði
miðar áfram, er búizt við, að
einungis einn tíundi hluti jarð-
arbúa lifi á landbúnaði um
næstu aldamót. Það þýðir, að
flestir þeirra 3000 milljón jarð-
arbúa sem bætast í hópinn á
næstu 35 árum verða borgar-
búar.
Einnig í vanþróuðu löndunum
fjölgar borgarbúum mun örar
en sveitafólki. í Tananarive á
Madagaskar hefur íbúunum
fjölgað um 5.000 á ári, í Leopold-
ville í Kangó um 13.000 á ári, í
Caracas í Venezuela um 50.000,
í Sao Paulo í Brazilíu um
FERÐASKRIFSTOFAN SAGA
á Akureyri undibýr nú hóp-<
ferð til Surtseyjar. Flogið verð-
ur frá Akureyrarflugvelli laug-
ardaginn 3. okíóber kl. 17.30 og
Surtsey skoðuð í ljósaskiptun-
um, en síðan verður lent í Rvík
kl. 20.30 Heim verður svo hald-
ið á sunnudaginn, frá Reykja-
víkurflugvelli kl. 13.00. Fargjald
ið kostar 1750 krónur. Ferða-
skrifstofan pantar liótelherbergi
fyrir þá sem óska. Og farseðill-
inn gildir í viku. Þátttöku þarf
að tilkynna fyrir mánaðamót.
Eflaust hafa margir Norðlend-
ingar hug á því að sjá Surtsey.
Til gamans má geta þess um
eyna, samkvæmt viðtali við Sig-
urð Þórarinsson jarðfræðing í
gær, að Surtsey er nú mjög
girnileg til fróðleiks og ekki lík-
legt að nokkru sinni verði þar
svo margt að sjá, þótt eyjan
að kennsla í íslenzkum fræðum
fari þar fram að mestu. Enn-
fremur kemur til mála að Orða-
bók Háskólans fái þar húsnæði.
Húsi þessu er ætlaður staður
milli Nýja stúdentagarðsins og
aðalbyggingar Háskólans.
Jóhannes Nordal hefur verið
skipaður formaður bygginga-
nefndar. Q
100.000 og í Kalkútta í Indlandi
um 300.000 á ári.
Sérfræðingar Alþjóðaheilbrigð
ismálastofnunarinnar mæltu
með ráðstöfunum á ýmsum
sviðum. Vegna spillingar and-
rúmsloftsins mæltu þeir með
sjálfstæðum útborgum, þar sem
ekki væri notað eldsneyti er
ylli óhreinindum; ennfremur
með grænum svæðum og stór-
um torgum sem drægju úr
óhreina loftinu og ryfu það;
fjarstýrðum hitaveitum; tak-
mörkun á umferð til þéttbýlla
svæða; og sérstökum ráðstöfun-
um til að draga úr óhreinindum
af völdum bílvéla. Mikilvægt er
að staðsetja verksmiðjur á rétt-
an hátt til að draga úr óhrein-
indum af völdum iðnaðar. □
kunni enn að taka breytingum.
Surtsey er 173 metrar á hæð
og hefur ekki bætt við hæð sína
að undanförnu. En flatarmál
hennar stækkar stöðugt. Hún er
mynduð af dyngjugosi, líkt og
Bláfjall og Herðubreið, þar sem
hraunflóð rennur yfir gjall, ösku
cg vikur. Surtsey myndaðist
fyrst af hinum lausu efnum, sem
sjór og vindar eyða fljótt, og
var þá tvísýnt um tilveru henn-
ar. Hlé var á gosunum frá því í
apríl og þar til 9. júlí. Þá hófst
hraungos, sem síðan hafa hald-
VITLAUSIR MENN I
FLUGVÉLUM
Nýlega tók hópur ríkisstarfs-
manna sér far frá Akureyri til
Reykjavíkur. Á flugvelli Akur-
eyrar keypti fararstjórinn far-
miða fyrir allan hópinn. Margir
í þessum hópi voru ölvaðir. Á
leiðinni suður upphófust slags-
mál. Varð að beita þá „vitlaus-
ustu“ hörðu, til að ekki hlytist
verra af. En þarna reyndust
nægilega margir með fullu viti,
til að afstýra frekari vandræð-
um, með því móti þó að láta afls
mun ráða, þar sem fortölur
dúgðu ekki til. Reynt var að
þagga þetta niður af ótta við al-
menningsálitið. En hér er sann-
arlega svo alvarlegt mál á ferð,
að fyrr eða síðar verður að taka
það fastari tökum en gert hefur
verið. Og það er skynsamiegt
að gera það áður en verri at-
burðir neyða F. f. til sérstakra
ráðstafana. Ölvaðir farþegar
hafa reynzt hættulegir á flug-
leiðum, þótt hér verði ekki
nefnd dæmi um slys af þeirra
völdum.
Ekki þykir forsvaranlegt, né
er leyft, að flytja geðsjúklinga
með flugvélum án gæzlumanna.
En livað um hina ölvuðu, sem
hafa drukkið frá sér vitið? Þeir
eru alveg eins hættulegir.
Almenningi væri greiði gerð-
ur ef F. f. vildi skýra frá því,
hvaða reglur gilda í þessu efni.
ist stöðugt. Um helmingur eyjar
innar er nú þakinn hrauni. Þar
með hefur hin rúmlega 10 mán-
aða gamla eyja tryggt sér sess
meðal íslenzkra eyja um aldur
og 'ævi. Sigurður Þórarinsson
giskar á, að hinn glóandi hraun-
straumur, sem nú rennur dag
óg nótt, sé um 15 rúmmetrar á
sekúndu. Rennsli hraunsins er
breytilegt en rennur þó allt til
suðurs um þessar mundir, en
kvíslast stundum og rennur
jafnvel í lokuðum göngum með
þunnri hraunhúð yfir. Spreng-
ingar eru tíðar, þar sem hraun-
(Framhald á blaðsíðu 7).
Vonandi eru þær á þá lund, og
einnig í framkvæmd, að hinn
almenni farþegi geti treyst því
að verða ekki fyrir líkamsárás-
um ölóðra manna í flugferðum.
GÓÐUR STAÐUR.
Um leið og vakið er máls á
viðkvæmu efni, varðandi flugið,
og til þess ætlazt að því sé svar-
að, vill blaðið láta í ljósi ánægju
yfir því hve gott er að koma á
Akureyrarflugvöll. Flugstöðin
er bæði björt og hlý, og þar
geta ferðamenn fengið góðar
veitingar. Þetta styttir biðtím-
ann og bætir skapið. Hitt er
verra, en stendur eflaust til
bóta, að farþegar skuli þurfa að
leita kringum flugstöðvarhúsið
að farangri sínum, og að enginn
skuli afgreiða hann.
HINAR GÓÐU SAMGÖNGUR.
Akureyri er mjög vel sett
livað flugsamgöngur sneríir. Þó
er áætlað að enn fjölgi ferðum
strax á næsta sumri milli Ak-
ureyrar og Reykjavíkur. Og þá
verður hraðfleyga, nýja flugvél-
in, búin hinum fullkomnustu
þægindum, notuð á þessari flug
leið og öðrum mikilvægustu
flugleiðunum innanlands.
FLEIRI FERÐAMENN EN
AÐUR.
Flugfélag íslands hefur, það
sem af er þessu ári, flutt fleiri
farþega innanlands en nokkru
sinni áður. Mun sú aukning
nema 15—20%. Útlendir ferða-
menn eru verulegur hluti þess
mikla fólksfjölcía, sem um Ak-
ureyrarflugvöll fer. Allir munu
þeir sakna þess, og íslenzkir
ferðamenn einnig, að flugstöðin
hér skuli ekki eiga bæklinga
eða upplýsingapésa um Akur-
eyri og nágrenni. Akureyrar-
kaupstaður, Flugfélag íslands,
liinar ýmsu ferðaskrifstofur og
e. t. v. fleiri aðilar þurfa að
bæta úr þessu hið allra fyrsta,
þótt slíkt kosti nokkurt fé. □
SÍLDARVERKSMIÐJA
Á ÞÓRSIIÖFN
Kjördæmisþ. á Lapgum vakti
máls á því, að komið yrði upp
síldarverksmiðju á Þórshöfn á
Langanesi. Þórshöfn er talin
liggja álíka vel við síldarmið-
um nú og Raufarhöfn og Vopna
fjörður. Þar liefur flest ár í
seinni tíð verið söltuð síld, en
aldrei mikið, enda vantar þar
verksmiðju til að taka við síld
sem ekki er söltunarhæf og úr-
gangi frá söltunarstöðvum. Á
Þórshöfn hefur verið unnið að
hafnargcrð undanfarin ár og
landrými er þar nóg. íbúar
þorpsins eru hálft fimmta hundr
að og því töluverður vinnukraft
ur-þar heimafyrir til að vinna
síld á sumrin. Ileimamenn þar
munu hafa áhuga fyrir 2000—
2500 mála verksmiðju, og telja
að hún myndi reynast mikils-
verður stuðningur fyrir atvinnu
líf staðarins, við hliðina á smá-
bátaútgerðinni, sem þar er fyr
ir. Þar gætu þeir, sem yfir ríkis-
eða einkafjármagni ráða, trú
lega látið það bera gðan ávöxt.
Nýtt hús fyrir Hand r itastofnunina
Surtseyj arferð frá Ákureyri
„Saga“ efnir til hópferðar þangað 3. október