Dagur - 11.08.1965, Blaðsíða 7

7
Það fækkar í bændastétt
FÆKKAÐ hefur í bændastétt á
undanförnum árum og sumir,
einkum meðal hinna yngri, setj-
ast að á nýbýlum. Gömul býli
fara í eyði ár hvert. Ástand
þeirra býla, sem í eyði fara, er
með ýmsu móti. Sum hafa vei'-
ið túnlítil og húsakostur ekki
til frambúðar, er búskap var
hætt þar. En þess eru líka
dæmi, að jarðir, sem búið var
að byggja upp með traustum
húsum úr varanlegu efni og
ræktun, hafa farið í eyði, jafn-
vel þótt þangað væri kominn
akvegur og sími. Til þess eru
ýmsar ástæður, og aðbúnaður
þjóðfélagsins að landbúnaðin-
um hefur ekki verið sem skyldi.
T. d. hafa stjórnarvöld verið
ófáanleg til að gera áætlun, sem
treysta mætti um það, sem eftir
er af rafvæðingu sveitanna.
Á eyðibýlum liggur allt undir
skemnidum.
Ætla má, að mörg þeirra býla,
sem nú síðustu árin hafa farið
í eyði, byggist aftur, hvenær
sem að því kann að koma. Og
að því gæti komið fyrr en marg
ur hyggur, ef hægt væri að
koma í veg fyrir, að hús og
ræktun gangi úr sér. En hús,
sem standa í eyði, skemmast
fljótt. Tún, sem ekki eru sleg-
in, verða að ósléttum sinuflóka
á nokkrum árum. Hér er ber-
sýnilega um sérstakt vandamál
að ræða, sem gefa þyrfti gaum
að. Á mörgum eyðibýlum eru
verðmæti, sem liggja undir
skemmdum, ef'ekki.er að gert.
Koma þarf í veg fyrir slíkar
skemmdir eftir því sem unnt er
á viðráðanlegan hátt. Á því get-
ur oltið, hvort þau, fyrr eða síð-
ar, verða einhverjum að gagni
eða ekki.
Umráðaréturinn.
Nokkur eyðibýli með íbúðar-
húsum úr steinsteypu eru í
eigu Búnaðarbankans, önnur í
eigu fyrrverandi bænda eða erf-
ingja þeirra. Fyrri eigendur
hafa að sjálfsögðu umráðarétt
yfir jörðunum og mannvirkjum
á þeim, en fyrir hlutaðeigandi
sveitarfélag skiftir það miklu
máli, hvernig um þær fer. í
ábúðarlögum er þeim veittur
íhlutunarréttur um framtíð
jarða. Sveitarstjórn getur t. d.
ráðstafað eyðijör ðtil ábúðar,
- Löndun og söltun
(Framhald af blaðsíðu 1).
bræðslu, en á sama tíma í fyrra
290 þúsund mál.
Gagnstætt því, sem verið hef-
ur tvö undanfarin ár, er nú
landburður af færafiski og var
svo í júlímánuði.
Skip, sem koma hingað með
síldarafla, hafa lóðað á fjölmörg
um smátorfum 50—60 mílur út
héðan og einn bátur fékk þar
ofurlítið af síld. H. H.
CÓÐ AUCLÝSING -
GEFUR GÓÐAN ARÐ
ef eigandi hennar gerir það ekki
sjálfur og „krafizt þess, að
landsdrottinn láti fylgja jörð-
inni nauðsyníeg hús og mann-
virki, er henni hafa áður fylgt
í ábúðarfæru ástandi og pen-
ingshús a. m. k. fyrir þá áhöfn,
er jörðin ber, er ábúandi tekur
við henni, eða setji tryggingu
fyrir því að svo sé gert. . . . “ —
Þetta segja nýju ábúðarlögin
frá 1961.
í ábúðarlögunum segir:
Ennfremur segir svo í þriðju
grein nefndra ábúðarlaga:
„Nú hefur jörð verið í eyði í
3 ár eða lengur og rýrnað að
búreksrargildi af þeim sökum,
og er þá jarðareiganda skylt að
gefa hlutaðeigandi hreppi eða
Landnámi ríkisins kost á að
kaupa jörðina. Skal jörðin met-
in til slíkrar sölu af gerðar-
dómi, sem skipaður sé þrem
mönnum. Tilnefna aðilar sinn
manninn hvor og hlutaðeigandi
sýslumaður oddamann."
Fari jarðeigandi ekki að lög-
um, getur sýslumaður eftir
kröfu sveitarstjórnar selt jörð-
ina á uppbði.
Sumardvalarbústaðir.
Ekki munu sveitarstjórnir al-
mennt hafa notað sér þann rétt,
sem þeim er veittur í ábúðar-
lögunum, enda lítil eftirspurn
eftir jörðum til búskapar um
þessar mundir. En heilbrigð
stefna væri það, í þessum mál-
um, að eyðijarðir almennt kæm
ust í eigu sveitarfélaga eða
Landnáms ríkisins. Þyrfti rík- ,
isvaldið að greiða fyrir því, að
svo geti oi'ðið. Hitt er svo að-
kallandi, sem vikið er að hér
að framan, að koma í veg fyrir
að hús og önnur verðmæti á
jörðunum skemmist eða eyði-
leggist, a. m. k. þar sem um
veruleg verðmæti er að ræða.
Vel færi á því, að fólk, sem
tengt er þessum jörðum, en á
nú heima annars staðar, sýndi
þeim þá ræktarsemi að halda
við mannvirkjum þai' og láta
nota þau til einhvers á meðan
jörðin byggist ekki. Mörg íbúð-
arhús á eyðijörðum eru tilval-
in sumardvalarbústaður og allt
af er eftirspurn eftir sumardvöl
í sveit, bæði fyrir börn og full-
orðna.
Hlunnindajarðir.
Hlunnindajarðir í eyði eru mik-
ið vandamál um þessar mund-
ir. Hér er einkum að ræða jarð-
ir, sem eiga land að veiðiám
eða sjó, þar sem reka er von.
Sum þessara eyðibýla, einkum
veiðijarðirnar, ganga’ kaupum
og sölum. Eigendur hafa þá oft
og tíðum engan áhuga fyrir því,
að búið sé á jörðunum, en reyna
að hafa það, sem hægt er upp
úr hlunnindunum. En fyrir
hlutaðeigandi sveitarfélög er
hér um mikið alvörumál að
ræða, sérstaklega þau, sem fá-
menn eru að berjast í bökkum.
Þar munar um mannsliði. Hver
furtflutningur af jörð veikir
líkurnar fyrir því, að sveitarfé-
lagið haldist í byggð. Sumar
sveitir eru nú þannig á vegi
staddar sakir fámennis, að þeim
er að verða um megn að
hreinsa afréttarlönd sín á haust
in og smala til rúnings á vorin.
Segja má, að úr þessu mætti
bæta með girðingum. Slíkt
kostar að vísu mikið fé og leys-
ir þó ekki vandann nema að
nokkru leyti. Alltaf rennur fé
inn á afréttarlöndin einhvers
staðar að. Mörg sveitarfélög
geta átt þar sameiginlegra hags
muna að gæta.
Aðstoð virðist nauðsynleg.
Á síðasta þingi fluttu þeir Karl
Kristjánsson, Sigurður Bjarna-
son, Gísli Guðmundsson og Her
mann Jónasson tillögu til þings
ályktunar um, að þjóðfélagið
léti þetta mál til sín taka. Þeir
munu þá hafa minnst þess m.
a. að tvö sveitarfélög á Vest-
fjörðum eru komin í eyði. Hvei'
á nú að smala lönd þeirra? Einn
ig munu þeir hafa haft í huga
hinar víðlendu afréttir á Norð-
austurlandi og fámenni sumra
sveita í þeim landshluta. Q
MESSAÐ í Akureyrarkirkju á
sunnudaginn kemur kl. 10,30
f. h. Sálmar nr. 53, 528, 326,
251 og 58. — P. S.
SÖFN - HÚS
AMTSBÓKASAFNIÐ. — Opið
alla virka daga nema laugar-
daga kl. 4—7 e.h.
N ÁTTÚRU GRIP AS AFNIÐ er
opið alla daga frá kl. 2—3 e. h.
Sími safnvarðar er 1-29-83 á
kvöldin.
MINJASAFNIÐ er opið alla
daga kl. 1.30—4 e. h. Sírpi
safnsins 1-11-62, en safnvarð-
ar 1-12-72.
MATTHÍASARHÚS opið alla
daga, nema laugardaga, kl.
2—4 e. h.
NONNAHÚS er opið alla daga
kl. 2—4 e. h. Sími safnvarðar
er 1-27-77.
MINNINGARSPJÖLD Kvenfél.
Hlífar fást í Bókaverzl. Jó-
hanns Valdimarssonar og hjá
Laufeyju Sigurðardóttir Hlíð
arg. 3. Öllum ágóða varið til
Dagheimilisins Pálmholt.
0 Innilegar þakkir til allra þeirra, sem glöddu mig á i
% 60 ára afmælinu S. ágúst. i
i
KRISTINN JAKOBSSON, Espihóli.
Á „ 4-
S Innilegt þakhlceti lil ykkar allra, sem sendu mér Hi
4 gjafir og lieillaóskir á sextugsafmœli minu 29. júlí
© siðastliðinn. — Lifið heil. .|
GARÐAR VILHJÁLMSSON.
%
%
í <■
:£—>©'> 'T'-c 0-;. 0-> 0 Á
% . f
* Innilegar þakkir fyrir hugljúfar stundir fceri ég ©
® þeim, er litu lil min 22. júlí sl. — Dágur sá varpar í
birtu á spjöld minninga minna. — Enn fremur þakka <3
í ég hjartan lega gjafir og skeyti þann dag.
X Séuð þið öll guðsfaðmi falin. ©
JÓN IRYGGVASON, Möðruvöllum. %
© .t
JÓN JAKOBSSON,
Ránargötu 6, Akureyri,
er lézt í Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri hinn 5.
ágúst sl. verður jarðsunginn frá Akureyrarkirkju laug-
ardaginn 14. ágúst kl. 2 eftir hádegi.
Vandamenn.
Hjartanlegar þakkir til allra þeirra fjölmörgu, sem
sýndu okkur samúð og vinarhug, við andlát og jarð-
arför eiginmanns míns, föður, tengdaföður og afa,
KARLS MAGNÚSSONAR, járnsmíðameistara.
Guð blessi ykkur öll.
Halldóra Jónsdóttir, börn, tengdabörn og
barnaböm.
• ^
Innilegar þakkir til allra, sem auðsýndu okkur hjálp
og samúð við andlát og jarðarför föður okkar,
BJÖRNS ÓLAFSSONAR,
Laxagötu 2, Akureyri.
Er’nnig þökkum við læknum og hjúkrunarliði, sem
stunduðu lrann í veikindum hans.
Sigríður Björnsdóttir, Aðalrós Bjömsdóttir,
Ragnheiður Björnsdóttir og aðrir vandamenn.
HJÓNAEFNI. Nýlega opinber-
uðu trúlofun sína ungfrú
Guðlaug Jóhannsdóttir verzl-
unarmær, Brekkugötu 43, Ak
ureyri, og Sæmundur Hrólfs-
son iðnnemi, Skógargötu 13,
Sauðárkróki.
I.O.G.T. Brynjufélagar, athugið!
Fundur verður ekki n.k.
fimmtudag, og helgarferðinni
er frestað þar til seinna, og
þá væntanlega farin berja-
ferð. Nánar auglýst síðar. —
Æ. t.
KVÖLDFERÐIR í Ólafsfjarðar
múla á hverju laugardags-
kvöldi kl. 20 frá Ferðaskrif-
stofunni Sögu. — Ekið um
Svarfaðardal og drukkið kaffi
á Dalvík.
- ELDSVOÐAR
(Framhald af blaðsíðu 1.)
Kl. 6.55 á laugardagsmprgun
var slökkviliðið kvatt að
geymsluskúr Efnaverksmiðjunn
ar Sjafnar vestan við sláturhús
ið á tanganum. í skúrnum var
geymt vax, og skemmdist það
eitthvað, en skúrinn mun ekki
hafa skemmst neitt að ráði. Álit
ið er, að krakkar hafi kveikt í
kassarusli, sem lá utan við vegg
inn.
Sl. laugardagskvöld kviknaði í
viðbyggingu íbúðarhússins
Lækjargötu 13. í viðbygging-
unni var þvottahús og geymsla
og eyðilagðist hvorttveggja
gjörsamlega. Eldurinn varð um
. tíma magnaður, en slökkviliðinu
tókst að verja íbúðarhúsið sjálft
að mestu. Þó skemmdist eitt-
hvað af reyk. Eldsupptök eru
ókunn. Q
- Tugir lamba . . .
(Framhald af blaðsíðu 81.
unga og setur upp fyrir þá raf-
stöðvar. Nú var með honum
hinn landkunni knattspyrnumað
ur Steingrímur Björnsson og
það liðu ekki margir dagar frá
því þeir komu að líta á efni og
: aðstæður, að allt var orðið bað
að í ljósum og farið að suða í
langþráðum tækjum svo sem
ryksugum, hrærivélum o. fl.
G.A.
- Misjöfn spretta , . .
(Framhald af blaðsíðu 8).
verið á nóttum niðri í byggð. —
Veit ég þó ekki til þess, að enn
þá sjái á kartöflugrösum. Er
það sem við manninn mælt, að
um leið og vindátt snýst til norð
urs er kominn nepju kuldi.
Eins og af þessu lauslega yfir
liti má marka hefur heyskapar
tíð verið hér hagstæð og til eru
þeir bændur, sem þegar hafa al
hirt fyrri slátt en aðrir vel á
vegi staddir.
Aðra sögu og lakari er þó að
segja úr útsveitum einkum af
Skaga og þá ekki hvað sízt utan
Ketubjarga. Þar hefur kuldinn
þjarmað svo að öllum gróðri, að
sláttur mun mjög skammt á veg
kominn. mhg.