Dagur - 28.04.1965, Blaðsíða 4

4
5
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1-1166 og 1-1167
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Bjömssonar h.f.
MENN HALDI VÖKU
SINNI
í SÍÐASTA blaði var irm það rætt
hve fráleitt það er, að útlendingar
ráði staðsetningu atvinnutækja á ís-
landi og hve léttvæg þau eru loforð
stjórnarvaldanna um að láta skatta
af væntanlegri aluminíumverk-
smiðju við Straumsvík renna til jafn
vægissjóðs. En fleira kemur hér til.
Framkvæmdum ár hvert eru takmörk
sett vegna vinnuafls. Og hver er
trygging fyrir því, ef vinnuaflið sog-
ast suður í enn vaxandi mæli, að fram
kvæmdir jafnvægissjóðsins í öðrum
landshlutum verði ekki útundan?
Umboðsmenn Norðlendinga mega
ekki gerast talhlýðnir um of. Þeir
verða að halda vöku sinni og mega
ekki láta það á sig fá, þó að talsmenn
stórborgarsjónarmiða brigsli þeim
um „hreppapólitík“ í þessum málum.
Hin snjalla og ítarlega grein Björns
Haraldssonar bónda í Austurgörðum
um Dettifoss og Búrfell, sem nýlega
birtist hér í blaðinu, hefur vakið
marga til nýrrar umhugsunar um
þau mál, sem þar er fjallað um. Það
er áreiðanlega rétt hjá Birni, að sam
anburðartölur, sem birtar hafa verið
um kostnað við Dettifoss- og Búrfells
virkjun, skipta ekki miklu máli svo
margt er Jiar í óvissu ennþá. Detti-
fossáætlanimar voru lagðar til hliðar
fyrir 2—3 árum og á eftir að rannsaka
þar til hlýtar þá möguleika, sem til
þess kunna að vera að gera fram-
kvæmdir sem ódýrastar. Dagur hef-
ur t.d. frétt, að í Dettifoss-áætluninni
sem gerð var, sé ekki reiknað með
fullri fallhæð. Björn Haraldsson er
einn þeirra, sem er lítið gefið um at-
vinnurekstur útlendinga hér, en vill
þó ekki útiloka þann möguleika, ef
með þessu væri unnið gegn því að
landið „sporðreistist" og Jjjóðin glati
sjálfstæði sínu. Þeir, sem undir eng-
um kringumstæðum vilja leyfa út-
lendingum að eiga hér atvinnufyrir
tæki liafa vissulega mikið til síns
máls. Þetta á að vera hin almenna
regla, meira að segja sjálfsögð regla.
Útlendum atvinnurekstri fylgir hætta
og hann verður ekki, jafnvel Jiótt um
einangrað tilfelli sé að ræða, leyfður
án einhverrar áhættu. En jafnvel hin
ar heilbrigðustu lífsreglur geta átt sín
ar undantekningar, ef mikið liggur
við. Það er t.d. almennt lalið rangt að
bætta lífi sínu eða annarra, en getur
verið rétt til að bjarga öðru lífi. Sum
ir geta ekki lengið sig til að trúa
því, að sjálfstæðu Jyjóðlífi á íslandi
geti verið hætta búin, af J>ví að lands
hlutar eyðist að mestu og íbúar lands
ins safnist allir eða flestir saman á
einn stað. En í J>essu er J>ó lífshætta
þjóðríkisins fólgin fremur en
nokkru öðru. □
Geiur Eyjafja
Á UNDAÍSIFÖRNUM áratugum
hefur það mjög farið í vöxt að
rækta lax og silung í ám og vötn
um. Hefur þetta verið gert með
ágætum árangri í mörgum lönd
um heims, svo að þetta er sums
staðar orðin mikil atvinnugrein.
Er nú víða búið að' koma góðri
laxveiði í ár, sem áður voru ör
deyða, m.a. fáeinar hér á landi.
Nokkuð hefur verið unnið að
þessum málum hér á landi, en
þó alltof lítið, því að hér eru tal
in ágæt skilyrði til fiskiræktar.
Má segja að með stofnun lax-
eldisstöðvar í Kollafirði sé stig
ið fyrsta stóra sporið í þessum
efnum hér á landi, þar sem sú
stöð ætti að geta bætt að nokkru
úr hinum mikla skorti á laxa-
seyðum og annast nauðsynleg-
ustu rannsóknir. Samt þarf að
auka klak að miklum mun. Ber
því að fagna því, að fram er kom
in á Alþingi tillaga um klakstöð
á Norðurlandi. Er vonandi, að
það mál fái fljóta og góða af-
greiðslu.
Eins og öllum má kunnugt
vera af blaðafréttum hefur eftir
spurn eftir veiðiám farið mjög
vaxandi hin síðustu ár. Svo að
dæmi séu nefnd, er Svartá í
Húnavatnssýslu leigð fyrir ca.
300 þús. kr. á ári, en þessi á var
ördeyða og verðlaus fyrir 30
árum. Vatnsdalsá mun vera
leigð fyrir á aðra milljón kr. á
ári og ýmsar aðrar ár einnig
fyrir stórfé. En hvar eru Eyfirð
ingar á vegi staddir með sínar
ár? Um það langar mig að fara
nokkrum orðum og þá einkum
um Eyjafjarðará.
Fyrst tel ég rétt að rifja upp
í stórum dráttum, hvað gert hef
ur verið til að koma laxi í Eyja
fjarðará. Sumarið 1937 lét Vil-
hjálmur Þór setja 110 þúsund
laxaseyði í ána. Þar var myndar
lega af stað farið eins og hans
var von og vísa. Þetta klak bar
þann árangur, að árin 1943—46
veiddust a.m.k. 30 laxar í ánni,
en hafa vafalaust verið talsvert
fleiri. En því miður varð ekki
framhald á klakinu, því að allar
líkur benda til, að í dag væri
Eyjafjarðará orðin verðmæt lax
á, ef hún hefði fengið yfir 100
þúsund seyði árlega frá 1937. En
það er ekki fyrr en árið 1953, að
samið er við stangaveiðifélagið
„Straumar" á Akureyri á þann
veg, að félagið fékk ána leigða
til 10 ára og skyldi leigan, ca.
6000 kr. á ári, ganga til kaupa
á laxaseyðum, eigendum árinn
ar að kostnaðarlausu. Því mið-
ur var hér alltaf skammt spor
stigið, því að það er vonlaust að
rækta ördeyða ár með svo litlu
klaki. Eg hef ekki getað fengið
nákvæma vitneskju um tölu
laxaseyða, sem sleppt var í ána
þessi 10 ár, en þau voru áreiðan
lega innan við 100 þúsund. Þrátt
fyrir þetta hörmulega litla klak
hefur árangurinn þó orðið sá, að
flest síðari ár þessa tímabils
veiddust nokkrir laxar. Sumar
ið 1964 veiddust a. m. k. 11 lax-
ar, en hafa vafalaust verið fleiri
þar sem veiðin kemst aldrei öll
á skýrslur. Af þessum 11 löxum
var einn, sem var búinn að
hrygna einu sinni í ánni. Með
þessu litla klaki hefur því að
fullu sannast, að lax gengur og
getur þrifizt í Eyjafjarðará og
náttúrlegt klak er byrjað. Þá
veit ég ekki betur en að sérfræð
ingar telji, að áin hafi skilað
fyllstu veiði miðað við hið litla
magn af sevðum, sem sleppt hef
ur verð í hana.
Fyrir tveimur árum var út-
runninn 10 ára samningurinn
við veiðifélagið „Straumar", sem
áður er getið. Var þá gerður nýr
samningur við það félag til 15
ára. Hafa eigendur Eyjafjarðar
ár fullkominn íhlutunarrétt um
leigu árinnar. Sá galli er þó á
þessari ráðstöfun, að ekki er
gert ráð fyrir neinni annarri
tekjuöflun en seldum veiðileyf-
um. Nú fer sala veiðileyfanna á
•hverjum tíma mest eftir veiði-
líkum í hvaða vatnsfalli, sem er.
En á síðustu árum hefur silungs
veiði minnkað stórlega í flest-
um ám á landinu. Er það vafa-
laust mest af völdum svartbaks
minka og annarra vágesta í
veiðiánum. Tekjur af seldum
veiðileyfum í Eyjafjarðará eru
því alltof litlar til að standa
straum af kaupum nægilegs
fjölda af laxaseyðum, a. m. k.
þangað til árleg laxveiði fer að
skipta hundruðum. Sumarið
1963 var sleppt 45 þúsund laxa-
seyðum í Eyjafjarðará. Síðastlið
ið sumar var sleppt 55 þúsund
seyðum í ána, og kostuðu þau
um 40 þúsund kr. Þetta magn
er þó alltof lítið til að rækta
vatnsfall eins og Eyjafjarðará á
hæfilegum tíma. Er það engan
veginn vansalaust fyrir Eyfirð
inga að vinna svo slælega að
þessum málum, svo miklir fröm
uðir sem þeir hafa reynzt í
jarðrækt og mjólkurframleiðslu.
Mun það og mála sannast að
þeim væri hollt að hugsa um
eitthvað fleira en kýr.
Legg ég eindregið til, að mál
þetta verði tekið til endurskoð-
unar sem allra fyrst, og nauð-
synlegt átak gert til að koma
þessu mikla framfaramáli í við
unandi horf. Vil ég nú að síð-
ustu nefna helztu atriði, sem
nauðsynlegt er að framkvæma:
1. Að útvega nægilegt fé til
framleiðslu eða kaupa á 100—
300 þúsund laxaseyðum árlega
10—15 næstu ár. Öruggast og
bezt væri að koma upp lítilli
klakstöð fyrir ár þær, sem í
Eyjafjörð falla. Eðlilegast væri,
að eigendur árinnar legðu fram
árlegt gjald, hver fyrir sína
jörð. Þá ættu hlutaðeigandi
sveitarfélög að styrkja þessa
starfsemi með árlegum fram-
lögum. En ef ómögulegt reynist
að fá nægilegt fjármagná þenn-
an hátt, þá væri athugandi
að fá samningnum við veiðifé-
lagið „Straumar“ breytt á þann
hátt, að meira fjármagn fáist til
klaksins. Tel ég þessa leið verri,
en þó betri en þau vettlingatök
sem viðhöfð hafa verið hingað
til í máli þessu.
2. Að koma á föstu sam-
starfi innan allrar Eyjafjarðar-
sýslu til að herja á vargfugl og
önnur meindýr, sem spilla veiði
og æðarvarpi, enda er þjóðar-
nauðsyn að halda slíkum vágest
um innan hæfilegra takmarka.
í þessu sambandi vil ég vekja
athygli á því, að mér hefur ver
ið sagt, að Norðmenn veiði svart
bak í stórum stíl í einskonar
gildrur, og að þar séu hraðfrysti
•húsin skylduð með lögum til að
létta undir með eyðingu varg-
fugls. Væri þess vert að athuga,
hvort eitthvað- væri hæft í
þessu.
3. Að fá Eyjafjarðará viður
kennda sem laxá og öðlast þann
ig lagalegan rétt til að afnema
alla netaveiði miklu lengra út
frá ósnum en nú er hægt. Á
þetta vantar bara herzlumun-
inn. En auðvitað má ekki létta
sókninni fyrr en öll silungsveiði
(og laxveiði) er algerlega afnum
in í öllum Eyjafirði alveg út að
Gjögri.
Þessi upptalning er engan veg
in tæmandi, og vænti ég þess að
mér fróðari menn bæti um. En
ég vil að endingu leggja áherzlu
á það, að hér er um stórmál að
ræða, sem ekki hefur verið tek
ið nógu föstum tökum. Þegar
Eyjafjarðará færi að skila yfir
200 löxum í árlega veiði, þá
myndu veiðileyfi seljast fyrir
mikið fé. Og þegar sumarveiðin
færi að nálgast þúsundið, þá
yrði Eyjafjarðará mjög verðmæt
(Framhald á blaðsíðu 7).
FRAMTAKSSKORTUR OG
SÓTTKVEIKJUHÆTTA
SLEFANDI NAGDÝR, stand-
andi í saur og sóttkveikjum, er
sú skemmtilega sjón, er mætir
augum, þá litið er til suðurs
úr gluggum Prentverks Odds
Björnssonar. Á sólríkum sum-
ardögum berst þangað inn ilm-
urinn af sólbökuðum saurnum
ásamt með ómi af ærslum
barnunga, sem oftast eru að
leik á þessum „heilnæma“ stað.
Orsök þessa er, vægast sagt,
ófullkomið frárennslisrör. —
Vantar um átta metra á að það
nái til sjávar, þá fjara er, og
því augljóst, að þarna dreifist
alls konar óþverri um fjöruna,
shm auðvitað ætti að renna
fyrirstöðulaust í sjóinn.
Töluvert mun hafa verið
reynt til að fá þessu kippt í
lag, en einhverra óþekktra or-
saka vegna, hefur það ekki
tekizt enn.
Vonandi sjá þeir, sem þessi
mál heyra undir, sér fært að
bæta úr þessu hvimleiða
ástandi.
Setjari.
(Framhald á blaðsíðu 7).
Tuttugu skátar frá Akureyri fá ,forsetamerki‘
(FrEimhald af blaðsíðu 1).
skátinn undirbúa erindi eða rit
gerð um eitthvað, sem hann
sér á safninu, og draga fram þá
vitneskju, sem hann getur aflað
sér um viðkomandi atriði.
Dróttskátinn skal kynna sér
þann undirbúning, sem þarf til
að stofna heimili, kynna sér
leiguverð á íbúðum, gera tillögu
uppdrátt að innréttingu í
tveggja herbergja íbúð, reikna
út verð á innbúi í slíkri íbúð og
kynna sér þau skilyrði, sem þarf
að uppfylla, og þau skilríki, sem
þarf að sýna til þess að fá að
ganga í hjónaband.
ÚTILÍF
Dróttskátinn fær eitt stig fyrir
að taka þátt í ferðalögum fyrir
dróttskáta, sem efnt er til á veg
um sveitarinnar, félagsins eða
Bandalags íslenzkra skáta.
Ferðalög þessi geta verið hvort
sem er innan lands eða utan, en
tilgangur þeirra verður að vera
að auka víðsýni og þekkingu
dróttskátanna á svæði því, sem
ferðast er um Slíkt ferðalag verð
ur að taka minnst fjóra sólar-
hringa.
Dróttskátinn hafi tekið þátt
í, sem aðstoðarmaður, að undir
búa og stjórna fastatjaldbúð,
(minnst 3 sólarhringa), fyrir
skátasveit. Dróttskátinn hafi þar
ákveðið starfssvið, sem hann
beri alla ábyrgð á.
ÞJÓNUSTA
Dróttskátinn skal hafa séð um
matseld fyrir minnst fjögurra
manna fjölskyldu í tvær vikur,
útbúið matarlista fyrir hvern
dag og haldið bókhald yfir
eyðslu.
Þessi sýnishorn ættu að nægja
en verkefnin eru óþrjótandi.
Hvaða verkefni hefur drótt-
skátasveit ykkar fengist við?
Sumir piltanna hafa t.d. feng-
ist við það sem við töluðum um
áðan, en verkefnin eru svo
mörg að þú verður að gefa út
aukablað ef þú vilt vita um þau
öll, Við höfum haldið námskeið
þar sem fjallað var um örnefni
í landi Akureyrar og sögustaði
í Eyjafirði, tekið fyrir fundar-
sköp og fundarreglur, rætt um
uppbyggingu skátastarfs víðs-
vegar í heiminum o.s.frv. Sum
ir hafa kynnt sér æviferil
merkra manna, eða reynt að
glöggva sig á persónulýsingum
í fslendingasögum s.s. í Egils-
sögu, Njálu og öðrum góðum
bókum. Sumir hafa kosið að
kynna sér nútíma rithöfunda,
störf Sameinuðu þjóðanna,
forna og nýja atvinnuhætti o.s.
frv. Piltarnir hafa heimsótt
flest söfnin hér í bænum og einn
ig slökkvistöðina og aðra for-
vitnilega staði, og að sjálfsögðu
hefur útilífið ekki setið á hakan-
um. Margir þeirra hafa fengið
sér 100 km. hressingargöngu,
sem þeir urðu að Ijúka á 24 tím
um. Tjald máttu þeir ekki hafa
með í ferðinni og matinn urðu
þeir sjálfir að elda. Um síðustu
páska voru nokkrir þeirra í
tjaldútilegu í Hlíðarfjalli. Eg
hætti nú, en af nógu er að
taka ef þú vilt meira.
Eg lief heyrt að þið hafið sótt
eitthvað fleira suður en „for-
setamerkin?“
Já síðan 1962 að dróttskáta-
starf hófst hér á landi hafa far-
ið fram tvær keppnir um bezta
dróttskátastarfið. Sú fyrri stóð
yfir í 365 daga, sem við kölluð-
um „Ferðaárið“ og var þá keppn
in bundin við þátttöku og frami
stöðu í ferðalögum. Gripurinn,
sem keppt var um, var forláta
stafur er Víðförull heitir. Við
unnum þá keppni eins og áður
hefur verið greint frá í þessu
blaði.
Eftir allar þær löngu göngur,
sem við fórum með vin okkar
Víðförul þurftum við endilega
að tilla okkur niður og nú náð-
um við okkur í ágætis stól, sem
nefndur er ÖNDVEGI. Keppn-
in um „öndvegið" stóð í tvö
ár og sú dróttskátasveit átti að
hljóta það, sem flesta „forseta-
skáta“ eignaðist á þeim tíma og
héðan fóru tuttugu dróttskátar
að Bessastöðum 24. apríl til
þess að taka við „forsetamerk-
inu“ og „öndveginu“. En það
hæfir víst bezt að tala í alvöru
um þessa hluti og þá vil ég taka
ákveðið fram að okkur er öllum
ljóst, að það að vinna „staf og
öndvegi“ er ekki takmark drótt
skátastarfsins heldur aðferð til
þess að nálgast takmarkið. Tak
markið felst á einkunarorðun-
um, sem skátarnir höfðu yfir í
Bessastaðakirkju þegar forseti
íslands afhenti þeim æðsta próf
merki dróttskátanna.
„Eg lofa að gera það, sem í
mínu valdi stendur til þess.
að gera skyldu mína við
Éuð og alhjörðina.
að hjálpa öðrum.
að halda skátalögin.
Hverjir voru viðstaddir þessa
athöfn á Bessastöðum?
Stjórn B.Í.S. og skátaforingj
ar af suðurnesjum. Að lokinni
mjög hátíðlegri athöfn í kirkj-
unni bauð forsetinn öllum hópn
um til Bessastaðastofu og þáð-
um við þar veitingar. Eg tel það
mjög mikils virði fyrir skáta-
regluna í landinu að forsetinn
skuli vera verndari hennar og
þann hlýhug sem hann hefur
ávallt sýnt reglunni fáum við
seint þakkað, svo sem vert er.
í Bessastaðakirkju afhenti
skátahöfðinginn Jón B. Jónsson
herra Ásgeir Ásgeirssyni forseta
merki úr gulli, sem þakklætis-
vott okkar til hans.
Voru þið boðnir víðar en að
Bessastöðum?
Já, við sátum boð Bandalags
ísl. skáta og þar var okkur af-
hent „öndvegið“.
Einnig sátum við boð Æsku-
lýðsráðs Reykjavíkur. Að sjálf
sögðu þökkum við alla þá sæmd
og gestrisni sem okkur var sýnd
á ferðalaginu, segir Tryggvi
Þorsteinsson skátaforingi á Ak-
ureyri að lokum og þakkar blað
ið upplýsingarnar og óskar hin
um duglegu skátum til hamingju
með verðskuldaða viðurkenn-
ingu. Slík viðurkenning er ein
stök og auk þess að vera pilt-
unum til sóma, er hún bæjar-
félagi þeirra það einnig.

CHKHKHjíHJXKHKrtHKí-
styrkur yfir honum, sem hann hafði ekki áður haft. — Ei-
ríki skildist nú að hann væri kominn út úr herbergiskytru
sinni, „munkaklefanum“ sem hann nefndi það í gamla
daga, Jregar hann las guðfræði og var allsnjall skólaspek-
ingur og Kierkegárds-sinni. Já, Eiríkur hefði oft setið hjá
honum í munkaklefanum, Jrar sem eina skrautið var kross-
mark á veggnum. — Kvöld eftir kvöld og nótt eftir nótt
hefðu J>éir rætt og rökrætt, — og síðustu nóttina var það
einmitt, furðulegt annars, — um kristindóminn sem truar-
brögð þjáningarinnar
Um J>ær mundir hafði hann annars talið Hólm svo alltof
fjarri raunverulegu lífi, heilabrotamann vegna heilabrot-
anna sjálfra, — J>að var nærri því ótrúlegt, hve andlit hans
bar Jness nú glöggt vitni, að nú væri hann kominn út í heim-
inn og hefði hlotið alhliða reynslu raunveruleikans. Eirík-
ur vissi að vísu ekki, hvar Hólrn hafði verið árin undan-
förnu, aðeins það að hann fyrir skömmu væri orðinn að-
stoðarprestur Þrenningarkirkjunnar. Já, og svo það sem
Edith hafði sagt honum! Gæti J>að verið satt, að Hólm hefði
sagt þetta? Það væri ekki honum líkt, alls ekki. Meðan J>eir
Eiríkur höfðu verið saman, hefði hann víst aldrei nefnt á
nafn ástleitni né ástarfarsmál. Það væri því ótrúlegt að hann
stæði í predikunarstól og talaði um J>ess háttar á J>ann hátt
sem óneitanlega virtist fremur losaralegt galgopaspjall. Það
hlyti því annars að vera spennandi að hlusta einhvern tíma
á hann í kirkjunni. En að hann skyldi ekki vera búinn að
Jrví! Hann skyldi fara þegar á morgun. — Hugsa sér að heyra
Þórólf Hólm predika!
Eiríkur hafði setið lengi og horft á hann, — og loks leit
Hólm upp og beint á Eirík. Það lá við að Eiríkur fyndi
til taugakviku, — augnaráð Þórólfs var svo átakanlega magn-
Jrrnngið, eins og væri hann vanur að gegnskyggja menn.
Hann þekkti Eirík auðsjáanlega ekki undir eins, en svo
brosti hann allt í einu stóru, björtu brosi. Eiríkur kannaðist
óðar við J>etta bjarta og blíða bros á alvarlegu andliti hans
frá fyrri árum.
Þeir risu báðir úr sætum og mættust.
— Mér missýnist þá sannarlega ekki, sagði Hólm, (rödd
hans var styrkari en áður). Þetta var J>á raunverulega Ei-
ríkur, gaiuli vinur minn! Það var sannarlega gaman að
hitta þig aftur.
— Já, sömuleiðis, sagði Eiríkur og Jrrýsti hönd hans,
óvænt og gleðilegt. Hvernig líður þér annars?
— Jú, þakka ]>ér fyrir, mér líður reglulega vel. Miklu,
miklu betur en síðast, er við vorum saman.
Já, nú er langt síðan, sagði Eiríkur, nærri ]>ví eins og
verið liafi í öðru lífi.
— Það er satt. Það mætti að minnsta kosti segja, að ættu
öll árin að verða jafn teygjanleg, gæti æfin orðið harla löng!
Og ]>ú J>á, Eiríkur? Þú ert orðinn virtur maður og ríkur.
Eg hefi spurst dálítið fyrir um }>ig.
— O, — með mannvirðinguna er nú sennilega svona upp
og niður. Og ríkidæmið er heldtir ekki sérlega grunntraust
og öruggt. En ég hefi yfir engu að kvarta.
Þeir horfðust í augu um hríð og þögnuðu svo.
— Þú tekur sennilega Jrátt í umræðunum til varnar trú-
arbrögðum þínurri? spurði Eiríkur.
Þórólfur brosti dapurlega.
— Ég ætti kannski að gera }>að. En ég er enginn snilling-
ur í kappræðum nema sén tveir einir. Og J>á er dugnaður
minn aðallega í því fólginn, hve Jrolgóður ég er, eins og
J>ér er bezt kunnugt, sagði lrann og hl<’>. En annars iiafði ég
hugsað mér að fara heim og ganga til hvílu. Ég á sem sé að
gegna hámessu á morgun, og þá verð ég að gæta vel líkams-
}>reks rníns og heilsu.
Það er leiðinlegt að ]>ú skulir J>urfa að fara.
— Já, vissulega. Annars hefði mig langað til, að þú gætir
farið heim með mér, svo að við gætum spjallað lengi og
skemmtilega saman.
— Áttu enn heima hjá föður þínum?
— Nei, góði, faðir minn er dáinn. Hefirðu ekki séð }>að
í blöðunum?
— Nei! Fyrirgefðu, Þórólfur, J>etta var leiðinlegt!
— Jæja! — Þú hefir eflaust haft í öðru að snúast en að
lesa dánarauglýsingar. Það eru full tvö ár síðan. Hann lézt
skyndilega úr slagi. Þú veizt ef til vill, að við feðgarnir vor-
um um eitt skeið mjög ósammála og andstæðir í skoðunum,
og ég varáþví miður oft og einatt all ósanngjarn og þreyt-
andi. En mér til mikillár gleði urðum við að lokum góðir
vinir. Ég skildi hann betur en áður, og ég held að honum
hafi einnig skilizt að skoðanir mínar hafi að minnsta kosti
verið hreinskilnar og vel meintar af minni hálfu. Hann var
fíngerður maður og góður.
— Það er^alveg víst! Og læknir eins og faðir minn.
— Læknir, já, sagði Þórólfur hugsi. Það er spauglaust. Og
ég sem á að reyna að vera einskonar sálnalæknir, — hann
brosti, — ]>að er líka spaugiaust. En ]>ú skilur nú, að ég hefi
ekki framar heimili föður míns. Nei, nú er ég orðinn sjálf-
stæður nraður, lrefi mína eigin litlu íbúð, ein tvö herbergi
í gömlu vistlegu húsi rétt að baki katólsku kirkjunnar. Þú
verður að koma einhvern daginn og heimsækja mig.
— Já, þakka þér fyrir. — Og þú hefir ekki kvænst ennþá?
— Nei, sei-sei, nei. — Ég vígi svo mörg hjónaefni öðru
hverju, að mé.r finnst enginn skaði skeður, þótt ég dvelji
áfram í einveru minni.
— En allir hlutirnir á heimilinu þínu gamla?
— Ég hefi ekki getað fengið mig til að selja þá enn}>á.
Það er því allt í geymslu á lofti einu. Sjálfur hefi ég þess
ekki þörf. Því minna umleikis, J>ví betra. Ég hefi verið á
flakki, síðan ég varð prestur. Og nú fer ég senn norður á
bóginn.
— Ætlarðu ]>að? — Unirðu }>ér ekki hérna í borginni?
Hólm varð hálf-vandræðalegur:
— Ég veit varla hvað segja skal. — Þú veizt ef til vill ekki,
að ég er bara aðstoðarprestur, ég hefi ekkert fast embætti.
En þótt ég gæti fengið eitthvert fast starf hérna, }>á vildi ég
heldur komast í léttari og auðveldari aðstæður. Þetta er
annars löng saga, sem ég get ekki sagt þér í skyndi, — og
myndi auk þess ekki skemmta þér neitt.
— Kæri vinur, ]>etta var hreint ekki fallega sagt.
— Jæja, finnst þér það ekki? spurði Hólm og hló. En við
skulnm þá orða það þannig, að ef þér skyldi detta í hug að
spjalla við mig, — og tími þinn leyfir, þá hringirðu til mín
einhvern daginn, helzt með eins til tveggja daga fyrirvara,
og svo kemurðu til mín upp á gamaldags trakteringar eitt
kvöldið. Þú veizt að ég hef vindla og nichts weiter. Það
myndi gleðja mig mjög. — En nú verðurðu að afsaka mig.
Þórólfur Hólm fór, og Eiríkur settist aftur niður.
Það hafði verið gaman að hitta Þórólf aftur, — já, slíkir
menn og slíkur heimur eru þá enn til! Víst var Hólm vin-
ur hans, en á vissan fjarlægan hátt. — Gæti maður yfirleitt
orðið náinn einkavinur manns, en skilja þó jafnlítið af
starfi lians og Eiríkur af starfi Hólms? Að vera prestur! —
Jafnvel þótt trúhneigð og trúarkennd byggju í brjósti
manns, hlyti það að reynast furðulegt og allt að því fjar-
stæða að stunda það sem starfsköllun, — að bera fram og
boða innstu og dýpstu tilfinningar sínar og hugsanir, að
standa embættislega báðum fótum fastgróinn í launhelgum
dultrúarsiða. — Þótt á hinn bóginn væri að vísu jafn fjar-
stætt og fráleitt að standa í hans eigin sporum — og flestra
annarra: — stunda starf sem aðeins krefðist þess ytra hinna
algerlega mannlegu eiginda, en raunverulega bæri aldrei
fram þau verkefni, sem leystu úr læðingi allt innsta eðli
manns. — Afleiðing þessa yrði því sú, að níutíu af hverju
hundraði fullorðinna yfir þrítugsaldur hefði kyrkingslega
bæklað sálarfíf: — aðeins vanþroska frumdrætti að full-
þroskaðri, fjölbreyttri afstöðu mannlegs lífs. .. .
Nú hófust umræðurnar. Eiríkur hlustaði á tvö-þrjú er-
indi, — en þetta urðu engar umræður. Hver á fætur öðrum
spratt á fætur upp úr sæti sínu og sagði sama og hinir, og
]>að gat hentað þeim vel, en það var að minnsta kosti dauð-
leiðinlegt.
Hann stóð upp í dálitlu ræðuhléi og fór.
Rétt fyrir utan dyrnar varð hann fyrir þriðja atburðin-
um:
Ungur maður, hár og grannvaxinn, glæsilega klæddur,
laglegur en fremur .svipdulið andlit, gekk til hans og stöðv-
aði hann:
— Fyrirgefið, eruð þér ekki herra Hamar, yfirdómslög-
maður?
— Jú-
— Ég heiti Pétur Fylkir, sonur lögmannsins. Mið lang-
aði til að heilsa upp á yður.
— Nú, jæja, þér eruð þá á vissan hátt sonur Firmans,
sagði Eiríkur í hálfgerðum vandræðum, — gaman að hitta
yður.
Pilturinn virtist í dálitlum vafa með hvað hann ætti að
segja.
Eiríkur greip því til spurrtingar:
— Lesið þér líka lögfræði — til að halda við ættarstarf-
inu?
— Nei, sagði hann, guði sé lof, ég les málfræði.
— Jæja? Ætlið þér kannski að verða blaðamaður?
Pilturinn leit á hann með athygli.
— Nei, ég hef hugsað mér að verða kennari eða eitthvað
þess háttar. Ég er ekki hlynntur eða sammála störfum föð-
ur míns. Framhald.